Zmienność reżimu wybranych źródeł występujących w obrębie Beskidu Wyspo-wego i Gorców

Słowa kluczowe: reżim źródeł, wydajności, temperatury i skład chemiczny

Streszczenie:

Opracowanie charakteryzuje reżim źródeł wypływających na terenie górnych części dwóch zlewni potoków Mszanka oraz Kamienica położonych w zachodniej części Beskidu Wyspowego oraz północno-wschodniej Gorców. Na badany reżim składają się pomiary wydajności i temperatury wody źródeł (ilościowe) oraz wyniki analiz chemicznych prób wody (jakościowe). Reżim ilościowy źródeł badany był jednorazowo, wielokrotnie oraz systematycznie (stacjonarnie), natomiast jakościowy wielokrotnie dwu- do sześciokrotnie. Przeprowadzone badania wskazują na występowanie na badanym terenie zlewni Mszanki 192 źródeł, natomiast Kamienicy 33 źródeł. Wydajności źródeł badanych jednorazowo w zlewni Mszanki wahały się w zakresie 2,0-200,0 dm3 ∙ min-1, przy temperaturach wody 5,0-13,0ºC. Źródła najczęściej zstępujące i zboczowe zakwalifikowane wg Meinzera do klas V-VI wypływały najczęściej z warstw krośnieńskich, w dalszej kolejności z warstw z Kaniny i eoceńskich łupków pstrych. Na terenie zlewni Kamienicy natomiast, wydajności źródeł badanych jednorazowo wahały się w zakresie 2,0-120,0 dm3∙min-1, przy temperaturach wody 3,0-12,5ºC. Źródła zstępujące
i zboczowe, zakwalifikowane według Meinzera do klas V-VII, wypływały najczę-ściej z warstw inoceramowych oraz łupków pstrych. Na zlewni Mszanki badaniami stacjonarnymi objęto 3 źródła, natomiast Kamienicy 2 źródła. Wydajności ich wahały się w zakresie 1,0-247,0 dm3∙min-1, przy temperaturach wód 3,0-11,8ºC. Wskaźniki zmienności rocznej wydajności źródeł wynosiły na badanych zlewniach od 2,8 do 56,0, dotyczą więc źródeł od mało zmiennych do bardzo zmiennych.
Badania jakościowe wód źródeł wskazują na występowanie na badanym te-renie wód od ultra słodkich, poprzez bardzo słodkie do okresowo normalnie słod-kich. Pod względem twardości ogólnej badane wody są od miękkich (100 mg∙dm-3) po twarde i bardzo twarde (580 mg∙dm-3). Odczyn pH wody wskazuje na wody od słabo kwaśnych po słabo zasadowe (pH 6,4-8,2). W badanych wodach źródeł zlewni Mszanki występują podwyższone do 0,4 mg∙dm-3 stężenia jonów żelaza i do 1,1 mg∙dm-3 jonów manganu.

 

 

Cytowanie:

Satora S., Bugajski P., Satora P. 2010, vol. 7. Zmienność reżimu wybranych źródeł występujących w obrębie Beskidu Wyspo-wego i Gorców. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2010, vol. 7/ 14