Dr hab inż. Piotr Bugajski

Prof.dr hab.inż. Ryszard Ślizowski

Ocena działania oczyszczalni ścieków typu SBR w Sterkowcu-Zajazie

W opracowaniu przedstawiono wyniki badań fizykochemicznych ścieków w latach 2002–2004 w oczyszczalni typu SBR w miejscowości Sterkowiec-Zajazie w powiecie brzeskim, w województwie małopolskim. Oczyszczalnia ścieków została oddana do użytku w roku 2001, a koszt jej budowy wyniósł 3,7 mln PLN. Projektowana przepustowość oczyszczani wynosi Qśr.d.=600 m3∙d-1, natomiast w trakcie prowadzonych badań do oczyszczalni dopływało około 150 m3∙d-1, z czego około 8% ścieków dowożonych było z wybieralnych dołów gnilnych (szamb). Badania dotyczyły następujących wskaźników zanieczyszczeń: BZT5, ChZT i zawiesina ogólna z grupy podstawowej oraz azot amonowy i fosfor ogólny z grupy eutroficznej. Średnia wartość BZT5 ścieków surowych w okresie badań wyniosła 401,1 mgO2∙dm-3, natomiast oczyszczonych 15,23 mgO2∙dm-3. Średnia wielkość ChZT wyniosła dla ścieków surowych 660,74 mgO2∙dm-3, a dla ścieków oczyszczonych 75,43 mgO2∙dm-3. Średnia wielkość zawiesiny ogólnej wyniosła dla ścieków surowych 207,51 mg∙dm-3, a w ściekach oczyszczonych 22,17 mg∙dm-3. Średnia wartość azotu amonowego w ściekach surowych wyniosła 161,34 mgNNH4∙dm-3, a w ściekach oczyszczonych 3,84 mgNNH4∙dm-3. Dla fosforu ogólnego wartość średnia w ściekach surowych wyniosła 19,71 mgPO4∙dm-3, a w ściekach oczyszczonych 4,67 mgPO4∙dm-3. Redukcja wskaźników zarówno z grupy podstawowej, jak i eutroficznej była na wysokim poziomie i wyniosła średnio 96% dla BZT5, dla ChZT 85%, dla zawiesiny ogólnej 88%, azotu amonowego 96% i ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Ilość dopływających ścieków do oczyszczalni SBR – Biovac w Książu Wielkim w latach 2000–2004

W artykule przedstawiono analizę ilości dopływających ścieków do oczyszczalni typu SBR – BIOVAC w wieloleciu 2001–2004. Przedmiotowa oczyszczalnia zlokalizowana jest na terenie gminy Książ Wielki w województwie małopolskim. Uruchomienie oczyszczalni oraz pełny rozruch nastąpił w roku 2000. Oczyszczalnia ścieków została zaprojektowana na przepływ Qśr.d.=200 m3⋅d-1. Analiza ilości dopływających ścieków pozwoliła na porównanie ilości ścieków dopływających do ilości zakładanej w projekcie, a tym samym określenie aktualnego obciążenia obiektu. Od roku 2001 do roku 2004 sukcesywnie podłączano kolejnych użytkowników do sieci kanalizacyjnej, co skutkowało zwiększaniem się ilości dopływających ścieków. W roku 2001 dopływało średnio 70,0 m3⋅d-1, natomiast w roku 2004 dopływało średnio 106,7 m3⋅d-1. W analizowanym okresie czterech lat największe dopływy odnotowano w miesiącach marcu oraz grudniu – średnio 97,0 m3⋅d-1, natomiast miesiące o najmniejszym dopływie to styczeń i czerwiec – średni dopływ około 77,0 m3⋅d-1. Po przeanalizowaniu średnich dopływów ścieków w poszczególnych dniach tygodnia największe dopływy zanotowano w niedziele (91,5 m3⋅d-1), a najmniejsze w soboty (81,0 m3⋅d-1). Maksymalne odchylenia od dopływów średnich dobowych wyniosły ± 10%. Aktualny dopływ ścieków jest na poziomie 50% Qśr.d.. Z analizy wyników badań wynika, iż do oczyszczalni dopływa w każdym roku więcej ścieków. Trend wzrostowy dopływających ścieków pozwala stwierdzić, iż w najbliższych kilku latach oczyszczalnia ścieków ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Struktura zużycia wody przez użytkowników wodociągu w gminie Drwinia

W artykule przedstawiono analizę struktury zużycia wody przez mieszkańców w gminie wiejskiej Drwinia, położonej w powiecie bocheńskim w województwie małopolskim. Gmina Drwinia, składająca się z 13 sołectw, zamieszkałych przez 6300 osób, zajmuje powierzchnię 108,8 km2. Gminna sieć wodociągowa obsługiwana jest przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Bochni. Po wybudowaniu i oddaniu do użytku wodociągu część mieszkańców nadal korzysta z indywidualnych źródeł zaopatrzenia w wodę i nie wyraża zgody na przyłączenie ich gospodarstw do sieci. Ogólnie z wodociągu grupowego korzysta blisko 77% gospodarstw domowych gminy. W poszczególnych sołectwach liczba gospodarstw korzystających z wodociągu waha się od 53% do 93%. Mała liczba mieszkańców korzystających z wody wodociągowej oraz przyzwyczajenia ludności do oszczędzania wody spowodowały dużą rozbieżność pomiędzy zużyciem zakładanym w projekcie a rzeczywistym. W fazie projektowej zakładano zużycie wody na poziomie 140 dm3·M-1·d-1, natomiast w okresie badań (lata 2003–2006) rzeczywiste zużycie wody wyniosło średnio na terenie gminy niecałe 33 dm3·M-1·d-1. Jest to wielkość niższa od zakładanej o blisko 77%. Sieć wodociągowa (średnice przewodów oraz prędkości przepływu wody) została zaprojektowana i wykonana na znacznie większe rozbiory wody niż występujące obecnie. W sytuacji, gdy woda przebywa w sieci znacznie dłużej od czasu zakładanego, można się spodziewać jej wtórnego zanieczyszczenia. Taka sytuacja występuje najczęściej ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dynamika dopływu ścieków do oczyszczalni w Głogowie Małopolskim

W artykule przedstawiono ilość dopływających ścieków oraz częstość występowania charakterystycznych dopływów ścieków do oczyszczalni w Głogowie Małopolskim. Okres badań objął trzy lata 2003–2005. W okresie tym pomiarem objęto dzienne dopływy ścieków. Na podstawie zarejestrowanych dopływów określono ilość dopływających ścieków w poszczególnych dniach tygodnia. W roku 2003 dopływ ścieków w kolejnych dniach tygodnia był równomierny, to znaczy w żadnym z dni tygodnia dopływ ścieków był na wyraźnie wyższym lub niższym poziomie. W analizowanym roku dopływy wahały się od 626,9 m3⋅d-1 do 703,1 m3⋅d-1. Dopływ średni wyniósł 657,3 m3⋅d-1. W kolejnym roku 2004 odnotowano znaczy wzrost dopływających ścieków o ponad 100% w stosunku do roku 2003. Wzrost ten spowodowany był rozbudową sieci kanalizacyjnej oraz podłączeniem kolejnych gospodarstw do kolektorów kanalizacyjnych. W roku 2004 również nie odnotowano dużych wahań dopływu ścieków w poszczególnych dniach tygodnia. Średni dopływ wyniósł w tym okresie 1317,2 m3⋅d-1. Większą nierównomierność dopływu ścieków odnotowano w roku 2005. Najmniej ścieków dopływało w środy – 1348,3 m3⋅d-1, natomiast największy w niedziele – 1548,6 m3⋅d-1. Średni dopływ był wyższy w roku 2005 w porównaniu z rokiem poprzednim o blisko 13% i wyniósł 1485,4 m3⋅d-1. Kolejnym etapem analizy wyników było określenie częstości występowania określonych dopływów ścieków i prawdopodobieństwa ich pojawiania się. Z przedstawionej ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Mgr inż. Ewelina Milijanović

Ilość ścieków oraz wielkość zanieczyszczeń odprowadzanych z wybranych podmiotów gospodarczych z terenu gminy Mielec

W artykule przedstawiono analizę ilości ścieków odpływających z wybranych podmiotów gospodarczych oraz ilość zanieczyszczeń w nich zawartych w okresie trzech lat 2003–2006. Do analizy wybrano 20 podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy Mielec dostarczających ścieki do oczyszczalni, tj. Rolmlecz, Szpital Powiatowy, Matbud, Hotel Jubilat, MKS, Pasaż, PKS, Reg-Benz, MPB, Piekarnia Konieczny, Bibmot, Techmix, R&G, Piekarnia Taran, Metalpol, Piekarnia Weryński, Wabex, Kar-Lux, PKN Orlen, Serwis Center. Ładunek zanieczyszczeń określono na podstawie następujących wskaźników zanieczyszczeń: BZT5, ChZT, zawiesina ogólna, azot amonowy oraz ekstrakt eterowy. Ilość ścieków ze wszystkich podmiotów gospodarczych w okresie trzech lat wyniosła średnio 22,7 m3·d-1. Przy czym odpływ ścieków z poszczególnych zakładów był na bardzo zróżnicowanym poziomie i wyniósł od 2,8 m3·d-1 do 160,0 m3·d-1. Największy udział w ogólnej ilości ścieków miał zakład mleczarski „Rolmlecz” natomiast najmniejszą ilość odprowadzanych ścieków odnotowano w zakładzie usługowym „Serwis Center”. Po określeniu ilości odpływających ścieków określono ilość zanieczyszczeń odprowadzanych ze wszystkich podmiotów gospodarczych. Aby określić średnią wartość analizowanych wskaźników zanieczyszczeń w ściekach posłużono się średnią ważoną, gdzie wagą była ilość ścieków. Średnia wartość BZT5 w ściekach wyniosła 157,28 mgO2·dm-3. Natomiast porównując wielkość tego parametru w poszczególnych zakładach stwierdzono bardzo duże jego zróżnicowanie, które wahało się od 12,5 mgO2·dm-3 do 530,0 mgO2·dm-3. W przypadku ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Mgr inż. Barbara Mielenz

Ocena pracy oczyszczalni ścieków w Wadowicach przed modernizacją

W artykule przedstawiono ocenę działania oczyszczalni ścieków w Wadowicach na podstawie redukcji zanieczyszczeń w okresie od stycznia 2003 roku do grudnia 2005 roku. Dodatkowym celem była analiza ilości dopływających ścieków w badanym okresie. Ocenę sprawności działania oczyszczalni oparto na wielkości redukcji 5 wybranych wskaźników zanieczyszczeń: BZT5, ChZT, zawiesina ogólna, azot ogólny i fosfor ogólny. Wartości ww. wskaźników zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych porównano do wartości z pozwolenia wodno-prawnego wydanego przez Starostę Wadowickiego dla Wadowickiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. z dnia 28.03.2006 r. Wyniki badań składu ścieków oczyszczonych wskazują, że średnie wielkości BZT5, ChZT, zawiesiny ogólnej, azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego są niższe od wielkości dopuszczalnych z pozwolenia wodno-prawnego. W przypadku BZT5 wielkość średnia na odpływie (14,0 mgO2·dm-3) jest o blisko 7% niższa od wartości dopuszczalnej (15 mgO2·dm-3), ChZT (wartość średnia 89,15 mgO2·dm-3) – o 28,7% niższa od wartości dopuszczalnej (125 mgO2·dm-3), zawiesiny ogólnej (wartość średnia 27,27 mg·dm-3) – o 22,1% niższa od wartości dopuszczalnej (35 mg·dm-3), azotu ogólnego (wartość średnia 22,17 mgNog·dm-3) – o 26,1% niższa od wartości dopuszczalnej (30 mgNog·dm-3) oraz fosforu ogólnego (wartość średnia 1,26 mgPog·dm-3) – o 37% niższa od wartości dopuszczalnej. Średnia redukcja BZT5 w procesie oczyszczania wyniosła 97,13%, ChZT – 90,56%, zawiesiny ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Efekty pracy podczyszczalni ścieków poubojowych z ubojni trzody chlewnej

W artykule przedstawiono wyniki badań oraz ich dyskusję dotyczącą pracy podczyszczalni ścieków pochodzących z ubojni trzody chlewnej w miejscowości Gruszów w gminie Pałecznica. Dodatkowo omówiono konstrukcję wspomnianej podczyszczalni, której autorami pomysłu oraz projektu są dr inż. Marian Długosz oraz dr inż. Piotr Bugajski. Celem badań było rozwiązanie trzech problemów związanych z uregulowaniem dużej nierównomierności odpływających ścieków, zredukować wielkość zanieczyszczeń zawartych w ściekach oraz zapobiec ich zagniwaniu. Zakresem badań objęto regulację odpływu ścieków rozłożonym równomiernie w czasie, analizę fizykochemiczną (BZT5 i ChZT) ścieków przed i po podczyszczalni oraz pomiar ilości tlenu w ściekach odpływających. Pierwszym na drodze technologicznej obiektem jest studnia z koszem skratkowym, w którym zatrzymywane są zanieczyszczenie większe od 5,0 mm. Następnie ścieki dopływają do osadnika w którym łatwoopadalne zanieczyszczenia sedymentują na dno, po czym ścieki przepływają do komory napowietrzanej. W komorze tej następuje proces napowietrzania (natleniania) ścieków. Natlenione ścieki dopływają do separatora tłuszczu, a następnie do studzienki, w której następuje rozdział ścieków. Część z nich trafia do kanalizacji bytowej, a następnie do oczyszczalni ścieków Bioblok PS-50, a część ścieków jest zawracana (recyrkulowana) do osadnika. Na podstawie analizy wyników badań i obserwacji stwierdzono, iż podczyszczalnia ścieków poubojowych pochodzących z ubojni trzody chlewnej spełnia postawione jej zadania. Uzyskano mianowicie regularny ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr hab. inż. Prof UR Stefan Satora

Bilans ścieków dopływających i dowożonych do oczyszczalni na przykładzie wybranego obiektu

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące ilości ścieków dopływają-cych systemem kanalizacyjnym oraz ilości ścieków dowożonych taborem aseniza-cyjnym do zbiorczej oczyszczalni ścieków w Nowym Brzesku. Analizowana oczyszczalnia ścieków zlokalizowana jest na terenie miejscowości Nowe Brzesko w Nowobrzeskim Obszarze Gospodarczym na lewym brzegu rzeki Wisły. Do obiektu odprowadzane są ścieki bytowo-gospodarcze z 250 budynków mieszkal-nych. Analizę ilości ścieków prowadzono w okresie od stycznia 2005 roku do grudnia 2007 roku. W okresie tym określono ilość ścieków dopływających i dowo-żonych w poszczególnych miesiącach celem porównania ich z ilością projektowa-ną. Ponadto w pracy opisano częstość występowania określonych wielkości do-pływów ścieków, a także prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Analiza wykazała, iż badany obiekt jest niedociążony hydraulicznie. W roku 2005 faktyczna ilość ścieków oczyszczanych stanowiła zaledwie 20,4% zakładanej przepustowości oczyszczalni, w roku 2006 wartość ta wyniosła 22%, a w roku 2007 stanowiła 26,7%. W okresie 3 lat odnotowano dużą nierównomierność ilości ścieków do-pływających oraz ścieków dowożonych w poszczególnych miesiącach. Wahania ilości ścieków dopływających w poszczególnych latach wyniosły w roku 2005 od 28,8 m3∙d-1 do 64,6 m3∙d-1, dla roku 2006 od 40,1 m3∙d-1 do 66,5 m3∙d-1 i dla roku 2007 od 49,8 m3∙d-1 do 84,9 m3∙d-1. Natomiast wartości ekstremalne ilości ścieków dowożonych kształtowały się w zakresie od 2,6 m3∙d-1 ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr hab. inż. Prof UR Stefan Satora

Zmienność jednostkowego zużycia wody przez mieszkańców Olkusza

W pracy przedstawiono wielkość oraz zmienność zużycia wody przez dwie grupy użytkowników podłączonych do wodociągu w miejscowości Olkusz. Zuży-cia wody określono na podstawie odczytów z wodomierzy prowadzonych w latach 2005-2007 w grupie budynków jednorodzinnych, a w latach 2004-2007 w grupie mieszkań budynków wielorodzinnych (bloków). Przeprowadzona analiza zużycia wody wykazała, że jednostkowe średnie dobowe zużycie wody w budynkach jednorodzinnych wynoszące 75,96 dm3•d-1•M-1 a w budynkach wielorodzinnych 87,78 dm3•d-1•M-1 kształtowało się na podobnym poziomie jak zużycie wody wy-stępujące w innych miejscowościach, takich jak Mszana Dolna i Górna, Jordanów oraz Kocmyrzów-Luborzyca województwa małopolskiego. W analizowanej grupie budynków jednorodzinnych w badanym wieloleciu odnotowano 5,2% spadek zu-życia wody, natomiast w budynkach wielorodzinnych wzrost o 6,6%. Jednostkowe zużycie wody w budynkach jedno i wielorodzinnych maleje wraz ze wzrostem liczby mieszkańców. Średnie rzeczywiste jednostkowe zużycie wody w budynkach jednorodzinnych było niższe o 24%, a w budynkach wielorodzinnych niższe o 45,1% od zużycia normowego. Zmienność zużycia wody określona została na podstawie wielkości statystycznego współczynnika zmienności. W budynkach jed-norodzinnych była ona najczęściej średnia (73,3% ogółu budynków), a w budyn-kach wielorodzinnych mała (63,3% ogółu mieszkań). ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Tomasz Bergel

Niedociążenia hydrauliczne przydomowych oczyszczalni ścieków

Problem niedociążenia hydraulicznego oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich dotyczy aktualnie bardzo wielu obiektów. Wynika on z braku zbior-czych systemów odprowadzania ścieków, oraz przyjęcie na etapie projektu oczyszczalni zbyt dużej ilości dopływających ścieków. Wydaje się, iż kwestią czasu jest rozbudowa sieci kanalizacyjnych na terenach wiejskich, co pozwoli na doprowadzenie znacznie większej ilości ścieków do oczyszczalni. Natomiast bar-dziej złożonym problemem jest właściwe przyjęcie ilości dopływających ścieków. Aktualnie wartością, która jest najczęściej podawana jako norma przypadająca na mieszkańca to 150 dm3•M-1 zużywanej wody (odprowadzanych ścieków) w ciągu doby. W rzeczywistości ilości te często bywają przesadne, a rzeczywista ilość zu-żywanej wody jest o wiele niższa. W publikacji porównano rzeczywista ilości dopływających ścieków w stosunku do wartości zakładanych w projekcie. W badaniach uwzględniono cztery przydomowe oczyszczalnie ścieków zlokalizowane w gminach wiejskich na tere-nie województwa małopolskiego. W oczyszczalni Turbojet EP-2 dopływ ścieków wyniósł w okresie badawczym blisko 0,82 m3•d-1 i był niższy od zakładanego (1,5 m3•d-1) o 46%. W oczysz-czalni Turbojet EP-4 w okresie badawczym faktyczny dopływ wyniósł średnio 0,81 m3•d-1, co stanowiło zaledwie 19% dopływu zakładanego w projekcie. W oczyszczalni Biocompact BCT S-1 ilość dopływających ścieków wyniosła średnio 0,5 m3•d-1 i był to dopływ niższy od zakładanego (0,6 m3•d-1) o 17%. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Zmienność ilości dopływających ścieków do oczyszczalni w Tęgoborzy

W pracy przedstawiono wyniki badań częstości występowania charaktery-stycznych dopływów ścieków bytowych do oczyszczalni typu Eko-Clear/II zloka-lizowanej w miejscowości Tęgoborza. Przedmiotowa oczyszczalnia ścieków zosta-ła zaprojektowana na dobowy dopływ ścieków od 1630 RLM. Zakładany w projekcie średni dobowy dopływ ścieków Qd.śr. wynosi 204 m3•d-1. Analizę wy-ników badań opracowano na podstawie dobowych odczytów dopływających ście-ków w okresie 5 lat (2002-2006). W każdym roku określono przedziały klasowe, w których najczęściej pojawiały się dopływy ścieków oraz omówiono częstotli-wość pojawiania się dopływów maksymalnych, znacznie przekraczających do-puszczalne obciążenia oczyszczalni. Oczyszczalnia ścieków w okresie badań była niedociążona hydraulicznie. W roku 2002 do oczyszczalni dopływało niecałe 32% Qśr.d., w roku 2003 wartość ta wzrosła do około 42% Qśr.d. W kolejnym roku 2004 odnotowano najwyższy dopływ faktyczny w badanym okresie, który wyniósł po-nad 49% zakładanego dopływu. W dwóch kolejnych latach odnotowano regres do-pływających ścieków w porównaniu do lat poprzednich. W roku 2005 dopływ wa-hał się na poziomie 41%, a w roku 2006 dopływało niecałe 35% Qśr.d. W roku 2002 najczęściej pojawiały się dopływy w przedziałach 40 m3•d-1 - 60 m3•d-1 i 60 m3•d-1 - 80 m3•d-1. W tych samych przedziałach częstości najczęściej pojawia-ły się dopływy w kolejnym 2003 roku. W roku 2004 przedziały o najczęściej po-jawiającym się dopływie to 60 ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Średnie zużycie zimnej i ciepłej wody w budynkach wielorodzinnych

W pracy przedstawiono wyniki badań częstości występowania charaktery-stycznych dopływów ścieków bytowych do oczyszczalni typu Eko-Clear/II zloka-lizowanej w miejscowości Tęgoborza. Przedmiotowa oczyszczalnia ścieków zosta-ła zaprojektowana na dobowy dopływ ścieków od 1630 RLM. Zakładany w projekcie średni dobowy dopływ ścieków Qd.śr. wynosi 204 m3•d-1. Analizę wy-ników badań opracowano na podstawie dobowych odczytów dopływających ście-ków w okresie 5 lat (2002-2006). W każdym roku określono przedziały klasowe, w których najczęściej pojawiały się dopływy ścieków oraz omówiono częstotli-wość pojawiania się dopływów maksymalnych, znacznie przekraczających do-puszczalne obciążenia oczyszczalni. Oczyszczalnia ścieków w okresie badań była niedociążona hydraulicznie. W roku 2002 do oczyszczalni dopływało niecałe 32% Qśr.d., w roku 2003 wartość ta wzrosła do około 42% Qśr.d. W kolejnym roku 2004 odnotowano najwyższy dopływ faktyczny w badanym okresie, który wyniósł po-nad 49% zakładanego dopływu. W dwóch kolejnych latach odnotowano regres do-pływających ścieków w porównaniu do lat poprzednich. W roku 2005 dopływ wa-hał się na poziomie 41%, a w roku 2006 dopływało niecałe 35% Qśr.d. W roku 2002 najczęściej pojawiały się dopływy w przedziałach 40 m3•d-1 - 60 m3•d-1 i 60 m3•d-1 - 80 m3•d-1. W tych samych przedziałach częstości najczęściej pojawia-ły się dopływy w kolejnym 2003 roku. W roku 2004 przedziały o najczęściej po-jawiającym się dopływie to 60 ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Wpływ temperatury ścieków na wielkość wybranych wskaźników zanieczyszczeń z oczyszczalni działającej w układzie sekwencyjnym SBR

Przeprowadzone badania miały na celu określenie wpływu temperatury ścieków w bioreaktorach na wielkość odprowadzanych zanieczyszczeń w odnie-sieniu do wskaźników: BZT5, ChZT oraz azotu ogólnego. Badania prowadzono w gminnej oczyszczalni działającej w układzie sekwencyjnym (SBR). Przedmio-towa oczyszczalnia zlokalizowana jest na terenie gminy Książ Wielki w powiecie miechowskim w województwie małopolskim. Do oczyszczalni doprowadzane są ścieki z gospodarstw domowych z dwóch miejscowości: Książ Wielki oraz Wielka Wieś. W okresie badań do oczyszczalni dopływało średnio od 100 do 110 m3•d-1, co stanowiło blisko 50% zakładanego obciążenia hydraulicznego obiektu. Pomiar temperatury oraz pobór próbek ścieków do analiz fizykochemicznych wykonano okresie 24 miesięcy w latach 2007 i 2008. W tym okresie pobrano 24 próbki ście-ków z częstotliwością raz na miesiąc. W okresie badań najniższa odnotowana tem-peratura ścieków w bioreaktorze wynosiła 7,1°C, natomiast najwyższa 18,8°C. Zatem w badanym okresie zmierzona amplituda temperatury ścieków w bioreaktorze wynosiła 11,7°C. Niska temperatura ścieków nie przekraczająca 10°C występowała w okresach od grudnia do kwietnia. W tym okresie w większo-ści przypadków stwierdzono mniejszą sprawność unieszkodliwiania 3 analizowa-nych wskaźników zanieczyszczeń. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzo-no przeciętny związek temperatury ścieków w bioreaktorze i wielkością stężeń wskaźników tlenowych BZT5, i ChZT. Na podstawie równań regresji liniowej stwierdzono, iż wraz ze wzrostem temperatury ścieków o ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Ładunki zanieczyszczeń charakteryzujące ścieki pochodzące z budynków szkol-nych na terenach wiejskich

W artykule przedstawiono analizę wyników badań dotyczących jednostko-wych ładunków zanieczyszczeń w ściekach odpływających z dwóch budynków użyteczności publicznej - szkół. Oba budynki szkolne znajdują się na terenie ty-powych gmin wiejskich województwa małopolskiego. Do pierwszej ze szkół w miejscowości Rajbrot w okresie badań uczęszczało 365 uczniów, natomiast do drugiej ze szkół w miejscowości Imbramowice ilość uczęszczających uczniów wy-nosiła 100. Celem przeprowadzonych badań było określenie jednostkowego ładunku w odniesieniu do BZT5, ChZT, zawiesiny ogólnej, azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego. Przeprowadzone badania obejmowały okres 36 miesięcy w latach 2006-2008. W okresie tym pobrano 36 próbek ścieków odpływających (surowych) z każdego obiektu ze średnią częstotliwością raz w miesiącu. Na podstawie zbioru danych określono następujące charakterystyczne wielkości jednostkowych ładun-ków zanieczyszczeń: minimum, maksimum oraz wartość średnia arytmetyczna. Wyniki badań porównano do informacji dotyczących jednostkowego ładunku zanieczyszczeń w ściekach bytowych podawanych w literaturze. Uaktual-nione dane dotyczące specyfiki ładunków zanieczyszczeń w ściekach pochodzących z budynków szkolnych powinny się przyczynić do poprawnego projektowania lub doboru indywidualnych systemów oczyszczalni ścieków dla tego typu obiektów na podstawie obliczonej równoważnej liczby mieszkańców (RLM) wszędzie tam, gdzie nie ma danych dotyczących analiz fizykochemicznych ścieków.     ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Wpływ wybranych czynników na temperaturę ścieków w bioreaktorze przepływowym

Badania miały na celu określenie wpływu temperatury ścieków dopływają-cych z kanalizacji oraz wpływu temperatury powietrza atmosferycznego na tempe-raturę ścieków w otwartym - przepływowym reaktorze biologicznym. Do badań wytypowano mały system kanalizacyjny, wraz z oczyszczalnią ścieków, zakwalifi-kowany do grupy systemów do 2000 RLM, zlokalizowany na terenie gminy wiej-skiej w województwie małopolskim. W okresie badań do analizowanego systemu kanalizacyjnego odprowadzano ścieki z 250 budynków. Średni dobowy przepływ ścieków w badanym roku wynosił 115 m3•d-1. Badania objęły okres 12 miesięcy od 1 stycznia do 31 grudnia 2010 roku. Aby wykazać wpływ omawia-nych czynników na temperaturę ścieków w bioreaktorze posłużono się analizą re-gresji wielokrotnej, która pozwala liczbowo określić wpływ poszczególnych zmiennych niezależnych, którymi są temperatura ścieków w kanalizacji oraz tem-peratura powietrza atmosferycznego na zmienną zależną, którą jest temperatura ścieków w bioreaktorze. W rocznym okresie badań stwierdzono dużą zmienność średniej dobowej temperatury ścieków odpływających z kanalizacji oraz średniej dobowej temperatury powietrza atmosferycznego. Średnia dobowa temperatura ścieków dopływających do reaktora wyniosła 11,0oC. Najniższa odnotowana tem-peratura ścieków dopływających wynosiła 4,9 oC, natomiast najwyższa 20,5oC. W badanym roku średnia dobowa temperatura powietrza atmosferycznego wyniosła 8,3oC. Na podstawie wyników korelacji cząstkowej stwierdzono, iż większy wpływ na temperaturę ścieków w bioreaktorze miała temperatura ścieków dopływających z kanalizacji niż temperatura powietrza. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Zmienność temperatury ścieków w małych systemach kanalizacyjnych

Badania miały na celu określenie zmienności oraz zakresu temperatury ścieków w bioreaktorach z osadem czynnym na przykładzie dwóch wiejskich sys-temów kanalizacyjnych. Dodatkowym celem było określenie wpływu temperatury ścieków w kanalizacji oraz temperatury powietrza atmosferycznego na temperaturę ścieków w otwartych, przepływowych bioreaktorach biologicznych. Badania prowadzono w okresie od stycznia do grudnia 2011 roku. Aby wykazać wpływ opisanych czynników na temperaturę ścieków w bioreaktorze posłużono się staty-styczną analizą regresji wielokrotnej. Badania prowadzono w dwóch małych sys-temach kanalizacyjnych zlokalizowanych na terenie gmin wiejskich w Nowym Brzesku oraz Spytkowicach. Oba systemy zaliczane są do grupy obiek-tów nieprzekraczających 2000 RLM. Na podstawie rocznych badań stwierdzono, że średnia roczna temperatura ścieków w bioreaktorach przepływowych stanowiących część biologiczną małych oczyszczalni oscyluje w granicach 12,6÷12,7oC, natomiast jej zakres wynosi od 5,6oC do 19,2oC. Ścieki w małych, wiejskich oczyszczalniach mają temperaturę nieprzekraczającą 10,0oC w okresie około ⅓ roku, co świadczy o ich permanentnym wychłodzeniu. Wielkość temperatury ścieków w małych systemach kanalizacyjnych występuje w dużo większym zakresie w porównaniu do ścieków w dużych, miejskich systemach odprowadzających ścieki. Ponadto wpływ na temperaturę ścieków w bioreaktorach ma w bardzo dużym stopniu temperatura ścieków dopływających z kanalizacji oraz w mniejszym, ale również znaczącym temperatura zewnętrzna powietrza atmosferycznego. Aby ograniczyć nadmierne wychładzanie ścieków w ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Dr inż. Tomasz Bergel

Skuteczność eliminacji azotu w przydomowych oczyszczalniach z osadem czynnym

Celem badań było określenie skuteczności usuwania związków azotu w dwóch przydomowych oczyszczalniach ścieków działających w oparciu o technologię osadu czynnego. Ponadto określono wpływ temperatury ścieków w reaktorach biologicznych na skuteczność eliminacji analizowanego wskaźnika. Analizowane obiekty to oczyszczalnia ścieków Turbojet EP-2 o przepustowości projektowanej od 1,2 do 1,8 m3•d-1, oraz oczyszczalnia Turbojet EP-4 o przepustowości projektowanej 3,5÷5,0 m3•d-1. W okresie badań oba obiekty były niedociążone hydraulicznie. Na podstawie badań prowadzonych w latach 2008-2010 stwierdzono, że średnie stężenia azotu ogólnego w ściekach surowych wynosiły 82,6 mgNog•dm-3 w oczyszczalni Turbojet EP-2 oraz 102,0 mgNog•dm-3 w oczyszczalni Turbojet EP-4, natomiast średnie stężenia azotu ogólnego w ściekach oczyszczonych wynosiły 30,2 mgNog•dm-3 w oczyszczalni Turbojet EP-2 i 65,5 mgNog•dm-3 w oczyszczalni Turbojet EP-4. W okresie badań stwierdzono duże wahania stężeń azotu ogólnego w ściekach oczyszczonych, które wynosiły od 12,2 do 77,1 mgNog•dm-3 w oczyszczalni Turbojet EP-2 i od 15,3 do 130,7 mgNog•dm-3 w oczyszczalni Turbojet EP-4. Świadczy to o niestabilnie zachodzących procesach nitryfikacji i denitryfikacji. Duży wpływ na skuteczność procesów unieszkodliwiających azot miała temperatura ścieków w reaktorach biologicznych. Wpływ ten potwierdzono zależnością korelacyjną, która w oczyszczalni Turbojet EP-2 była wysoka (rxy=0,67) a w oczyszczalni Turbojet EP-4 bardzo wysoka (rxy=0,72). Skuteczność usuwania azotu ogólnego w oczyszczalni Turbojet ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Analiza niezawodności funkcjonowania oczyszczalni Bioblok PS-50 z zastosowaniem metody Weibulla

Celem badań była analiza niezawodności działania zbiorczej oczyszczalni ścieków typu Bioblok PS-50 zlokalizowanej w miejscowości Gruszów w gminie Pałecznica w województwie małopolskim. Okres badań objął lata 2008 - 2010. W okresie badań pobrano i poddano analizie fizyczno-chemicznej 18 próbek ścieków surowych oraz oczyszczonych ze średnią częstotliwością raz na dwa miesiące zgodnie z obowiązującymi metodami referencyjnymi. Ocenę niezawodności usuwania zanieczyszczeń w przedmiotowej oczyszczalni określono przy wykorzystaniu elementów teorii niezawodności Weibulla. W badaniach uwzględniono wskaźniki zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu wodno-prawnym wydanym dla tego obiektu tj. BZT5, ChZT oraz zawiesina ogólna. Ponadto określono niezawodność unieszkodliwiania azotu ogólnego. Na podstawie oceny niezawodności funkcjonowania obiektu w odniesieniu do wskaźników z grupy podstawowej tj. BZT5, ChZT oraz zawiesiny ogólnej wykazano, że prawdopodobieństwo przekroczenia wartości dopuszczalnych możliwe jest w okresie od 3 do 8 dniach w rocznym okresie czasu. Ilość dni z możliwym przekroczeniem wartości dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń wskazuje, iż badana oczyszczalnia spełnia wymagania poziomu niezawodności technologicznej. W odniesieniu do niezawodności unieszkodliwiania związków azotu w badanej oczyszczalni stwierdza się, że prawdopodobieństwo przekroczenia wartości granicznej możliwe jest w 12 dobach w rocznym okresie czasu. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Dr inż. Ewa Wąsik

Wpływ opadów atmosferycznych na temperaturę oraz objętość ścieków w małym systemie kanalizacyjnym

Celem badań było określenie wpływu opadów atmosferycznych przedostających się do systemu kanalizacyjnego na temperaturę ścieków oraz ilość ścieków surowych dopływających do oczyszczalni. Badania przeprowadzono w systemie kanalizacyjnym o długości 15 km i średnicach przewodów od 200 do 315 mm. Do badań wytypowano dwa charakterystyczne zimowe okresy badawcze od 01 do 31 stycznia 2011 roku oraz od 01 do 29 lutego 2012 roku. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że w wyniku dopływu wód przypadkowych (deszczowych) następowało obniżenie temperatury ścieków dopływających do oczyszczalni od 2,1 do 2,2 oC. Dopływające wody przypadkowe (deszczowe) definiowane, jako udział wód przypadkowych w ogólnej objętości ścieków powodują zwiększoną objętość ścieków w kanalizacji od 37,5 do 40,0 %. Aby zapobiec negatywnym zjawiskom, jakimi są obniżanie temperatury ścieków oraz ich zwiększonej objętości w wyniku przedostawania się wód opadowych do kanalizacji należy podjąć działania w celu wykrycia i likwidacji nielegalnych połączeń rynien dachowych budynków mieszkalnych oraz uszczelnieniu systemu kanalizacyjnego. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Dr inż. Agnieszka Cupak

Dr inż. Ewa Wąsik

Wpływ ścieków pochodzących ze zbiorników bezodpływowych na zmienność stężeń zanieczyszczeń w ściekach poddawanych procesom oczyszczania

Celem pracy było określenie wpływu udziału ścieków pochodzących ze zbiorników na nieczystości płynne na zmienność stężeń zanieczyszczeń w mieszaninie ścieków poddawanych procesowi oczyszczania w zbiorczej oczyszczalni ścieków. W pracy pomiarem objęto dobową ilość ścieków dopływających oraz dowożonych taborem asenizacyjnym i określono udział procentowy ilość ścieków dowożonych w stosunku do całości ścieków poddawanych procesowi oczyszczania. W okresie 5-cio letnich badań pobrano i poddano analizie 20 próbek ścieków, w których wykonano oznaczenia wskaźników: BZT5, ChZT oraz zawiesina ogólna. Po wykonaniu analizy statystycznej stwierdzono, że wraz ze wzrostem udziału ścieków dowożonych o 1% wzrasta wartość BZT5 o 14,6 mgO2•dm-3, wzrasta wartość ChZT o 40,2 mgO2•dm-3 oraz wzrasta stężenie zawiesiny ogólnej o 21,4 mg•dm-3 w ogólnej mieszaninie ścieków poddawanych procesowi oczyszczania. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr Maria Adelaide Araújo Almeida

Mgr inż. Karolina Kurek

RELIABILITY OF SEWAGE TREATMENT PLANTS PROCESSING SEWAGE FROM SCHOOL BUILDINGS LOCATED IN NON-URBAN AREAS

The aim of this study was to assess the reliability of two on-site sewage treatment facilities (BCT S-12 and TJ EP-4) serving two school buildings located in rural communes in Małopolska region. The reliability was determined using Weibull reliability method. The research was conducted for 24 months and it involved the collection and analysis of 48 samples of raw and treated sewage from each facility. The analyses included organic and biogenic pollution, i.e. BOD5, COD, and total nitrogen. Reliability assessment revealed the following effectiveness for BCT S-12 facility: 77% for BOD5, 96% for COD and 25% for total nitrogen. For TJ EP-4 facility, the effectiveness was 81%, 88% and 72% for BOD5, COD and total nitrogen, respectively. Both facilities used the activated sludge process and experienced periodic disturbances in the treatment flow that resulted in reduced sewage treatment efficiency. Considering the above, the processes of nitrification and denitrification in the biological reactor should be streamlined to provide more effective removal of organic and nitrogen-based compounds in the investigated facilities. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Prof. dr hab.inż. Jan Pawełek

Mgr inż. Karolina Kurek

CONCENTRATIONS OF ORGANIC AND BIOGENIC POLLUTANTS IN DOMESTIC WASTEWATER AFTER MECHANICAL TREATMENT IN THE ASPECT OF BIOLOGICAL REACTOR DESIGN

The aim of the study was to determine the value and concentration indicators of BOD5, COD and general nitrogen in domestic wastewater after mechanical treatment, which should be considered in the design of the activated sludge reactor. Ninety-nine samples of raw wastewater and after mechanical treatment were then collected and physicochemical analysis was carried out. The quantity of pollutants in the raw wastewater was verified to determine if this was domestic wastewater. The next stage of the analysis included the definition of the characteristic quantity of the analysed indicators in wastewater after mechanical treatment, which should be taken into account while calibrating computer programs supporting the design of biological reactor chambers. A detailed analysis led to the conclusion that mean values for BOD5 - 300 mgO2·dm-3, for COD - 500 mgO2·dm-3and for total nitrogen 50 mgN·dm-3 should be applied. The work also determined the susceptibility of wastewater after mechanical treatment to the decomposition of organic and biogenic compounds. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Struktura zużycia zimnej i ciepłej wody w gospodarstwie jednorodzinnym

W artykule przedstawiono strukturę zużycia zimnej i ciepłej wody w lokalu zamieszkanym przez 3-osobową rodzinę. W omawianym mieszkaniu zainstalowano 2 wodomierze wody zimnej i ciepłej w łazience oraz 2 wodomierze wody zimnej i ciepłej w kuchni. Zimna i ciepła woda w kuchni zużywana jest w trakcie przygotowywania posiłków oraz zmywania naczyń, natomiast w łazience woda zimna zużywana jest w celu spłukiwania miski ustępowej oraz na pranie, natomiast woda ciepła zużywana jest w celu utrzymania higieny osobistej mieszkańców. W kuchni występuje jeden punkt czerpalny wody zimnej i ciepłej (bateria nad zlewozmywakiem), natomiast w łazience cztery punkty czerpalne wody zimnej oraz dwa punkty czerpalne wody ciepłej.Celem pracy jest określenie struktury zużycia wody zimnej i ciepłej w wybranym gospodarstwie domowym. Szczegółowe cele to określenie faktycznej objętości wody zimnej, a także ciepłej zużywanej w łazience oraz w kuchni w badanym okresie. Woda zimna dostarczana jest z sieci wodociągowej, natomiast woda ciepła z elektrociepłowni MPEC S.A. w Krakowie. W roku badawczym 2004 mieszkańcy zużyli łącznie 96,08 m3 wody. Średnie zużycie jednostkowe wyniosło 101,0 dm3*M-1*d-1. Analiza zużycia wody w poszczególnych miesiącach roku 2004 wykazała, że najwyższe pobory wody wystąpiły w sierpniu, natomiast najniższe w kwietniu. Największa nierównomierność dobowa zużycia wody wystąpiła w ...

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Usuwanie związków biogennych w przydomowych oczyszczalniach ścieków typu Turbojet i Biocompact

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących wielkości oraz redukcji związków azotu i fosforu w przydomowych oczyszczalniach ścieków. Analizowane oczyszczalnie ścieków to obiekty pracujące na podstawie metody osadu czynnego. Pierwszy obiekt to oczyszczalnia typu Turbojet EP-4 zainstalowana w miejscowości Ibramowice w gminie Pałecznica w województwie małopolskim. Oczyszczalnia obsługuje szkołę podstawową, do której uczęszcza około 100 uczniów oraz dom nauczyciela zamieszany przez 6 osób. Drugi obiekt to oczyszczalnia typu Biocomopact BCT S-12. Przedmiotowa oczyszczalnia wybudowana jest w miejscowości Rajbrot w gminie Lipnica Murowana w województwie małopolskim. Do oczyszczalni dopływają ścieki z zespołu szkół, do którego uczęszcza około 300 uczniów oraz z domu nauczyciela zamieszkanego przez 12 osób. Badaniami objęto okres czteroletni (1999–2003), w którym pobierano próby ścieków surowych oraz oczyszczonych. Wyniki badań jakości ścieków surowych i oczyszczonych poddane zostały analizie statystycznej pozwalającej scharakteryzować wielkość i zmiany stężenia azotu ogólnego oraz fosforanów. W ramach analizy obliczono także częstość względną występowania określonych stężeń związków biogennych w ściekach oczyszczonych oraz scharakteryzowano wielkość redukcji tych wskaźników w procesie oczyszczania. Skład ścieków dopływających do obu oczyszczalni odpowiadał wartościom typowym dla ścieków bytowych, a średnia redukcja wskaźników eutroficznych azotu ogólnego i fosforanów wyniosła średnio dla obu oczyszczalni 63,6% i 51,4%. Średnie wartości stężenia azotu ogólnego i fosforanów w ...

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Ocena pracy oczyszczalni ścieków typu Ecolo-chief w Spytkowicach

Celem przeprowadzonych badań była ocena działania mechanicznobiologicznej oczyszczalni ścieków typu ECOLO-CHIEF zlokalizowanej w gminie Spytkowice. Obiekt o przepustowości projektowej 300 m3·d-1, pracuje na podstawie technologii niskoobciążonego osadu czynnego wraz z tlenową stabilizacją osadu nadmiernego. Badaniami objęto skład ścieków surowych dopływających do badanej oczyszczalni oraz ścieków oczyszczonych odprowadzanych do odbiornika. Ocenę sprawności działania oczyszczalni oparto na wielkości redukcji 5 wybranych wskaźników zanieczyszczeń, takich jak: BZT5, ChZT, zawiesina ogólna, azot ogólny i fosfor ogólny. Badania wykazały, że wielkości poszczególnych wskaźników zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych, z wyjątkiem fosforu ogólnego, były dużo niższe od wielkości dopuszczalnych z pozwolenia wodnoprawnego. W przypadku fosforu ogólnego w połowie prób stwierdzono przekroczenie wartości dopuszczalnej 2,5 mgPog·dm-3. Wartość dopuszczalna była przekraczana średnio o 62,8%. Problemy z redukcją fosforu mogą być związane z niedostatecznym obciążeniem hydraulicznym obiektu, nadmiernym rozcieńczeniem ścieków surowych lub zbyt małą dawką dozowanego PIXu. ...

Dr inż. Tomasz Bergel

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Stosowanie nowoczesnej aparatury pomiarowej w wodociągach moda czy konieczność?

W pracy naświetlono problematykę opomiarowania zużycia wody w aspekcie możliwości ograniczenia strat wody wodociągowej. Dowiedziono, iż źle dobrany lub przestarzałej konstrukcji wodomierz, może wpływać na wielkość rzeczywistych i pozornych strat wody. Wprowadzenie opomiarowania wielkości zużycia wody ma dwa bardzo ważne aspekty. Po pierwsze: ograniczając marnotrawstwo wody, powoduje racjonalizację jej zużycia, a po wtóre: ułatwia rozliczanie ilości wody zużytej przez mieszkańców poprzez odejście od nieefektywnego i niekiedy niesprawiedliwego ryczałtowego pobierania opłat. Ponadto w pracy przedstawiono krótką charakterystykę występujących na rynku wodomierzy, z uwzględnieniem ich podziału, podstawowych parametrów oraz klas metrologicznych. Omówiono najważniejsze problemy stosowania wodomierzy w budownictwie mieszkaniowym. Stwierdzono, że przyczynami strat wody, poza fizycznym ubytkiem wody z powodu wycieków, są błędy pomiaru i kradzieże wody, które bezpośrednio lub pośrednio są wynikiem zastosowanej aparatury pomiarowej. Przytoczono przykłady ingerencji w instalację i wodomierz oraz wskazano możliwości ich ograniczenia. Podano praktyczne rady, które pomogą uniknąć problemów z poprawnym pomiarem wielkości zużycia wody. Na koniec wskazano nowe trendy w opomiarowaniu zużycia wody, które zmierzają do wykorzystania nowoczesnych, niezawodnych i bardzo dokładnych wodomierzy, zautomatyzowania odczytów i zdalnego przekazywania danych od miernika do głównego komputera bez konieczności udziału człowieka. Zaznaczono, że nowoczesna konstrukcja wodomierza to nie cały klucz do sukcesu. Bardzo ważny jest prawidłowy jego dobór ...

Dr inż. Krzysztof Chmielowski

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Efektywność usuwania zanieczyszczeń w osadnikach gnilnych typu „Duofilter”

W artykule przedstawiono wyniki badań nad efektywnością usuwania zanieczyszczeń organicznych i zawiesin ogólnych w osadnikach gnilnych typu „DUOFILTER”. Badane obiekty stanowiły pierwszy stopień oczyszczania ścieków bytowych w przydomowych oczyszczalniach ścieków. Dalsze doczyszczanie ścieków zachodziło przy współudziale procesów biochemicznych na filtrze piaskowym o przepływie pionowym. Badane osadniki gnilne składały się z trzech komór: pierwszej osadowej oraz dwóch przepływowych wyposażonych w filtr ze struktur porowatych. Monitoring obejmował okres od października 2003 do maja 2005. Próbki ścieków pobierano z pierwszej komory osadnika (ścieki surowe) oraz z odpływu po osadniku (ścieki wstępnie oczyszczone). Analiza fizykochemiczna ścieków obejmowała następujące wskaźniki zanieczyszczeń: BZT5, ChZTCr, zawiesinę ogólną. Na podstawie przeprowadzonej analizy wyników stwierdzono średnią skuteczność zmniejszenia BZT5 od 25,3 do 40,2%; ChZTCr od 32,4 do 43,5 %; zawiesiny ogólnej od 35,9 do 56%. ...

Dr hab. inż. Prof UR Stefan Satora

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Paweł Satora

Zmienność reżimu wybranych źródeł występujących w obrębie Beskidu Wyspo-wego i Gorców

Opracowanie charakteryzuje reżim źródeł wypływających na terenie górnych części dwóch zlewni potoków Mszanka oraz Kamienica położonych w zachodniej części Beskidu Wyspowego oraz północno-wschodniej Gorców. Na badany reżim składają się pomiary wydajności i temperatury wody źródeł (ilościowe) oraz wyniki analiz chemicznych prób wody (jakościowe). Reżim ilościowy źródeł badany był jednorazowo, wielokrotnie oraz systematycznie (stacjonarnie), natomiast jakościowy wielokrotnie dwu- do sześciokrotnie. Przeprowadzone badania wskazują na występowanie na badanym terenie zlewni Mszanki 192 źródeł, natomiast Kamienicy 33 źródeł. Wydajności źródeł badanych jednorazowo w zlewni Mszanki wahały się w zakresie 2,0-200,0 dm3 ∙ min-1, przy temperaturach wody 5,0-13,0ºC. Źródła najczęściej zstępujące i zboczowe zakwalifikowane wg Meinzera do klas V-VI wypływały najczęściej z warstw krośnieńskich, w dalszej kolejności z warstw z Kaniny i eoceńskich łupków pstrych. Na terenie zlewni Kamienicy natomiast, wydajności źródeł badanych jednorazowo wahały się w zakresie 2,0-120,0 dm3∙min-1, przy temperaturach wody 3,0-12,5ºC. Źródła zstępujące i zboczowe, zakwalifikowane według Meinzera do klas V-VII, wypływały najczę-ściej z warstw inoceramowych oraz łupków pstrych. Na zlewni Mszanki badaniami stacjonarnymi objęto 3 źródła, natomiast Kamienicy 2 źródła. Wydajności ich wahały się w zakresie 1,0-247,0 dm3∙min-1, przy temperaturach wód 3,0-11,8ºC. Wskaźniki zmienności rocznej wydajności źródeł wynosiły na badanych zlewniach od 2,8 do 56,0, dotyczą więc źródeł od mało ...

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Zastosowanie metody ruchomego minimum do obliczenia objętości wód infiltracyjnych i przypadkowych w kanalizacji sanitarnej

Celem badań było ustalenie wielkości dopływu wód infiltracyjnych oraz przypadkowych do wybranej kanalizacji sanitarnej przy wykorzystaniu metody ru-chomego minimum. Poddany badaniom system kanalizacyjny zlokalizowany jest w powiecie krakowskim w województwie małopolskim. Dopływ wód obcych do ka-nalizacji badano w wieloleciu 2008-2011. Na podstawie analizy wyników badań, uzyskanych metodą ruchomego minimum ustalono, że udział wód infiltracyjnych w rocznych dopływach wód zanieczyszczonych do kanalizacji wynosił od 19,0 do 20,7%, natomiast udział wód przypadkowych od 19,5 do 31,4%. Największe do-pływy wód przypadkowych w analizowanym wieloleciu wystąpiły w roku 2010 (30 210 m3). Był to rok, który ze względu na roczną sumę opadów oceniany był jako bardzo wilgotny. Najniższe dopływy do kanalizacji wód przypadkowych (15 053 m3) wystąpiły w roku 2011 (rok bardzo suchy). Najwyższe dopływy wód infiltracyjnych (20 675 m3) wystąpiły natomiast w roku 2009 (rok suchy), a najniż-sze (14 805 m3) w roku 2011. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że w przypadku analizowanego systemu kanalizacyjnego występuje silna zależność pomiędzy roczną sumą opadów atmosferycznych i roczną objętością wód obcych dopływających do kolektorów ściekowych. Przeprowadzone badania wykazały, że metoda ruchomego minimum może być z powodzeniem stosowana do ustalania objętości wód infiltracyjnych i przypadkowych dopływających do kanalizacji sani-tarnej. ...

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Tomasz Bergel

Zastosowanie metody trójkąta do obliczania objętości wód infiltracyjnych i przypadkowych w kanalizacji sanitarnej

Celem badań było wykorzystanie metody trójkąta do obliczenia objętości wód infiltracyjnych i przypadkowych dopływających do kanalizacji sanitarnej, funkcjonującej w powiecie krakowskim (województwo małopolskie). Analizowana kanalizacja, o długości 10 km, wykonana jest z rur kamionkowych o średnicach 200, 250 i 300 mm. Wody infiltracyjne i przypadkowe, nazywane także wodami obcymi wpływają niekorzystnie na funkcjonowanie kanalizacji oraz oczyszczalni ścieków, co w konsekwencji może przekładać się na zanieczyszczenie wód odbiornika. Ich ilość w dopływach do kanalizacji powinna być szacowana za pomocą dostępnych metod obliczeniowych, a przyczyny występowania na bieżąco eliminowane. Przeprowadzone badania wykazały alarmujące objętości wód obcych dopływających do analizowanej kanalizacji, w roku 2010 stanowiły one 41,1%, w roku 2011 - 28,7%, a w roku 2012 - 23,4% łącznej rocznej objętości wód zanieczyszczonych. Objętość wód infiltracyjnych i przypadkowych dopływająca do badanej kanalizacji uzależniona była przede wszystkim od częstości występowania opadów, natomiast w mniejszym stopniu od ich sumy rocznej. Główną przyczyną dopływu wód przypadkowych do analizowanego systemu kanalizacyjnego, ustaloną na podstawie wizji terenowych oraz przeprowadzonych przez przedsiębiorstwo wodociągowe testów dymnych, są nielegalne podłączenia do przykanalików ściekowych wylotów rynien dachowych lub wpustów podwórzowych. ...

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Ewa Wąsik

Ocena działania oczyszczalni ścieków w Haczowie przed i po modernizacji

W artykule przedstawiono ocenę działania oczyszczalni ścieków w Haczowie przed i po modernizacji. Analizę wyników przeprowadzono w oparciu o dane z okresu od stycznia 2011roku do marca 2015 roku. W pracy przedstawiono opis ciągu technologicznego badanego obiektu, dokonano jakościowej oceny ścieków oczyszczonych w oparciu o trzy podstawowe wskaźniki zanieczyszczenia ścieków: BZT5, ChZTCr oraz zawiesinę ogólną. Ponadto dokonano analizy ilości dopływających ścieków do oczyszczalni na przełomie czterech lat następujących kolejno po sobie. Ocenę działania oczyszczalni dokonano dla dwóch okresów jej pracy: przed i po modernizacji. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono wyraźną poprawę jakości ścieków oczyszczonych po modernizacji oczyszczalni. Średnia wartość wskaźnika BZT5 ścieków oczyszczonych po modernizacji wyniosła 8,4 mgO2.dm-3 i była ponad siedmiokrotnie niższa niż dla okresu przed modernizacją oczyszczalni. Podobna sytuacja wystąpiła w przypadku ChZTCr gdzie średnia jego wartość dla ścieków oczyszczonych w okresie po modernizacji wyniosła 61,7 mgO2.dm-3 a przed modernizacją było to 227,9 mgO2.dm-3. Zaobserwowano również znacznie mniejszą wartość średniego stężenia zawiesiny ogólniej w ściekach oczyszczonych po modernizacji (18,7 mg.dm-3) niż przed modernizacją (62,9 mg.dm-3). Przeprowadzone analizy zebranego materiału świadczą pozytywnie o przeprowadzonej modernizacji oczyszczalni, co doprowadziło do znaczącego poprawienia jakości ścieków odprowadzanych do odbiornika. ...

Dr inż. Ewa Wąsik

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Dr inż. Agnieszka Cupak

Wpływ opadów atmosferycznych w Kotlinie Sądeckiej na zmienność ilościową ścieków dopływających do oczyszczalni Wielopole

Celem pracy była ocena wpływu opadów atmosferycznych, które były obserwowane w Nowym Sączu, na zmienność ilościową ścieków dopływających w latach 2008-2014 do oczyszczalni Wielopole. Dokonano analizy danych z wielolecia w postaci szeregu czasowego, a następnie wykorzystano metodę widmową Fouriera do operacji wygładzania z użyciem okna Hamminga. Określony po dekompozycji związek pomiędzy wysokością opadu a natężeniem ścieków surowych wykazał 56%-owy stopień ich powiązania. Oznacza to, że w okresie analizowanego wielolecia zmienność dopływu do oczyszczalni Wielopole można wytłumaczyć wysokością opadu przez 204 dni w roku. ...

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Ewa Wąsik

Dr inż. Agnieszka Cupak

Analiza zmienności dopływu ścieków do oczyszczalni dla aglomeracji Dębica

W pracy dokonano analizy zmienności dopływu ścieków do oczyszczalni w Dębicy. W tym celu określono podstawowe statystyki opisowe dotyczące dopływu ścieków do oczyszczalni: wartość średnia (Qdśr), mediana (Mo), wartość minimalna (Qdmin), wartość maksymalna (Qdmax), odchylenie standardowe (), współczynnik zmienności (Vzm), rozstęp (Ro). Określono histogram liczby dopływów ścieków do oczyszczalni dla zadanych przedziałów obserwacji. Zestawiono szczegółowe dobowe dopływy ścieków surowych do oczyszczalni w Dębicy w latach 2019-2015 na tle wartości dopuszczalnej z pozwolenia wodno-prawnego oraz wartości średniej. Zestawiono średnie dobowe wartości przepływów ścieków dla poszczególnych miesięcy roku dla okresu 2009-2015. Dokonano zestawienia średnich dobowych przepływów ścieków w poszczególnych latach badanego okresu. Zestawiono średnie dobowe wartości przepływów ścieków w poszczególnych dniach tygodnia dla okresu 2009-2015. Ponadto pozyskano dane opadowe ze stacji w Tarnowie (najbliższa stacja opadowa od badanego obiektu) i na tej podstawie określono średnie wartości dobowego opadu atmosferycznego dla poszczególnych miesięcy w latach 2009-2015. Następnie dokonano podziału dób okresu badawczego ze względu na wielkość opadów atmosferycznych na 7 zasadniczych grup. Określono wpływ opadów atmosferycznych na ilość ścieków dopływających do badanego obiektu. Stwierdzono znaczący wpływ opadów atmosferycznych na dopływ ścieków do oczyszczalni w Dębicy. ...

Dr hab. inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Wpływ lokalizacji oczyszczalni na temperaturę dopływających do niej ścieków

Celem przeprowadzonych badań było uzyskanie wiedzy, jak umiejscowienie oczyszczalni względem zlewni kanalizacyjnej wpływa na temperaturę dopływających do niej ścieków. Analizą objęto cztery systemy kanalizacyjne, różniące się długością kolektora tranzytowego pomiędzy oczyszczalnią a zabudowaniami mieszkalnymi, w których wytwarzane były ścieki bytowe. W badanych systemach kanalizacyjnych ścieki odprowadzane były do oczyszczalni o przepustowości hydraulicznej od 100 do 300 m3•d-1, charakteryzujących się liczbą RLM nie większą niż 2000. Pomiary temperatury ścieków odpływających z kanalizacji oraz powietrza atmosferycznego, w analizowanym roku 2012, prowadzono w sposób ciągły, z interwałem 1 godzinnym, za pomocą czujników rezystancyjnych połączonych z rejestratorami danych. Przeprowadzone badania wykazały, że odległość oczyszczalni od zlewni kanalizacyjnej wywiera istotny wpływ na temperaturę ścieków odpływających z sieci kanalizacyjnej. W okresie zimowym średnia dobowa temperatura ścieków odpływających z kolektorów tranzytowych o długości od 300 do 600 m była niższa nawet o blisko 3oC, natomiast w okresie letnim aż o 8oC, w porównaniu do kolektorów tranzytowych o długości nieprzekraczającej 10 m. Wykazano ponadto, że na temperaturę ścieków dopływających do oczyszczalni, oprócz długości kolektora tranzytowego, istotnie wpływa także natężenie przepływu ścieków. Przy wzroście natężenia odpływu ścieków z kanalizacji o 100%, ich temperatura może wzrosnąć w okresie zimowym o 1oC, natomiast w letnim o 3oC. W przypadku sieci kanalizacyjnych ...

Dr hab. inż. Tomasz Bergel

Dr hab. inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab inż. Piotr Bugajski

ANALYSIS OF THE STRUCTURE OF WATER CONSUMPTION IN RURAL HOUSEHOLDS IN TERMS OF DESIGN GUIDELINES WATER AND SEWAGE SYSTEMS

The aim of the paper was an analysis of the structure of tap water consumption by rural households considering the use of its results for designing the elements of water supply and sewer systems. The analysis of this structure was based on direct measurements of water consumption conducted in 2011-2014 in 30 households located in Przeginia Duchowna village (Czernichów commune, Malopolskie province). Double measurement of water consumption (water supply connection or water draw off point outside a residential building) enabled the separation water consumption for household and additional purposes from the total water consumption per household. Analysis of the collected data revealed considerable disproportions between the real water consumption and stated in the design guidelines. Calculated on the basis of the study, averaging 85.6 dm3·I-1·d-1, accounted for only 57% of the value of 150 dm3·I-1·d-1 most commonly used in design. Because of the possible determining the water consumption structure it was demonstrated, that the divergences concerned also the volume of domestic sewage discharged from rural households. Obtained results revealed also that application of the principle, where the volume of sewage equals the volume of water consumption by rural households, for designing sewer systems is usually incorrect. In the analyzed household ...

Dr hab. inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab. inż. Tomasz Bergel

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Impact of extraneous waters on the proportion of sewage pollution indicesregarding its biological treatment

The research aimed to learn if and to what extent extraneous waters, occasionally flowing into sanitary sewer system during atmospheric precipitation, change proportions of selected pollution indices which are significant regarding biological sewage treatment. The following proportions between pollution indices should be maintained in the sewage subjected to biological treatment process: COD:BOD5 ≤ 1.8; BOD5:N ≥ 4.0, BOD5:P ≥ 25; COD:P ≥ 3.6. Investigations conducted in two sewer systems located in the Małopolskie voivodeship revealed that extraneous waters infiltrating the intercepting sewers during wet weather negatively affect all proportions between pollution indices. Increasing amount of extraneous waters in sewer systems caused the greatest changes of BOD5:N and BOD5:P proportions. On the basis of conducted research it was found that considerable quantities of nitrogen and phosphorus compounds are supplied to the sewer system with extraneous waters, which in biological denitrification and dephosphatation processes may lead to a deficit of organic compounds causing a necessity to provide an external source of carbon for the reactor chambers, such as methanol, ethanol, acetic acid, glucose or others. During the conducted investigations it was demonstrated that extraneous waters in interceptors cause not only sewage dilution, but also significantly change its chemical composition. ...

Dr inż. Tomasz Bergel

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Stan techniczny sieci wodociągowych w małych wodociągach województwa małopolskiego i podkarpackiego

W pracy dokonano oceny stanu technicznego 70 sieci wodociągowych zlokalizowanych na terenach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w województwie małopolskim i podkarpackim. Z uwagi na duże zróżnicowanie wodociągów pod względem wielkości, podzielono je na pięć grup w zależności od liczby mieszkańców obsługiwanych przez wodociąg. Na podstawie danych na koniec 2009 r., pochodzących z dokumentacji eksploatacyjnych poszczególnych wodociągów, dokonano charakterystyki wieku i struktury materiałowej sieci wodociągowych, a następnie oceny ich stanu technicznego. W analizie poszczególnych wskaźników sieci wodociągowych, uwzględniono ich podział strukturalny tzn. analizowano przewody tranzytowe i magistralne, przewody rozdzielcze oraz przyłącza wodociągowe. Dodatkowym elementem analizy było zbadanie struktury uszkodzeń przewodów. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, iż w strukturze wiekowej sieci wodociągowych dominowały przewody w wieku do 25 lat, co po uwzględnieniu materiału z którego zostały wykonane pozwala stwierdzić, że w większości przypadków znajdowały się one na półmetku okresu trwałości technicznej. Analizowane sieci wodociągowe w zdecydowanej większości wybudowano z tworzyw termoplastycznych oraz w znacznie mniejszym procencie ze stali. W strukturze materiałowej przewodów, z kilkuprocentowym udziałem występowało również żeliwo i azbestocement. Intensywność uszkodzeń przewodów wodociągowych w woj. podkarpackim, w większości przypadków była nieco niższa niż w woj. małopolskim, co świadczy o lepszym ich stanie technicznym. Średnia intensywność uszkodzeń poszczególnych rodzajów przewodów wodociągowych w ...

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Dr inż. Ewa Wąsik

Dr inż. Agnieszka Operacz

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr hab. inż. Grzegorz Kaczor

Doc ing. , PhD Jurík Ľuboš

ANALYSIS OF SEWAGE SUSCEPTIBILITY TO BIODEGRADATION ON AN EXAMPLE OF SEWAGE TREATMENT PLANT IN WODZISŁAW ŚLĄSKI

The paper presents an analysis of sewage susceptibility to biodegradation on an example of sewage treatment plant in Wodzisław Śląski in the Śląskie province. For this purpose, dependencies between selected indices of domestic sewage pollution were applied. Descriptive statistics of the respective indices rations COD/BOD5, BOD5/TN, BOD5/TP were presented. Moreover, an analysis was conducted on the composition of raw sewage flowing into the treatment plant, pre-treated sewage and sewage leaving the studied treatment plant. The analysis was carried out on the basis of three basic indices of sewage pollution (BOD5, COD and total suspended solids) and two biogenic indices (total nitrogen and total phosphorus). Tests on the sewage composition were conducted in the years 2010-2015. Basic descriptive statistics were compiled for the values of the studied indices of sewage pollution and the obtained results were interpreted. On the basis of collected material it may be said that sewage reaching the treatment plant in Wodzisław Śląski revealed a good susceptibility to biodegradation, whereas the BOD5/TN and BOD5/TP ratios were below the optimum value. ...

Dr inż. Ewa Wąsik

Eng. Assoc. Prof. Ľuboš Jurík

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Dr inż. Agnieszka Operacz

Dr hab inż. Piotr Bugajski

STATISTICAL PROCESS CONTROL OF REMOVAL OF NITROGEN COMPOUNDS IN THE WASTEWATER TREATMENT PLANT IN KROSNO

The aim of the paper was to determine the possibility of the use of Shewhart control charts to monitor changes in the forms of nitrogen, showing the quality of wastewater discharged from the wastewater treatment plant in Krosno in the years 2010-2015. The performed statistical analysis showed the highest number of cases of elevated nitrate nitrogen and/or ammonium nitrogen when the temperature of treated wastewater was below 8-9°C. This low temperature resulted in adverse effect on the activity of bacteria that were involved in biological removal of nitrogen. It was found that in the winter months, the second stage of nitrifying bacteria responsible for oxidation of nitrite to nitrate, exhibited higher activity than the denitrifying bacteria. Graphical presentation of total nitrogen content using control charts for the mean of the process revealed the exceedance of the upper specification line (USL = 10 mgNtot·dm-3) in the months from December to April. It was observed that the total nitrogen removal process in the months from June to November was stable with a very high 90% reduction in biogenic activity. The obtained results confirm the efficacy of control charts as a tool which can easily be applied in the statistical process control of ...