Zeszyt: 2009, vol. 6 / 09
Infrastruktura stanowi część integralną każdego planu zagospodarowania przestrzennego, w tym i planu krajowego. Można nawet twierdzić, ze stanowi „kręgosłup" struktury przestrzennej całego kraju. Nie inaczej jest w „Projekcie koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2033" opracowanej przez zespół geografów, głównie z Instytutu Geografii PAN w Warszawie oraz ekonomistów z Łodzi, Gdańska i Warszawy. „Projekt...", w tytule poprzedzony stwierdzeniem - „ekspercki", zasługuje na uwagę m.in. ze względu na fakt, że jest druga kolejna próba zmiany „Koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju", która została przyjęta przez Sejm w 2001 roku - opublikowana w „Monito-rze Polskim" Nr 26, poz. 432, w dniu 16 sierpnia 2001 r. Oznacza to, że ta „Kon-cepcja..., z 2001 r." obowiązuje dotychczas. W roku 2005 została podjęta pierw-sza próba zmiany ww. „Koncepcji...", pod nazwą „Zaktualizowana koncepcja zagospodarowania przestrzennego kraju" [RCSS, wrzesień 2005], znana z publi-kacji, która jednak nie została przyjęta i wycofana z Sejmu R.P. W obu próbach zwraca uwagę fakt pominięcia w tytule (ale nie tylko w tytule) terminu „polityka" (!). Analizę i ocenę „Eksperckiego Projektu.....z grudnia 2008r. autor przestawił w artykule opublikowanym z nr 5/2009 „Infrastruktury i ekologii terenów wiej-skich". W artykule niniejszym autor skoncentrował się na ocenie infrastruktury z „Eksperckim Projekcie...", nie tylko ze względu na fakt, ...
W pracy przedstawiono wyniki badań częstości występowania charaktery-stycznych dopływów ścieków bytowych do oczyszczalni typu Eko-Clear/II zloka-lizowanej w miejscowości Tęgoborza. Przedmiotowa oczyszczalnia ścieków zosta-ła zaprojektowana na dobowy dopływ ścieków od 1630 RLM. Zakładany w projekcie średni dobowy dopływ ścieków Qd.śr. wynosi 204 m3•d-1. Analizę wy-ników badań opracowano na podstawie dobowych odczytów dopływających ście-ków w okresie 5 lat (2002-2006). W każdym roku określono przedziały klasowe, w których najczęściej pojawiały się dopływy ścieków oraz omówiono częstotli-wość pojawiania się dopływów maksymalnych, znacznie przekraczających do-puszczalne obciążenia oczyszczalni. Oczyszczalnia ścieków w okresie badań była niedociążona hydraulicznie. W roku 2002 do oczyszczalni dopływało niecałe 32% Qśr.d., w roku 2003 wartość ta wzrosła do około 42% Qśr.d. W kolejnym roku 2004 odnotowano najwyższy dopływ faktyczny w badanym okresie, który wyniósł po-nad 49% zakładanego dopływu. W dwóch kolejnych latach odnotowano regres do-pływających ścieków w porównaniu do lat poprzednich. W roku 2005 dopływ wa-hał się na poziomie 41%, a w roku 2006 dopływało niecałe 35% Qśr.d. W roku 2002 najczęściej pojawiały się dopływy w przedziałach 40 m3•d-1 - 60 m3•d-1 i 60 m3•d-1 - 80 m3•d-1. W tych samych przedziałach częstości najczęściej pojawia-ły się dopływy w kolejnym 2003 roku. W roku 2004 przedziały o najczęściej po-jawiającym się dopływie to 60 ...
Na podstawie przeprowadzonych w katedrze badań oraz danych literaturowychprzedstawiono wskaźniki opadów optymalnych i potrzeb wodnych wybranychroślin uprawnych (zbożowych, okopowych i motylkowych). Stwierdzono, żezarówno niedobory, jak i nadmiary opadów miały niekorzystny wpływ na plon.Powodowały obniżki plonów odpowiednio: dla zbóż o 2-27 i 3-21%, ziemniakówo 4-45 i 3-30%, buraków cukrowych o 2-43 i 14-19%, buraków pastewnycho 16-73 i 8-28%, roślin strączkowych o 5-42 i 21-40% i roślin motylkowycho 3-34%.Produktywność 1 mm wody pochodzącej z opadów była wyższa w porównaniuz produktywnością wody pochodzącej z deszczowania. Obliczony wskaźnikproduktywności wody z deszczowania do wody z opadów kształtował się w przedziale40-90%.Deszczowanie podnosiło plony pszenicy ozimej i jęczmienia jarego o 20%,pszenicy jarej o 25%, ziemniaków o 47 i 55%, zaś buraków cukrowych o 10-40%. ...
Opracowana korekta zwiększająca udziały gospodarstw w kompleksachdotyczy modelu optymalizacji położenia gruntów względem siedlisk, opartego napodziale kompleksów projektowania działek na niewielkie paski elementarne.Celem tej korekty jest wyeliminowanie zbyt małych udziałów gospodarstw uniemożliwiającychwydzielanie działek mających wystarczająco dużą powierzchnię.Skuteczność korekty zwiększającej udziały gospodarstw w kompleksach projektowaniadziałek została potwierdzona na przykładzie wsi Wojków. Po zastosowaniutej korekty wyeliminowana została większość (ponad 90%) udziałów gospodarstwmniejszych od 1 ha. Pozostałe niewielkie udziały gospodarstw o niewielkich powierzchniachwynikają przeważnie ze zbyt małej powierzchni gospodarstw i kompleksów. ...
W artykule określono niezawodność działania oczyszczalni ścieków dla gminy Tuchów. Badania przeprowadzono w okresie od stycznia 2005 do grudnia 2006 roku. Analizie fizyko- chemicznej poddano następujące wskaźniki zanie-czyszczenia ścieków: BZT5, ChZTCr, zawiesinę ogólną. W celu określenia poprawnej pracy oczyszczalni obliczono współczynnik niezawodności działania oczyszczalni WN dla każdego z badanych wskaźników. Przedstawiono niezawod-ność empiryczną. Określono liczbę wystąpień przekroczeń dopuszczalnych warto-ści wskaźników w stosunku do wartości dopuszczalnej przedstawionej w pozwole-niu wodno-prawnym. Określono również skuteczność zmniejszenia wskaźników w badanym okresie. Przeprowadzone badania wykazały wysoką skuteczność zmniejszenia zanieczyszczeń: BZT5 - 90,7%, ChZTCr - 86,6%, zawiesina ogólna - 90,5%. Obliczone współczynniki niezawodności (WN) badanych wskaźników wyniosły odpowiednio: dla BZT5 - 0,52, dla ChZTCr - 0,31 a dla zawiesiny ogólnej 0,62. ...
W artykule przedstawiono skuteczność oczyszczania ścieków na przykła-dzie oczyszczalni dla miasta Krynica-Zdrój. Badania przeprowadzono w okresie od stycznia 2006 do grudnia 2007 roku. Analizie fizykochemicznej poddano na-stępujące wskaźniki zanieczyszczenia ścieków: BZT5, ChZTCr, zawiesinę ogólną, azot ogólny oraz fosfor ogólny. Obliczono współczynnik niezawodności działania oczyszczalni WN dla każdego z badanych wskaźników. Określono liczbę wystą-pień przekroczeń dopuszczalnych wartości wskaźników w stosunku do wartości dopuszczalnej przedstawionej w pozwoleniu wodno-prawnym. Zbadano ponadto skuteczność zmniejszenia wskaźników w badanym okresie. Dodatkowo przedsta-wiono ilość ścieków dopływająca do oczyszczalni w poszczególnych miesiącach badanego okresu. Przeprowadzone badania wykazały znaczną efektywność usuwa-nia zanieczyszczeń. Średnia redukcja opisywanych wskaźników kształtowała się na poziomie: BZT5 - 95,03%, ChZTCr - 90,98%, zawiesina ogólna - 94,76%, azot ogólny - 79,79%, fosfor ogólny - 63,5%. ...
W pracy przedstawiono wyniki porównania sum opadów atmosferycznychi wyznaczonych w oparciu o nie wybranych wskaźników agrometeorologicznych,wyznaczonych na podstawie pomiarów deszczomierzem Hellmanna na stacji standardoweji kolebkowym automatycznej. Na tej podstawie dokonano oceny możliwościzamiennego stosowania danych z obu stacji.Materiał do badań stanowiły wyniki pomiarów prowadzonych stacją standardowąi automatyczną ośmiokanałową stacją meteorologiczną firmy Eijkelkamp,w Mochełku koło Bydgoszczy, w latach 2000-2004. Założono, że w badaniachagroklimatologicznych podstawową i wystarczającą wielkością danegowskaźnika jest jego wielkość dekadowa. Koncentrowano się zatem na porównaniuśrednich sum dekadowych w zbiorach o liczebności od 15 do 180 (dekady w miesiącu,danej porze roku, półroczu lub całym roku), uzyskanych na podstawie pomiarówstandardowych i automatycznych. Szczególną uwagę zwrócono na współzależnościwyników pomiarów prowadzonych przez oba rodzaje deszczomierzyw celu wyprowadzenia matematycznych zależności, pozwalających stosować jezamiennie. ...
Celem badań było określenie stężenia zanieczyszczeń w ściekach bytowych odprowadzanych z osiedli wiejskich lub miejsko-wiejskich zlokalizowanych na te-renie województwa małopolskiego. Badania oparto na analizie 140 próbek ścieków surowych pobranych z 34 systemów kanalizacyjnych w latach 2000-2009. Anali-zie poddano wartości pięciu wybranych wskaźników zanieczyszczeń, tj. BZT5, ChZT, zawiesiny ogólnej, azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego. Uzyskane wyniki porównano z wartościami zestawionymi w ogólnodostępnej literaturze związanej z tematyką unieszkodliwiania ściekówPrzeprowadzone badania wykazały, że średnie wartości wskaźników zanie-czyszczeń w ściekach bytowych, odprowadzanych z osiedli wiejskich i miejsko-wiejskich województwa małopolskiego, różnią się od wartości tych wskaźników przedstawianych w literaturze. Największą różnicę stwierdzono w przypadku azotu ogólnego (wartość wyższa o 48%) i ChZT (wartość wyższa o 4,4%). Natomiast uzyskane w badaniach średnie stężenie fosforu ogólnego, wynoszące 11 mgP•dm-3, okazało się być o 45,8% niższe od wartości średniej przedstawionej w literaturze. Maksymalne wartości BZT5, ChZT, zawiesiny ogólnej i azotu ogól-nego w badanych ściekach były znacznie wyższe od wartości maksymalnych przedstawianych w analizowanej literaturze.Na podstawie zależności pomiędzy wartościami średnimi wskaźników za-nieczyszczeń ChZT:BZT5, BZT5:Nog, BZT5:Pog stwierdzono, że ścieki odprowa-dzane z osiedli wiejskich i miejsko-wiejskich województwa małopolskiego można skutecznie poddawać zaawansowanym metodom oczyszczania biologicznego z usuwaniem związków biogennych.Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że przy projektowaniu oczysz-czalni ścieków należy zachować pewną ostrożność ...
W pracy przedstawiono wyniki badań częstości występowania charaktery-stycznych dopływów ścieków bytowych do oczyszczalni typu Eko-Clear/II zloka-lizowanej w miejscowości Tęgoborza. Przedmiotowa oczyszczalnia ścieków zosta-ła zaprojektowana na dobowy dopływ ścieków od 1630 RLM. Zakładany w projekcie średni dobowy dopływ ścieków Qd.śr. wynosi 204 m3•d-1. Analizę wy-ników badań opracowano na podstawie dobowych odczytów dopływających ście-ków w okresie 5 lat (2002-2006). W każdym roku określono przedziały klasowe, w których najczęściej pojawiały się dopływy ścieków oraz omówiono częstotli-wość pojawiania się dopływów maksymalnych, znacznie przekraczających do-puszczalne obciążenia oczyszczalni. Oczyszczalnia ścieków w okresie badań była niedociążona hydraulicznie. W roku 2002 do oczyszczalni dopływało niecałe 32% Qśr.d., w roku 2003 wartość ta wzrosła do około 42% Qśr.d. W kolejnym roku 2004 odnotowano najwyższy dopływ faktyczny w badanym okresie, który wyniósł po-nad 49% zakładanego dopływu. W dwóch kolejnych latach odnotowano regres do-pływających ścieków w porównaniu do lat poprzednich. W roku 2005 dopływ wa-hał się na poziomie 41%, a w roku 2006 dopływało niecałe 35% Qśr.d. W roku 2002 najczęściej pojawiały się dopływy w przedziałach 40 m3•d-1 - 60 m3•d-1 i 60 m3•d-1 - 80 m3•d-1. W tych samych przedziałach częstości najczęściej pojawia-ły się dopływy w kolejnym 2003 roku. W roku 2004 przedziały o najczęściej po-jawiającym się dopływie to 60 ...
Tematem artykułu jest podzielenie się doświadczeniami dotyczącymi pracy i konstrukcji suchych zbiorników. Suche zbiorniki skutecznie zmniejszają falę po-wodziową, a jednocześnie zachowują naturalny przepływ w korycie w okresach pozapowodziowych. W artykule zaprezentowano wybrane suche zbiorniki przed-stawiające różne typy konstrukcji i działania. Na początku omówiono najstarsze zapory zbudowane na początku XX w. w Polsce i w Stanach Zjednoczonych, które działają do dnia dzisiejszego. Następnie opisano najnowsze konstrukcje zrealizo-wane we Francji w Departamencie Gard i mieście Nimes wraz z analizą ich działa-nia w czasie dużych powodzi. Na końcu przedstawiono małe zbiorniki w departa-mencie Seine-Maritime, których ocena skuteczności w skali zlewni jest utrudniona z powodu na ich rozproszenia w terenie. ...
Przepompowywanie osadów ściekowych w ciągach technologicznych oczyszczania wymaga znajomości parametrów fizycznych, reologicznych i hydrau-licznych, co umożliwia prawidłowe wymiarowanie projektowanych instalacji ru-rowych hydrotransportu. Badane osady pochodziły z warszawskich oczyszczalni ścieków. Do określenia charakterystyki reologicznej i hydraulicznej przeprowa-dzono badania przepływowe osadów na instalacji rurowej o średnicy D = 0,0207 m. Opis cech reologicznych dokonano na podstawie 3-parametrowego modelu Herschela-Bulkley'a, podając określone parametry modelu w funkcji koncentracji wagowych cs. Zaproponowano wymiarowanie rurociągów oparte na bezwymiaro-wym kryterium typu λ(Regen). ...
Występowanie gwałtownych opadów atmosferycznych jest obecnie coraz częściej powodem powstawania wielu poważnych zniszczeń. Konieczne jest więc podejmowanie działań związanych z ochroną przeciwpowodziową, przy jednocze-snym staraniu o utrzymanie naturalnej dynamiki przepływu wód, z zachowaniem habitatu korytarza cieku. Efekt zmniejszenia kulminacji fali powodziowej, przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości przepływu wody i rumowiska w cieku, można uzyskać przez zastosowanie suchego zbiornika przeciwpowodziowego. W pracy przeanalizowano skuteczności działania wybranych, zlokalizowanych na południu Francji, suchych zbiorników podczas powodzi. Z analiz wynika, że w niektórych przypadkach zbiorniki nie spełniły swojej funkcji, z powodu ich niepoprawnego zwymiarowania. ...
Celem badań było określenie, jaka objętość wód deszczowych może przedostawaćsię przez otwory techniczne we włazach studzienek do wnętrza przewodówkanalizacji rozdzielczej. Niewłaściwe wykonawstwo nawierzchni ulic lubnieodpowiednio wykonane zwieńczenia studzienek kanalizacyjnych prowadzą dosytuacji, gdy powierzchnia włazu ulega obniżeniu w stosunku do powierzchniterenu. Spływająca podczas opadu deszczu lub roztopów po powierzchni terenuwoda wypełnia powstałe obniżenie i przelewa się do wnętrza studzienki przezszczeliny, a głównie przez otwory techniczne we włazie. Otwory te służą dowprowadzania klucza lub dźwigni do podnoszenia lub otwierania pokrywy włazu.Badania terenowe wykazały, że wiele studzienek kanalizacyjnych wykonanychjest niewłaściwie. W wielu przypadkach pokrywa włazu usytuowana jest od10,6 do 38,3 mm poniżej poziomu terenu. Sprzyja to przelewaniu się wód deszczowychlub roztopowych przez szczeliny lub otwory we włazie do wnętrza studzienki.Na podstawie badań laboratoryjnych wykazano, że dopływ wód deszczowychdo studzienki, przez otwór służący do podnoszenia pokrywy włazu, możnaopisać za pomocą równania Q = 25 · h2 + 7,7679 · h, w którym h stanowi zagłębieniewłazu poniżej poziomu terenu.Przeprowadzone badania wykazały, że przy długotrwałych opadach deszczulub intensywnych spływach powierzchniowych, związanych z roztopami śniegu,otwory techniczne we włazach studzienek kanalizacyjnych, usytuowanych niewłaściwie poniżej poziomu terenu, mogą być istotną przyczyną dopływu wódprzypadkowych do kanalizacji ścieków bytowych. Wskazuje to na potrzebę większejstaranności w wykonywaniu zwieńczeń studzienek kanalizacyjnych oraz praczwiązanych ...
Przeprowadzono ocenę fizyczno-chemiczną jakości wody do spożycia, dostarczanejprzez systemy wodociągowe wybranego powiatu woj. małopolskiego.Ocena obejmuje lata 2003-2006. Przedmiotem badań objętych było 20 wodociągóww zakresie jakości wody, obejmujących następujące wybrane wskaźniki:mętność, odczyn, przewodność, amoniak, azotyny, azotany i fluor. Do analizy zostaływykorzystane wyniki badań kontrolnych jakości wody prowadzone przezStację Sanitarno-Epidemiologiczną. W celu poznania zmienności poszczególnychwskaźników, oprócz ich wartości średnich, obliczono także wartości maksymalnei minimalne, odchylenie standardowe oraz liczbę przekroczeń dopuszczalnej wartościwskaźnika. Badania wykazały duże zróżnicowanie w wartościach wskaźnikówmiędzy poszczególnymi wodociągami na przestrzeni analizowanych lat. Różnicata jest szczególnie widoczna przy porównaniu systemów wodociągowychz wód podziemnych z systemami korzystającymi z wód powierzchniowych. Lepszajakość wody występuje w przypadku tych pierwszych. Woda badanych wodociągów,pod względem fizyczno-chemicznym w 64,3% spełnia wymagania stawianew Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonejdo spożycia przez ludzi. Główny problem w grupie wskaźników fizycznochemicznychstanowią przekroczenia mętności wody. W przypadku ujęć wód podziemnychdopuszczalna mętność 1 NTU była przekroczona w 19,2%, natomiastwód powierzchniowych aż w 41,1%. ...
Przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych nad separacją fazy stałej ze ścieków odprowadzanych do przydomowych oczyszczalni. Na ich podstawie zaproponowano modyfikację ciągu technologicznego przydomowej oczyszczalni poprzez zastosowanie do separacji fazy stałej ze ścieków dodatkowego urządzenia - separatora Aquatron wykorzystującego zjawisko Coandy. Podstawą propozycji były wyniki modelowych badań laboratoryjnych dotyczące skuteczności separacji. Badania przeprowadzono dla zmiennego spadku przewodu dopływowego (1,0-5,0%), różnych objętości ścieków i zawartości fazy stałej. Wyniki badań wy-kazały możliwość zmniejszenia ładunku zawiesin w przedziale 94,9-97,3%. ...
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych zależna jest od wielu czynników,z których do najważniejszych należą: standard życia i liczba ludności orazwielkość i intensywność konsumpcji wyrobów. Rodzaj wytwarzanych odpadówjest uzależniony od rodzaju obszaru, na którym odpady są wytwarzane, gęstościzaludnienia, rodzaju zabudowy, obecności obiektów użyteczności publicznej,obecności i wielkości placówek handlowych, intensywności rozwoju przemysłu,usług i innych. W niniejszym artykule zbadano zależność wielkości produkcji odpadówkomunalnych od jednego z czynników społeczno-ekonomicznych jakimjest struktura działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności.Badaniami objęto gminy województwa Małopolskiego. W analizie określonośrednie ilości produkowanych odpadów w wyróżnionych typach gospodarczychgmin oraz istotność różnic pomiędzy średnimi. Wykazano, że największąprodukcją odpadów w przeliczeniu na jedną osobę cechują się gminy, w którychjedną z dominujących działalności gospodarczych jest działalność finansowa (lububezpieczeniowa), transportowa lub turystyczna. Najmniej odpadów generujągminy, w których dominują: budownictwo, energetyka i rolnictwo. ...
Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzących od in-nych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są po-dobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Zasady systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Unii Europejskiej zostały określone w dyrektywie ramowej 74/442/EWG. W 2007 roku na terenie UE wy-produkowano 261 mln Mg odpadów komunalnych (522 kg*(os*rok)-1). W Polsce wskaźnik produkcji był niższy i kształtował się na poziomie 322 kg*(os*rok)-1 we-dług danych Eurostat-u. Według danych GUS wskaźnik ten wyniósł w 2007 roku 265 kg*(os*rok)-1.Celem artykułu jest wyróżnienie grup gmin ze względu na ilość produko-wanych odpadów oraz liczbę ludności i gęstość zaludnienia. Wyznaczono zależno-ści pomiędzy grupami wg przyjętych zmiennych. Badaniami objęto 179 gmin wo-jewództwa małopolskiego. W procesie grupowania wykorzystano metodykę Jenksa (metoda naturalne-go podziału) najlepiej opisującą rozkład przestrzenny zgromadzonych informacji. Za pomocą oprogramowania GIS wykonano analizę przestrzenną wielkości pro-dukcji odpadów, liczby mieszkańców i gęstości zaludnienia dla poszczególnych gmin Małopolski. Na podstawie uzyskanych wyników określono średnie ilości ge-nerowanych odpadów w wyróżnionych klasach gmin. Pomimo wysokiego wskaź-nika korelacji pomiędzy przyjętymi zmiennymi (ilość odpadów a liczba ludności oraz ilość odpadów a gęstość zaludnienia), nie uzyskano jednoznacznie silnej za-leżności w grupach obiektów. Na podstawie przyjętej metodyki można stwierdzić, ...
Dostęp do informacji przekłada się bezpośrednio na jakość życia współcze-snego człowieka. Głównym źródłem danych staje się Internet. Możliwość korzy-stania z zasobów sieci przez mieszkańców terenów wiejskich w wielu przypadkach jest ograniczona. Ze względu na wysokie koszty budowy tradycyjnych sieci ka-blowych tereny wiejskie nie posiadają odpowiedniej infrastruktury. Szansą na po-prawę tego stanu rzeczy jest budowa sieci opartej na bezprzewodowej technologii WiFi.Autor niniejszej pracy zbadał możliwości wykorzystania urządzeń GPS oraz oprogramowania GIS jako narzędzi służących do zaprojektowania sieci bezprze-wodowego Internetu. Obszar badań obejmował jedną z gmin województwa świę-tokrzyskiego. Dane zebrano z wykorzystaniem technologii GPS. Wykorzystując oprogramowanie GIS Surfer 7, autor opracował cyfrowe mapy zasięgu nadajników sygnału internetowego. Opracowanie to może zostać wykorzystane do optymalnego rozmieszczenia urządzeń niezbędnych do prawi-dłowego funkcjonowania sieci Internetu bezprzewodowego. ...
Statystyka przestrzenna jest najnowszym działem statystyki, który zajmuje się analizą danych przestrzennych, a w dalszej kolejności opisem i badaniem ukła-dów przestrzennych.Metodologia badań zjawisk przestrzennych zasadniczo różni się od metodo-logii statystyki klasycznej, mimo że w większości powstała na podstawie metod statystyki klasycznej.Wyjaśnienie zjawisk rozpatrywanych w czasie wymaga spojrzenia w jed-nym kierunku (przeszłość - przyszłość), tymczasem wyjaśnienie zjawisk rozpatry-wanych w przestrzeni wymaga spojrzenia we wszystkich kierunkach jednocześnie. Ocena autokorelacji przestrzennej wymaga wiedzy na temat stopnia i specyfiki różnorodności przestrzennej, czyli właściwości polegającej na zróżni-cowaniu cech poszczególnych miejsc i regionów geograficznych. Różnorodność przejawia się natężeniem i kierunkiem kształtowania procesów przestrzennych. Rozpatrując regułę Toblera [1970] zwaną pierwszym prawem geografii można przypuszczać, iż: „wszystkie obiekty są z sobą powiązane, a siła tych powiązań maleje wraz ze wzrostem odległości między nimi". Zazwyczaj zwiększaniu odle-głości w przestrzeni towarzyszy wzrost zróżnicowania cechy, w związku z tym także jej niejednorodność. Tezę Toblera o istnieniu zależności przestrzennej zasy-gnalizowało wielu badaczy z różnych dziedzin, np. w badaniach wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich [Krakowiak-Bal 2005; Woźniak, Sikora 2005] czy geografii gospodarczej [Domański 1988]. ...
Wpływ infrastruktury technicznej, a w szczególności infrastruktury we-wnętrznej, która jest zawężona i odnosi się do budynków, środków transporto-wych, maszyn i sprzętu rolniczego ma niewątpliwy wpływ na postęp techniczny [Wójcicki, Michałek 2002; Machowski 1998]. Wg Daelemansa [1992] „Dobre wyposażenie w maszyny nie jest najlepszym rozwiązaniem problemu mechanizacji prac, gdyż ważną rolę odgrywa wielkość gospodarstwa". W Polsce w roku 2004 funkcjonowało około 1,8 mln gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 1 ha. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego systematycznie zwiększa się i wynosi obecnie 10,02 ha [http://www.arimr.gov.pl]. Rolnictwo w Polsce jest zróżnicowane regionalnie pod względem poziomu kultury rolnej i intensywności produkcji. Przeważają gospodarstwa rodzinne, ekstensywne nastawione na wielo-kierunkową produkcję. Charakteryzują się one niską towarowością produkcji. Li-czebnie dominują gospodarstwa małe, o powierzchni 1-5 ha. Stanowią one ponad 50% ogólnej liczby gospodarstw, ale zajmują tylko około 20% użytków rolnych. Gospodarstwa powyżej 10 ha, stanowią również 20%, ale uprawiają ponad 60% powierzchni użytków rolnych. Największe rozdrobnienie gospodarstw indywidu-alnych odnotowuje się w południowej i południowo-wschodniej części kraju. Ko-rzystniejsza struktura agrarna występuje w Polsce północnej [Tabor 2001]. Na po-łudniu Polski średnie gospodarstwo ma 3,3 ha użytków rolnych (woj. małopolskie), na północnym zachodzie ponad 26 ha użytków rolnych (woj. za-chodniopomorskie). Prognozowane w różnych pracach naukowych przemiany agrarne zakładają zmniejszenie liczby ...
W celu zapobiegania skutkom powodzi oraz suszy konieczne jest podjęcie skutecznych działań na obszarze zlewni oraz w cieku, mających na celu spowol-nienie odpływu wody opadowej w niżej położone tereny. Jednym z wielu narzędzi służących osiągnięciu tego celu jest regulacja rzek i potoków. Prace regulacyjne w ciekach były i są nadal prowadzone. Jednak nie zawsze sposób podejścia do regu-lacji był zgodny z zachowaniem podstawowych zasad dotyczących utrzymania równowagi ekologicznej koryta. W pracy autorzy prezentują możliwości wprowa-dzenia pewnych działań w korytach cieków uregulowanych, mających na celu po-prawienie warunków do funkcjonowania fauny i flory. ...
