W pracy zarysowano, na tle koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju, problematykę kształtowania obszarów wiejskich UE. Scharakteryzowano zasady i poszczególne etapy wspólnej polityki rolnej, polityki strukturalnej i polityki regionalnej. Stwierdzono m.in., iż polityki te są z sobą ściśle powiązane i wykazują stałą ewolucję. Polityka rolna sprowadza się do polityki cenowo-dochodowej oraz wspomagania polityki strukturalnej, polityka strukturalna polega na oddziaływaniu na czynniki produkcji stymulujące przemiany na obszarach wiejskich, a polityka regionalna wspiera restrukturyzację rolnictwa, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz niwelowanie niekorzystnych różnic między regionami. Celem tych działań jest kreowanie wartości i zrównoważonej ekonomicznie pozycji obszarów wiejskich, w szczególności jako środowiska zamieszkania, pracy i wypoczynku w naturalnych warunkach, jak również racjonalnego rozwoju struktur rolniczych. W ostatnich dziesiątkach lat UE uzyskała znaczące postępy w redukcji LFA (Less Favoured Areas), co w szczególności dotyczy regionów Irlandii i Portugalii. Zrównoważone kształtowanie środowiska i zagospodarowania przestrzeni wiejskiej realizowane jest poprzez system planowania przestrzennego, w ramach urządzeń rolnych, odnowy wsi oraz planowania ekologiczno-krajobrazowego. Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego, którego wyrazem jest ład tzw. zintegrowany – mimo braku precyzyjnej definicji, czy spójnych modeli wzrostu gospodarki – stanowi ważne wyzwanie cywilizacyjne. ...
Pojęcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich nie może być utożsamiane wyłącznie z procesem tworzenia nowych miejsc pracy. Wielofunkcyjność jest pojęciem szerszym, obejmuje bowiem między innymi rozwój lokalny, przedsiębiorczość planowanie długoterminowe, zróżnicowanie rolnictwa, poprawę zasobów demograficznych. Problemy wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich muszą być zatem traktowane kompleksowo.W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zróżnicowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego, które obejmowały 97 gmin.Poziom rozwoju wielofunkcyjnego badanych obiektów przedstawiono w postaci syntetycznego wskaźnika rozwoju opracowanego przez Hellwiga, który został obliczony na podstawie 15 zmiennych, charakteryzujących wielofunkcyjność. wartość obliczonego wskaźnika syntetycznego zawierała się w przedziale od 0,3055 (gmina Masłów) do 0,0155 (gmina Bliżyn). Zaznaczyć należy, iż wskaźnik jest tak skonstruowany, że jego wartość wynosi od 0 do 1. W niektórych przypadkach, np. znacznej różnicy w rozwoju niektórych obiektów, jego wartość może przyjmować wartości mniejsze od 0.Dokonano również klasyfikacji badanych gmin ze względu na poziom wielofunkcyjności. Do klasy pierwszej gmin o najwyższym poziomie rozwoju wielofunkcyjnego zaliczono 10 obiektów, do klasy drugiej - średni poziom rozwoju - 36 gmin, klasa trzecia - niski poziom wielofunkcyjności - 38 gmin, a klasie czwartej o najniższym poziomie wielofunkcyjności znalazło się 13 obiektów. Przeprowadzono również analizę rozmieszczenia gmin. Stwierdzono, że gminy o najwyższym poziomie rozwoju wielofunkcyjnego położone są wzdłuż głównych ...
Wielofunkcyjność jest pojęciem szerokim, obejmuje bowiem między innymi rozwój lokalny, przedsiębiorczość planowanie długoterminowe, zróżnicowanie rolnictwa, poprawę zasobów demograficznych. Problemy wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich muszą być zatem traktowane kompleksowo.W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zróżnicowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego, które obejmowały 97 gmin.Poziom rozwoju wielofunkcyjnego badanych obiektów przedstawiono w postaci syntetycznego wskaźnika rozwoju opracowanego przez Hellwiga, który został obliczony na podstawie 15 zmiennych, charakteryzujących wielofunkcyjność. wartość obliczonego wskaźnika syntetycznego zawierała się w przedziale od 0,3055 (gmina Masłów) do - 0,0155 (gmina Bliżyn). Zaznaczyć należy, iż wskaźnik jest tak skonstruowany, że jego wartość wynosi od 0 do 1. W niektórych przypadkach, np. znacznej różnicy w rozwoju niektórych obiektów, jego wartość może przyjmować wartości mniejsze od 0.Przeprowadzono klasyfikację badanych gmin ze względu na poziom wielofunkcyjności, wykorzystując w tym celu metodę Warda. Utworzony na podstawie tej metody diagram połączeń pozwolił na wydzielenie czterech klas gmin. ...
Przeprowadzono badania związków występujących pomiędzy poziomem rozwoju wielofunkcyjnego obszarów wiejskich a jakością otoczenia tych obszarów. Badania przeprowadzono na podstawie materiału statystycznego pochodzącego z 97 gmin województwa świętokrzyskiego. Istotą opracowania było zastosowanie analizy kanoniczej, będącej uogólnieniem analizy regresji wielorakiej. Stwierdzono, że pomiędzy poziomem rozwoju wielofunkcyjnego a jakością otoczenia badanych obszarów wiejskich występuje istotna zależność statystyczna, opisana przez trzy zmienne kanonicze. Zmienne te wyjaśniają 38% wariancji zbioru zmiennych rozwoju wielofunkcyjnego przy danych zmiennych jakości otoczenia. Obliczona wartość wariancji nie jest zadowalająca. Istnieje zatem konieczność przeprowadzenia zmian w odniesieniu do rodzaju oraz liczby wskaźników, zarówno rozwoju wielofunkcyjnego, jak i jakości otoczenia. Ze względu na wielowymiarowość badanych zbiorów zmiennych, analiza kanonicza jest metodą właściwą, pozwalającą w sposób obiektywny badać uwarunkowania rozwoju obszarów wiejskich. ...
W pracy zarysowano, na tle koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju, problematykę kształtowania obszarów wiejskich UE. Scharakteryzowano zasady i poszczególne etapy wspólnej polityki rolnej, polityki strukturalnej i polityki regionalnej. Stwierdzono m.in., iż polityki te są z sobą ściśle powiązane i wykazują stałą ewolucję. Polityka rolna sprowadza się do polityki cenowo-dochodowej oraz wspomagania polityki strukturalnej, polityka strukturalna polega na oddziaływaniu na czynniki produkcji stymulujące przemiany na obszarach wiejskich, a polityka regionalna wspiera restrukturyzację rolnictwa, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz niwelowanie niekorzystnych różnic między regionami. Celem tych działań jest kreowanie wartości i zrównoważonej ekonomicznie pozycji obszarów wiejskich, w szczególności jako środowiska zamieszkania, pracy i wypoczynku w naturalnych warunkach, jak również racjonalnego rozwoju struktur rolniczych. W ostatnich dziesiątkach lat UE uzyskała znaczące postępy w redukcji LFA (Less Favoured Areas), co w szczególności dotyczy regionów Irlandii i Portugalii. Zrównoważone kształtowanie środowiska i zagospodarowania przestrzeni wiejskiej realizowane jest poprzez system planowania przestrzennego, w ramach urządzeń rolnych, odnowy wsi oraz planowania ekologiczno-krajobrazowego. Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego, którego wyrazem jest ład tzw. zintegrowany – mimo braku precyzyjnej definicji, czy spójnych modeli wzrostu gospodarki – stanowi ważne wyzwanie cywilizacyjne. ...
Opracowanie stanowi próbę określenia warunków życia ludności zamieszkującej obszary wiejskie województwa świętokrzyskiego przy użyciu wskaźnika syntetycznego. Konstrukcji wskaźnika syntetycznego dokonano przy użyciu mierników cząstkowych, opisujących różnorakie potrzeby ludzkie. Dobór mierników uwarunkowany został ograniczonym zbiorem dostępnych danych statystycznych. Jednak już wstępna charakterystyka (przy doborze tylko kilku elementów) wskazała na zróżnicowanie warunków życia. Przedmiotem uwagi w opracowaniu były warunki wewnętrzne czyli między innymi: warunki mieszkaniowe, infrastruktura komunalna, społeczna, zagadnienia związane z problemami ludnościowymi. Wielkości obliczonego wskaźnika warunków życia dla województwa świętokrzyskiego mieściły się w przedziale od 0,62 do 1,90. Przeprowadzona analiza pozwoliła wyodrębnić pięć klas gmin o zróżnicowanych warunkach życia. W klasach: pierwszej i drugiej cechujących się najniższymi wielkościami miernika syntetycznego znalazło się kolejno: 23 i 46 gmin. Z kolei w klasie piątej (charakteryzującej się najkorzystniejszymi warunkami życia) odnotowano jedną gminę. Zdecydowanie korzystniejsze warunki życia odnotowywano w gminach położonych w bliskim sąsiedztwie stolicy województwa i siedzib powiatów. Najniższą pozycję w hierarchii ośrodków wiejskich w świetle badanych cech zajmują gminy typowo rolnicze, ze słabo rozwiniętymi funkcjami usługowymi. Pośredni wpływ może mieć również położenie, np. peryferyjne w stosunku do miast, poza znaczącymi szlakami komunikacyjnymi. ...
Artykuł swoim zakresem merytorycznym obejmuje rozwój elementów infrastruktury technicznej obszarów wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem infrastruktury wodociągowej i sanitacyjnej. Poruszono problematykę finansowania tego rodzaju inwestycji oraz zakresu wykorzystania w tym celu środków finansowych pochodzących z funduszy Unii Europejskiej. Środki z funduszy Unii Europejskiej są w różnym stopniu wykorzystywane w finansowaniu inwestycji wiejskiej infrastruktury wodociągowej i sanitacyjnej w poszczególnych województwach. Ogółem w Polsce środki wspólnotowe stanowiły w 2005 roku 20,7% ogółu wydatków przeznaczonych na finansowanie inwestycji tego rodzaju. Największy ich udział odnotowano w województwach: świętokrzyskim (37,6%), lubuskim (36,5%) i warmińsko-mazurskim (35,5%), natomiast najmniejszy – w województwach: mazowieckim i opolskim (po 10,0%) oraz pomorskim (11,1%). W zakresie zaopatrzenia wsi w wodę najaktywniejsze w 2005 roku okazało się województwo podlaskie, w zakresie inwestycji w kanalizację zbiorczą – województwo lubuskie, a zbiorcze oczyszczalnie ścieków – województwo podkarpackie. Udział środków unijnych w wydatkach na budowę przyzagrodowych oczyszczalni ścieków oraz wysypiska odpadów komunalnych pozostaje na marginalnym poziomie. Programy Unii Europejskiej, mające na celu wsparcie rozwoju infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich, w znacznym stopniu odpowiedziały na zapotrzebowanie tych obszarów w inwestycje infrastruktury w zakresie wodociągów i sanitacji. Przyczyniły się w istotny sposób do poprawy stanu infrastruktury anali zowanego obszaru (średnio co piąta złotówka wydana w 2005 roku na ...
Województwo małopolskie jest regionem pod wieloma względami wyjątkowym, posiadającym ogromne znaczenie dla właściwego funkcjonowania zarówno życia gospodarczego i społecznego jak i środowiska przyrodniczego Polski. Integracja Polski z Unia Europejska stworzyła ogromną, niepowtarzalną szansę na stosunkowo szybką poprawę sytuacji ekonomicznej ludności obszarów wiejskich, a przede wszystkim na uregulowanie procesów związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzebą ochrony zasobów wodnych i biocenoz naturalnych, zakłóconych lub zdegradowanych w wyniku zbyt intensywnego rozwoju rolnictwa na tych obszarach w przeszłości. Polityka rolna Unii pozwala obecnie pozyskać na te cele wystarczająco duże środki z funduszy unijnych. Warunkiem jest zastosowanie wielu kompleksowych zabiegów urządzeniowo-rolnych i działań rolnośrodowiskowych realizowanych na duża skalę przez rolników regionu. Na wielu jego obszarach działalność produkcyjna gospodarstw rolnych powinna być połączona z działalnością ochronną i konserwatorską. Rolnictwo czysto produkcyjne województwa powinno w najbliższych latach przekształcić się w rolnictwo wielofunkcyjne. Autorzy uważają, że ze względu na szczególne walory przyrodnicze, lecznicze, wypoczynkowe i kulturowe terenów górskich i wyżynnych Małopolski i ich znaczenie dla gospodarki i bezpieczeństwa przeciwpowodziowego kraju, trzy województwa (małopolskie, podkarpackie i śląskie) powinny zostać objęte specjalnym, odrębnym programem operacyjnym zabezpieczającym środki finansowe na racjonalną, kompleksową przebudowę struktur użytkowych terenów wiejskich. ...
W artykule przedstawiono stan wyposażenia w wybrane elementy infrastruktury komunalnej na obszarach wiejskich według województw w Polsce. Poziom wyposażenia infrastrukturalnego w poszczególnych województwach określono pięcioma elementami: wodociągowe przyłącza do budynków mieszkalnych, przykanaliki kanalizacji zbiorczej, indywidualne wiejskie oczyszczalnie ścieków, wysypiska odpadów, stacje uzdatniania wody. Poniższa analiza oparta jest na porównywalnych parametrach, tzn. sprowadzonych do „wspólnego mianownika", a mianowicie: liczba wodociągowych przyłączy, przykanalików kanalizacji zbiorczej i indywidualnych wiejskich oczyszczalni ścieków w sztukach została przeliczona na 1000 budynków mieszkalnych danego obszaru, natomiast wysypiska odpadów i stacje uzdatniania wody zostały przeliczone na 100 tys. mieszkańców województwa. Do oceny poziomu infrastruktury komunalnej na obszarach wiejskich w poszczególnych województwach wykorzystano dane Głównego Urzędu Statystycznego obejmujące dane według stanu na koniec 2005 roku. W artykule podjęto próbę porównania poszczególnych województw pod względem wyposażenia w infrastrukturę komunalną. Jeśli chodzi o wyposażenie w wodociągowe przyłącza do budynków, to najlepiej wypadło województwo opolskie i dolnośląskie, a najgorzej małopolskie i podkarpackie. Biorąc pod uwagę zbiorcze skanalizowanie całego obszaru, najwięcej przyłączy odnotowano w województwie pomorskim oraz zachodniopomorskim, a najmniej w województwie lubelskim i łódzkim. Rozpatrywano również wyposażenie terenu w indywidualne oczyszczalnie ścieków. W tym zakresie najlepiej wypadło województwo kujawsko- pomorskie i dolnośląskie, a najgorzej województwo świętokrzyskie. Rozważono też problem wysypisk odpadów. Największą ...
W opracowaniu przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w roku 2005, które dotyczyły opinii mieszkańców wybranych gmin województwa świętokrzyskiego na temat czynników determinujących rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich. Badaniami w formie wywiadu kierowanego objęto ogółem 493 respondentów, których zaliczono do trzech grup zróżnicowanych ze względu na wiek, poziom wykształcenia oraz status społeczny. Wyniki badań potwierdzają przypuszczenia, iż preferencje poszczególnych grup respondentów w zakresie czynników rozwoju wielokierunkowego wsi są zróżnicowane. ...
Odpowiedni poziom zagospodarowania infrastrukturalnego określonego obszaru może warunkować jego rozwój, a także stymulować wzrost przedsięwzięć gospodarczych. Korzyści z inwestycji w środki trwałe zazwyczaj przynoszą efekty po jakimś czasie. Przyjęto, że efekty właściwego wyposażenia infrastrukturalnego następują także po pewnym czasie od zakończenia tych inwestycji. Stąd w pracy podjęto wyznaczenie korelacji szeregów przesuniętych względem siebie w czasie. Zweryfikowano czy i po jakim czasie inwestycje infrastruktury technicznej wpływają na poziom przedsiębiorczości. Badaniami objęto wybrane gminy wiejskie województwa małopolskiego. Do analizowanych inwestycji infrastruktury technicznej wybrano: sieć kanalizacyjną, wodociągową, drogową oraz oczyszczalnie ścieków. Zakres badań dotyczył jedenastoletniego okresu 1995–2005. Wyniki badań potwierdziły wysoką zależność pomiędzy wyposażeniem infrastrukturalnym danego terenu i poziomem przedsiębiorczości. Korzystne efekty inwestycji infrastrukturalnych następują zazwyczaj po 2–3 latach od ich realizacji. ...
Przedmiotem artykułu jest struktura wyposażenia infrastrukturalnego obszarów wiejskich województwa śląskiego. Wyposażenie infrastrukturalne składa się z wielu elementów, będących urządzeniami infrastruktury technicznej obszaru, jednak z uwagi na ograniczone ramy opracowania skupiono się wyłącznie na czterech wybranych elementach wyposażenia infrastrukturalnego, tj. na sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej oraz drogowej. Celem artykułu jest typologia struktury wyposażenia infrastrukturalnego obszarów wiejskich województwa śląskiego. Analiza została przeprowadzona w skali gmin. Artykuł obejmuje wyłącznie gminy wiejskie, których w województwie śląskim jest dziewięćdziesiąt sześć (nie uwzględniono natomiast części wiejskich gmin miejsko-wiejskich z uwagi na niedostępność danych charakteryzujących wyłącznie część wiejską). Poziom zagospodarowania obszaru wybranymi czterema elementami infrastruktury opracowany został na podstawie danych statystycznych na koniec lat 2004 i 2005. Badania zrealizowano za pomocą taksonomicznych metod analizy struktury, tj. metody Warda oraz metody środków ciężkości. Są to metody pozwalające na przeprowadzenie grupowania badanych obiektów odrębnymi sposobami w celu konfrontacji poprawności realizowanej typologizacji. Na ich podstawie, ze względu na podobieństwo struktury wyposażenia infrastrukturalnego, wyodrębniono grupy gmin składające się na poszczególne typy zagospodarowania. W wyniku przeprowadzonej analizy zostały wyodrębniono typy struktur zagospodarowania infrastrukturalnego oraz wskazano gminy charakteryzujące się określonym typem struktury. Obie zastosowane metody pozwoliły na osiągnięcie bardzo zbliżonych wyników grupowania. W toku analizy wyodrębniono sześć typów gmin o podobnej strukturze wyposażenia ...
Opracowanie stanowi próbę odpowiedzi na pytanie jaki stan wiedzy z zakresu koncepcji zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich prezentują studenci trzech roczników specjalności Agroturystyka Wydziału Rolniczo- Ekonomicznego AR w Krakowie. Celem przeprowadzonych badań ankietowych było również określenie roli jaką odgrywa agroturystyka w tej koncepcji zdaniem studentów. Respondenci wydają się być świadomymi ważnej roli jaką odgrywa koncepcja zrównoważonego rozwoju dla obszarów wiejskich, wskazując głównie na te elementy, które związane są z ochroną przyrody, np. poprzez współpracę sąsiedzką, z samorządem lokalnym, instytucjami i organizacjami ekologicznymi oraz oszczędne gospodarowanie zasobami przyrody – w sumie ok. 60% odpowiedzi. Natomiast na podstawie odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu, a dotyczące zagadnień związanych z agroturystyką można stwierdzić, że badani studenci zdają się dostrzegać rolę jaką odgrywa ona w koncepcji zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Wskazywali głównie na utrzymanie integralności krajobrazu, wartości kulturowych oraz na rozwój infrastruktury wspierającej ekologiczne wzory turystyki. W części teoretycznej pracy zawarto natomiast aspekty związane z rozwojem zrównoważonym obszarów wiejskich. Scharakteryzowano rozwój zrównoważony i wyszczególniono jego najważniejsze cechy. W obrębie tak pojmowanego rozwoju znajduje się miejsce dla turystyki. Turystyka zrównoważona to taka, która wywiera mały wpływ na środowisko naturalne i lokalną kulturę, generuje dochody i zatrudnienie mieszkańców. Turystyka ta jest wrażliwa zarówno ekologicznie, jak i kulturowo. ...
Artykuł prezentuje zagadnienie uwarunkowań rozwoju obszarów wiejskich w wybranych regionach Polski międzywojennej. Przeanalizowano tylko te województwa (w liczbie dziesięciu), które w przybliżeniu mają swoje odpowiedniki we współczesnej Polsce. Według przedwojennego grupowania województw są nimi województwa: centralne (warszawskie, łódzkie, kieleckie, lubelskie, białostockie), zachodnie (poznańskie, pomorskie i śląskie) oraz południowe (krakowskie i lwowskie). Pominięto zatem wszystkie tzw. województwa wschodnie (wileńskie, nowogródzkie, poleskie i wołyńskie) oraz połowę województw południowych (stanisławowskie i tarnopolskie). Ukazano zróżnicowanie poziomu rozwoju obszarów wiejskich w poszczególnych regionach w zakresie: infrastruktury technicznej i społecznej, poziomu ruralizacji i struktury agrarnej oraz źródeł utrzymania. Wskazano ponadto na uwarunkowania etniczne rozwoju wpływające m.in. na dywersyfikację czy wręcz nawet dysparytety poziomu infrastruktury technicznej i społecznej w Polsce międzywojennej. Z badań wynika m.in., iż województwa zachodnie (ziemie byłego zaboru pruskiego) charakteryzują się wyższym poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego, w szczególności w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej. ...
W okresie postępującego procesu restrukturyzacji gospodarki narodowej i dynamicznego rozwoju własności indywidualnej szczególnie ważnym problemem jest zmiana zachowań indywidualnych gospodarstw rolnych. Ten rodzaj podmiotów gospodarczych wymaga podjęcia empirycznych badań diagnostycznych, na podstawie których postawione zostaną cele rozwoju, będą dobrane instrumenty sterujące i metody strategii prowadzące do realizacji przyjętych celów. Artykuł prezentuje istotę, stan oraz zróżnicowanie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich na obszarze województwa świętokrzyskiego. Przedstawia on korzyści i zmiany zachodzące na obszarach wiejskich w zakresie struktury funkcjonalnej. Współczesne funkcje produkcji rolniczej zostają coraz częściej zastępowane przez usługi, produkcję dla potrzeb rolnictwa, czy agroturystykę. Opracowanie prezentuje analizę rozwoju pozarolniczej działalności w gospodarstwach rolnych przeprowadzoną w skali lokalnej. Powyższa analiza została dokonana w celu identyfikacji głównych czynników stymulujących rozwój pozarolniczej aktywności gospodarstw rolnych. Badania empiryczne pokazały, że rozwój pozarolniczej działalności w indywidualnych gospodarstwach rolnych wywiera wpływ na rolnictwo i może poprawić trudną sytuację ekonomiczną gmin wiejskich województwa świętokrzyskiego. ...
Temat badawczy opracowania podjęto z uwagi na istotną rolę jaką odgrywa wyposażenie danego obszaru w niezbędne elementy infrastruktury technicznej, które warunkuje rozwój każdej formy działalności gospodarczej, w tym działalności turystycznej. W artykule przedstawiono stan wyposażenia gmin wiejskich w wybrane elementy infrastruktury komunalnej (przyłącza wodociągowe i kanalizacyjne do budynków mieszkalnych). Badany obszar stanowią gminy wiejskie województwa małopolskiego, które przeanalizowano pod względem pełnienia funkcji turystycznej, ocenianej przy wykorzystaniu wskaźników: Schneidera i Deferta. Podjęto próbę ustalenia zależności pomiędzy stanem wyposażenia w wybrane elementy infrastruktury technicznej a poziomem ruchu turystycznego. Zależność ta może decydować o atrakcyjności bądź nieatrakcyjności danego regionu, wsi, a więc stanowić o szansach lub barierach ich dalszego rozwoju. Dane wykorzystane do analizy pochodzą z Banku Danych Regionalnych GUS. Jeśli chodzi o poziom wyposażenia w sieć wodociągową, stwierdzono iż nie wszystkie gminy posiadały takie przyłącza. Najwięcej przyłączeń w przeliczeniu na 100 budynków mieszkalnych posiadały gminy: Biały Dunajec, Poronin i Kościelisko. Zaś gminy – Lipinki, Lubień, Ochotnica Dolna, Rzepiennik Strzyżewski, Tokarnia, Trzcian nie posiadały ani jednego przyłącza do sieci wodociągowej. Biorąc pod uwagę wyposażenie w przyłącza do sieci kanalizacyjnej na 100 budynków mieszkalnych najwyższe wyniki uzyskały gminy: Poronin, Biały Dunajec i Lipnica Wielka. Gminy, w których nie odnotowano sieci kanalizacyjnej to Biskupice, Bolesław ...
Tereny wiejskie mają ogromne znaczenie zarówno dla środowiska przyrodniczego jak i życia gospodarczego Polski. Coraz większego znaczenia nabierają ich funkcje pozarolnicze, takie jak: mieszkalnictwo, gospodarka wodna, regeneracja sił i zdrowia ludności, ochrona walorów środowiska przyrodniczego, leśnictwo itd. Konieczność przebudowy struktur agrarnych, uregulowania procesów związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzeba ochrony zasobów wodnych i biocenoz naturalnych będzie wymagała uformowania na tych obszarach nowego modelu użytkowania oraz wprowadzenia gruntownych zmian w kierunkach rolniczego gospodarowania. Akcesja Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku stworzyła możliwość podjęcia długofalowych, niezwykle kosztownych, ale niezbędnych, działań realizujących najważniejsze cele ogólnospołeczne, takich jak ochrona przeciwpowodziowa i regulacja stosunków wodnych, ochrona zasobów i walorów środowiska przyrodniczego i jego częściowa renaturyzacja, kształtowanie pożądanych walorów klimatycznych i krajobrazowych terenów wiejskich, poszerzenie funkcji rolniczej gospodarstw rolnych (obok działalności produkcyjnej) o działalność ekologiczną (ochronną i konserwatorską) oraz pielęgnowanie cech kulturowych i etnograficznych obszarów wiejskich. Działania te, ze względów organizacyjnych i ich prospołeczny charakter, powinno się prowadzić w ramach rządowych programów operacyjnych programowanych i realizowanych na obszarach kilku województw o zbliżonych cechach struktur agrarnych i środowiska przyrodniczego Finansowane powinny być głównie ze środków funduszy unijnych i środków budżetowych. Niezwykle ważnym zadaniem dla rządu powinno stać się opracowanie takich programów dla regionów ...
Celem poniższego artykułu jest zidentyfikowanie, analiza i ocena wyposa-żenia obszarów wiejskich w Polsce w wybrane obiekty bazy hotelarskiej w ukła-dzie regionalnym. Obszary wiejskie ze względu na posiadane walory turystyczne to pożądane miejsce wypoczynku dla wielu turystów. Niektórzy jako bazę noclegową wybierają hotele, motele, pensjonaty, inni korzystają z gospodarstw agroturystycznych. Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych obiekty hotelarskie to te, które spełnia-ją wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany oraz spełniają wymogi sanitarne, przeciwpożarowe i inne określone odrębnymi przepisami. Rozmieszczenie bazy noclegowej na obszarach wiejskich w Polsce nie jest równomierne. Dla zapewnienia porównywalności uzyskanych wyników dane bez-względne dotyczące liczby obiektów noclegowych przedstawiono w postaci wskaźnika wyrażającego liczbę obiektów przypadających na 1 km2 powierzchni. Do najważniejszych obiektów hotelarskich zalicza się hotele. Ich najwięk-szą ilość posiada województwo małopolskie i śląskie, zaś najmniej hoteli odnoto-wano w województwie lubelskim i podlaskim. Podobnie jeśli chodzi o motele, najwięcej znajduje się w województwie małopolskim i wielkopolskim, a najmniej w województwie podlaskim. Województwo podkarpackie nie posiada ani jednego obiektu tego typu. Analizując liczbę pensjonatów i schronisk, najwięcej znajduje się ich w województwie małopolskim, a najmniej w województwie kujawsko- -pomorskim, łódzkim i ...
W końcu lat 80. rozpoczęły się w Polsce procesy przemian ekonomicznych. Wprowadzone zostały prawa gospodarki rynkowej, które wywołały szczególne trudności w działalności rolniczej. W tym czasie polskie rolnictwo było jednym z sektorów gospodarki narodowej, w którym najbardziej ujawniły się różnorodne problemy. Artykuł ocenia możliwości rozwoju alternatywnych funkcji na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego. Okres ostatniego dziesięciolecia wywołał przekształcenia w zakresie funkcji rolniczej szczególnie w centralnej i wschodniej Polsce, podczas gdy w części zachodniej i południowej wzrosła rola funkcji pozarolniczych. Największy rozwój pozarolniczej działalności gospodar-czej miał miejsce w strefach podmiejskich i dotyczył przede wszystkim sektora usług i handlu. Analiza przeprowadzona w niniejszym artykule pozwoliła zidentyfikować główne społeczne i ekonomiczne czynniki warunkujące pozarolniczą aktywność gospodarczą w województwie świętokrzyskim. Przeprowadzona analiza wykazała, że koncentracja pozarolniczej działalności odznacza się terytorialnym zróżnicowa-niem. Badania empiryczne wykazały, że pozarolnicza aktywność w indywidual-nych gospodarstwach rolnych wpływa na ich dochodowość oraz sytuację ekono-miczną gmin. Pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na obszarach wiejskich odgrywa dużą rolę w ich rozwoju ekonomicznym. Jest ona szczególnie istotna dla tych gospodarstw rolnych, które są zlokalizowane na terenach o nieko-rzystnych warunkach rozwoju. ...
Rozwój działalności pozarolniczej należy postrzegać jako siłę napędową rozwoju gospodarczego, stwarzającego szansę przechodzenia ludności rolniczej poza rolnictwo, spełnia jedną z podstawowych ról w aktywizacji obszarów wiej-skich. W opracowaniu przedstawiono analizę rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej w gospodarstwach rolnych w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Rozpatrywano aktywność gospodarczą pod względem wielkości i specyfiki gospo-darstw. Przedstawiono przestrzenne zróżnicowanie w zakresie przedsiębiorczości gospodarstw rolnych w krajach UE w latach 2003, 2005 2007. Wskazano dominu-jące formy działalności pozarolniczej. W świetle przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że pozarolnicza działalności gospodarcza stanowi ważny element funkcjonowania małych obsza-rowo (do 5 ha) gospodarstw rolnych zarówno w Polsce jak i całej UE. Dowie-dziono, że rodzaje działalności podejmowanej przez gospodarstwa unijne i polskie znacząco różnią się. Najchętniej podejmowaną działalnością w UE jest przetwórstwo produktów rolnych, podczas gdy w Polsce najwięcej gospodarstw świadczy usługi przy użyciu własnego zaplecza technicznego ...
Przedstawiono wyniki badań dotyczące związku pomiędzy wartością wskaźnika przedsiębiorczości a odległością jednostek przestrzennych od ośrod-ków gospodarczych. Wskaźnik przedsiębiorczości określono przez podanie liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON w przeliczeniu na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym. Odległości jednostek przestrzennych od ośrodków gospodarczych zostały wyrażone jako najkrótsze odległości drogowe. Stwierdzono, że występuje istotna statystycznie zależność pomiędzy wartością wskaźnika przedsiębiorczości a odległością od ośrodka gospodarczego. Wzrost odległości o 1km powoduje zmniejszenie się liczby podmiotów gospodarczych o 47 na 10 tys. ludności. ...
Pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na obszarach wiejskich jest uważana za niezbędną do rozwoju gospodarczego tych terenów. Ma ona istot-ne znaczenie dla gospodarstw rolnych działających szczególnie na terenach o mniej korzystnych warunkach dla produkcji rolnej. W opracowaniu przedstawiono analizę rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Rozważania dotyczą identyfikacji głównych czynników sprzyjających rozwojowi tej działalności gospodarczej. Badania wykazują wpływ pozarolniczej aktywności gospodarstw rolnych na ich sytuację dochodową i kondycję finansową gmin. Ogólne wnioski wynikające z analizy literatury przedmiotu i dostępnej bazy danych statystycznych zweryfikowano wynikami badań terenowych wykonanych w wybranych jednost-kach administracyjnych. W pracy wskazano główne, możliwe kierunki rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej w gospodarstwach rolnych. ...
Prezentowane badania ukazują stan funkcjonowania rolnictwa na obszarach wiejskich Dolnego Śląska widziany przez pryzmat wybranych cech charakteryzu-jących rolniczą przestrzeń produkcyjną. Badaniami objęto 133 gminy wiejskie i miejsko-wiejskie woj. dolnośląskiego. Dla osiągnięcia zamierzonego celu pracy posłużono się takimi cechami, jak: jakość gleb, struktura wielkościowa gospo-darstw, ludność posiadająca własne źródło utrzymania w swoim gospodarstwie rolnym na 100 ha użytków rolnych, podatek z działalności rolniczej. Badania potwierdziły duży wpływ przydatności rolniczej gleb na sytuację gospodarstw w regionie. Obserwuje się odstępstwo od tej reguły w strefie oddziaływania aglo-meracji wrocławskiej, gdzie pomimo wysokiej jakości rolniczej gleb udział ludno-ści posiadającej utrzymanie w gospodarstwie rolnym (działce rolnej) w przeliczeniu na 100 ha jest stosunkowo niewielki. ...
Celem artykułu jest ocena zmian struktury zagospodarowania przestrzenne-go obszarów wiejskich województwa śląskiego. Ocenie poddano poziom zagospo-darowania infrastrukturalnego w ogólności, jak również z uwzględnieniem jego elementów składowych, przy czym w badaniu ograniczono się wyłącznie do: sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej oraz drogowej. Badaniu poddano wszyst-kie gminy wiejskie województwa śląskiego w latach 2004-2008.W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono istotne zmiany zarówno w poziomie, jak i strukturze analizowanego zjawiska. Przeciętny poziom zagospo-darowania infrastrukturalnego wzrastał w całym okresie objętym analizą. Również poziom zagospodarowania obszaru poszczególnymi składnikami infrastruktury ulegał wzrostowi, przy czym tempo wzrostu wskaźnika gęstości obliczonego dla każdego z nich było różne.Struktura zagospodarowania infrastrukturalnego z roku na rok podlegała coraz mniejszym przekształceniom, z wyjątkiem ostatniego - 2008 roku analizy. W największym stopniu przemianom podlegała struktura badanego obszaru pod względem wyposażenia w sieć kanalizacyjną, w mniejszym stopniu - w sieć wodo-ciągową, a w najmniejszym - w sieć gazową.Podsumowując, należy wskazać, iż pomimo wzrostu przeciętnego poziomu zagospodarowania infrastrukturalnego gmin wiejskich województwa śląskiego w latach 2004-2008 wzrosło także zróżnicowanie infrastrukturalne obszaru. Nadto wydaje się, że ta (niezbyt korzystna z punktu widzenia wyrównywania szans roz-woju) struktura utrwala się, a gminy w coraz mniejszym zakresie korzystają z fun-duszy strukturalnych. ...
Zróżnicowanie sposobu użytkowania obszarów wiejskich w województwie warmińsko-mazurskim ma wpływ na odmienny poziom zagospodarowania infra-strukturalnego poszczególnych jego części. Odmienność ta bezpośrednio oddzia-ływuje na jakość warunków życia mieszkańców oraz możliwości prowadzenia działalności turystycznej. Przyczyn zróżnicowanego poziomu zagospodarowania infrastrukturalnego jest wiele np. położenie względem większych miast, granicy państwa oraz promocja produktów turystycznych.Celem opracowania jest prezentacja wyników badań dotyczących wpływu działalności turystycznej na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Zaprezen-towano również zagrożenia związane z prowadzeniem działalności turystycznej na obszarach wiejskich oraz cechy turystyki zrównoważonej. ...
Obszary wiejskie w Polsce tworzą specyficzne tereny, na rozwój których wpływ wywierają różnorodne czynniki o charakterze fizyczno-geograficznym, ekonomicznym i społecznym. Turystyka na obszarach wiejskich może stać się sposobem osiągnięcia roz-woju społeczno-ekonomicznego. W tym celu muszą być stworzone sprzyjające wa-runki do rozwoju różnych form turystyki, które są niezbędne do rozpoczęcia i intensyfikowania ruchu turystycznego. Ponadto muszą wystąpić korzystne czynniki rozwoju innych form działal-ności ściśle związanych z turystyką jak np. usługi dla turystów, które mogą przy-czynić się do osiągnięcia korzyści przez lokalne społeczności. Oceniając rozwój sektora turystycznego w województwie świętokrzyskim w ostatnich latach stwierdzić można, że stało się ono bardzo atrakcyjne dla różno-rodnych inwestycji związanych z tworzeniem bazy noclegowej. Wpływ na to miały przede wszystkim: dynamiczny rozwój Targów Kielce, powstanie nowych atrakcji i produktów turystycznych oraz intensywna promocja województwa świętokrzy-skiego w kraju i za granicą. ...
Obszary wiejskie charakteryzują się znacznym zróżnicowaniem pod wzglę-dem uwarunkowań przyrodniczych oraz społeczno-gospodarczych. Bardzo duży wpływ na obecny kierunek rozwoju obszarów wiejskich miała transformacja sys-temowa a obecnie członkowstwo Polski w Unii Europejskiej. Artykuł niniejszy stanowi próbę ukazania stanu i tendencji występujących w procesie rozwoju dzia-łalności pozarolniczych na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego w okresie pomiędzy 2000 a 2009 rokiem. Przeprowadzona analiza rozwoju działalności pozarolniczych wskazuje, że potencjał gospodarczy obszarów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego skoncentrowany jest w najwyż-szym stopniu w gminach sąsiadujących z największymi miastami regionu Olszty-nem i Elblągiem. Wysokim potencjałem gospodarczym odznaczają się także gminy o wysokich walorach turystycznych położonych środkowej i wschodniej części województwa oraz wysokim udziale gospodarstw indywidualnych położonych w jego zachodniej części. Najniższa koncentracja podmiotów gospodarki narodowej występuje w części północnej województwa, którą stanowią gminy o niskim po-ziomie rozwoju społeczno-gospodarczego.
...
Rozwój terenów wiejskich jest jednym z działań w ramach unijnej wspólnej polityki rolnej. Wielofunkcyjny rozwój to wkomponowanie w przestrzeń wiejską działalności pozarolniczych. Do takich działalności można zaliczyć m.in. agrotury-stykę, przetwarzanie produktów rolnictwa. Przy tworzeniu planów rozwoju terenów wiejskich niezbędna wydaję się być baza danych przestrzennych z danymi o rozmieszczeniu różnego typu obiektów i zjawisk na terenie gminy, takich jak ja-kość gleb, ukształtowanie terenu, instytucje i usługi, atrakcje turystyczne.
...
Artykuł podejmuje problematykę gospodarowania przestrzenią na obszarach wiejskich, które narażone są na oddziaływanie ze strony dużych ośrodków miejskich. Badania obejmują gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, zlokalizowane w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym. Artykuł podkreśla ważną rolę planowania przestrzennego w zapobieganiu negatywnym skutkom powiększania się obszarów miejskich. Presja wywierana na obszary wiejskie poprzez niekontrolowane migracje powinna wymuszać decyzje władz lokalnych o tworzeniu planów zagospodarowania przestrzennego, pozwalających na lepszą kontrolę zagospodarowania przestrzeni.Punktem wyjścia do prowadzonych analiz stają się badania przeprowadzone na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury. Badania te pozwalają stwierdzić czy w zakresie planowania przestrzennego w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich ŁOM dochodzi do powiększenia powierzchni objętej miejscowymi planami zago-spodarowania przestrzennego. Artykuł pozwala również określić stan prac nad nowymi planami w gminach objętych badaniami.
...
Głównym celem artykułu jest ocena stopnia rozwoju oraz zróżnicowania przestrzennego infrastruktury technicznej (sanitarnej) na obszarach wiejskich wo-jewództwa kujawsko-pomorskiego. Szczególną uwagę zwrócono na rozwój infra-struktury na obszarach chronionych, położonych w obrębie parków krajobrazowych oraz na relacje w poziomie rozwoju pomiędzy gminami położonymi w obrębie parków i będące poza obszarami chronionymi. Do analizy poziomu rozwoju infrastruktury przyjęto szereg zmiennych, opisujących dynamikę rozwoju w zakresie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz zużycia wody, ilości wytwa-rzanych ścieków, wyposażenia mieszkań w instalacje sanitarne, czy nakładów samorządów lokalnych na inwestycje w zakresie ochrony środowiska.
...
Jednym z wyróżników rozwoju zrównoważonego jest ład przestrzenny rozumiany jako takie ukształtowanie przestrzeni, które uwzględnia m.in. uwarun-kowania przyrodnicze, społeczno-gospodarcze, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne.Przedmiotem badań było zdefiniowanie pojęcia ładu przestrzennego terenów niezurbanizowanych i opracowanie koncepcji metody oceny poprawności przeprowadzenia podziału nieruchomości rolnej w aspekcie ładu przestrzennego. W ramach badań opracowano także wskaźniki i ich mierniki służące do oceny stanu ładu przestrzennego nieruchomości niezurbanizowanej przed podziałem nieruchomości oraz umożliwiające ocenę wpływu projektu podziału nieruchomości na stan ładu przestrzennego przestrzeni niezurbanizowanej. W dalszej części wskazano kolejne etapy oceny ładu przestrzennego i moż-liwości zastosowania tej metody w praktyce.
...
Treścią artykułu jest analiza tempa rozwoju wybranych elementów infra-struktury technicznej, tj. przyłączy sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej, zlokalizowanych na obszarach wiejskich Polski w latach 2000-2009.Dla zapewnienia porównywalności uzyskanych wyników, dotyczących ana-lizowanych elementów infrastruktury technicznej, dane bezwzględne przedstawiono w postaci wskaźnika wyrażającego liczbę przyłączy na 100 budynków mieszkalnych zlokalizowanych na badanym obszarze.Przeprowadzona analiza, uwzględniająca takie wskaźniki jak przyrosty absolutne, indeksy łańcuchowe czy średnie tempo zmian pokazała, iż w przypadku wszystkich analizowanych elementów infrastruktury technicznej zaobserwowano tendencję wzrostową. Najbardziej zauważalnym rozwojem charakteryzowały się przyłącza kanalizacyjne. Zaobserwowano również rozwój pozostałych ale w znacznie mniejszym tempie.Coraz szybszy rozwój obszarów wiejskich, spowodowany przejmowaniem prze wieś ciągle nowych funkcji, wyznacza kierunek zmian zarówno w infrastruk-turze4 jak i innych dziedzinach życia na wsi.
...
Gospodarka leśna jest terytorialnie i funkcjonalnie związana z obszarami wiejskimi, stanowiąc uzupełnienie ich podstawowej funkcji, jaką jest funkcja rol-nicza. Znaczny udział gruntów o niskiej klasie bonitacyjnej, które są obecnie wy-korzystywane jako grunty rolne można przeznaczyć pod zalesienie zwiększając w ten sposób ich wartość ekonomiczną oraz powiększając zasoby leśne w Polsce. W artykule przedstawiono zasady projektowania granicy rolno-leśnej oraz rolę danych katastralnych w procesie wskazywania obszarów przeznaczanych pod zalesienia. Informacje zawarte w katastrze nieruchomości pozwalają na inwentary-zację stanu pierwotnego obszaru w zakresie aktualnego sposobu użytkowania oraz jego wartości produkcyjnej, wyrażonej klasą bonitacyjną. W projektowaniu granicy rolno-leśnej dużą rolę odgrywa również mapa ewidencyjna służąca jako podkład kartograficzny do projektowania kompleksów leśnych. ...
Rola aktywności fizycznej w życiu dzisiejszych społeczeństw stale wzrasta, dlatego też bardzo ważne jest zapewnienie niezbędnych warunków dla realizacji różnych form aktywności fizycznej, szczególnie na obszarach wiejskich.Celem artykułu jest zidentyfikowanie, analiza i ocena wyposażenia polskich obszarów wiejskich w wybrane obiekty bazy sportowej w układzie regionalnym.Zakres przestrzenny badań obejmuje obszary wiejskie. Dla celów poznaw-czych analizę przeprowadza się według województw, traktując każde z nich jako jednostkę badawczą.Rozmieszczenie obiektów infrastruktury sportowej na obszarach wiejskich w poszczególnych województwach w Polsce nie jest równomierne. Największe za-gęszczenie odnotowano w województwie śląskim, a dalej w woj. podkarpackim i małopolskim. Najmniej obiektów sportowych jest natomiast w województwie pod-laskim.Regularna aktywność fizyczna jest jednym z podstawowych składników zdrowego stylu życia. Można wskazać wiele korzyści z tego płynących m.in.: zmniejszenie ryzyka otyłości, zapadalności na choroby serca, czy nowotwory. W Polsce, zwłaszcza ludzie młodzi, okazują niewielkie zainteresowanie swoim zdrowiem i jego ochroną. Musimy więc wzmacniać postawy prozdrowotne, rozbudzając potrzeby rekreacyjne. Ważne jest inwestowanie lokalnych władz w ciągły rozwój infrastruktury sportowej w celu propagowania aktywności rucho-wej w społeczeństwie zamieszkującym wiejskie obszary naszego kraju. ...
Prezentowane badania przedstawiają scenariusz rozprzestrzeniania się za-budowy mieszkaniowej w powiecie mińskim w oparciu o analizę lokalnych cech rynkowych nieruchomości gruntowych niezabudowanych. Opracowano model analiz przestrzennych pozwalający na ocenę liczby i wartości transakcji rynkowych w odniesieniu do wybranych czynników lokalizacyjnych o pozytywnym lub negatywnym (uciążliwości) wpływie na wartość nieruchomości. W oparciu o opracowaną graficzną metodę prezentacji otrzymanych wyników analizy dokonano oceny preferencji dla danego czynnika lokalizacyjnego. Na podstawie oceny preferencji nadano wagi poszczególnym czynnikom i wykonano wynikową mapę prezentującą spodziewany rozwój zabudowy na badanym obszarze. Obszar analizy obejmował wybrane gminy powiatu mińskiego, w których występuje silny wpływ lokalnego ośrodka miejskiego - Mińska Mazowieckiego oraz ośrodka centralnego - Warszawy, tj.: Cegłów, Dębe Wielkie, Jakubów, Mińsk Mazowiecki, Siennica oraz Stanisławów. Dla osiągnięcia zamierzonego celu pracy wykorzystano system informacji geograficznej ArcGIS ESRI, dane z rejestru cen i wartości nieruchomo-ści, bazę danych obiektów topograficznych, informacje katastralne zawarte w portalu iGeoMap oraz serwis WMS Geoportal. ...
Aktualny stan rozwoju obszarów wiejskich wynika z działalności rolniczej prowadzonej w określonych warunkach przyrodniczych, ekonomicznych i poli-tycznych.Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich środkami unijnymi, powoduje szersze zainteresowanie rolników do podejmowani działań zmierzających do po-prawy warunków przestrzennych funkcjonowania ich gospodarstw. Struktura prze-strzenna obszarów wiejskich jest kształtowana w ramach tzw. prac urządzeniowo-rolnych, ze scaleniem gruntów na czele. Podstawą prawidłowego wykonania tych prac jest aktualna, wiarygodna i łatwo dostępna informacja o stanie istniejącym do-tyczącym warunków glebowych, rzeźby terenu, warunków wodnych oraz struktury władania i użytkowania. Znajomość użytków gruntowych i ich jakości wyrażonej głównie poprzez klasę bonitacyjną ma podstawowe znaczenie w procesie gospoda-rowania gruntami. ...
Karpaty są regionem posiadającym ogromne znaczenie dla właściwego funkcjonowania zarówno środowiska przyrodniczego jak i życia gospodarczego Polski. Badania naukowe prowadzone i koordynowane przez Komitet Zagospoda-rowania Ziem Górskich PAN wskazują jednoznacznie, że uprzywilejowanymi funkcjami terenów górskich powinny być; gospodarka wodna, regeneracja sił i zdrowia ludności, ochrona walorów środowiska przyrodniczego, leśnictwo oraz rolnictwo o kierunku hodowlanym.Konieczność przebudowy struktur agrarnych, uregulowania procesów związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzeba ochrony zasobów wod-nych i biocenoz naturalnych, możliwa dzięki wsparciu finansowemu z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, będzie wymagała uformowania na analizowanym obszarze nowego modelu użytkowania oraz wprowadzenia gruntownych zmian w kierunkach rolniczego gospodarowania. Do realizacji tych zadań może być wykorzystane, pod warunkiem wprowadzenia pewnych zmian w przepisach i procedurach, scalenie gruntów jako efektywne narzędzie przebudowy struktur przestrzennych obszarów wiejskich. ...
Głównym celem pracy była analiza rynkowego wizerunku produktu agroturystycznego oraz preferencji potencjalnych turystów odnośnie wypoczynku w gospodarstwach agroturystycznych. Jako próbę statystyczną wybrano mieszkańców miasta Kielce. W badaniach przeprowadzonych w 2011 roku wzięli udział przedstawiciele czterech wybranych grup społecznych i zawodowych. Grupy te wybrano w sposób celowy i są to osoby dość często wypoczywające w gospodarstwach agroturystycznych. Z uzyskanych badań wynika, że wizerunek produktu agroturystycznego jest często kreowany na podstawie ogólnie prezentowanych opinii (np. w środkach masowego przekazu), a nie własnych doświadczeń. Mimo, iż większość ankietowanych osób potrafiła sformuować własne oczekiwania odnośnie produktu turystycznego, to miała trudności w określeniu wymagań co do jego charakteru. Przeprowadzone badania potwierdziły tezę, że deklarowane zainteresowanie agroturystyką nie przekłada się na rzeczywiste korzystanie z ofert gospodarstw agroturystycznych. Rozwój turystyki w wielu regionach kraju następuje poprzez promowanie idei tworzenia i promocji produktów markowych. Takie produkty pozostają w pamięci turysty, jako produkty unikalne, dostarczające wielu korzyści. Mają one sprawiać, aby konsumenci usług turystycznych chcieli w dane miejsce wracać oraz polecać innym. Zróżnicowanie świętokrzyskich obszarów wiejskich stwarza potrzebę podjęcia wielu różnorodnych działań przez miejscowe samorządy oraz zaangażowane organizacje i mieszkańców w celu wykreowania marki odpowiadającej oczekiwaniom turystów. ...
Struktura przestrzenna obszarów wiejskich zmieniana jest na skutek prowadzonych zabiegów urządzenioworolnych, takich jak: scalenia gruntów, zalesienie, rekultywacje, melioracje, podziały. Realizacja tych zabiegów musi być oparta na nowoczesnych metodach wykonywania specjalistycznych opracowań dotyczących np. warunków glebowych, fizjograficznych, społecznych, ekonomicznych czy własnościowych, z wykorzystaniem numerycznych danych przestrzennych oraz metod ich przetwarzania. Podstawę tych analiz będą stanowiły dane katastralne w zakresie stanu władania i użytkowania a od ich jakości i kompletności będą zależały podejmowane decyzje odnośnie realizacji określonych zabiegów na danym obszarze. ...
Obszary wiejskie zajmują znaczną część powierzchni Polski i zamieszkiwane są przez prawie 39 % ludności kraju. Tereny te w Polsce z wielu powodów często rozwijały się znacznie wolniej niż miejskie i były w znacznym stopniu zaniedbane. Sytuacja ta poprawiła się w sposób znaczący po wejściu Polski do UE i stałym pozyskiwaniu funduszy na rozwój rolnictwa Działania te spowodowały, iż obszary wiejskie zaczęły się rozwijać znacznie szybciej, a ich struktura uległa poprawieniu. Celem artykułu jest ogólne porównanie najistotniejszych zdaniem autora cech obszarów wiejskich Polski, Austrii i Czech w latach 2000-2010. W artykule zostały, także podjęte rozważania nad istotą pojęcia obszarów wiejskich. W pracy zastosowano metodę analizy logicznej oraz opisowej na podstawie polskiej i zagranicznej literatury przedmiotu. ...
Coraz częściej atrakcyjność obszarów wiejskich jest postrzegana przez pryzmat atrakcyjności wiejskiej przestrzeni turystycznej i rekreacyjnej oraz czynników mających bezpośredni i pośredni wpływ na rozwój ruchu turystycznego. Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej z uwagi na swoje położenie oraz szereg uwarunkowań gospodarczo-społecznych posiada doskonałe warunki do rozwoju turystyki, która w znaczący sposób wpływałaby na zagospodarowanie obszarów wiejskich.Obszary wiejskie w Obwodzie Kaliningradzkim charakteryzują się zróżnicowaną i urokliwą rzeźbę terenu, obecnością naturalnych zbiorników wodnych oraz małym zagospodarowaniem infrastrukturalnym. Na odmienny poziom zagospodarowania wpływa zróżnicowanie sposobu użytkowania obszarów wiejskich w poszczególnych jego częściach. Odmienność ta bezpośrednio wpływa na jakość warunków życia mieszkańców oraz możliwości prowadzenia zarówno działalności rolniczej jak i pozarolniczej. Przyczyn zróżnicowanego poziomu zagospodarowania infrastrukturalnego jest wiele, jednakże głównymi z nich są położenie względem Morza Bałtyckiego, granicy z Polską i Litwą oraz promocja produktów turystycznych.Celem opracowania jest analiza uwarunkowań rozwoju obszarów wiejskich w Obwodzie Kaliningradzkim, dokonana na podstawie oceny zasobów turystycznych oraz kapitału ludzkiego będącego podmiotem działalności na tych terenach. Analizowane zagadnienia dotyczą potencjału przyrodniczego, infrastrukturalnego oraz przedsiębiorczości społeczności lokalnej. ...
W opracowaniu przedstawiono analizę predyspozycji obszarów wiejskich regionu Gór Świętokrzyskich do rozwoju agroturystyki. Rozważania dotyczą także oceny ogólnych możliwości rozwojowych badanych gmin. W analizie uwzględniono różnorodne predyspozycje rozwoju obszarów wiejskich regionu. Pokazano również podział gmin regionu Gór Świętokrzyskich uwzględniając zróżnicowany potencjał ich rozwoju. Dane statystyczne, wykorzystane do przeprowadzenia procedury obliczeniowej w części analitycznej, pochodzą z Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Kielcach.Region Gór Świętokrzyskich został wybrany jako obszar badań, gdyż ma on specyficzne warunki rozwoju, które wyznaczają mu modelowy charakter. Ogólne wnioski wynikające z analizy literatury przedmiotu zweryfikowano wynikami badań przeprowadzonymi w oparciu o dostępne informacje empiryczne. Wykazano istnienie dużych dysproporcji w predyspozycjach rozwoju obszarów wiejskich rozpatrywanego obszaru. W końcowej części artykułu zawarto praktyczne wnioski. Problem przyszłości rolnictwa i obszarów wiejskich wielu regionów w Polsce nie został jak dotąd wyczerpany w literaturze. W oparciu o przeprowadzone wyniki można stwierdzić potrzebę ponowienia badań o podobnym charakterze w przyszłości, aby sprawdzić występujące kierunki i tendencje rozwojowe. ...
Infrastruktura techniczna pełni istotną rolę w procesach restrukturyzacji obszarów wiejskich. Przebieg procesów produkcyjnych oraz wydajność pracy uzależnione są od rozmieszczenia infrastruktury, jej stanu oraz racjonalnego działania wszystkich jej elementów. Jedną z przyczyn marginalizacji obszarów wiejskich jest niedorozwój infrastruktury technicznej. W pracy wyodrębniono jednolite pod względem jakości infrastruktury grupy obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego oraz dokonano próby waloryzacji tych obszarów ze względu na jakość otoczenia infrastrukturalnego. ...
W XXI wieku rozwój społeczno-gospodarczy nabrał nowego charakteru i tempa, ponieważ nowe właściwości otoczenia zewnętrznego zdeterminowały niespotykany dotąd wzrost wartości wiedzy. Wiedza staje się głównym instrumentem dokonywania zmian. Dlatego też warto zadbać o właściwe nią zarządzanie, nie tylko w warunkach przedsiębiorstwa realizującego swe cele biznesowe, ale również w procesie długotrwałego, żmudnego budowania potencjału danego regionu czy obszaru. Niniejszy artykuł to przedstawienie kluczowych idei towarzyszących budowie projektu pt.: „Zarządzanie wiedzą w procesie budowania konkurencyjności i innowacyjności obszarów wiejskich na zasadach zrównoważonego rozwoju - empiryczna weryfikacja na przykładzie województwa małopolskiego". Podjęty problem badawczy brzmi: Czy wypracowane rozwiązania w koncepcji zarządzania wiedzą mogą być stymulatorem procesu rozwoju zachodzącego na obszarach wiejskich? ...
Wejście w życie ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej w 2010 r. spowodowało dynamiczny rozwój usług przestrzennych. Organy administracji publicznej zobowiązane są do udostępniania danych, które włączono do ewidencji zbiorów i usług przestrzennych, przy wykorzystaniu platform technologicznych umożliwiających m.in. ich wyszukiwanie, pobieranie oraz przeglądanie (usługi Web Map Services - WMS). Celem polityki rozwoju obszarów wiejskich jest dążenie m.in. do poprawy warunków życia i aktywności społeczno - gospodarczej ludności czy wsparcie zarządzania ziemią przy jednoczesnym uwzględnieniu aspektów środowiskowych. Realizacja tych zamierzeń nie będzie możliwa bez dostępu do wiarygodnych i aktualnych danych o przestrzeni, których źródłem mogą być m.in. serwisy WMS o zasięgu krajowym, wojewódzkim oraz regionalnym. W publikacji przedstawiono możliwość wykorzystania usług sieciowych WMS w opracowaniu polityki rozwoju obszarów wiejskich ze szczególnym wskazaniem serwisów, które bazują na danych katastralnych. ...
Głównym celem pracy było przedstawienie wpływu środków Unii Europejskiej na pobudzenie inicjatyw społeczności wiejskiej wojewódz¬twa świętokrzyskiego. Badany region zaliczany jest do obszarów opóź¬nionych w rozwoju. Lokalne Grupy Działania (LGD) przez aktywizację mieszkańców wsi przyczyniają się do kreowania rozwoju regionalnego. W opracowaniu zaprezentowano idee funkcjonowania lokalnych grup działania, które realizują inicjatywę LEADER. Ponadto w pracy ukazano ich znaczącą rolę we wdrażaniu procesów innowacyjnych na wsi. Roz¬wój zrównoważony, a szczególnie na obszarach opóźnionych w rozwoju, nie jest współcześnie możliwy bez bezpośredniego i znaczącego udziału mieszkańców wsi. Artykuł przedstawia wyniki badań terenowych prowa¬dzonych w wybranych gminach województwa świętokrzyskiego. W opra¬cowaniu ukazano również przykładowe działania integrujące i aktywizu¬jące badane społeczności wiejskie. Za przykład wybrano świętokrzyskie wsie tematyczne. Całość kończy podsumowanie i wnioski aplikacyjne.
...
Duża część polskiego rolnictwa wymaga głębokich zmian strukturalnych, o czym świadczy: rozdrobnienie gospodarstw, zły stan lub brak infrastruktury technicznej i instytucjonalnej, duże bezrobocie, migracja ludności wiejskiej do miast, starzenie się lokalnej społeczności. Aby zaradzić takiej niepokojącej sytuacji na terenach wiejskich, niezbędna jest realizacja programów rozwoju obszarów wiejskich, przy wykorzystaniu efektywnych narzędzi, jakimi są m. in. scalenia gruntów. W wyniku prowadzonych postępowań scaleniowych, możliwości rozwojowe polskiej wsi z roku na rok ulegają poprawie. Jednakże, aby proces ten przebiegał pomyślnie, niezbędna jest inicjatywa i przychylność właścicieli gruntów.W artykule dokonano analizy efektów scalenia gruntów w jednej ze wsi województwa podkarpackiego w ocenie zamieszkującej jej społeczności. W celu poznania opinii, potrzeb, dążeń, nastrojów, interesów uczestników scalenia przeprowadzono wywiad grupowy. Rozmowa grupowa wykazała zarówno satysfakcję, jak i rozczarowanie mieszkańców, czy brak zaufania i nie zrozumienia idei postępowania scaleniowego, przyczyn czego doszukiwać się można m. in. w mało efektywnie prowadzonych działaniach informacyjnych i edukacyjnych propagujących możliwości rozwoju wsi, gospodarstw rolnych oraz korzyści dla każdego z właścicieli gruntów płynących ze scalenia gruntów. Na podstawie badań własnych stwierdzono, że samo scalenie gruntów, rozumiane jako zabieg geodezyjny poprawiający strukturę przestrzenną gospodarstw rolnych, nie spełnia potrzeb rolników. Oczekują oni dodatkowo realizacji prac w zakresie utwardzania dróg, melioracji wodnych i innych ...
Kompleksowe prace scaleniowe są jedynym narzędziem umożliwiającym dokonanie w krótkim czasie istotnych zmian struktury przestrzennej gruntów na dużym obszarze. Bardzo duże potrzeby w zakresie realizacji prac tego typu w Polsce, w powiązaniu z ograniczoną pulą środków finansowych dostępnych na ten cel, wskazują na konieczność wypracowania metod w sposób precyzyjny identyfikujących obszary, gdzie realizacja prac scaleniowych jest konieczna i gdzie procedura ta może dać największe efekty. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki badań mających na celu określenie rankingu obrębów powiatu dąbrowskiego (położonego w północno-wschodniej części województwa małopolskiego) określającego pilność prac scaleniowych. Wykorzystano w tym celu, będące przedmiotem wcześniejszych badań, wyniki przestrzennego zróżnicowania takich cech poszczególnych obrębów jak: rozdrobnienie gruntów, struktura obszarowa gospodarstw, występowanie obszarów pozbawionych dojazdu do drogi publicznej, przeciętna bonitacja gruntów czy natężenie występowania przeszkód terenowych utrudniających proces projektowania nowego układu działek. Zaproponowany wskaźnik syntetyczny ujmujący pięć wymienionych wyżej cech może mieć szerokie zastosowanie w procesie programowania prac scaleniowych na poziomie samorządu wojewódzkiego.
...
Jakość gleb należy do najważniejszych czynników wpływających na poziom możliwych do uzyskania plonów w rolnictwie. Przez to jest istotnym elementem kształtującym dochodowość produkcji rolniczej na danym obszarze. Znajomość przestrzennego zróżnicowania bonitacji gleb na obszarach poszczególnych obrębów czy gmin ma wpływ na proces planowania rozwoju obszarów rolniczych. Element ten stanowi również ważną informację w procesie programowania prac scaleniowych, które to działanie odbywa się na poziomie samorządu wojewódzkiego. Dane te charakteryzują się bardzo długim okresem przydatności do wykorzystania, z uwagi na niewielką ilość zmian dotyczących klasyfikacji gruntów wprowadzanych do operatu ewidencyjnego, mających najczęściej charakter jednostkowy.Artykuł prezentuje wyniki analizy mającej na celu przedstawienie zróżnicowania przeciętnej bonitacji gruntów w poszczególnych obrębach powiatu dąbrowskiego, położonego w północno-wschodniej części województwa małopolskiego. Jako źródło danych wykorzystano dane z operatu ewidencji gruntów i budynków pozyskane dla wszystkich obrębów wchodzących w skład powiatu. Wyniki przedstawiono zarówno w formie tabelarycznej, jak i graficznej.
...
Streszczenie: Jednym z największych problemów rolnictwa na obszarze Polski południowej i południowo-wschodniej (chociaż dotyczy on w mniejszej skali również innych rejonów kraju) jest nadmierne rozdrobnienie gruntów gospodarstw, połączone z ich stosunkowo niewielka powierzchnią. Duża liczba uprawianych działek, które charakteryzują się niewielką powierzchnią i często niekorzystnym kształtem, uniemożliwiają w praktyce prowadzenie dochodowej produkcji rolniczej. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki analizy rozdrobnienia działek dla obszaru powiatu myślenickiego, który znajduje się w południowej części województwa małopolskiego. Przetworzone zostały informacje o blisko 246 tysiącach działek ewidencyjnych, co umożliwiło zestawienie rankingu wszystkich obrębów powiatu ze względu na wartość zaproponowanego wskaźnika, ujmującego oprócz samych powierzchni działek również strukturę obszarową gospodarstw oraz przynależność działek do poszczególnych grup rejestrowych. Identyfikacja obszarów o nadmiernie rozdrobnionej strukturze gruntów jest jednym z elementów procesu programowania prac scaleniowych, które to działanie realizowane jest na poziomie samorządu wojewódzkiego. Zaproponowane rozwiązania mogą stanowić zatem istotny element umożliwiający szczegółową diagnozę stanu istniejącego struktury przestrzennej obszarów wiejskich.
...
Obecnie oczekuje się, że obszary wiejskie będą zarówno atrakcyjnymi miejscami pracy, zamieszkania, wypoczynku, prowadzenia działalności rolniczej jak i ostojami unikalnych walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Rozwój obszarów wiejskich ma doprowadzać do poprawy zagospodarowania przestrzennego wsi. Warunki glebowe oraz rzeźba terenu wpływają w dużym stopniu na zagospodarowanie obszarów wiejskich, w tym także na projekty urządzeniowo - rolne. Celem pracy jest opracowanie podziału funkcjonalno - przestrzennego badanego obszaru ze szczególnym uwzględnieniem warunków glebowych i rzeźby terenu. Założono, że na obszarach wiejskich to warunki przyrodnicze w znacznym stopniu decydują o możliwościach zagospodarowania i rozwoju funkcji pozarolniczych. Na podstawie przeprowadzonych analiz wskazano możliwe kierunki dalszego rozwoju miejscowości oraz działania jakie są konieczne do polepszenia warunków życia mieszkańców oraz gospodarowania na obszarze Giedlarowej. W wyniku przeprowadzonych analiz zaproponowano w projekcie podziału funkcjonalno-przestrzennego, kilka bardzo istotnych rozwiązań. Z jednej strony zachowano tradycyjną funkcję rolniczą ale wzmocnioną o produkcję żywności ekologicznej i roślin energetycznych. Z drugiej zaś strony wprowadzono obszary przeznaczone pod zabudowę i infrastrukturę techniczną w celu rozwoju funkcji pozarolniczych takich jak: turystyczno - leśne, budownictwo mieszkalno - usługowe i produkcyjno - usługowe. Takie rozwiązania zapewnią wsi Giedlarowa zrównoważony, wielofunkcyjny rozwój. ...
Jakość gleb jest jednym z czynników w największym stopniu wpływających na możliwości uzyskiwania wysokich dochodów z prowadzonej produkcji rolniczej. Czynnik ten jest niezależny od pozostałych elementów wpływających na dochodowość produkcji rolniczej, takich jak rozdrobnienie działek, struktura obszarowa gospodarstw czy uwarunkowania ekonomiczne. Bonitacja gleb niesie informacje o potencjalnej produktywności gruntów na danym obszarze, znajomość tych danych ma istotne znaczenie między innymi na etapie programowania prac scaleniowych czy też w procesie planowania przestrzennego. Pozyskanie danych o jakości i przydatności gleb na danym obszarze jest możliwe w drodze analizy danych zawartych na mapach glebowo-rolniczych lub też w drodze przetworzenia informacji zawartych w operacie ewidencji gruntów i budynków. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki analizy zróżnicowania jakości i przydatności gleb na obszarze powiatu myślenickiego, znajdującego się w południowej części województwa małopolskiego. Wartości wskaźnika określającego przeciętną bonitację gruntów zostały obliczone dla każdego z 71 obrębów wchodzących w skład powiatu. Uzyskane wyniki mogą stanowić cenny materiał źródłowy wykorzystywany w wielu innych opracowaniach, a z uwagi na niewielką zmienność wykazywanych w ewidencji gruntów danych o bonitacji gleb okres przydatności uzyskanego zbioru danych powinien być bardzo długi. ...
Dostępność działek do dróg publicznych stanowi istotny element warunkujący możliwości i wygodę użytkowania danej działki, co ma szczególne znaczenie na terenach zurbanizowanych oraz przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane. Dla dominującej pod względem procentowego udziału i zajmowanej powierzchni grupy działek użytkowanych rolniczo, brak połączenia z siecią dróg publicznych powoduje również szereg problemów. Można do nich zaliczyć wzrost kosztów ponoszonych na uprawę oraz konieczność uzgadniania przejazdów o charakterze sąsiedzkim lub występowania o ustalenie służebności gruntowych. Występowanie dużego udziału gruntów bez połączenia z drogami stanowi istotną przesłankę do wszczynania na danym obszarze postępowania scaleniowego. Prezentowany artykuł przedstawia przestrzenne zróżnicowanie obrębów powiatu nowosądeckiego ze względu na natężenie występowania zjawiska braku dostępu działek do sieci drogowej. Wyniki uzyskano w drodze przetworzenia zbioru danych graficznych i opisowych o wszystkich działkach ewidencyjnych powiatu nowosądeckiego, połączonego z identyfikacją sieci transportowej oraz analizy sąsiedztwa działek tworzących te sieć.
...
Parametry sieci transportu rolniczego stanowią istotny element wpływający na koszty funkcjonowania gospodarstw rolniczych. Odpowiedni kształt sieci drogowej, jej odpowiednia gęstość oraz jakość (w tym szerokość dróg oraz rodzaj ich utwardzenia) powinien zapewniać szybki i sprawny transport pomiędzy siedliskiem gospodarstwa a użytkowanymi przez niego działkami. Analiza parametrów rzeczywistej sieci drogowej na dużych obszarach jest utrudniona ze względu na obszerne zbiory danych konieczne do przetworzenia w trakcie takiej analizy oraz konieczność weryfikacji danych w terenie lub przy użyciu metod wykorzystujących zobrazowania lotnicze lub satelitarne.Artykuł przedstawia propozycję częściowo automatycznej metody identyfikacji kształtu sieci transportowej oraz obliczenia takich wielkości jak jej długość czy gęstość na jednostkę powierzchni, przydatną do wykorzystania na stosunkowo dużych obszarach. Proces obliczeniowy oraz wyniki zaprezentowano na przykładzie powiatu dąbrowskiego, znajdującego się w północno-wschodniej części województwa małopolskiego. ...
Celem badań było wyznaczenie terenów przydatnych pod zabudowę na podstawie analizy warunków glebowych. Założono, iż na obszarach wiejskich warunki glebowe są jednym z najbardziej istotnych czynników wpływających na rozwój zabudowy i konieczności (nieuchronnej) rozlewania się miast. Badania szczegółowe, wykorzystujące mapy glebowo - rolnicze w skali 1: 5 000 oraz mapę zasadniczą, przeprowadzono dla obrębów Koprki i Michałówek, gmina Ożarów, powiat warszawski zachodni. Wykonano analizy wielokryterialne, na podstawie których wyznaczono tereny najbardziej przydatne pod zabudowę ze względu na nośność, wilgotność, ochronę gruntów i dostępność komunikacyjną. Następnie przeprowadzono badania dla całego powiatu warszawskiego zachodniego. Do analiz wykorzystano dane z mapy glebowo-rolniczej w skali 1: 50 000 oraz z Bazę danych obiektów topograficznych BDOT 10k. Badania wykazały, że korzystna lokalizacja, bliska odległość od Warszawy oraz dobra dostępność komunikacyjna, powodują, że pod zabudowę przeznaczane są często grunty rolne o najwyższej jakości i przydatności rolniczej, chronione ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Dostępność danych w postaci cyfrowej oraz narzędzi GiS pozwalających na przeprowadzenie analiz przestrzennych, daje możliwości uwzględnienia szeregu czynników środowiskowych mających wpływ na optymalne użytkowanie danego obszaru. ...
Problematyka zmian klimatu oraz będących konsekwencją tych zmian ekstremalnych zjawisk pogodowych są obecnie tematem wielu badań a także działań rządów w zakresie przeciwdziałania zachodzącym zjawiskom. Obszary wiejskie i produkcja odbywająca się na tych terenach w Polsce uzależniona jest głównie od naturalnych uwarunkowań pogodowych, to powoduje iż w rolnicy ponoszą często duże straty finansowe z powodu występowania ekstremalnych pogodowych. Pakiety ubezpieczeniowe oferowane prze firmy są kosztowne, więc rolnicy z nich korzystają cząstkowo albo wcale. W artykule podjęto temat strat finansowych, które miały miejsce w latach 2010-2014 na terenie 60 gmin województwa warmińsko-mazurskiego. W stosunku do każdej gminy zgromadzono 20 geoinformacji opisujących uwarunkowania przestrzenne, środowiskowe oraz ekonomiczne (straty finansowe). Dzięki wykorzystaniu metody regresji kroczącej wstecznej oraz analizy korelacji uzyskano cztery zmienne niezależne wpływające na wielkość powstałych strat. Należą do nich: powierzchnia, na której wystąpiły straty, powierzchnia która jest wykorzystywana rolniczo - z podziałem na grunty orne oraz łąki i pastwiska oraz wskaźnik warunków wodnych. Ten ostatni czynnik mówi o zdolności gleby do akumulacji wody, a więc ma istotne znaczenie w okresach małej ilości wód opadowych. Przeprowadzone badania pogłębiają problematykę związaną z zachodzącymi zmianami klimatycznymi, które na ternach wiejskich Polski są problematyką dopiero poruszaną. ...
Proces kształtowania przestrzeni na obszarach wiejskich jest determinowany między innymi urbanizacją, rozwojem sieci komunikacyjnej i produkcji rolnej, w konsekwencji prowadząc do zmiany funkcji i wartości gruntu. Przeprowadzenie oceny potencjału środowiska przyrodniczego pozwala na ustalenie zakresu działań prowadzących do wielofunkcyjnego i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Celem badań było określenie potencjału środowiska przyrodniczego dla potrzeb rozwoju wsi, szczególnie współistnienia funkcji turystycznej, rolniczej. Wykorzystano znane z literatury metody waloryzacji środowiska przyrodniczego i przestrzeni rolniczej, wprowadzając modyfikację mającą na celu optymalne określenie potencjału przyrodniczego badanego obszaru. Badania przeprowadzono na obrębie Brwilno, gmina Stara Biała, powiat płocki, województwo mazowieckie. Waloryzacje wykonano metodą bonitacji punktowej, przypisując punkty każdemu z pięciu elementów zarówno przy ocenie potencjału turystycznego jak i rolniczego. Dotychczas stosowane metody zmodyfikowano wyróżniając czynniki, które w sposób najbardziej odpowiedni scharakteryzują badany teren. Zmieniono również wagi punktowe poszczególnych cech. Z przeprowadzonych badań wynika, że obręb Brwilno posiada potencjał turystyczny i rolniczy, jest również atrakcyjny dla rozwoju funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i rezydencjonalnej, co może wywoływać konflikty przestrzenne. ...
Badania płazów prowadzono w latach 2010-2012 w dwóch śródpolnych oczkach wodnych w gminie Stare Czarnowo, w północno-zachodniej części Polski. Celem badań była ocena składu gatunkowego i liczebności całkowitej płazów dorosłych i juwenilnych oraz miejsc ich rozrodu. Stwierdzono, że w obu oczkach wodnych dominowały żaby brunatne: zwłaszcza Rana arvalis i żaby zielone: Pelophylax esculentus, Pelophylax lessonae. Spotykano je nie tylko podczas godów, ale w całym okresie badawczym także na przyległych polach uprawnych i linii brzegowej. Mniej licznie na tym obszarze występowały: Hyla arboreta oraz Bombina bombina. Najrzadszym przedstawicielem batrachofauny była Pelobates fuscus, która występowała tylko w jednym oczku wodnym w 2012r. W obu badanych zbiornikach zanotowano występowanie przedstawiciela płazów ogoniastych: Lissotriton vulgaris. Liczne występowanie płazów w omawianych śródpolnych oczkach wodnych jest dobrym sygnałem, gdyż batrachofauna to doskonały bioindykator środowiska wodnego. ...
Użytki rolne zajmują ponad 60% powierzchni Polski. Ze względu jednak na rozwój gospodarczy kraju oraz zmieniające się potrzeby społeczne coraz częściej następuje ich wyłączanie z rolniczego sposobu użytkowania. Zgodnie z założeniami strategicznymi rozwoju wsi, obszary wiejskie powinny stanowić atrakcyjne miejsce pracy, zamieszkania, wypoczynku oraz prowadzenia działalności rolniczej lub pozarolniczej. Wyłączenie gruntów rolnych z produkcji oznacza zmniejszenie zasobów ziemi, która jest podstawowym środkiem trwałym w produkcji rolniczej, dlatego szczególnie ważne jest racjonalne gospodarowanie ziemią, z uwzględnieniem konieczności ochrony gruntów rolnych. Celem badań jest analiza przekształceń gruntów rolnych, jakie miały miejsce na przestrzeni lat w wybranych gminach województwa dolnośląskiego. Ze względu na szczególne procesy zachodzące w Polsce w strefach podmiejskich, do analiz wybrano gminy: Wisznia Mała i Kobierzyce bezpośrednio graniczące z Wrocławiem. Zasięg, rodzaj oraz kierunek przekształceń analizowano w oparciu o dostępne zestawienia. Wykorzystano dane: z badań ankietowych „Obszary wiejskie i grunty rolnicze w Polsce" (1988), zestawień ewidencyjnych z „Planu urządzeniowo-rolnego gminy Wisznia Mała" (2004) i „Planu urządzeniowo-rolnego gminy Kobierzyce" (2008) oraz zestawień statystycznych.W badanych gminach na przestrzeni 18 i 20 lat stwierdzono zmiany struktury użytkowania gruntów rolnych. W obu gminach mimo bardzo dobrych warunków glebowych nastąpił znaczny wzrost powierzchni terenów zabudowanych. Największe przekształcenie użytków rolnych na tereny mieszkaniowe zaobserwowano w gminie ...
Przestrzeń obszarów wiejskich podlega zmianom, które są uwarunkowane różnorodnymi czynnikami, zarówno tymi o charakterze środowiskowym, jak i będącymi skutkiem działalności człowieka. W pracy analizowano zapotrzebowanie na: melioracje, scalenie gruntów, modernizację i budowę dróg transportu rolnego, rekultywację oraz zagospodarowanie gruntów odłogowanych, dla wszystkich obrębów w gminie Trzebnica (województwo dolnośląskie). Określono, dla których wsi w gminie występuje potrzeba wykonania co najmniej trzech spośród wybranych zabiegów urządzeniowo - rolnych. Ponadto wytypowano tzw. wsie depresyjne, czyli takie, które oprócz potrzeb na tego typu prace charakteryzują się dominacją gospodarstw dużych. Podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy nadal te same obszary wykazują wadliwości w organizacji przestrzeni rolniczej i jakie są przyczyny takiego stanu. Wykorzystano dane z badań ankietowych „Obszary wiejskie i grunty rolnicze w Polsce" (1988), „Zagospodarowanie przestrzeni rolniczej w gminie Trzebnica" (1995) i „Planu urządzeniowo-rolnego gminy Trzebnica" (2008).Potrzeby melioracyjne na obszarze gminy Trzebnica są coraz większe. Konieczność wykonania prac z zakresu melioracji szczegółowych postulowana jest kolejno w 10, 18 i 41 obrębach. Dodatkowo, w 34 wsiach, w 2008 roku, zarejestrowano potrzeby z zakresu melioracji podstawowych. Cele wykonania scalenia gruntów w okresie 30 lat były odmienne, stąd konieczność wykonania tego zabiegu zarejestrowano w różnej liczbie wsi. Potrzeby dotyczące budowy i modernizacji sieci dróg transportu rolnego nadal ...
Rozwój obszarów wiejskich zmierza od lat w kierunku wielofunkcyjności, która traktowana jest jako remedium na niski poziom rozwoju oraz słabość polskiego rolnictwa. Realizacja założeń programowych zależy jednak od wielu czynników, podobnie jak tempo i kierunki zmian, które różnicują poszczególne obszary Polski. Intensyfikacja zmian następuje w strefie oddziaływania dużych miast, gdzie w znacznej mierze, wkraczają pozarolnicze funkcje gospodarcze oraz zabudowa mieszkaniowa o charakterze wybitnie miejskim. Celem pracy jest porównanie i ocena zmian dokonujących się w gminach podmiejskich Wrocławia, pod kątem ich wielofunkcyjności. Zastosowano metodę wskaźnikową, umożliwiającą porównanie wartości wskaźników w czasie i przestrzeni dziewięciu gmin podwrocławskich. Źródło danych stanowią zasoby GUS, analizy obejmują lata 1995 - 2015. Badania podzielono na aspekty: demograficzny, przestrzenny i gospodarczy. Wszystkie analizowane gminy charakteryzują sie znaczną dynamiką przeobrażeń. Zauważono, że występują podobne tendencje zmian, jednak ich zakres i tempo są zróżnicowane. Sektor przemysłowy jest silnie rozwinięty w badanych gminach, a dynamiczny przyrost wszystkich analizowanych wielkości znamionuje zachodzące procesy rozwoju społeczno -gospodarczego. Gminy zlokalizowane wokół Wrocławia posiadają silny potencjał rozwojowy w kierunku wielofunkcyjności. Koncentracją impulsów do rozwoju wielofunkcyjnego wyróżniają się spośród analizowanych zwłaszcza gminy: Kobierzyce, Siechnice, Czernica i Długołęka. ...
Monitoring rzek pod kątem stanu i składu gatunkowego ichtiofauny stanowi jedną z form prowadzenia gospodarki rybackiej wód otwartych. Badania prowadzono na 10-ciu wytypowanych do prac utrzymaniowych ciekach, miały na celu nie tylko określenie składu i zagęszczenia ryb rodzimych i inwazyjnych, ale również poprzez określenie Europejskiego Wskaźnika Ichtiologicznego (EFI+) ocenę stanu ekologicznego wyznaczonych stanowisk w małych ciekach wodnych położonych w dorzeczach Wisły i Odry. W wyniku prowadzonych prac inwentaryzacyjnych odłowiono łącznie 1405 ryb, należących do 24 gatunków. Dominowały gatunki rodzime, jednakże 19% złowionych ryb stanowiły gatunki inwazyjne. Najczęściej spotykanym gatunkiem była płoć (Rutilis rutilus), ale najliczniej notowano kiełbie (Gobio gobio). Na badanych stanowiskach maksymalna wartość Europejskiego Wskaźnika Ichtiologicznego wyniosła 0,868. Po podziale na klasy według wartości wskaźnika EFI+ zanotowano, że na większości badanych stanowisk, na których stwierdzono ryby (24 z 28 stanowisk) wartość EFI+ mieściła się w klasie 0,00- 0,40. Ta stosunkowo mała wartość, świadczyła o słabym stanie siedlisk dla ryb, czego potwierdzeniem były niskie klasy stanu ekologicznego na poszczególnych stanowiskach badawczych. Tylko w przypadku stanowiska 1 na rzece Tywa oraz stanowiska 3 na rzece Czarna-Cedron zanotowano 2 klasę jakości wód. Klasę 3 określono na stanowisku 3 na rzece Tywa. Aż na 15 stanowiskach badawczych stwierdzono klasę 5, która określa ...
