Zeszyt: 2011, vol. 8 / 02

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Wpływ temperatury ścieków na wielkość wybranych wskaźników zanieczyszczeń z oczyszczalni działającej w układzie sekwencyjnym SBR

Przeprowadzone badania miały na celu określenie wpływu temperatury ścieków w bioreaktorach na wielkość odprowadzanych zanieczyszczeń w odnie-sieniu do wskaźników: BZT5, ChZT oraz azotu ogólnego. Badania prowadzono w gminnej oczyszczalni działającej w układzie sekwencyjnym (SBR). Przedmio-towa oczyszczalnia zlokalizowana jest na terenie gminy Książ Wielki w powiecie miechowskim w województwie małopolskim. Do oczyszczalni doprowadzane są ścieki z gospodarstw domowych z dwóch miejscowości: Książ Wielki oraz Wielka Wieś. W okresie badań do oczyszczalni dopływało średnio od 100 do 110 m3•d-1, co stanowiło blisko 50% zakładanego obciążenia hydraulicznego obiektu. Pomiar temperatury oraz pobór próbek ścieków do analiz fizykochemicznych wykonano okresie 24 miesięcy w latach 2007 i 2008. W tym okresie pobrano 24 próbki ście-ków z częstotliwością raz na miesiąc. W okresie badań najniższa odnotowana tem-peratura ścieków w bioreaktorze wynosiła 7,1°C, natomiast najwyższa 18,8°C. Zatem w badanym okresie zmierzona amplituda temperatury ścieków w bioreaktorze wynosiła 11,7°C. Niska temperatura ścieków nie przekraczająca 10°C występowała w okresach od grudnia do kwietnia. W tym okresie w większo-ści przypadków stwierdzono mniejszą sprawność unieszkodliwiania 3 analizowa-nych wskaźników zanieczyszczeń. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzo-no przeciętny związek temperatury ścieków w bioreaktorze i wielkością stężeń wskaźników tlenowych BZT5, i ChZT. Na podstawie równań regresji liniowej stwierdzono, iż wraz ze wzrostem temperatury ścieków o ...

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Wyznaczenie granic obszaru przeznaczonego do scalenia w związku z budową autostrady A4 na przykładzie wsi Krzeczów

Scalenia gruntów są najbardziej skutecznym narzędziem ograniczającym negatywny wpływ budowanych dróg ekspresowych i autostrad na otaczające grun-ty rolne. Zabieg ten rozpoczyna się w każdym przypadku od wyznaczenia granic obszaru, dla którego ten negatywny wpływ został zaobserwowany. Poprawność wykonania tej czynności ma zasadnicze znaczenie zarówno dla możliwości uzy-skania odpowiednich efektów tych prac, jak i na ich koszty, których wielkość jest najczęściej ściśle uzależniona od powierzchni opracowania.Precyzyjne określenie granic obszaru, który powinien zostać objęty postę-powaniem scaleniowym jest niezwykle czasochłonne, co można wiązać z dużą ilo-ścią koniecznych do przeanalizowania danych o charakterze geodezyjno-kartograficznym. Przykładowy proces wyznaczenia obszaru, dla którego wskazane jest przeprowadzenie procedury scalenia gruntów przedstawia propozycję sposobu realizacji tego zadania, wykorzystującego jako materiały wejściowe dane z ewi-dencji gruntów i budynków rozpatrywanego obszaru w postaci numerycznej. Jako obiekt przykładowy wybrano wieś Krzeczów, na obszarze której w roku 2010 za-kończono techniczne prace geodezyjne mające na celu utworzenie nowego układu gruntowego w związku z przebiegającą przez obszar wsi autostradą.     ...

Dr Ewa Pałka

Rozwój sektora turystycznego w województwie świętokrzyskim na tle rozwoju w Polsce

Obszary wiejskie w Polsce tworzą specyficzne tereny, na rozwój których wpływ wywierają różnorodne czynniki o charakterze fizyczno-geograficznym, ekonomicznym i społecznym. Turystyka na obszarach wiejskich może stać się sposobem osiągnięcia roz-woju społeczno-ekonomicznego. W tym celu muszą być stworzone sprzyjające wa-runki do rozwoju różnych form turystyki, które są niezbędne do rozpoczęcia i intensyfikowania ruchu turystycznego. Ponadto muszą wystąpić korzystne czynniki rozwoju innych form działal-ności ściśle związanych z turystyką jak np. usługi dla turystów, które mogą przy-czynić się do osiągnięcia korzyści przez lokalne społeczności. Oceniając rozwój sektora turystycznego w województwie świętokrzyskim w ostatnich latach stwierdzić można, że stało się ono bardzo atrakcyjne dla różno-rodnych inwestycji związanych z tworzeniem bazy noclegowej. Wpływ na to miały przede wszystkim: dynamiczny rozwój Targów Kielce, powstanie nowych atrakcji i produktów turystycznych oraz intensywna promocja województwa świętokrzy-skiego w kraju i za granicą. ...

Prof. dr hab. inż. Artur Radecki-Pawlik

Mgr inż. Renata Jasek

Mgr inż. Karol Plesiński

Zróżnicowanie parametrów hydrodynamicznych w rzece roztokowej na przykła-dzie odcinka Ochotnicy w Gorcach

W pracy opisano badania nad zróżnicowaniem parametrów hydrodyna-micznych w rzece roztokowej. Badania przeprowadzono w zlewni potoku Ochot-nica w miejscowości Ochotnica Górna w Gorcach, w Karpatach polskich. Przekrój pomiarowy został wybrany w miejscu, gdzie w korycie rzeki utworzyły się dwie łachy roztokowe. Pomiary wykonano w latach 2003-2004 w 7 terminach, a na-stępnie w roku 2010 przeprowadzono wizję terenową. Na podstawie zmierzonych wartości prędkości płynącej wody w pionach tachimetrycznych obliczono następu-jące parametry hydrodynamiczne: naprężenia styczne, prędkość dynamiczną, licz-bę Reynoldsa, liczbę Froude'a oraz parametr Shieldsa. Parametry te pozwoliły sprawdzić jakie warunki hydrauliczne panują w korycie podczas tworzenia się roz-tok. Uzyskane wyniki pokazują, że w rzece przebiegają naturalne procesy rozto-kowania, mimo antropogenicznego zdewastowania koryta.     ...

Prof. dr hab. inż. Stanisław Harasimowicz

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Dr inż. Jacek Gniadek

Optymalizacja struktury przestrzennej wsi Filipowice połączona ze zmianą pasmowego układu działek

Zastosowana metoda optymalizacji wiejskiego układu gruntowego bierze pod uwagę dwa podstawowe kierunki poprawy rozłogu działek i gospodarstw: przybliżenie gruntów do siedlisk oraz wielkość i kształt działek. Podstawą budowy modelu optymalizacyjnego jest podział kompleksów scaleniowych na niewielkie paski elementarne oraz określenie odległości tych pasków od siedlisk gospodarstw. Ostatecznym efektem procedury optymalizacyjnej jest kompletna mapa numerycz-na nowego układu gruntowego pozwalająca na zestawienie wymaganej dokumen-tacji ewidencyjnej. Pracochłonne procesy przygotowania danych, budowy modelu oraz jego rozwiązania zostały zautomatyzowane przy pomocy odpowiednich pro-gramów komputerowych, co umożliwia praktyczne stosowanie tej metody. Przeprowadzona optymalizacja układu gruntowego we wsi Filipowice wy-kazała, że zmiana istniejącego układu gruntowego, tak by główny kierunek działek był równoległy do osi zabudowy umożliwia znaczne zmniejszenie długości i po-wierzchni dróg. Udział powierzchni dróg w całym obszarze wsi zmniejszył się w wyniku optymalizacji z 3 do 2% przy równoczesnym przybliżeniu gruntów do sie-dlisk o około 200 m i około czterokrotnym zmniejszeniu liczby działek.     ...

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Ocena zmian struktury przestrzennej wsi Lipnica Wielka będących efektem scale-nia gruntów

Nadmierne rozdrobnienie gruntów rolnych jest jednym z najważniejszych przeszkód uniemożliwiających racjonalne ich użytkowanie na dużej części obszaru Polski. W szczególności problem ten dotyczy południowo-wschodnich rejonów kraju. Narzędziem umożliwiającym kompleksową poprawę struktury przestrzennej gruntów na obszarach całych wsi są scalenia gruntów. Jego powszechne wykorzy-stanie jest jednak ograniczone dużymi kosztami oraz długim czasem trwania całej procedury.Artykuł przedstawia próbę oceny zmian struktury przestrzennej gruntów, która jest wynikiem zakończonego procesu scalenia gruntów we wsi Lipnica Wiel-ka. Scalenie to rozpoczęło się w latach osiemdziesiątych XX wieku i w praktyce zostało zakończone dopiero w 2010 roku. Założono wtedy nową ewi-dencję gruntów oraz uaktualniono informacje o właścicielach gruntów zawarte w księgach wieczystych. Obszar scalenia charakteryzował się bardzo dużą po-wierzchnią opracowania oraz dużą liczbą działek, która w starym stanie wynosiła ponad 49 tysięcy. Liczba uczestników postępowania przekraczała dwa tysiące. W wyniku scalenia poprawiły się wszystkie istotne parametry rozłogu grun-tów gospodarstw. Dotyczy to zarówno znacznego zmniejszenia przeciętnej liczby działek w gospodarstwach, powiększenia ich powierzchni oraz likwidacji obsza-rów, które nie posiadały dostępu do drogi publicznej. W chwili obecnej najważ-niejszym problemem na obszarze wsi Lipnica Wielka jest pozyskanie środków fi-nansowych na realizację wszystkich przewidzianych w projekcie dróg dojazdowych do zaprojektowanych działek. ...

Mgr inż. Beata Bogoń

Dr inż. Agnieszka Cupak

Dr inż. Andrzej Wałęga

Koncepcja poprawy gospodarki ściekowej w gminie Baranów Sandomierski

W pracy wykonano analizę stanu gospodarki ściekowej w gminie Baranów Sandomierski, położonej w północnej części województwa podkarpackiego. Na podstawie uzyskanych materiałów określono średnią efektywność pracy dwóch ist-niejących oczyszczalni w Baranowie Sandomierskim i Dąbrowicy. Stwierdzono, że obie oczyszczalnie usuwają zanieczyszczenia w stopniu zadowalającym biorąc pod uwagę aktualne przepisy prawne. Scharakteryzowano także jakość wody rzeki Ba-bulówki powyżej i poniżej miejsca zrzutu ścieków. Wykazano, iż w przypadku BZT5, fosforu ogólnego i azotu amonowego jakość wody ulega znacznej poprawie w przekroju poniżej zrzutu ścieków. Na podstawie przeprowadzonej charaktery-styki gospodarki ściekowej gminy zaproponowano wariantowe rozwiązania w za-kresie poprawy stanu skanalizowania badanego obszaru. W rozwiązaniach tych uwzględniono budowę dwóch zbiorczych roślinno-stawowych oczyszczalni ście-ków (sołectwo Ślęzaki i Skopanie Wieś) i jednej mechaniczno-biologicznej w so-łectwie Wola Baranowska, budowę kanalizacji zbiorczej o długości 15km. W przypadku terenów o rozproszonej zabudowie proponuje się wyposażyć budyn-ki w przydomowe oczyszczalnie ścieków. ...

Dr Arkadiusz Niedziółka

Stan i uwarunkowania rozwoju infrastruktury turystycznej w gminie Ciężkowice

W pracy ukazano stan oraz determinanty rozwoju infrastruktury turystycz-nej w gminie Ciężkowice położonej w powiecie tarnowskim województwa mało-polskiego.W części teoretycznej artykułu przedstawiono istotę infrastruktury tury-stycznej na podstawie literatury. Scharakteryzowano elementy wchodzące w jej skład. Ponadto opisano stan rozwoju infrastruktury turystycznej w gminie Ciężko-wice.Następnie przedstawiono wyniki badań kwestionariuszowych przeprowa-dzonych w Urzędzie Gminy Ciężkowice oraz w jedenastu funkcjonujących gospo-darstwach agroturystycznych w gminie. Oba badania dotyczyły stanu oraz uwarun-kowań rozwoju zagospodarowania turystycznego w gminie Ciężkowice.     ...

Dr inż. Stanisław Włodek

Dr inż. Andrzej Biskupski

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr inż. Wojciech Jabłoński

Ocena możliwości wykorzystania ścieków do nawodnień roślin energetycznych w wybranych miejscowościach gminy Namysłów

W pracy poddano analizie warunki glebowo-klimatyczne wybranych miej-scowości gminy Namysłów po kątem przydatności rolniczego wykorzystania ście-ków do nawodnień roślin energetycznych. Korzystając z dostępnej literatury wska-zano możliwość zagospodarowania ścieków pochodzących z sołectw: Brzozowiec, Mikowice, Ligota Książęca, Przeczów. Przedstawiono korzyści wynikające z pro-ponowanego rozwiązania, a także zwrócono uwagę na istniejącą infrastrukturę techniczną oraz możliwości jej rozbudowy.     ...

Ing., Ph.D. Bohdan Stejskal

Rozszerzona analiza utylizacji odpadów pochodzących z cmentarzy

Odpady pochodzące z utrzymania cmentarzy są specyficzne ze względu na skład materiałowy jak również ich małą ilość (około 1100 ton ze wszystkich 11 cmentarzy w Brnie w roku 2009).Dla prawidłowego przetwarzania odpadów niezbędne jest poznanie ich ma-teriałowego składu a w następnej kolejności podejmowanie decyzji o najlepszej metodzie ich wykorzystania czy unieszkodliwienia. Dlatego też była dopełniona i rozszerzona analiza materiałowego składu odpadów pochodzących z cmentarza z roku 2009, na podstawie której można przyjąć optymalną metodę ich wykorzy-stania i unieszkodliwienia.Próbki zostały pobrane w latach 2009 i 2010. W roku 2009 próbki były analizowane jedynie pod względem rozkładu biologicznego, w roku 2010 została analiza rozszerzona o monitorowanie składników palnych i niepalnych.Stopień zanieczyszczenia odpadów zebranych na cmentarzu ulegających biologicznemu rozkładowi wynosi około 23% masy, co uniemożliwia wykorzysta-nie go w kompostowni dla uzyskania kompostu. Frakcja niepodlegająca biologicz-nemu rozkładowi nadająca się do spalenia składa się przeważnie z plastików oraz resztek parafiny w iloćci około 73% masy, część nie nadająca się do spalenia skła-da się ze szkła oraz żelaza. Niewysegregowany odpad pochodzący z cmentarzy (włącznie z frakcją ulegającą biologicznemu rozkładowi) stanowi 94% masy nada-je się do spalenia.     ...

Dr Barbara Woś

Wykorzystanie potencjału środowiska naturalnego Gór Świetokrzyskich w ofercie gospodarstw agroturystycznych

Wzrastające zapotrzebowanie na interesujący produkt agro i ekoturystyczny motywuje właścicieli gospodarstw agroturystycznych do rozszerzania zakresu ofe-rowanych usług. Podstawą tworzenia produktu agroturystycznego powinno stać się pełne wykorzystanie walorów środowiska naturalnego i kulturowego. Celem ni-niejszego artykułu jest analiza wykorzystania walorów środowiska naturalnego w ofercie gospodarstw agroturystycznych zlokalizowanych na obrzeżach Świętokrzy-skiego Parku Narodowego jako obszaru charakteryzującego się wysokim potencja-łem turystycznym. Podstawą opracowania były badania ankietowe przeprowadzone latem 2010 r. w gospodarstwach agroturystycznych zlokalizowanych na analizo-wanym terenie. Przeprowadzona ankieta wykazała, że najlepiej wykorzystanymi walorami środowiskowymi są: zróżnicowanie krajobrazu, bioróżnorodność, obec-ność obszarów chronionych oraz zbiorników wodnych. Powyższe walory zostały wykorzystane do tworzenia oferty turystycznej zawierającej: wycieczki przyrodni-cze i krajoznawcze, wyprawy na grzybobrania oraz różnorakie warsztaty tematycz-ne. ...

Dr Barbara Woś

Dr Daniel Puciato

Charakterystyka wybranych elementów oferty turystycznej gospodartw agrotury-stycznych z Wysowej

Od kilku lat obserwuje się wzmożone zainteresowanie ofertą gospodarstw agroturystycznych zlokalizowanych na obszarach charakteryzujących się wyjątko-wymi walorami przyrodniczymi i kulturowymi. Przykładem takiej miejscowości jest Wysowa, niewielka wieś uzdrowiskowa położona w Beskidzie Niskim spraw-nie łącząca funkcje turystyczne i uzdrowiskowe, przyciągająca turystów bogatym zagospodarowaniem turystycznym eksponującym liczne walory środowiska natu-ralnego i kulturowego. Celem artykułu jest analiza wybranych elementów oferty turystycznej gospodarstw agroturystycznych zlokalizowanych w tej właśnie miej-scowości.     ...

Dr inż. Jacek Gniadek

Zróżnicowanie przestrzennego ukształtowania działek przeznaczonych pod użytki zielone we wsi Marcówka

W artykule przedstawiono wyniki badań rozłogu działek przeznaczonych pod użytki zielone, wchodzących w skład gospodarstw, znajdujących się na terenie wsi Marcówka w województwie małopolskim. Analizowana wieś zajmuje obszar około 431 ha i charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem gruntów. Podstawowym elementem powierzchniowym, przyjętym do badań, były ciągłe części działek ewi-dencyjnych objęte jedną formą użytkowania. Badaniami objęto wszystkie występu-jące w wybranej wsi działki z użytkami zielonymi wchodzące w skład istniejących gospodarstw rolnych. Do wykonania badań na tak dużej liczbie działek zastosowano specjalistyczne programy komputerowe: „MKTopo GUTR", „Plikpol" i „Pole", które wykorzystują dane z numerycznej mapy ewiden-cyjnej i części opisowej operatu ewidencji gruntów i budynków prowadzonej w systemie cyfrowym. Zastosowana technologia pozwoliła na uzyskanie ponad 70 cech, charakteryzujących każdą poddaną analizie działkę. Szczegółowymi badaniami objętych zostało 17 podstawowych cech rozłogu działek, z których sześć pierwszych określa przestrzenne parametry działki, trzy cechy dotyczą szacowanych kosztów uprawowych zależnych od jej rozłogu, trzy kolejne opisują położenie działki we wsi i w gospodarstwie, a pięć ostatnich cha-rakteryzują gospodarstwo, do którego dana działka należy. Badanie zmienności ukształtowania rozłogu działek z użytkami zielonymi polegało na wykonaniu oceny ich rozłogu, poprzez porównanie poszczególnych cech rozłogu działek z wielkościami uznawanymi za poprawne. Wykonana została również analiza rozmieszczenia działek we wsi, polegająca na ...

Mgr inż. Beata Szafrańska

Prof.dr hab.inż. Urszula Litwin

Analiza wyboru obszarów wymagających sporządzenia planów miejscowych dla gminy Opoczno

W artykule przeprowadzono ocenę sposobu wyznaczenia granic obszarów niezbędnych do wykonania miejscowych planów zagospodarowania przestrzenne-go metodą wielowartościową, autorstwa Waleriana Wierzchowskiego opracowaną w 1996 r. dla obszaru gminy Opoczno leżącej w województwie łódzkim. Metoda ta uwzględnia wielowartościowe kryteria wyboru obszarów wymagających najpil-niejszego sporządzania planów miejscowych. Pozwala ona dokonywać wyboru w sposób profesjonalny i obiektywny. Uzyskane wyniki potwierdziły skuteczność zastosowanej metody, jej przydatność w praktyce planistycznej, a także możliwość przystosowania do innych uwarunkowań lokalnych. ...

Dr inż. Sebastian Goraj

Dr Marta Gwiaździńska-Gora

Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego

Obszary wiejskie charakteryzują się znacznym zróżnicowaniem pod wzglę-dem uwarunkowań przyrodniczych oraz społeczno-gospodarczych. Bardzo duży wpływ na obecny kierunek rozwoju obszarów wiejskich miała transformacja sys-temowa a obecnie członkowstwo Polski w Unii Europejskiej. Artykuł niniejszy stanowi próbę ukazania stanu i tendencji występujących w procesie rozwoju dzia-łalności pozarolniczych na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego w okresie pomiędzy 2000 a 2009 rokiem. Przeprowadzona analiza rozwoju działalności pozarolniczych wskazuje, że potencjał gospodarczy obszarów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego skoncentrowany jest w najwyż-szym stopniu w gminach sąsiadujących z największymi miastami regionu Olszty-nem i Elblągiem. Wysokim potencjałem gospodarczym odznaczają się także gminy o wysokich walorach turystycznych położonych środkowej i wschodniej części województwa oraz wysokim udziale gospodarstw indywidualnych położonych w jego zachodniej części. Najniższa koncentracja podmiotów gospodarki narodowej występuje w części północnej województwa, którą stanowią gminy o niskim po-ziomie rozwoju społeczno-gospodarczego.     ...

Dr inż. Izabela Anna Tałałaj

Zagrożenie wód gruntowych w wyniku eksploatacji składowisk odpadów

W pracy omówiono jakość wód gruntowych w pobliżu eksploatowanego składowiska odpadów innych niż obojętne i niebezpieczne. Badania jakości wód prowadzono na przestrzeni 4 lat w 3-4 miesięcznych odstępach czasowych. Punkty kontrolne zlokalizowano w odległościach odpowiadających różnym czasom prze-pływu wody, tj. od 30 do 800 m od granic składowiska. Otrzymane wyniki podda-no szczegółowej analizie statystycznej, w której oceniono m.in. zmienność stężeń badanych wskaźników na przestrzeni czasu oraz zmiany jakości wody w punktach badawczych leżących na dopływie i odpływie wód gruntowych ze składowiska. Uzyskane rezultaty pozwoliły na ocenę zagrożenia jakości wód podziemnych w wyniku eksploatacji składowiska odpadów.     ...

Prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler

Dr inż. Bernard Okoński

Zmiany klimatyczne w Puszczy Zielonka od 1848 roku

Jednym z najistotniejszych problemów we współczesnej klimatologii jest zagadnienie ocieplania klimatu. Chociaż nie udowodnione po za wszelką wątpli-wość, wiele czynników świadczy o zmianie klimatu w przeciągu ostatniego krót-kiego okresu czasu. Prezentowane w literaturze przedmiotu stanowiska są bardzo różnorodne - od skrajnych poglądów,przewidujących katastrofalne skutki do w wielu regionach świata do oceny, że „problem zmian klimatu został wyolbrzy-miony ponad wszelkie proporcje".Puszcza Zielonka położona jest w środkowej części dorzecza Warty, w centralnej części Wielkopolski. Krajobraz jest typu młodoglacjalnego. Dominu-jącą formą terenu Puszczy są wysoczyzny płaskie i faliste. Wierzchnie warstwy skalne stanowią głównie piaski i żwiry. Dominującym gatunkiem drzewiastym jest sosna oraz dąb. Przeważające siedliska to: bór mieszany świeży, bór świeży, bór wilgotny oraz ols.Klimat w Puszczy Zielonka wykazuje stosunkowo dużą stacjo-narność. Opady atmosferyczne w latach 1848-2008 nie wykazują istotnych staty-stycznie zmian na poziomie istotności α=0,05. Zarówno dla poszczególnych mie-sięcy I-XII, jak i półroczy zimowych, letnich, okresów wegetacyjnych i lat hydrologicznych zmiany nie są istotne statystycznie. Występują jednak wyraźne okresowości sum rocznych opadów atmosferycznych, dominują okresowości 10,0- 7,0- i 6,7-letnie. Wartości prawdopodobieństwa wraz z wyższymi dla sum rocznych opadów atmosferycznych mają krótkie - do 3 lat, sekwencje zbliżonych wartości. Temperatury powietrza w ww. okresie wykazują dodatnie, statystycznie istotne (dla α=0,05), trendy ...

Dr inż. Krzysztof Jóźwiakowski

Dr inż. Michał Marzec

Mgr inż. Aneta Pytka

Wpływ temperatury ścieków na skuteczność usuwania zanieczyszczeń w systemie stawów biologicznych

W pracy przeanalizowano wpływ temperatury ścieków surowych na efekty usuwania zanieczyszczeń w biologicznej oczyszczalni ścieków w Ludwinie. W oczyszczalni zastosowano system 4 stawów: 1 - staw beztlenowy, 2A - staw napowietrzany ze złożem biologicznym zanurzonym, 2B - staw napowietrzany 3 - staw tlenowo-beztlenowy z recyrkulacją ścieków. W latach 2008-2010 anali-zowano skuteczność usuwania zanieczyszczeń organicznych (BZT5 i ChZTCr) oraz azotu ogólnego i fosforu ogólnego. Średnia skuteczność zmniejszania BZT5 wyniosła 90%, a ChZTCr - 75%. Niższą efektywność oczyszczania stwierdzono w przypadku fosforu ogólnego oraz azotu ogólnego (odpowiednio 65 i 32%). Przeprowadzona analiza statystyczna uzyskanych wyników wykazała wyraźny wpływ temperatury ścieków na skuteczność usuwania azotu ogólnego i fosforu ogólnego. Nie stwierdzono istotnej zależności pomiędzy temperaturą ścieków a stopniem zmniejszenia wskaźników tlenowych BZT5 i ChZTCr.     ...

Dr inż. Krzysztof Chmielowski

Prof.dr hab.inż. Ryszard Ślizowski

Mgr inż. Krzysztof Pęgiel

Ocena działania przydomowej oczyszczalni ścieków z filtrem piaskowym o prze-pływie poziomym

Celem pracy jest ocena działania przydomowej oczyszczalni ścieków, opar-tej na filtrze piaskowym o przepływie poziomym. Przeprowadzono analizy fizyko-chemiczne wybranych wskaźników zanie-czyszczeń (BZT5, ChZTCr, zawiesina ogólna, fosfor ogólny) i porównano je do ak-tualnie obowiązujących wartości w ściekach oczyszczonych zawartych w Rozpo-rządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. Na tej podstawie określono skuteczność usuwania zanieczyszczeń. Próby ścieków surowych, wstępnie oczysz-czonych i oczyszczonych, pobierane były od grudnia 2008 do marca 2009 roku. Analiza fizyko-chemiczna została przeprowadzona w Laboratorium Katedry Inży-nierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Koł-łątaja w Krakowie. Zgromadzone wyniki badań, oraz ich analiza przeprowadzona w pracy, ukazały sprawne działanie przydomowej oczyszczalni.     ...

Dr inż. Agnieszka Ziernicka-Wojtaszek

Kształtowanie się postaw ekologicznych na przykładzie studentów wydziału rol-niczo-ekonomicznego UR w Krakowie

W przeprowadzonych badaniach ankietowych zawierających pytania typu otwartego wzięło udział 260 studentek i studentów Wydziału Rolniczo-Ekono-micznego UR w Krakowie. Badania wykazały, że początki kształtowania się świa-domości ekologicznej przypadają na okres kształcenia podstawowego, dzieciństwa i wieku przedszkolnego a następnie studiów. Ekologia najczęściej kojarzy się jako ochrona środowiska bez komentarzy, ochrona środowiska poparta odpowiednimi przedsięwzięciami, jako postawa i styl życia oraz jako nauka o oddziaływaniu między organizmami a ich środowiskiem. Z przedmiotów, które kształtują postawy proekologiczne wymieniane były najczęściej ekologia, biomonitoring i monitoring środowiska, ochrona środowiska, rolnictwo ekologiczne, ochrona przyrody i gospodarowanie odpadami. ...

Dr inż. Agnieszka Ziernicka-Wojtaszek

Dr hab. Tadeusz Zawora

Wybrane metody oceny atrakcyjności agroturystycznej terenów wiejskich

Agroturystyka może być traktowana nie tylko jako wypoczynek w środowi-sku rolniczym, ale także jako forma pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodów dla rolników oraz przedmiot nauczania i doradztwa rolniczego. Korzysta ona czę-sto z metod zaczerpniętych z innych dyscyplin naukowych jak: statystyka, geogra-fia, ekonomia, agronomia. Opracowanie jest próbą adaptacji wybranych metod z powyższych dyscyplin takich jak typologia atrakcji i cech diagnostycznych prze-strzeni wiejskiej, determinanty rozwoju, analiza SWOT, mapa produktu, profil se-mantyczny, metoda Delpphy'ego, metoda punktowa, metoda modelowa, zamiana destymulant na stymulanty, normalizacja cech i techniki badań ankietowych do ce-lów oceny zróżnicowania przestrzeni agroturystycznej i percepcji atrakcji przez agroturystów. ...

Dr hab. inż. Bogusław Kamiński

Inż. Jan Fiderewicz

Dr inż. Sylwester Grajewski

Wilk (Canis lupus L.) w Puszczy Bydgoskiej i jego wpływ na populacje dziko żyjących zwierząt kopytnych

W pracy przedstawiono wyniki obserwacji procesu powrotu wilka na tereny Puszczy Bydgoskiej prowadzonych w latach 1999-2009. Przeprowadzone analizy dotyczą m.in. liczebności i śmiertelności populacji wilka; zmian w liczebności ga-tunków stanowiących podstawową bazę żerową tego drapieżnika tj. jelenia, sarny i dzika powiązanych ze zrealizowanymi planami odstrzałów tych gatunków wyko-nanych przez koła łowieckie. Uzupełnieniem badań była pilotażowa ankieta doty-cząca stanowiska leśników i myśliwych w kwestii zjawiska ponownego zasiedlania lasów Puszczy Bydgoskiej przez wilki. W wyniku analiz ustalono, iż wilki powró-ciły do Puszczy Bydgoskiej jesienią 2004 roku i z powodzeniem zaadaptowały się do panujących tu warunków. W chwili obecnej w Puszczy bytuje co najmniej 1 wataha licząca 7-9 osobników, która w okresie letnim dzieli się na kilka mniej-szych. Drapieżniki dotarły do Puszczy najprawdopodobniej z Puszczy Białowie-skiej wykorzystując tzw. korytarz północno-centralny. Wyniki wieloletnich obser-wacji wskazują, iż pojawienie się wilka nie wpłynęło na liczebność bytujących tutaj dużych roślinożerców. W ostatnich latach obserwuje się nawet przyrosty po-pulacji jelenia, sarny i dzika, co tłumaczy się m.in. wprowadzeniem dokładniejszej metody prowadzenia inwentaryzacji zwierząt oraz oszczędną gospodarką prowa-dzoną przez koła łowieckie. Przyczyną udokumentowanych śmierci wilków były w 100% kolizje drogowe (4 przypadki) i to z tej strony należy spodziewać się naj-większego zagrożenia dla stabilności tworzącej się populacji wilka. Niepokoi ...

Dr Dariusz Kayzer

Dr hab. inż. prof. nadzw. Andrzej Czerniak

Dr inż. Agata Poszyler-Adamska

Wpływ pierwiastków śladowych na parametry morfometryczne aparatu asymila-cyjnego brzozy brodawkowatej

Celem zrealizowanego projektu badawczego była weryfikacja hipotezy, iż brzoza brodawkowata jako hiperakumulator wybranych pierwiastków śladowych może znaleźć zastosowanie w remediacji gleb, pełnić rolę bioindykatora w bada-niach środowiskowych oraz być gatunkiem przydatnym do nasadzeń ograniczają-cych migrację pierwiastków śladowych do ekosystemu leśnego, bez negatywnego wpływu na swój rozwój i prawidłowe funkcjonowanie.Badania przedstawione w artykule polegały na porównaniu parametrów morfometrycznych aparatu asymilacyjnego brzóz (Betula pendula Roth.) rosną-cych w wyizolowanej geomembraną glebie, do której wprowadzono dwie dawki pierwiastków śladowych w formach łatwo przyswajalnych. Przeprowadzone badania nie wykazały istotnego wpływu wprowadzonych poziomów pierwiastków śladowych na stan aparatu asymilacyjnego brzozy bro-dawkowatej. Z uwagi na powszechne występowanie brzozy w warunkach polskich, jej łatwość do adoptowania się w środowisku o silnej antropopresji oraz małe wy-magania środowiskowe, gatunek ten może być przydatny do nasadzeń w formie barier biogeochemicznych ekranizujących źródła emitujące pierwiastki śladowe (szlaki komunikacyjne, hałdy, składowiska, zakłady przemysłowe, oczyszczalnie). ...

Dr hab. inż. prof. nadzw. Andrzej Czerniak

Mgr inż. Łukasz Tyburski

Zdarzenia drogowe z udziałem zwierzyny

Na polskich drogach coraz częściej jest zauważalny problem śmiertelności zwierzyny. W wyniku ciągłej rozbudowy i modernizacji dróg w naszym kraju na-leży prowadzić inwestycje towarzyszące, mające na celu zmniejszenie liczby zda-rzeń drogowych z udziałem zwierzyny. Główną przyczyną upadków zwierząt na drogach jest m.in. przecinanie korytarzy migracyjnych przez infrastrukturę drogo-wą.Celem pracy jest analiza struktury zdarzeń drogowych z udziałem zwierzy-ny. Z zebranych danych wynika, że na polskich drogach w 2010 roku doszło do 17 678 zdarzeń drogowych z udziałem zwierzyny, gdzie odnotowano 149 wypad-ków, 17 529 kolizji, 11 osób zabitych, 175 rannych. Są to straty z punktu widzenia przyrodniczego oraz ekonomicznego. Z przeprowadzonych analiz wynika, że naj-niebezpieczniejsze dla zwierząt są drogi krajowe i wojewódzkie, po których odby-wa się znaczna część krajowego i lokalnego ruchu kołowego. Najmniej zdarzeń drogowych z udziałem zwierzyny ma miejsce na autostradach, które są na więk-szości odcinków grodzone.Najwięcej wypadków w ciągu tygodnia miało miejsce w piątki, soboty i niedziele. Powodem takiej sytuacji był wzmożony ruch spowodowany wyjazdami weekendowymi. W ciągu roku do zwiększonej liczby zdarzeń drogowych z udziałem zwierzyny dochodziło w kwietniu, maju, październiku i listopadzie. Powodem była zwiększona migracja zwierzyny w okresie rozrodu, poszukiwanie nowych terenów zapewniających odpowiednie warunki przetrwania oraz migracje młodych osobników.W ciągu doby zauważalny był wzrost ...

Dr inż. Jadwiga Konieczna

Infrastruktura danych przestrzennych na szczeblu lokalnym oparta na katastrze nieruchomości jako narzędzie wspierające rozwój obszarów wiejskich

Obserwowany w ostatnich latach szybki rozwój technologii informatycz-nych stwarza obywatelom łatwiejszy dostęp do informacji publicznej z jednego miejsca w Internecie. Informacja oraz umiejętność jej przetworzenia zapewnia sukces w podejmowaniu decyzji w różnych dziedzinach.Podstawą budowanej w Polsce infrastruktury informacji przestrzennej jest interoperacyjność, czyli możliwość łączenia istniejących już i prowadzonych przez różne podmioty zbiorów danych przestrzennych. W referacie przedstawiono zna-czenie danych katastralnych w tworzonej infrastrukturze informacji przestrzennej.     ...

Dr inż. Anna Szafarczyk

Geodezyjne metody monitoringu osuwisk

Osuwiska z geologicznego punktu widzenia mogą być aktywne przez szereg lat. W przypadku nieświadomego posadowienia obiektów budowlanych na osuwi-sku powstaje potrzeba monitorowania stabilności terenu. Monitoring taki wyko-nywany może być przy wykorzystaniu metod geodezyjnych. W artykule przedsta-wiono obecnie dostępne technologie geodezyjne, które wykorzystywane są w praktyce, jak i nową, dotychczas nie stosowaną w Polsce technologię naziemnej in-terferometrii radarowej. Technologia ta pozwala na zdalny pomiar, bez potrzeby stabilizacji punktów obserwacyjnych na osuwisku i daje informację o wartości przemieszczeń dowolnie wybranego fragmentu osuwiska objętego po-miarem.     ...

Dr hab. inż. prof. UTP Andrzej Klimek

Dr hab. inż. prof. UTP Stanisław Rolbiecki

Dr inż. Roman Rolbiecki

Prof. dr hab. inż. Jacek Długosz

Dr inż. Maciej Kuss

Wykorzystanie próchnicy leśnej do rewitalizacji gleby w rocznym cyklu produkcji sadzonek brzozy brodawkowatej

W pracy badano wpływ nawożenia kompostem przygotowanym z próchnicy leśnej oraz ściółkowania świeżą ektopróchnicą na właściwości gleb, wzrost jedno-rocznych sadzonek brzozy brodawkowatej oraz na aktywność biologiczną gleb w szkółce leśnej. Aktywność tę oceniano metodą bioindykacyjną - wskaźnikami były roztocze (Acari), szczególnie saprofagiczne mechowce (Oribatida). Na badanej kwaterze szkółki leśnej pokrywa glebowa miała odczyn kwa-śny, a ściółkowanie świeżą ektopróchnicą leśną dodatkowo obniżyło tę wartość. Analiza przyswajalnych form fosforu i potasu ukazała niewielkie zróżnicowanie pomiędzy poletkami nawożonymi mineralnie a naważonymi kompostem i ściółko-wanymi. Nawożenie kompostem zwiększyło istotnie wysokość oraz świeżą masę części nadziemnych jednorocznych sadzonek brzozy. Nie odnotowano natomiast wpływu ściółkowania przeprowadzonego we wrześniu na te parametry roślin. W sezonie wiosennym zagęszczenie roztoczy było niskie, po przeprowadzeniu ściół-kowania liczebność roztoczy - szczególnie saprofagicznych mechowców - wyraź-nie wzrosła. Na stanowiskach ściółkowanych odnotowano występowanie 15-16 ga-tunków Oribatida, a w ich zgrupowaniach dominował Tecto-cepheus velatus.     ...