Zeszyt: 2013, vol. 10 / 04 / 1 (Dec 2013)

Dr inż. Iwona Michalina Batyk

POTRZEBA OCHRONY ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM ZWIĄZANA Z ROZWOJEM DZIAŁALNOŚCI TURYSTYCZNEJ

Turystyka jest jedną z dynamicznie rozwijających się gałęzi gospodarki w województwie warmińsko-mazurskim. Jednak niezrównoważony ruch turystyczny nie jest dla środowiska obojętny. Nasilająca się tendencja pozyskania przez przemysł turystyczny jak największych dochodów z turystyki prowadzi do walki o każdy obszar interesujący turystycznie. Bardzo rzadko pamięta się o obowiązku troski o zachowanie środowiska naturalnego. Powodowane są szkody, które często mają nieodwracalne skutki.Dbałość o zachowanie wysokich walorów środowiska wymaga spójnej i konsekwentnej polityki ochrony środowiska. Istotne znaczenie ma również zapewnienie dostępu do informacji o środowisku oraz edukacja ekologiczna. Degradacja powodowana nasilającym się ruchem turystycznym, powinna być bodźcem do działań w zakresie prognozowania i planowania ochrony środowiska oraz ustalania narzędzi wymuszających realizowanie zrównoważonego rozwoju turystyki. Kontrola oddziaływań turystyki na środowisko, powinna uwzględniać zachowanie niewielkiej skali ruchu turystycznego, zwłaszcza w obrębie obszarów cennych przyrodniczo.Opracowanie zawiera determinanty rozwoju funkcji turystycznej obszaru oraz zagrożenia dla środowiska przyrodniczego płynące z realizowania turystyki i nieprzestrzegania zasad zrównoważonego rozwoju. Na podstawie analizy dostępnych źródeł literaturowych podjęto próbę wskazania celów strategicznych, w ramach których ustalono zadania do realizacji, służące ochronie środowiska naturalnego w województwie warmińsko-mazurskim. ...

Dr inż. Małgorzata Dudzińska

Dr inż. Katarzyna Kocur-Bera

DEFINICJA MAŁEGO GOSPODARSTWA ROLNEGO

Małe gospodarstwa rolne występują na całym świecie, a ilość ich jest szacowana na poziomie 85 % liczby wszystkich gospodarstw. Celem opracowania jest ustalenie definicji małego gospodarstwa rolnego. W artykule przeanalizowano literaturę krajową i zagraniczną, by sformułować możliwie wyczerpującą definicję małego gospodarstwa. Ustalono także liczbę małych gospodarstw w Polsce na podstawie przyjętego kryterium i określono korzyści wynikające z działalności tych gospodarstw. Do badań wykorzystano metodę analizy piśmiennictwa i przeprowadzono analizy z wykorzystaniem danych statystycznych z Głównego Urzędu Statystycznego. Na podstawie literatury stwierdzono, że obecnie nie istnieje jedna pełna definicja małego gospodarstwa rolnego. ...

Mgr inż. Karol Król

Prof. dr hab.inż. Krzysztof Gawroński

Dr inż. Grażyna Gawrońska

APLIKACJE MULTIMEDIALNE W ZARZĄDZANIU GMINNĄ EWIDENCJĄ ZABYTKÓW

Dziedzictwo kulturowe to nie tylko dorobek poprzednich pokoleń ale również dorobek naszych czasów. Dobra kultury stanowią bogactwo informacji o życiu i działalności naszych przodków i powinny być zachowane dla przyszłych pokoleń. Ochrona i konserwacja zabytków jest więc działaniem w szeroko pojętym interesie publicznym.Ochrona zabytków zlokalizowanych na terenie gminy należy do obowiązków samorządu lokalnego. W pracy przedstawiono możliwość zastosowania multimedialnych aplikacji komputerowych w zarządzaniu gminną ewidencją zabytków na przykładzie gminy Tomice zlokalizowanej w województwie małopolskim. Ocenie poddano aplikację „Gminna Ewidencja Zabytków" wydaną w wersji GEZv2.2, ewidencję przygotowaną równolegle w formie warstwy tematycznej w programie Quantum GiS oraz ewidencję opracowaną w formie interaktywnej aplikacji internetowej. Autorzy przedstawili propozycję karty adresowej zabytków wraz z ich lokalizacją (system Quantum GIS) oraz korzystając z interaktywnej aplikacji multimedialnej zaprezentowali możliwość udostępniania tych informacji za pośrednictwem Internetu. Ważnym atutem zaproponowanych rozwiązań jest zarówno posiadanie przez gminę informatycznego rejestru zabytków, jak również możliwość jego wykorzystania do promocji marketingowej walorów kulturowych i turystycznych gminy. ...

Dr inż. Anna Klamerus-Iwan

Dr inż. Krzysztof Adam Owsiak

mgr inż. Maria Szczuka

ZMODYFIKOWANA METODYKA BADANIA INTERCEPCJI DRZEW W WARUNKACH LABORATORYJNYCH

W warunkach polowych bezpośredni pomiar intercepcji roślinności leśnej jest nadal zadaniem bardzo trudnym do wykonania, zwłaszcza ze względu na ograniczenia metodyczne i techniczno - organizacyjne [Olszewski, 1984, Kossowska-Cezak i in., 2000].Drogą do pogłębienia wiedzy o czynnikach kształtujących intercepcję zbiorowisk leśnych są badania w warunkach kontrolowanych [Anzhini i in., 2007], które mogły by dostarczyć danych do identyfikacji modeli matematycznych. Pei i in. [1993] wykonał w laboratorium symulacje opadu na stałej powierzchni drzewa, zmieniając dziesięć razy natężenie deszczu w zakresie od 47,4 do 147,6 mm/h. Podobnie Keim i in. [2006] zastosował natężenia od 20 do 420 mm/h zmieniając także rozmiar kropel symulowanego opadu od 1,0 do 2,8 mm. W warunkach klimatycznych Polski jest to natężenie dające wysokość opadu występującego z stosunkowo małym prawdopodobieństwem.Istotą badań intercepcji było zraszanie drzewek symulowanym opadem deszczu o określonych parametrach, według metodyki opracowanej i przetestowanej uprzednio na makietach. Aby przeprowadzić badania intercepcji drzew zraszanych symulowanym opadem deszczu w zakresie od 2 do 11 mm/h należało zaprojektować i zbudować zestaw zraszający [Klamerus-Iwan i in., 2013] uwzględniając trudności z uzyskaniem niskich natężeń. Przyjęte ogólne założenia badawcze, jak również wypracowaną oryginalną technikę pomiaru intercepcji drzewek w warunkach laboratoryjnych można ocenić pozytywnie. Otrzymano bowiem wyniki pomiarów dające się logicznie interpretować, ...

Dr inż. Grzegorz Przydatek

JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH W REJONIE UŻYTKOWANEGO SKŁADOWISKA ODPADÓW

W pracy przedstawiono i omówiono wyniki badania wód podziemnych w rejonie składowiska, które przeprowadzono w latach 2004 - 2008 w trzech punktach piezometrycznych. W zakresie analizy został uwzględniony odczyn, przewodność elektrolityczna właściwa, OWO, Cr+6, Pb, Cd, Hg, Zn, a także WWA. Wyniki badania wód podziemnych zestawiono z wartościami normatywnymi, a także poddano analizie porównawczej z uwzględnieniem kierunku ich przypływu. Celem pracy była ocena jakości tych wód na etapie eksploatacji gminnego składowiska odpadów.Badane wody w rejonie składowiska charakteryzowała zmienność ich składu. Wzrost zawartości kadmu w wodach podziemnych w szczególności na odpływie potwierdził wpływ odpadów na ich jakość w wyniku ograniczonej sprawności systemu odwodnienia składowiska. Natomiast podwyższona zawartość produktów ubocznych niepełnego spalania produktów organicznych tak na napływie jak i odpływie tych wód wykazała związek z oddziaływaniem antropogenicznym ...

Dr inż. Małgorzata Dudzińska

Dr inż. Katarzyna Kocur-Bera

OBSZARY WIEJSKIE W POLSCE, AUSTRII I CZECHACH - ANALIZA PORÓWNAWCZA

Obszary wiejskie zajmują znaczną część powierzchni Polski i zamieszkiwane są przez prawie 39 % ludności kraju. Tereny te w Polsce z wielu powodów często rozwijały się znacznie wolniej niż miejskie i były w znacznym stopniu zaniedbane. Sytuacja ta poprawiła się w sposób znaczący po wejściu Polski do UE i stałym pozyskiwaniu funduszy na rozwój rolnictwa Działania te spowodowały, iż obszary wiejskie zaczęły się rozwijać znacznie szybciej, a ich struktura uległa poprawieniu. Celem artykułu jest ogólne porównanie najistotniejszych zdaniem autora cech obszarów wiejskich Polski, Austrii i Czech w latach 2000-2010. W artykule zostały, także podjęte rozważania nad istotą pojęcia obszarów wiejskich. W pracy zastosowano metodę analizy logicznej oraz opisowej na podstawie polskiej i zagranicznej literatury przedmiotu. ...

Mgr inż. Aleksandra Bawiec

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr hab. inż.prof. nadzw. Krzysztof Pulikowski

OCENA REDUKCJI ZANIECZYSZCZEŃ W OCZYSZCZALNI HYDROPONICZNEJ

W pracy podjęto próbę oceny efektywności oczyszczania ścieków na obiekcie w Paczkowie, który jest eksploatowany w technologii hydroponicznej. W celu określenia efektywności pracy oczyszczalni w zakresie usuwania azotu, fosforu, zawiesiny ogólnej, BZT5 i ChZT, analizie poddano wyniki badań ścieków pobieranych na wlocie do oczyszczalni oraz ścieków oczyszczonych na wylocie z obiektu. Okres badawczy obejmował lata 2009 - 2011. Analiza uzyskanych danych wykazała, że skuteczność oczyszczania w odniesieniu do wszystkich parametrów nie spadała poniżej 77,0%. Największą skuteczność oczyszczania odnotowano dla zawiesiny ogólnej (99,0%), dla BZT5 i fosforu wynosiła ona minimum 98,0% i 98,1%, a dla ChZT - 94,8%. Najniższą skuteczność oczyszczania (jednak nie mniejszą niż 77,0%) uzyskano dla azotu ogólnego, którego dopuszczalne stężenie na odpływie z oczyszczalni zostało kilkukrotnie przekroczone w ciągu okresu badawczego. Na podstawie analiz wyników badań oraz przeprowadzonych studiów literaturowych stwierdzono, że blok hydrobotaniczny stanowiący trzeci stopień oczyszczania ścieków komunalnych pozwala na znaczną redukcję wartości poszczególnych zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach tak, aby możliwe było uzyskanie na odpływie wartości BZT5 poniżej 4,8 mgO2/dm3, ChZT w granicach 24,2-33,0 mgO2/dm3, zawiesiny ogólnej poniżej 3,4 mg/dm3, fosforu ogólnego nie więcej niż 0,3 mgP/dm3 oraz azotu ogólnego poniżej 20,4 mgN/dm3. Uzyskane wyniki badań świadczą o tym, że makrofity oraz inna roślinność ...

Dr hab.inż. Andrzej Misztal

dr inż. Dawid Bedla

CHARAKTERYSTYKA SIEDLISKOWA ZESPOŁU INULETUM ENSIFOLIAE W SPECJALNYM OBSZARZE OCHRONY SIEDLISK „KALINA-LISINIEC” NA WYŻYNIE MIECHOWSKIEJ

Wyżyna Małopolska, z korzystnymi warunkami geomorfologiczno-glebowymi i klimatycznymi, jest miejscem gdzie zbiorowiska roślinności kserotermicznej występują dość licznie. Naturalne zagrożenia na jakie narażone są te zbiorowiska powodują, że w zdecydowanej większości są one objęte różnymi formami ochrony przyrody. Flora naczyniowa zespołu Inuletum ensifoliae w Specjalnym Obszarze Ochrony Siedlisk Kalina-Lisiniec charakteryzując się dużą bioróżnorodnością, unikatowym charakterem i występowaniem gatunków chronionych i zagrożonych wyginięciem, pełni ważną rolę w środowisku przyrodniczym Wyżyny Miechowskiej. Siedlisko, które porasta zespół Inuletum ensifoliae to głównie gliny piaszczyste i utwory pyłowe. Są to gleby umiarkowanie ubogie (mezotroficzne), w przeważającej większości zasadowe, suche bądź mieszczące się w przedziale między suchymi a świeżymi. Warunki siedliskowe charakteryzują się pełnym bądź umiarkowanym nasłonecznieniem. ...

Dr inż. Mariusz Cholewa

Dr inż. Adam Zydroń

Mgr inż. Łukasz Pelc

BADANIA WYBRANYCH PARAMETRÓW WYTRZYMAŁOŚCI GEOWŁÓKNIN UŁOŻONYCH NA PODŁOŻU ODKSZTAŁCALNYM I NIEODKSZTAŁCALNYM

W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych wytrzymałości na przebicie piramidką wybranych geowłóknin igłowanych o gramaturze od 150 do 1200 g • m-2. Porównano wartości siły przebicia geosyntetyków ułożonych na podłożu nieodkształcalnym z wartościami uzyskanymi na podłożu odkształcalnym. Podłoże nieodkształcalne zgodnie z PN-EN 14574:2006P stanowiła płytka aluminiowa. Jako podłoże odkształcalne użyto mieszanki popiołowo-żużlowej zagęszczonej w cylindrze do trzech wartości wskaźnika zagęszczenia: 0,90, 0,95 i 1,00. Zaobserwowano, że wartości siły przebicia na podłożu nieodkształcalnym wzrastają proporcjonalnie do gramatury geowłóknin. Wartość siły potrzebnej do przebicia badanej próbki na gruntowym podłożu odkształcalnym maleje wraz ze wzrostem wskaźnika zagęszczenia. Przebicie geowłóknin ułożonych na podłożu odkształcalnym wymagało użycia większych sił w porównaniu do podłoża nieodkształcalnego i powodowało duże odkształcenia geowłóknin. ...

Dr inż. Joanna Jaroszewicz

Mgr inż. Wioleta Radziszewska

MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SYSTEMÓW INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ W PRACACH SCALENIOWYCH

Scalenia gruntów to złożony proces wymagający uwzględnienia bogatego zasobu danych o przebudowywanym terenie, preferencji uczestników scalenia dotyczących rozmieszczenia nowoprojektowanych działek, wykonania wielu analiz przestrzennych i podejmowania decyzji dotyczących wyboru optymalnych rozwiązań projektowych spośród wielu scenariuszy. Tak wieloaspektowy proces wymaga tworzenia narzędzi w środowisku, które technologicznie jest w stanie sprostać tym kryteriom. Takim środowiskiem są obecnie systemy informacji geograficznej (ang. Geographical Information System). Zalety technologiczne tych systemów w procesie przekształcania obszarów wiejskich doceniono w wielu krajach, czego przykładem są liczne publikacje o zasięgu międzynarodowym na ten temat. Jednak w Polsce systemy te nie są jeszcze w pełni swoich możliwości wykorzystywane przy realizacji poszczególnych etapów procesu scalenia gruntów. W artykule przedstawiono przykład zastosowania analiz przestrzennych w kształtowaniu przestrzeni na obszarach wiejskich. Dokonano oceny zagrożenia erozją wodną obszaru północnej części wsi Harta (woj. podkarpackie) w oparciu o podstawowe kryteria: stosunki wodne, sposób użytkowania gruntu i rzeźbę terenu, przy użyciu oprogramowania ArcGIS ESRI. Dane źródłowe (baza danych ewidencyjnych, ortofotomapa, mapa glebowo-rolnicza w skali 1:5000) zorganizowano w postaci geobazy plikowej. ...

Dr hab. inż. Prof UR Stefan Satora

Dr inż. Tomasz Kotowski

ZMIENNOŚĆ SKŁADU CHEMICZNEGO WÓD W STUDNIACH UJĘCIA „STARE UJĘCIE” W STALOWEJ WOLI

Przedmiotem opracowania są czwartorzędowe wody podziemne ujęte 10 studniami wierconymi wykonywanymi w latach 1971 - 1993 o numeracji S-7a, S-9a, S-11b, S-12b, S-15a, S-16a, S-17a, S-18a, S-20a i S-21 stanowiącymi „Stare ujęcie" zlokalizowane w miejscowości Stalowa Wola. Ustalone łączne zasoby eksploatacyjne tych ujęć wynoszą Qe = 394,0 m3•h-1 przy głębokościach studni wynoszących od 30,0 do 36,0 m n.p.m. Stężenia manganu ogólnego w wodach ujęcia „Stare ujęcie" występują w zakresie od 0,001 mgMn•dm-3 do 2,57 mgMn•dm-3, a żelaza ogólnego od 0,01 mgFe•dm-3 do 6,50 mgFe•dm-3. Biorąc pod uwagę klasy czystości wód „Starego ujęcia" to w przewadze zaliczone są one do klas III i IV i charakteryzują się nie najlepszą jakością. Zmienność składu chemicznego ujmowanych wód przedstawiona jest w opracowaniu przestrzennie w postaci izolinii, natomiast zmienność czasową omówiono opisowo oraz przy wykorzystaniu statystycznego współczynnika zmienności. Stężenia żelaza ogólnego w wodach „Starego ujęcia" charakteryzują się w przypadku studni S-7a i S-17a bardzo dużą zmiennością, studni S-9a, S-18a, S-20a i S-21 dużą, a studni S-15a średnią zmiennością. Stężenia manganu ogólnego w wodach studni S-15a i S-18a charakteryzują się małą zmiennością, w wodach studni S-7a, S-9a i S-21 średnią zmiennością, a w wodach studni S-17a i S-20a dużą zmiennością. ...

Mgr inż. Aleksandra Bawiec

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr inż. Stanisław Włodek

WSTĘPNA ANALIZA ŚREDNIEGO ZUŻYCIA WODY W JEDNORODZINNYCH GOSPODARSTWACH DOMOWYCH

W pracy przedstawiono średnie zużycie zimnej wody w gospodarstwach domowych zlokalizowanych w miejscowości Gorlice (woj. małopolskie) w ujęciu miesięcznym oraz dobowy rozkład zużycia wody w gospodarstwie domowym zlokalizowanym w Ząbkowicach Śląskich (woj. dolnośląskie). Gospodarstwa domowe objęte analizą zużycia wody umieszczone były w budynkach jednorodzinnych z poddaszem użytkowym. Wszystkie budynki były obiektami zabudowy niskiej do 12 metrów nad poziom terenu wyposażone w V klasę instalacji wodociągowo - kanalizacyjnych. Dla każdego z obiektu wyznaczono średnie dobowe zużycie wody, które kształtowało się w przedziale 0,11 - 0,18 m3 M-1 d-1. Najwyższe średnie dobowe zużycie wody obserwowano w budynku zlokalizowanym w Ząbkowicach Śląskich. ...

Dr inż. Janusz Gołąb

OCENA WARUNKÓW HYDROGEOLOGICZNYCH ORAZ IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ ZE STRONY GOSPODARKI DLA STANOWISKA PRIMULA FARINOSA W BESKIDZIE SĄDECKIM

Stanowisko Primula farinosa jest jedynym w Polsce obszarem, na którym ta roślina występuje. Położone jest w południowej części Beskidu Sądeckiego. Teren ten posiada status obszaru Natura 2000. W pracy badano wybrane właściwości fizyczne gruntów w obszarze występowania Primuli, oraz w terenie przyległym. Określano na tej podstawie możliwości, warunki i zakres wykonywania prac inżynierskich oraz prac związanych z pozyskaniem drewna w terenie przyległym do stanowiska. Stwierdzono obecność gruntów ilastych, o słabej zdolności filtracji (od 2,95÷5,60 m•doba-1). Grunty wewnątrz stanowiska cechują się dość dużą zawartością części organicznych (do ok. 30%). Poza stanowiskiem zawartość części organicznych jest niewielka (do ok. 10%). Dla utrzymania stabilności warunków hydrologicznych stanowiska bardzo ważne jest zachowanie ciągłości pokrywy glebowej na jego obszarze, oraz na obszarze leżącym powyżej. Dlatego w tym terenie proponuje się rozważną gospodarkę leśną, zrywkę drewna z użyciem dodatkowych środków minimalizujących uszkodzenia wierzchniej warstwy gleby, rekultywację śladów po zrywce drewna, zaniechanie robót inżynierskich związanych z wykopami, oraz odpowiednie odwodnienie powierzchniowe dróg już istniejących. ...

Mgr inż. Karol Król

Dr inż. Tomasz Salata

GROMADZENIE, PRZETWARZANIE ORAZ WIZUALIZACJA DANYCH PRZESTRZENNYCH ZA POMOCĄ INTERAKTYWNYCH APLIKACJI INTERNETOWYCH NA POTRZEBY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

Interaktywne aplikacje internetowe to pojęcie szerokie. Możliwości ich zastosowań są praktycznie nieograniczone. Dysponując wiedzą, umiejętnościami, oprogramowaniem oraz środkami finansowymi jedynym ograniczeniem może się okazać wyobraźnia zespołu projektowego.Wraz z rozpowszechnianiem się technik i narzędzi komputerowych udostępnianych nieodpłatnie i tworzonych przez społeczności pasjonatów, możliwe staje się tworzenie pełnowartościowych aplikacji przy bardzo niewielkich nakładach finansowych.Jedną z grup funkcjonalności w jakie wyposażyć można aplikacje sieciowe jest gromadzenie, przetwarzanie oraz wizualizacja danych o charakterze przestrzennym. Ich ogromną zaletą jest możliwość upublicznienia opracowań tworzonych na komputerach lokalnie, za pośrednictwem Internetu.Aplikacje sieciowe udostępniane w Internecie mogą być wykorzystywane w codziennej pracy administracji publicznej, wspomagając proces decyzyjny np. w zakresie ochrony środowiska czy zagospodarowania i rozwoju danego obszaru. Z aplikacji tych skorzystać może również społeczność lokalna.W pracy przedstawiono wybrane techniki oraz narzędzia programistyczne, które wykorzystano do przygotowania aplikacji internetowych o różnym stopniu interaktywności. Położono nacisk na możliwe zastosowania praktyczne i przedstawiono wdrożenia w wybranych gminach województwa małopolskiego. ...

Prof. Victor Alekseevich Turbin

Prof. Irina Evgenyevna Tigunova

Dr hab. , prof. nzw. UPH Anna Zaniewicz-Bajkowska

Dr. hab. , prof. nzw. UPH Jolanta Franczuk

PLONOWANIE I CECHY MORFOLOGICZNE PORA (ALLIUM PORRUM L.) UPRAWIANEGO W WARUNKACH PRZEDGÓRZA KRYMU

Badania przeprowadzono w latach 2010-2012 na polu doświadczalnym Katedry Warzywnictwa i Standaryzacji Krymskiego Uniwersytetu Agrotechnologicznego w Symferopolu (44°56'N, 34°06'E). W doświadczeniu badano wpływ: metody uprawy (uprawa z rozsady i z siewu bezpośredniego do gruntu); terminu siewu nasion - bezpośrednio do gruntu (pierwsza dekada marca, druga dekada marca, pierwsza dekada kwietnia) - na rozsadę (druga dekada lutego, pierwsza dekada marca, druga dekada marca); rozstawy roślin w rzędzie (20, 25 i 30 cm), na cechy morfologiczne i plonowanie pora 'Sizokrył'. Pory uprawiano w podwójnych rzędach oddalonych od siebie o 40 cm. Odległość między skrajnymi rzędami w pasie wynosiła 100 cm (100+40). Rośliny uprawiane z rozsady charakteryzowały się lepszymi cechami biometrycznymi niż uprawiane z siewu nasion wprost do gruntu. Opóźniony o 10 dni termin siewu nasion przy produkcji rozsady (w stosunku do terminu kontrolnego tj. pierwszej dekady marca) wpłynął najkorzystniej na cechy biometryczne plonu. Przy uprawie pora z siewu bezpośredniego nasion do gruntu najwcześniejszy termin siewu pozwolił na zebranie roślin o najkorzystniejszych parametrach. Uprawa porów w rozstawie 25 cm w rzędzie pozwoliła na uzyskanie roślin o istotnie największej średnicy łodygi rzekomej o największej liczbie liści. Zwiększenie powierzchni przypadającej na jedną roślinę powodowało istotny wzrost szerokości blaszki liściowej. Analiza korelacji uzyskanych wyników wykazała, że ...

Dr Monika Panfil

Dr Jacek Leśny

ANALIZA JAKOŚCI FUNKCJONOWANIA CZUJNIKÓW iBUTTON® POD KĄTEM PRZYDATNOŚCI W BADANIACH ŚRODOWISKOWYCH

Pomiary temperatury powietrza w badaniach środowiskowych są zazwyczaj standardowymi działaniami, ale często stwarzają wiele problemów. Główną bolączką wszystkich pomiarów terenowych jest problem z zasilaniem. W pracy przedstawiono przykłady wykorzystania czujników iButton®Dallas, jako alternatywę dla drogiej, energetycznie zależnej aparatury. Wstępne testy wykazały ich wysoką czułość, dokładność i niezawodność. Czujniki zostały wykorzystane w kilku badaniach terenowych: analizie pionowego gradientu temperatury, badaniach nad rozkładem temperatury powietrza w makroprzestrzeni (ok. 10ha), analizie topoklimatycznej na powierzchni około 50 km2. Autonomiczność energetyczna czujników pomogła w pełni wykorzystać ich inne zalety, jak niewielki rozmiar i możliwość bezproblemowego umieszczenia w wybranych punktach. Uzyskane w ten sposób wyniki pokazały szereg ważnych informacji o rozkładzie temperatury, których w standardowych warunkach obserwacji nie można byłoby uczynić. W związku z tym, zdaniem autorów, czujniki iButton®Dallas są dobrą alternatywą dla wszelkiego rodzaju obserwacji terenowych, których celem jest sprawdzenie stanu cieplnego atmosfery i innych środowisk, np.: gleby lub wody. Słowa kluczowe: czujnik iButton, temperatura powietrza, badania środowiskowe ...

Tomasz Musielak

dr inż. Dominika Matuszek

SKUTKI KLĘSK ŻYWIOŁOWYCH I NIKORZYSTNYCH ZJAWISK ATMOSFERYCZNYCH W ROLNICTWIE NA TERENIE WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO

W pracy przedstawiono analizę występowania klęsk żywiołowych na terenie województwa opolskiego w latach 2008-2010. Dane zostały uzyskane z protokołów strat gmin i miast, które powstały w wyniku ogłoszenia klęski i/lub niekorzystnych warunków atmosferycznych. Na podstawie tych informacji dokonano analizy skali tego zjawiska. Przy wykorzystaniu testu statystycznego chi-kwadrat dokonano porównania w zakresie liczby gospodarstw objętych klęską, wielkości strat w zł i stopnia zniszczeń w % oraz liczby gospodarstw ubiegających się o kredyt w okresie trzech lat. Dane dotyczące częstości występowania klęsk żywiołowych i niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w poszczególnych gminach przedstawiono na mapie województwa opolskiego. Przeprowadzone analizy i porównania statystyczne ukazują kwestię coraz częstszego występowania niekorzystnych zjawisk atmosferycznych i określają obszary, które szczególnie ucierpiały w latach 2008-2010. Analiza częstości występowania tych zjawisk w latach 2008-2010 zobrazowana na mapie wskazuje obszary szczególnie dotknięte oraz gminy, gdzie zniszczenia w rolnictwie występowały rzadziej. Można zatem wyodrębnić obszar północny i północno zachodni naszego regionu jako najbardziej narażony na straty spowodowane niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi i/lub klęskami żywiołowymi oraz część południową województwa, gdzie skala tych zjawisk jest mniejsza. ...

Dr inż. Agnieszka Policht

Dr hab. inż. Włodzimierz Kanownik

WPŁYW ZANIECZYSZCZEŃ PUNKTOWYCH NA JAKOŚĆ WODY RZEKI SAN

W pracy przedstawiono zmiany jakości wody rzeki San (od km 28+800 do 23+200) w wyniku zrzutu oczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych w km 26+440. Na badanym odcinku San objęty jest ochroną w ramach obszarów siedliskowych Natura 2000 (Dolina Dolnego Sanu). Badania zanieczyszczeń w oczyszczonych ściekach z Miejskiej i Centralnej Oczyszczalni prowadzono dwa razy w miesiącu. Miejska Oczyszczalnia Ścieków przyjmuje ścieki komunalne miasta Stalowa Wola, została zmodernizowana w 2008 roku i dysponuje maksymalną przepustowością 17500 m3•d-1 oraz przyjęciem ładunków zanieczyszczeń do 98500 RLM. Sąsiadująca z nią Centralna Oczyszczalnia Ścieków oczyszcza ścieki z terenów zabudowy przemysłowej Huty Stalowa Wola oraz Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK WISŁOSAN w Stalowej Woli. Jej maksymalna przepustowość wynosi 100000 m3•d-1, ale podczas pogody bezdeszczowej ilość ścieków nie przekracza 20000 m3•d-1. Ocenę wpływu ścieków na jakość wody rzeki San dokonano w dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych (2360 m powyżej i 3240 m poniżej zrzutu ścieków) na podstawie czteroletnich (2009-2012) badań 19 wskaźników zanieczyszczeń, w tym 3 fizyczne, 2 tlenowe, 2 biogenne, 2 zasolenia, 7 metali oraz 3 przemysłowe.W punktach pomiarowo-kontrolnych określono klasy jakości wody Sanu według Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie sposobu klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych [Dz. U. 2011 Nr 259 poz. ...

dr inż. Tomasz Kowalik

prof. dr hab. inż. Włodzimierz Rajda

JAK ZBUDOWAĆ PŁYTĘ BOISKA PIŁKARSKIEGO O TRAWIASTYM POROŚCIE CZ. I. BADANIE PRZYDATNOŚCI GRUNTU RODZIMEGO DO BUDOWY PŁYTY BOISKA

W pracy przedstawiono wyniki badań przydatności miejscowego materiału gruntowego do budowy nawierzchni planowanego boiska, pod względem wodoprzepuszczalności i zdolności retencyjnych. Zbadano własności fizyko-wodne gliny pylastej pobranej z terenu planowanego boiska. Uwzględniając bardzo małą wodoprzepuszczalność gruntu w poziomie podornym, wskazuje to na możliwe w tych warunkach, utrzymywanie się znacznego, po obfitym opadzie deszczu, niekorzystnego uwilgotnienia nawierzchni planowanego boiska. W takich warunkach nawierzchnia płyty będzie niszczona, co może utrudniać a nawet uniemożliwić prowadzenie gry i pogorszyć walory estetyczne boiska. W konkluzji przeprowadzonych badań polowych i laboratoryjnych można stwierdzić, że skład granulometryczny, mała wodoprzepuszczalność i bardzo duża pojemność wodna dyskwalifikują rodzimą glinę pylastą na terenie projektowanego boiska, jako materiał do budowy warstwy nośnej, a tym bardziej warstwy drenażowej płyty. ...

dr hab. , prof.UP Beata Raszka

Dr inz. Maria Hełdak

Dr inż. Jakub Szczepański

Mgra inż. Ciechosław Patrzałek

WSPOMAGANIE KOMPUTEROWE W PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM

Praca ma na celu ukazanie możliwości wykorzystania skanera laserowego do ochrony ekosystemów na etapie podejmowania decyzji przestrzennych. Zastosowana laserowa technika automatycznego pomiaru pozwoliła w krótkim czasie uzyskać mierzalne, w pełni obiektywne modele punktowe terenu. Uzyskany skan przetworzono nakładając teksturę dla uzyskania modelu przestrzennego, a następnie wkomponowano elementy zagospodarowania w ich naturalnym otoczeniu. Sporządzona wizualizacja może być pomocna przy wyborze najkorzystniejszego wariantu zagospodarowania przestrzeni, w tym może także prowadzić do ochrony terenu przed jego zainwestowaniem i zarazem do pozostawienia go w formie niezmienionej. Dla potrzeb badań wspomagających ochronę ekosystemów diagnozowano dwa wybrane obiekty zlokalizowane w miejscowościach Sobótka (gm. Sobótka) i Maniów Mały (gm. Mietków). Badania terenowe przeprowadzono w latach 2011/2012 r. Ustalono, że zalesienie jednego z obszaru badań zgodnie z przyjętą polityką rozwoju przestrzennego przesłoni widok na koronę zapory Zbiornika Mietkowskiego. Słowa kluczowe: skanowanie laserowe, skaner 3D, ochrona ekosystemów ...

Dr inż. Andrzej Mazur

OCENA SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIA ZBIORNIKA WSTĘPNEGO NA RZECE POR

W celu poprawy jakości wód retencjonowanych w zbiornikach zaporowych, buduje się zbiorniki wstępne, które lokalizowane są powyżej zbiornika głównego. Ich zadaniem jest zatrzymanie transportowanych przez rzekę zanieczyszczeń. Przykładem takiego rozwiązania jest największy na Lubelszczyźnie zbiornik wodny „Nielisz". Zbiornik składa się z dwóch części podzielonych zaporą. Zbiornik główny, o powierzchni lustra wody 709 ha przy NPP oraz średniej głębokości 2,8 m i pojemności całkowitej 18,30 mln m3, położony jest w dolinie rzeki Wieprz. Powierzchnia jego zlewni wynosi 1236,2 km2. Zbiornik wstępny o powierzchni 179 ha przy NPP oraz średniej głębokości 0,7 m i objętości całkowitej 1,18 mln m3, położony jest w dolinie rzeki Por. Przekrój piętrzący usytuowany jest na 1,685 km jej biegu, a powierzchnia zlewni wynosi 590,3 km2W niniejszej pracy przedstawiono badania dotyczące wpływu zbiornika wstępnego na jakość wód zasilających zbiornik główny. Próby wód pobierano w odstępach kwartalnych na dopływie i odpływie ze zbiornika. Analiza wyników przeprowadzonych badań jednoznacznie wskazuje, że badany zbiornik wstępny przyczynia się do znaczącej poprawy jakości wody dopływającej do zbiornika głównego. Najwyższa redukcja stężeń zanieczyszczeń w zbiorniku wstępnym na rzece Por miała miejsce w okresie intensywnego wzrostu makrofitów. Skuteczność pracy zbiornika jest duża. Nie jest on jednak w stanie wyeliminować wszystkich zanieczyszczeń dopływających wraz z wodami ...

Robert Gradka

Mgr inż. Paweł Kotlarz

ASPEKT GEODEZYJNO-PRAWNY POMIARU RZEKI W WARUNKACH OJCOWSKIEGO PARKU NARODOWEGO

W niniejszej publikacji autorzy przedstawiają cząstkowe wyniki pomiaru tachimetrycznego fragmentu rzeki Prądnik przepływającej przez Ojcowski Park Narodowy (OPN). Linia brzegowa rzeki będącej przedmiotem pomiaru jest zmienna na całej swojej długości. Nie pokrywa się z granicami ewidencyjnymi rzeki.Specyfika prac terenowych na terenie OPN wymaga od geodety znajomości nie tylko przepisów prawa geodezyjnego, ale również wiedzy na temat ograniczeń panujących w parkach narodowych. Metodyka prac polega na zastosowaniu różnych technik pomiarowych i integracji pozyskanych danych. Ukształtowanie terenu wymusza konieczność wykorzystania technologii informatycznych i sprzętu geodezyjnego. Efektem końcowym jest opracowanie graficzne profilu podłużnego rzeki Prądnik na odcinku ponad 3 km oraz 130 profili poprzecznych. Ponadto autorzy przedstawiają dokumentację fotograficzną ukazującą linię brzegową rzeki i jej nurt w odstępach około 40 metrów.Wyniki prac stanowić będą podstawą do dalszych analiz prowadzonych w celu wyznaczenia stref zalewowych rzeki górskiej. Problem powyższej analizy będzie tematem kolejnych publikacji autorów.Słowa kluczowe: tachimetria rzeki, profile podłużne i poprzeczne, Ojcowski Park Narodowy. ...

Dr hab.inż. Krzysztof Lipka

Dr inż. Joanna Stabryła

Dr inż. Maciej Brożek

mgr Marcin Waszczuk

STRATYGRAFIA TORFOWISKA „BUK KAMIEŃSKI” KOŁO GOLCZEWA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM

Zbadano szczegółowo stratygrafię warstwy torfowej i osadów podtorfowych . Dokonano także oceny położenia torfowiska na tle rzeźby terenowej w aspekcie alimentacyjnym. Badania wskazują, ze złoże torfowe „Buk Kamieński jest pochodzenia holoceńskiego. Procesowi torfotwórczemu towarzyszyły zróżnicowane stany uwodnienia z przewagą krótkotrwałego zalewu i stałego dopływu wód gruntowych. Pod względem alimentacyjnym torfowisko posiada charakter soligeniczno-fluwiogeniczny. Badania stratygraficzne wykazały, że w złożu torfowym występuje szereg gatunków torfu typu niskiego i jeden przejściowego. Dominuje torf drzewny, rodzaj olesowy Alnioni, gatunek olchowy Alneti i łozowy Saliceti. Poza tym występują takie gatunki torfów jak: turzycowo-mszysty (Cariceto-Bryaleti), mszysty (Bryaleti), turzycowy (Cariceti), turzycowo-trzcinowy (Cariceto-Phragmiteti) oraz mszarny typu przejściowego torfowcowo-turzycowy (Sphagno-Cariceti). Pod warstwą torfu zalega gytia wapienna oraz organiczna miejscami z wapieniem muszlowym. ...