Zeszyt: 2012, vol. 9 / 01 / 2 (Jun 2012)
Obszary wiejskie w Polsce w ostatnich latach przeszły i nadal przechodzą duże zmiany strukturalno - przestrzenne i ekonomiczne. Następuje koncentracja gospodarstw rolnych [Hałasiewicz, 2011], średnia powierzchnia gospodarstwa rol-nego wzrosła o kilkanaście procent, pojawia się migracja ludności nie tylko ze wsi do miasta, ale również z miasta na wieś [GUS, 2011], co powoduje bądź może powodować powstawanie konfliktów przestrzennych. Celem pracy było wykazanie wpływu procesu scalenia gruntów na wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój ob-szarów wiejskich. Uznano, że wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój obszarów wiejskich wymaga na wielu obszarach przeprowadzenia kompleksowego procesu scalenia, który pozwoli nie tylko na lepszy rozwój rolnictwa, ale również innych funkcji na danym terenie. Badania przeprowadzono na obszarze gminy Cegłów, powiat miński, woj. mazowieckie. Z przeprowadzonych badań wynika, że wielo-funkcyjny, zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, na których rozłóg gruntów w gospodarstwach jest niekorzystny, jest niemożliwy bez przeprowadzenia scalenia gruntów. Trudno jest bowiem bez przekształcenia struktury własnościowej prawidłowo ukształtować przestrzeń, która pozwoliłaby na rozwój funkcji poza-rolniczych. Ponadto proces scalenia gruntów pozwala wzmocnić walory krajobra-zowo-środowiskowe przebudowywanego obszaru. ...
Stan prawny nieruchomości ujawniany w księgach wieczystych z założenia powinien być zgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Niestety historyczne uwa-runkowania związane zarówno z zakładaniem obecnej ewidencji gruntów jak i systemu ksiąg wieczystych, w szczególności w Polsce południowo wschodniej powodują, że często zgodność ta nie występuje. Zmiana oznaczeń nieruchomości związana z przejściem z parcel katastralnych na działki ewidencyjne w trakcie za-kładania ewidencji w latach siedemdziesiątych XX wieku, oraz pozostawienie w zasadzie bez zmian oznaczeń w księgach wieczystych powodowały i nadal po-wodują spore zamieszanie przy zakładaniu księgi wieczystej w obecnym kształcie, czy przy regulacji stanu prawnego nieruchomości. Dodatkowo proces ten utrudnia uwłaszczenie sporej części gruntów na mocy ustawy z roku 1971 o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. W artykule przedstawiono główne problemy techniczne i prawne związane ze sporządzeniem wykazów synchronizacyjnych, jako dokumentów niezbędnych do dokonania wpisów w księgach wieczystych, czy regulacji stanów prawnych nie-ruchomości. Artykuł przedstawia sposoby rozwiązania tych problemów jednocze-śnie wskazując braki w obecnych uregulowaniach prawnych w tym zakresie. ...
Prezentowane badania przedstawiają scenariusz rozprzestrzeniania się za-budowy mieszkaniowej w powiecie mińskim w oparciu o analizę lokalnych cech rynkowych nieruchomości gruntowych niezabudowanych. Opracowano model analiz przestrzennych pozwalający na ocenę liczby i wartości transakcji rynkowych w odniesieniu do wybranych czynników lokalizacyjnych o pozytywnym lub negatywnym (uciążliwości) wpływie na wartość nieruchomości. W oparciu o opracowaną graficzną metodę prezentacji otrzymanych wyników analizy dokonano oceny preferencji dla danego czynnika lokalizacyjnego. Na podstawie oceny preferencji nadano wagi poszczególnym czynnikom i wykonano wynikową mapę prezentującą spodziewany rozwój zabudowy na badanym obszarze. Obszar analizy obejmował wybrane gminy powiatu mińskiego, w których występuje silny wpływ lokalnego ośrodka miejskiego - Mińska Mazowieckiego oraz ośrodka centralnego - Warszawy, tj.: Cegłów, Dębe Wielkie, Jakubów, Mińsk Mazowiecki, Siennica oraz Stanisławów. Dla osiągnięcia zamierzonego celu pracy wykorzystano system informacji geograficznej ArcGIS ESRI, dane z rejestru cen i wartości nieruchomo-ści, bazę danych obiektów topograficznych, informacje katastralne zawarte w portalu iGeoMap oraz serwis WMS Geoportal. ...
W chwili obecnej w Polsce są realizowane liczne inwestycje o charakterze liniowym i powierzchniowym, których lokalizacja dotyczy obszarów wiejskich. Charakterystyczna w naszym kraju wadliwa struktura przestrzenna gospodarstw rolnych na obszarach realizacji inwestycji jest dezorganizowana jeszcze bardziej. Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gmin są wyznacznikiem tren-dów, które gminy chcą realizować na swoim terenie i wynikają z analiz możliwości rozwojowych oraz planowania na szczeblu krajowym, który dotyczy autostrad. W opracowaniu zostanie przedstawiony wpływ, jaki wywarła budowa fragmentu au-tostrady A-4 w województwie małopolskim na jeden z obrębów ewidencyjnych z gminy Głogów Małopolski. Przedstawiono kierunki zmian użytkowania ziemi tak, aby realizacja scaleń infrastrukturalnych pozwalała na naprawę zdezorganizowanego rozłogu gruntów w gospodarstwach rolnych oraz na realizacje idei wielo-funkcyjnego rozwoju wsi. Wskazano na konieczność rozwiązań projektu scalenia gruntów w aspekcie szerszym niż tylko poprawa układu działek w gospodarstwach rolnych. ...
W inwentaryzacji obiektów architektonicznych stosowane są różnorodne techniki pomiaru. Wśród nich istotne znaczenie w ostatnich latach odgrywają metody fotogrametryczne bazujące na zdjęciach wykonanych wysokiej klasy aparatami cyfrowymi zaliczanymi do kamer niemetrycznych oraz stosowanymi już od lat kamerami metrycznymi. W publikacji przedstawiono zastosowanie aparatu Canon EOS 400D oraz kamery UMK 10 do inwentaryzacji z goła odmiennych obiektów architektonicznych. Stanowiły je nowoczesny budynek Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie należący do Kierunku Geodezja i Kartografia oraz zabytkowe i zniszczone zarazem obiekty należące do kompleksu folwarcznego w Mściwojowie, w województwie dolnośląskim. Do sporządzenia rysunków wek-torowych obiektów architektonicznych wykorzystano fotogrametryczne stacje cy-frowe Delta oraz Dephos, a także autograf cyfrowy VSD. ...
Uruchomienie w Polsce systemu ASG-EUPOS w maju 2008 r. spowodowa-ło istotny wzrost wykorzystywania pomiarów satelitarnych w czasie rzeczywistym w geodezji. Parametry podawane przez odbiornik GPS/GNSS w zakresie jakości wyznaczonej przez niego pozycji nie są najczęściej wiarygodne. Ponadto często pojęcia precyzji i dokładności nie są rozróżniane znaczeniowo i stosowane jako synonimy. W pracy przedstawiono wyniki analizy precyzji i dokładności wyzna-czania pozycji w pomiarach Real Time Network z wykorzystaniem serwisu NAWGEO systemu ASG-EUPOS. Istotnym aspektem zastosowanej technologii te-stowej był projekt lokalizacji punktów testowych oraz wykorzystanie dokładnych pomiarów naziemnych do kontroli jakości współrzędnych referencyjnych punktów testowych, które obliczono z pomiarów statycznych GPS. Wnioski z testów sfor-mułowano na podstawie 4475 pomiarów RTN wykonanych w 149 seriach pomia-rowych na 27 punktów testowych. Na podstawie wyników pomiarów testowych stwierdzono wysoką precyzję wyznaczanych pozycji punktów w pomiarach RTN. Natomiast ich dokładność była istotnie niższa, szczególnie w przypadku wyzna-czonych wysokości punktów. Zaobserwowano też tendencje do otrzymywania rozwiązań z kilkucentymetrowymi błędami systematycznymi, które ograniczają możliwość zwiększenia pewności co do jakości wyników pomiaru punktu na pod-stawie uśredniania powtarzanych nad punktem pomiarów RTN. ...
W Polsce prowadzone są prace urządzenioworolne. W artykule przedsta-wiono rozwój obszarów wiejskich w aspekcie realizacji prac scaleniowych w kra-jach UE i w Polsce. Polskie działania omówiono na przykładzie wsi Padew Naro-dowa. Przedstawiono efekty scalenia i zagospodarowania poscaleniowego. Ukazano syntetyczne rozwiązania projektowe obszarów wsi Padew Narodowa i zestawiono je z rozwiązaniami stosowanymi w UE. ...
W ostatnich latach nastąpił istotny wzrost zaangażowania w prace związane z rozbudową i modernizacją infrastruktury komunikacyjnej w Polsce. W przypadku transportu drogowego w coraz większym stopniu w obsłudze inwestycji stosowana jest automatyzacja procesu budowy. Powszechnie stosowane są systemy sterowania maszynami budowlanymi, które generalnie ograniczają udział geodety w pracach realizacyjnych na placu budowy.W pracy scharakteryzowano rodzaje systemów sterowania maszynami bu-dowlanymi, przedstawiono wykorzystywane rodzaje sensorów oraz ich zastosowa-nie związane z maszynami, na których są montowane. Przedstawione zostały aspekty technologiczne geodezyjnej obsługi inwestycji drogowej bazujące na po-miarach satelitarnych: statycznych opracowywanych w post-processingu, kinema-tycznych w czasie rzeczywistym RTK GPS oraz najpopularniejszych aktualnie sie-ciowych pomiarów kinematycznych w czasie rzeczywistym Real Time Network. O zakresie wykorzystania pomiarów satelitarnych w systemach sterowania maszynami budowlanymi decyduje możliwa do osiągnięcia dokładność i nieza-wodność wyznaczanej pozycji. Ze względu na ruch maszyny budowlanej szcze-gólnie istotnego znaczenia nabiera analiza wpływu latencji wyznaczanej pozycji organu roboczego maszyny z pomiarów satelitarnych w czasie rzeczywistym na dokładność prowadzonych prac budowlanych. Zagadnienia te zostały ujęte w pracy. ...
W pracy dokonano próby oceny krajobrazu pod względem jego wymiernej wartości. Zbadano przydatność oceny krajobrazu w procesie wyceny nieruchomości. Dokonano charakterystyki krajobrazów występujących w gminie Klucze. Uzyskano typy główne i szczegółowe krajobrazu rolniczego oraz krajobrazu osad-niczego. Następnie przedstawiono kolejne etapy wyznaczenia wartości teoretycznej krajobrazu reprezentowanej przez Wskaźniki Istotności Terenu. Do ich wyznaczenia wykorzystano zbiór cech charakteryzujących strukturę przestrzenną wsi. Wyodrębniono cechy dotyczące struktury użytkowania ziemi, użytków rolnych, osadnictwa wiejskiego oraz warunków środowiska przyrodniczego. Uzyskano trzy grupy Wskaźników Istotności Terenu reprezentujących działalność rolniczą, poza-rolniczą oraz rekreacyjną. Aby wykazać przydatność Wskaźników Istotności Tere-nu, a także ich praktyczne zastosowanie podjęto próbę porównania ich wartości z bazą cen rynkowych nieruchomości występujących w gminie Klucze. Wyniki ana-lizy zilustrowano w postaci kartograficznej, uwzględniając powiązania Wskaźników Istotności Terenu z cenami nieruchomości zarówno gruntowych jak i budowlanych występujących na terenie gminy Klucze. ...
W pracy przedstawiono wyniki pomiarów testowych dokonanych przy po-mocy ręcznego odbiornika sygnałów GPS (Global Positioning System), przysto-sowanego do odbioru sygnału korygującego EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay Service), który teoretycznie ma obejmować swoim zasięgiem Europę i północną część Afryki. Wiadomym jest jednak, że Europa Środkowa i Wschodnia znajduje się na granicy zasięgu EGNOS i niektóre obszary Polski mają ograniczony dostęp do sygnałów tego systemu. Pomiary testowe przeprowadzono na wybranych punktach stacjonarnych przy pomocy odbiornika firmy Garmin GPSMAP 62s wyposażonego w aktywną antenę zewnętrzną MAZO GPS. Podczas wykonywanych pomiarów rejestrowano współrzędne przestrzenne, ich wiarygod-ność, liczbę odbieranych satelitów, czas pomiaru, dostępność sygnału EGNOS. Wnioski z przeprowadzonych badań wskazują na szerokie możliwości stosowania ręcznych odbiorników w pomiarach głównie na potrzeby systemów informacji przestrzennej i zadań pomiarowych w inżynierii środowiska, ale wiarygodność wyników zależy od wielu czynników i zachowania określonego reżimu pomiaro-wego. ...
W artykule opisana została aplikacja w języku Visual Basic w wersji roz-szerzonej dla MicroStation. Aplikacja ta pozwala użytkownikowi na zapisywanie w pliku tekstowym, numerów i współrzędnych punktów zaprojektowanych na mapie cyfrowej. Zaletą tej aplikacji jest jej prostota, gdyż w celu zapisania danych wystarczy wskazać punkt kursorem myszy i kliknąć lewym klawiszem. Lokalizację i nazwę pliku docelowego użytkownik określa sam. W oparciu o wynikowy plik tekstowy przygotowuje się dane do procesu realizacji projektu w terenie. ...
Występowanie szachownicy gruntów jest jednym z istotnych czynników wywierających ujemny wpływ na organizację i poziom produkcji rolniczej. Grunty te znajdują się w na obszarze wsi, w której zamieszkują ich właściciele jak również znajdować się mogą poza jej obszarem. Grunty znajdujące się w szachownicy ze-wnętrznej są w posiadaniu mieszkańców wsi, a także mieszkańców ośrodków gminnych czy miast. Mieszkańcy ośrodków administracyjnych, usługowych, prze-mysłowych i kulturalno - oświatowych przeważnie są spadkobiercami po rodzicach mieszkających na wsi, czy tych co wyemigrowali do miast. Należy jednak wspomnieć o różniczanach, którzy kupowali działki budowlane na wsi ze względu na atrakcyjną lokalizację i ceny. Prowadzone badania pozwoliły na określenie wpływu oddziaływania ośrodków kulturowo-administracyjnych, usługowo-przemysłowych na rozmiary gruntów będących w szachownicy zewnętrznej. Bada-nia zostały przeprowadzone w 44 wsiach powiatu Brzozów położonego w woj. Podkarpackim. ...
Praca przedstawia przebieg opracowania Numerycznego Modelu Pokrycia Terenu. Zawiera ona opis wykonania poszczególnych etapów na fotogrametrycznej stacji cyfrowej Delta, m.in. orientację i stereodigitalizację, a także wizualizację przy pomocy programów Microstation i Surfer. Ponadto pokazuje sposób zastosowania Modelu dla potrzeb planowania przestrzennego, a dokładniej zobrazowania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego na NMPT. Dodatkowe in-formacje zawarte w pracy dotyczą metod i procedur pozyskiwania danych o terenie i ich zastosowania oraz ogólnej wiedzy na temat planowania przestrzennego. Cha-rakterystyka obszaru badań została wzbogacona o wnioski pochodzące z analizy NMPT.
Praca przedstawia przebieg opracowania Numerycznego Modelu Pokrycia Terenu. Zawiera ona opis wykonania poszczególnych etapów na fotogrametrycznej stacji cyfrowej Delta, m.in. orientację i stereodigitalizację, a także wizualizację przy pomocy programów Microstation i Surfer. Ponadto pokazuje sposób zastosowania Modelu dla potrzeb planowania przestrzennego, a dokładniej zobrazowania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego na NMPT. Dodatkowe in-formacje zawarte w pracy dotyczą metod i procedur pozyskiwania danych o terenie i ich zastosowania oraz ogólnej wiedzy na temat planowania przestrzennego. Cha-rakterystyka obszaru badań została wzbogacona o wnioski pochodzącez analizy NMPT. ...
Opracowana uproszczona metoda szacowania oddziaływania autostrady na grunty rolne pozwala na określenie wszystkich strat związanych z kierunkami tego oddziaływania. Podstawą dla ustalenia strat jest analiza zmienności użytkowania gruntów i klas bonitacyjnych oraz rozmieszczenia dróg dojazdowych do gruntów wzdłuż osi projektowanej autostrady. Przyjętą miarą wielokierunkowego oddzia-ływania autostrady na grunty rolne jest określona zmiana wartości gruntów, przy której wyznaczeniu uwzględniono jedynie zróżnicowanie ich przydatności do pro-dukcji rolniczej. Wartość ta, jest więc miernikiem przydatności gruntów do pro-dukcji rolniczej. Opracowana metoda określania oddziaływania autostrady na grunty rolne jest przedstawiona na przykładzie projektowanego odcinka autostrady A-4 między Tarnowem a Rzeszowem o długości 14,123 km biegnącego przez wsie Stara Ja-strząbka - Straszęcin. Są to tereny położone w województwie podkarpackim. Budowa jednego kilometra rozpatrywanego odcinka autostrady spowoduje obniżenie wartości gruntów rolnych wynoszące 1500 jednostki zbożowej. Przej-mowanie gruntów pod budowę autostrady oraz negatywne jej oddziaływanie obejmuje około 83 % całkowitej utraty wartości gruntów rolnych. Pozostałe 17% utraty wartości gruntów wiąże się z przyrostem transportu i pogorszeniem rozłogu działek. ...
Praca dotyczy zasad określania sposobów dostępności do działek z dróg. Konieczność zapewnienia dojazdu do każdej działki ogranicza możliwości przebiegu dróg do dwu przypadków. Między sąsiednimi drogami może występować jeden lub dwa rzędy działek, co określane jest jako dostęp jednostronny i obustronny. W pracy wykazano, że w przypadku działek krótkich do około 150 m , niezależnie od ich powierzchni, powinien występować dostęp jednostronny. W układach działek o długościach większych, drogi należy tak projektować, aby zapewniały do nich obustronny dostęp. Przedstawione zasady mogą być przydatne przy korektach sieci drogowej bez zmiany rozłogów działek. ...
Niniejszy artykuł przedstawia wybrane cechy geometryczne poziomych osnów III klasy, wyznaczone na podstawie dostępnych dla autorów danych z terenu kilkudziesięciu powiatów, oraz ich krótką analizę statystyczną w odniesieniu do zapisów Instrukcji Technicznej G-1. Zastosowano również analizę korelacji i metodę grafów jako narzędzia do określenia stopnia powiązania badanych cech ze sobą. Uzyskane parametry przeciętnego obiektu mogą posłużyć do tworzenia regularnych modeli testowych, zbliżonych do obiektów rzeczywistych w celu przeprowadzania różnorakich analiz dotyczących tego rodzaju osnów. ...
Gwałtowne powodzie oraz osuwiska to groźne i tragiczne w skutkach zja-wiska, z którymi mamy coraz częściej do czynienia. Ostatnie lata przyniosły kata-strofalne powodzie, które spustoszyły nie tylko Polskę, ale także inne kraje Europy Środkowej, a skala ich zniszczeń jest trudna do oszacowania do dnia dzisiejszego.Dramatyczne skutki geozagrożeń dodatkowo intensyfikuje działalność pro-wadzona przez człowieka (m.in. zabudowa mieszkaniowa) w obszarze stref zagro-żonych ich wystąpieniem. Od dawna poszukuje się różnego rodzaju rozwiązań, dzięki którym można minimalizować ryzyko wystąpienia powodzi czy osunięć ziemi oraz strat powstałych w ich wyniku. Celem pracy jest przedstawienie scalenia gruntów jako jednego ze znaczących inicjatyw podejmowanych w związku z ochroną przed powodzią oraz osunięciami ziemi. Sugerowanym rozwiązaniem jest poszerzenie zakresu prac sca-leniowych o działania uwzględniające potrzeby i wymagania związane z zapobie-ganiem i ochroną przed geozagrożeniami. W opracowaniu przedstawiono teoretyczną koncepcje studium geozagrożeń wraz ze wskazaniem materiałów źró-dłowych koniecznych do jego przygotowania. ...
Aktualny stan rozwoju obszarów wiejskich wynika z działalności rolniczej prowadzonej w określonych warunkach przyrodniczych, ekonomicznych i poli-tycznych.Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich środkami unijnymi, powoduje szersze zainteresowanie rolników do podejmowani działań zmierzających do po-prawy warunków przestrzennych funkcjonowania ich gospodarstw. Struktura prze-strzenna obszarów wiejskich jest kształtowana w ramach tzw. prac urządzeniowo-rolnych, ze scaleniem gruntów na czele. Podstawą prawidłowego wykonania tych prac jest aktualna, wiarygodna i łatwo dostępna informacja o stanie istniejącym do-tyczącym warunków glebowych, rzeźby terenu, warunków wodnych oraz struktury władania i użytkowania. Znajomość użytków gruntowych i ich jakości wyrażonej głównie poprzez klasę bonitacyjną ma podstawowe znaczenie w procesie gospoda-rowania gruntami. ...
W niniejszej pracy przedstawiono przeprowadzone przez autora analizy do-tyczące wyników wyrównania klasycznej poziomej osnowy geodezyjnej III klasy zintegrowanej z pomiarami GNSS w systemie ASG-EUPOS. Badania przeprowa-dzono na dwóch regularnych modelach teoretycznych o zbliżonych parametrach gęstości punktów nawiązania i długości boku w sieci lecz o różnych konstrukcjach geometrycznych pod względem kształtu sieci i długości ciągów. ...
Budowa i rozwój układu komunikacyjnego decyduje o poziomie gospodar-czym danego kraju. W Polsce, pomimo sukcesywnych inwestycji w tym zakresie, wciąż mamy za mało korzystnych rozwiązań sieci drogowej i połączeń międzyna-rodowych, co jest poważną barierą gospodarczą. Oprócz środków finansowych niezbędnych na rozbudowę układu komunikacyjnego potrzebne są zmiany legisla-cyjne mające na celu usprawnienie procesu pozyskiwania gruntów na te cele, uzy-skiwania decyzji inwestycyjnych oraz ustalania słusznych odszkodowań za grunty przejęte pod drogi publiczne. W ostatnich latach w polskim prawie obserwujemy istotne zmiany mające na celu częściową realizację powyższych tez. Zmiany te bowiem dotyczą głównie uproszczenia procedur pozyskiwania gruntów, przez co w sposób istotny wpływają na skrócenie procesu inwestycyjnego. W pracy zwrócono uwagę na konieczność dopracowania procedur ustalania wysokości odszkodowań, które oprócz wartości rynkowej nieruchomości powinny uwzględniać koszty dodatkowe jakie musi ponieść właściciel w celu nabycia nowej nieruchomości. Ponadto, duże znaczenie mają nieuwzględniane obecnie w procesie od-szkodowawczym, utracone korzyści z nieruchomości wykorzystywanych na cele działalności gospodarczej. W pracy zwrócono uwagę na konieczność tworzenia za-sobów mieszkaniowych w sytuacjach gdy stan techniczny przejmowanych obiektów mieszkalnych nie daje możliwości nabycia nieruchomości zamiennej o podobnej funkcji. ...
