Zeszyt: 2008, vol. 5 / 07

Mgr inż. Łukasz Bąk

Prof. dr hab. inż. Alicja Michalik

Zmienność składu granulometrycznego rumowiska wleczonego wzdłuż potoku Słomka

Skład uziarnienia materiału dennego rzeki odzwierciedla charakter i moc jego transportu i może być wykorzystany jako zmienna świadcząca o stabilności lub niestabilności dna koryta. W artykule przedstawiono ocenę składu granulometrycznego rumowiska wleczonego wzdłuż potoku Słomka. Krzywe uziarnienia wyznaczono metodą fotograficzną, której podstawą jest analiza cyfrowa zdjęć powierzchni rumowiska. Jest to metoda wystarczająco dokładna, aby zanalizować zmiany składu granulometrycznego. Wyniki badań zilustrowano przez 14 krzywych uziarnienia. Pokazano również, że zmienność średnic charakterystycznych i parametrów krzywych uziarnienia rumowiska wzdłuż potoku przebiega zgodnie z procesami fluwialnymi. Niektóre krzywe pokazujące wzrost zawartości drobnych ziaren korespondują z lokalną erozją boczną, a inne reprezentują stabilizujące się odcinki potoku. ...

Mgr. inż. Kamil P. Banaszkiewicz

Dr hab. inż. Tadeusz Marcinkowski

Stosowanie popiołów lotnych i odpadów flotacyjnych do zestalania odpadów zawierających metale ciężkie

Przemysłowe odpady stałe powstają zarówno w procesach produkcji, jak i w procesach oczyszczania ścieków, czy w procesach oczyszczania gazów. Stosowanie bardziej rygorystycznych norm w stosunku do stopnia oczyszczania ścieków oraz gazów automatycznie prowadzi do wytwarzania większej ilości odpadów stałych, np. w postaci pyłów lub osadów zatrzymywanych w urządzeniach odpylających, skruberach lub osadnikach. W referacie zaprezentowano wyniki badań nad możliwością zastosowania niebezpiecznych odpadów przemysłowych (popiołów lotnych ze spalania węgla kamiennego oraz odpadów flotacyjnych z kopalni rud miedzi) jako składników mieszaniny zestalająco-wiążącej wykorzystanej do unieszkodliwiania osadów galwanicznych w technologii stabilizacji/zestalania (S/Z). Przedstawiono również wpływ wapna hydratyzowanego na przebieg procesu neutralizacji osadów galwanicznych (G). Na potrzeby eksperymentów opracowano dwie mieszaniny zestalająco- wiążące: A, będącą kompilacją cementu portlandzkiego (C), popiołów lotnych ze spalania węgla kamiennego (PL) oraz odpadów flotacyjnych z kopalni rud miedzi (OF) oraz B, w której o połowę zmniejszono dawkę odpadów flotacyjnych kosztem dodatku identycznej ilości wapna hydratyzowanego (WH). Skuteczność procesu stabilizacji osadów galwanicznych oceniano na podstawie wyników pomiaru wytrzymałości mechanicznej na ściskanie w jednoosiowym stanie naprężenia oraz analizy chemicznej eluatów z testu na wypłukiwanie metali ciężkich. ...

Dr Mieczysław Chalfen

Dr inż. Jolanta Dąbrowska

Dr inż. Tadeusz Molski

Filtracja wody przez nowy i modernizowany wał przeciwpowodziowy Odry w Kozanowie

Matematyczne badania modelowe filtracji pozwoliły ocenić skuteczność ekranu i przesłony przeciw filtracyjnej dla bezpiecznego ograniczenia filtracji nowego i modernizowanego wału przeciwpowodziowego Odry, ochraniającego osiedle Kozanów we Wrocławiu. Stwierdzono, że natężenie przepływu wzrasta o ok.15–75% przy zmianie współczynnika filtracji ke = 0–0,1md-1 w przekrojach jednorodnych, a w przekrojach niejednorodnych o ok. 60-200%. Jeżeli korpus wału charakteryzuje się większą przepuszczalnością od podłoża, to wpływ wodoprzepuszczalności ekranu na natężenie przepływu przez przekrój wzrasta. Zmiana grubości ekranu gruntowego w zakresie de = 0,25–1,0m zmniejsza natężenie przepływu przez przekroje jednorodne wału z podłożem o ok. 10–30%, natomiast w przekrojach niejednorodnych o ok. 30–100% w powiązaniu z wodoprzepuszczalnością i sposobem zalegania poszczególnych warstw gruntu w przekrojach. ...

Prof. dr hab. inż. Stanisław Czaban

Wybrane aspekty starych składowisk odpadów mineralnych

W pracy przedstawiono charakterystykę „starego” składowiska „Gilów”. W składowisku tym do 1980r. gromadzono odpady flotacji rud miedzi. Po zaprzestaniu eksploatacji wykonano jego rekultywację. W pracy oceniono wpływ składowiska na środowisko. Pomimo zaprzestania gromadzenia odpadów 27 lat i wody technologicznej 17 lat temu, składowisko wpływa wyraźnie, na jakość wód podziemnych i powierzchniowych. Zdaniem przyrodników, składowisko pełni obecnie funkcję ostoi dla zwierząt. Zwrócono uwagę na potrzebę przeprowadzenia inwentaryzacji przyrodniczej składowiska. ...

Dr inż. Jolanta Dąbrowska

Ocena zawartości związków azotu i fosforu w wodach rzeki Trzemny

W pracy przedstawiono charakterystykę zlewni rzeki Trzemny (Ciemnej). Sporządzono charakterystykę klimatyczną, hydrologiczną, geologiczną i glebową. Przeanalizowano zmiany w rolnictwie, w gospodarce wodno-ściekowej oraz gospodarce odpadami. Na podstawie analiz WIOŚ oceniono między innymi zmiany stężeń azotu całkowitego, azotanów, fosforu całkowitego i fosforanów na przestrzeni ostatnich kilku lat. Zawartości azotu i fosforu w wodach rzeki Trzemny analizowano, biorąc pod uwagę środowisko naturalne, przemiany gospodarcze i społeczne. Wody rzeki Trzemny charakteryzują się wysokimi stężeniami związków azotu i fosforu. Najwyższe stężenia azotanów notuje się od stycznia do maja. W przekroju Szkudła dominuje forma azotanowa, poniżej zbiornika retencyjnego Gołuchów wzrastają stężenia azotu organicznego i amonowego, w przekroju Tursko, znajdującym się poniżej zrzutu ścieków z oczyszczalni w Gołuchowie azotany stanowią mniej niż 50% azotu całkowitego, znacznie wzrastają tu stężenia innych form azotu niż azotanowa. W przypadku stężeń fosforanów bardzo widoczny jest negatywny wpływ oczyszczalni ścieków na jakość wód rzeki Trzemny, poniżej oczyszczalni osiągają one rekordowe wartości, forma fosforanowa stanowi tu 72-83% fosforu całkowitego. Wody Trzemny zaliczane są do V klasy jakości, przeprowadzane przez WIOŚ badania potwierdzają, że brak jest tendencji do poprawy ich jakości. ...

Dr Edward Gąsiorek

Dr Joanna Kamińska

Dr hab. Elżbieta Musiał

Modelowanie ewapotranspiracji wskaźnikowej w różnych regionach Polski

Do końca lat 90. XX wieku metoda Penmana była powszechnie stosowaną metodą obliczania ewapotranspiracji wskaźnikowej. Prowadzone badania i weryfikacja metody Penmana skłoniły wielu badaczy do poszukiwania modyfikacji tego wzoru, ponieważ metoda Penmana dawała zawyżone wartości ewapotranspiracji wskaźnikowej. Obecnie najpowszechniej stosowaną metodą wyznaczania ewapotranspiracji wskaźnikowej jest metoda Penmana-Monteitha. Metoda Penmana- Monteitha umożliwia dokładniejszą ocenę zdolności ewaporacyjnej atmosfery, dlatego jest metodą preferowaną np. przy obliczaniu klimatycznych bilansów wodnych, wskaźników suszy itp. W literaturze można spotkać wiele modyfikacji metody Penmana-Monteitha. Autorzy prezentowanej pracy na przykładzie czterech zróżnicowanych regionów Polski pokazali, jak zmieniają się wartości parowania wskaźnikowego wraz ze zmianą metody wyznaczania tego wskaźnika. ...

Prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler

Wpływ zabudowy cieku w małej zlewni leśnej na jej zdolności retencyjne

Badania terenowe prowadzono w małej zlewni leśnej znajdującej się na Pojezierzu Krajeńskim, na terenie Nadleśnictwa Lipka w leśnictwie Biskupice. Powierzchnia zlewni wynosi 182 ha, z czego 95% to tereny leśne, pozostałe 5% stanowią grunty orne i łąki. Pomiary terenowe obejmowały ciągłą rejestrację stanów wody w cieku na przelewie Thomsona i cotygodniowe pomiary stanów wody gruntowej w dziesięciu studzienkach. W trakcie badań dokonano zabudowy cieku poprzez wybudowanie na nim sześciu urządzeń piętrzących – zastawek stałych. Współczynnik odpływu rocznego z badanej zlewni wynosi 0,330. Potwierdza to zasadność zabudowy badanego cieku w celu utworzenia tzw. małej retencji. Nie stwierdzono jednak wyraźnego wpływu zabudowy cieku na składniki bilansu wodnego zlewni. Najwyraźniej wpływ zabudowy cieku można wykazać, analizując odpływy wezbraniowe. Poddano więc analizie 14 zaobserwowanych fal wezbraniowych, 6 „przed” i 8 „po” zabudowie cieku. Każdą falę wezbraniową opisano konceptualnym modelem Nasha. Przyjęto stałą liczbę zbiorników w kaskadzie równą 2. Średnie wartości stałych czasowych dla fal wezbraniowych „po” zabudowie cieku były o około 50% większe niż dla fal „przed” zabudową cieku. W konsekwencji można postawić hipotezę, iż czas przebywania wód wezbraniowych w zlewni na skutek zabudowy cieku zastawkami został istotnie wydłużony. Wydaje się zatem zasadne zastosowanie w programach małej retencji w lasach wykonywania zabudowy cieków systemami ...

Dr inż. Jerzy Machajski

Dr inż. Dorota Olearczyk

Bilans wodny w obrębie składowiska odpadów komunalnych

W pracy przedstawiono postępowanie prowadzące do opracowania bilansu wodnego w obrębie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne (komunalnych). Zwrócono uwagę na problematykę zasilania składowiska wodami pochodzącymi z opadów atmosferycznych oraz wymianę wilgoci w obrębie samego składowiska. Podkreślono ważną dla bilansu wód potrzebę uwzględniania wód powstających w procesach rozkładu gromadzonych na składowisku odpadów, ponadto wskazano potrzebę rozdziału wód na wody czyste i wody zanieczyszczone. Zwrócono uwagę na zmiany w bilansie wód, postępujące w miarę wypełniania składowiska odpadami. Związane jest to ze zdolnością sorpcyjną wilgoci złoża odpadów, z czego wynika pewna pojemność wodna odpadów zależna od udziału masy organicznej w odpadach oraz ich rozdrobnienia i zagęszczenia, która z kolei decyduje o szybkości infiltracji odcieków w podłoże składowiska. Pracę kończy podsumowanie, w którym podkreślono ważność i złożoność problematyki bilansowania wód w obrębie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne, wynikającą z zachodzących procesów rozkładu i wymiany w obrębie zdeponowanych odpadów oraz postępującego procesu wypełniania składowiska, a tym samym zagęszczania powstałej bryły. ...

Dr hab. inż. Marian Mokwa

Dr inż. Beata Malczewska

Wyniki badań modelowych urządzeń zrzutowych zbiornika Chwalimierz

Przeprowadzone badania modelowe miały na celu ocenę prawidłowości przyjętych rozwiązań projektowych urządzeń zrzutowych zbiornika retencyjnego„ Chwalimierz” na Średzkiej Wodzie, opracowanych przez Pracownię Projektową „Water Service” Sp. z o.o. we Wrocławiu. Do podstawowych zadań projektowanego zbiornika należy ochrona od powodzi doliny rzeki i zagwarantowanie wody do nawodnień upraw rolnych. Uzyskana dzięki budowie zbiornika retencja powodziowa umożliwi wydatne zmniejszenie fal powodziowych poniżej zbiornika, a tym samym zostanie zwiększona ochrona przeciwpowodziowa miejscowości Środa Śląska i terenów przyległych. Badania obejmowały ocenę hydrauliczną działania urządzeń zrzutowych, a w szczególności weryfikację krzywych natężenia przepływu urządzeń przelewowych i upustowych oraz wydatku sztolni. Budowla zrzutowa składa się z komory wlotowej z zabudowanymi dwoma rurociągami o średnicy 1000 mm wyposażonymi w zasuwy oraz części przelewowej o świetle 3x1,70 m umieszczonej na koronie pionowego szybu. Woda z urządzeń zrzutowych odprowadzana jest do dolnego stanowiska kanałem zrzutowym (sztolnią) o długości 30 m, zakończonym niecką wypadową. Badania przeprowadzono na modelu w skali 1:10, wykonanym w laboratorium wodnym Instytutu Inżynierii Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. W artykule przedstawiona jest metodyka przeprowadzonych badań oraz analiza porównawcza wyników pomiarów i obliczeń wzorami empirycznymi. Badania modelowe potwierdziły poprawność przyjętych rozwiązań projektowych. Różnice pomiędzy wynikami obliczeń i wynikami uzyskanymi z pomiarów pozwolą na skorygowanie wielkości przepływu przez ...

Prof. dr hab. Laura Radczuk

Dr inż. Joanna Markowska

Inżynieria ekologiczna – początek XXI wieku

Pojęcie „inżynieria ekologiczna” pojawiło się w latach sześćdziesiątych XX wieku. Wprowadził je Howard T. Odum, który zdefiniował je jako wykorzystanie naturalnych procesów zachodzących w środowisku, w celu osiągnięcia korzyści zarówno przez człowieka jak i przez samo środowisko. Bracia Odum stwierdzili, że w granicach systemu inżynierii ekologicznej zawiera się ekosystem podlegający samoorganizacji, natomiast projektanci w inżynierii środowiska nie uwzględniają tej właściwości ekosystemu, którą jest samoorganizacja. W artykule przedstawiono nie tylko ewolucję definicji inżynierii ekologicznej w kontekście światowym, europejskim i polskim, zarówno z punktu widzenia ekologa, jak i inżyniera technika, ale także zaprezentowano rozwój tej dyscypliny naukowej oraz obszar działania. ...

Dr hab. inż. Marek Sowiński

Szkody powodziowe jako element wyznaczania ryzyka

W pracy przedstawiono nowe podejście do obliczania szkód powodziowych wykorzystywanych do wyznaczania ryzyka powodzi. Aktualne uwzględniane w analizie ryzyka potencjalne szkody materialne zastąpione zostały przez szkody oczekiwane uwzględniające, oprócz rozszerzonego wachlarza szkód materialnych, również straty niematerialne. Obliczania szkód oczekiwanych bazuje na wprowadzeniu pojęcia wrażliwości systemu narażonego na uszkodzenie przez powódź. Jest ona określana za pomocą charakterystyk narażenia i podatności. Przedstawiono podstawy analizy wrażliwości, która zajmuje się ich wyznaczaniem. Uwzględnia ona, oprócz relacji ekonomicznych, relacje społeczne i ekologiczne, które w analizie wrażliwości rozpatrywane są w ramach odpowiednich trzech systemów. Scharakteryzowano zależność pomiędzy percepcją ryzyka przez społeczności (i ich poszczególnych przedstawicieli) zagrożone powodzią a wrażliwością systemu. Na zakończenie zamieszczono uwagi dotyczące aktualnego podejścia do wyznaczania szkód powodziowych. ...

Dr hab. inż. Marian Mokwa

Mgr inż. Krzysztof Tarnawski

Ocena hydrauliczna działania przepławki dla ryb przy stopniu wodnym Brzeg Dolny

Stopień wodny Brzeg Dolny, wybudowany w 1959 roku składa się z pięcioprzęsłowego jazu, śluzy, elektrowni oraz przepławki dla ryb. Przepławka jest konstrukcji komorowej schodkowej, w której dno każdej kolejnej komory licząc od wlotu na górnej wodzie, jest obniżone o około 30 cm w stosunku do poprzedniej. Przepławka składa się z 26 komór oddzielonych od siebie pionowymi ścianami z przelewami (górnymi) i otworami przesmykowymi (dolnymi) umieszczonymi naprzemiennie. Doprowadzenie wody na stanowisku górnym odbywa się przez cztery otwory z zasuwami rozmieszczone obok siebie z przewyższeniem co 30 cm. Przepławka połączona jest ze stanowiskiem dolnym trzema otworami rozmieszczonymi jeden nad drugim. Taki układ doprowadzenia i odprowadzenia wody z przepławki umożliwia jej działanie w dużym zakresie zmienności poziomu wody górnej i dolnej. Przeprowadzone pomiary w naturze oraz analiza hydrauliczna działania przepławki umożliwiły ocenę jej działania w warunkach zmienionego poziomu piętrzenia z rzędnej 108,00 m npm do 107,50 m npm oraz obniżonego poziomu wody dolnej będącej skutkiem erozji dna. Badania wykazały, że przepławka zachowała dotychczasową swoją funkcje. W pracy przedstawiono także wskazania poprawy funkcjonowania przepławki poprzez przebudowanie jej na szczelinową oraz zamontowanie barier elektryczno-elektronicznych, chroniących ryby przed dostawaniem się do turbin i kierujących je do przepławki. ...

Dr inż. Tomasz Tymiński

Charakterystyczne parametry do opisu gęstości roślin w korytach rzecznych

W pracy zamieszczono przegląd wybranych, najczęściej spotykanych w literaturze, parametrów do opisu gęstości roślin w korytach rzecznych Gęstość roślin jest jednym z parametrów, które mają istotny wpływ na oddziaływanie zbiorowisk roślinnych na warunki przepływu w korytach rzecznych. W obliczeniach hydraulicznych zachodzi konieczność matematycznego opisu geometrycznych cech przeszkód roślinnych. Publikowane w literaturze formuły obliczeniowe do wyznaczania oporów przepływu, spiętrzenia wegetacyjnego zwierciadła wody, bądź przepustowości koryt naturalnych zawierają wiele, różnego rodzaju parametrów charakteryzujących strukturę geometryczną roślin. Artykuł zawiera zestawienie najważniejszych parametrów do opisu gęstości roślin. ...

Dr inż. Tamara Tokarczyk

Wskaźniki oceny suszy stosowane w Polsce i na świecie

W literaturze światowej i polskiej znaleźć można wiele charakterystyk oraz wskaźników opisu suszy i innych mówiących o potrzebach wodnych. Ich zastosowanie zależy głównie od celu oraz dostępności danych. Przedstawiane są one w różnych skalach przestrzennych i czasowych, od skali regionalnej do globalnej. Często służą one do podejmowania decyzji w rolnictwie i gospodarce. Takie zastosowanie narzuca podejście metodyczne tzn. otrzymane wyniki powinny być porównywalne dla różnych obszarów. W związku z powyższym wskaźniki suszy najczęściej wyrażone są jako pojedyncza wartość odnoszona do wybranego obszaru, czy zlewni. Niektóre wskaźniki, najprostsze do określenia, mówią o różnicy sumy opadu z analizowanego przedziału czasowego i norm ustalonych ma podstawie materiału historycznego. Inne wykorzystują więcej informacji np. o temperaturze, pokrywie śnieżnej, zasilaniu wodami powierzchniowymi i podziemnymi itp. Mimo, że trudno ocenić, który wskaźnik jest najlepszy, dla każdego obszaru można znaleźć taki, który lepiej opisuje dane warunki przyrodnicze i klimatyczne. W pracy zamieszczono przegląd wskaźników opisu suszy szeroko stosowanych na świecie i w Polsce oraz przedstawiono wyniki zastosowania wybranych wskaźników dla obszaru zlewni Nysy Kłodzkiej. ...

Dr inż. Jacek Markowski

Sterowanie rozdziałem przepływów w sieci kanałów rzecznych

W artykule przedstawiono przykład zastosowania modelu komputerowego przepływu w sieci kanałów. Rozwiązania takich zadań dla przepływu stacjonarnego są stosunkowo proste obliczeniowo, nawet dla skomplikowanych schematów geometrycznych. Dlatego skupiono się na rozwiązaniu wybranych wariantów sterowania rozdziałem wód w warunkach przepływu niestacjonarnego. Przyjęty schemat geometryczny sieci nawiązuje do układu kanałów w WWW. ...

Prof. dr hab. inż. Stanisław Czaban

Dr Andrzej Dąbrowski

Statystyczna ocena wpływu składowiska odpadów przemysłowych na wody powierzchniowe

W składowisku odpadów przemysłowych o powierzchni ok. 1400 ha systemem hydrotransportu przesyłanych jest ok. 28 mln Mg odpadów flotacji. Mineralne odpady nie stanowią większych uciążliwości dla środowiska (z wyjątkiem pylenia). Istotnym problemem środowiskowym jest wpływ składowiska na wody powierzchniowe i podziemne ze względu na duże stężenia chlorków, siarczanów, sodu i magnezu w akwenie. Na podstawie 10-letnich badań monitoringowych określono dynamikę stężeń i ładunków chlorków i siarczanów w wodach powierzchniowych wokół składowiska. Oceniono także charakterystyczne stężenia wód powierzchniowych w funkcji zmienności jakości wody w akwenie składowiska. ...

Dr Andrzej Moryl

Dr Ewa Kucharczak

Mgr inż. Tadeusz Kiwacz

Mgr inż. Katarzyna Suszek

Ocena jakości wód podziemnych w rejonie elektrowni i kopalni „Turów” na podstawie badań zawartości metali

W pracy przedstawiono wyniki badań jakości wód podziemnych przeprowadzone w dwóch rejonach badawczych. Pierwszy zlokalizowany był w pobliżu Elektrowni i Kopalni „Turów” (Bogatynia, Działoszyn, Wolanów, Bratków). Drugi, stanowiący grupę kontrolną, usytuowany był na terenie gmin położonych w centralnej i północnej części powiatu zgorzeleckiego (Jerzmanki, Sławnikowice, Łagów, Gronów, Jagodzin). W próbkach wód, pobranych do analizy, oznaczano zawartość żelaza, manganu, ołowiu, kadmu, glinu, arsenu, cynku, miedzi i chromu oraz wskaźniki fizyko-chemiczne jakości wód tj. odczyn, przewodność, amoniak, azotany, azotyny, siarczany, fosforany, chlorki, twardość ogólną. Nie stwierdzono istotnych różnic w zawartości wymienionych składników w próbkach wód z obu rejonów badawczych. Kryterium zawartości metali ciężkich pozwala zaliczyć próbki wód podziemnych do I lub II klasy jakości. Wyjątek stanowi zawartość glinu (III lub IV klasa). Przy uwzględnieniu pozostałych parametrów fizykochemicznych, ogólna ocena jakości wód podziemnych wypada znacznie słabiej. Próbki wód znajdują się w klasie II, III, a nawet V (Jagodzin). Spowodowane jest to zwiększoną zawartością azotanów, amoniaku, manganu, glinu i arsenu. Z tego powodu próbki wód nie spełniają normy jakości wody do picia. ...

Dr inż. Henryk Orzeszyna

Dr Krzysztof Lejcuś

Dr inż. Daniel Garlikowski

Dr inż. Andrzej Pawłowski

Konstrukcje i lokalizacje budowli ograniczają-cych wynoszenie rumowiska z małych zlewni

W artykule przedstawiono zespół czynników warunkujących erozję wodną stoków i zboczy, standardowe przeciwerozyjne działania ochronne. Analiza ochronnych działań przeciwerozyjnych podejmowanych w Ameryce Północnej skłoniła autorów do zaprezentowania sposobu przechwytywania erodowanego materiału w dogodnych miejscach na stoku. Przedstawiono sposoby ograniczania erozji w małych zlewniach oparte na budowie barier, przegród stałych i tymczasowych, basenów i małych zbiorników. Omówiono konstrukcyjne rozwiązania przegród tymczasowych, basenów o przepuszczalnych przegrodach, stawów i zbiorników sedymentacyjnych z przelewami wieżowymi i awaryjnymi. ...

Dr hab. inż. Elżbieta Bondar-Nowakowska

Identyfikacja czynników ryzyka w robotach regulacyjnych i konserwacyjnych na ciekach

Realizacja robót wodnych i wodno-melioracyjnych przebiega w trudnych warunkach ze względu na stałą obecność wody na budowie, różnorodność i zmienność warunków realizacji, stale przemieszczające się stanowiska pracy i front robót, ich sezonowość, konieczność ingerencji w środowisko przyrodnicze o dużej różnorodności. Cechy te sprawiają, że w trakcie wykonawstwa robót pojawia się różnego rodzaju ryzyko. Wszechstronna analiza jego przyczyn może wpłynąć na właściwe zarządzanie tym ryzykiem. W pracy zidentyfikowano i opisano czynniki, które powodują ryzyko nieterminowego wykonania robót regulacyjnych i konserwacyjnych na ciekach. Zostały one przedstawione w formie diagramu Ishikawy. Wyróżniono w nim sześć obszarów niezbędnych do rozpatrywania podczas planowania terminu zakończenia robót. Są to: zarządzanie procesem inwestycyjnym, organizacja robót, technologia robót, środki produkcji, pracownicy i materiały. Obszarom tym przypisano czynniki powodujące ryzyko niedotrzymania terminu końcowego robót. Do czynników tych zaliczono: niewystarczające środki finansowe na realizację projektu, brak nowoczesnych technologii, wysokie koszty pracy, sezonowość robót, szczególne wymagania dotyczące jakości robót, konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, brak danych o zakresie i ilości robót, brak norm czasu roboczego, planowanie robót metodami deterministycznymi, stosowanie metody kolejnego wykonania, utrudniony wybór parametrów technicznych maszyn, różnorodność i zmienność obszarów pracy, stosowanie przemiennych schematów technologicznych, niekorzystne warunki atmosferyczne, naturalne utrudnienia w dostępności do stanowisk pracy, przerwy techniczno-organizacyjne, trudne i niebezpieczne ...

Dr inż. Tomasz Kałuża

Dr inż. Paweł Strzeliński

Wykorzystanie zdjęć hemisferycznych w badaniach struktury roślinności krzewiastej terenów zalewowych

W pracy przedstawiono wyniki badań struktury krzewów wikliny. Krzewy budowano sztucznie z pojedynczych gałązek wikliny. Odzwierciedlały one zmienną gęstość struktury krzewów porastających tereny zalewowe. Ocenę gęstości krzewów wykonano poprzez pomiar bezpośredni. Wykonano także zdjęcia hemisferyczne. Wyniki analizy gęstości krzewów wskazują na możliwości wykorzystania tej metody w badaniach terenowych struktury zakrzaczeń. ...

Prof. dr hab. inż. Stanisław Czaban

Powodzie w Europie w latach 1985–2007

Do oceny powodzi występujących w Europie w latach 1985–2007 wykorzystano dane źródłowe dostępne na stronie internetowej Dartmouth Flood Obserwatory (http://www.dartmouth.edu/~floods/). W ostatnich 22 latach liczba powodzi w Europie wzrosła ok. 5-krotnie. Dynamika wskaźników charakteryzujących przeciętną powódź w Europie wykazuje ujemny trend w liczbie ofiar ludzkich i wysiedlonych. Trend dodatni obserwuje się dla czasu trwania powodzi i strat ekonomicznych. Świadczy to o coraz lepszym przystosowaniu się ludzkości do kataklizmu. Prognozy dotyczące zjawisk powodziowych są coraz bardziej precyzyjne, docierają skutecznie do zainteresowanych, a umiejętności zespołów ratowniczych są coraz lepsze. ...

Dr inż. Justyna Hachoł

Dr hab. inż. Elżbieta Bondar-Nowakowska

Prof. dr hab. inż. Andrzej Reinhard

Oddziaływanie wybranych elementów koryta cieku na zbiorowiska naczyniowych roślin wodnych

Każdy ciek jest złożonym systemem kształtowanym przez elementy zarówno o charakterze technicznym, jak i przyrodniczym. Liczba tych elementów oraz ich wzajemne powiązania nie są do końca rozpoznane. Celem pracy jest ocena oddziaływania wybranych elementów tego systemu na roślinność naczyniową dna cieku. W badaniach skoncentrowano się na takich czynnikach, jak: spadek podłużny, szerokość dna, substrat dna, miąższość zamulenia, nachylenie skarp, rodzaj ich umocnienia oraz czas, jaki upłynął od ostatniej ingerencji w koryto cieku, tj. regulacji lub robót konserwacyjnych. Praca oparta jest na badaniach i obserwacjach terenowych, które wykonano w sezonie wegetacyjnym 2007 roku na 13 małych ciekach nizinnych Dolnego Śląska. Dla uzyskania postawionego w pracy celu zastosowano metodę statystyczną – teorię zbiorów przybliżonych. Na jej podstawie określono hierarchię oddziaływania analizowanych elementów systemu koryta cieku na roślinność naczyniową występującą w jego dnie. ...