Zeszyt: 2009, vol. 6 / 03
Zmiany klimatu będą wywierać silny wpływ na rolnictwo. Przeważa po-gląd, że w skali ogólnej spodziewane zmiany polegające na globalnym ociepleniu przyniosą korzystne efekty w gospodarce rolnej, bowiem zwiększy się potencjał produkcyjny rolnictwa. W Polsce należy się spodziewać wzrostu temperatury o około 2–4°C. Konsekwencją tego wzrostu będą sezonowe zmiany ilościowe opadów atmosferycznych i natężenie ekstremalnych zjawisk pogodowych. Więk-szość scenariuszy dla Polski nie przewiduje wzrostu sumy opadów w ciągu roku. Można natomiast spodziewać się wzrostu opadów zimowych, a zmniejszenia opa-dów letnich. Spowoduje to nadmierne uwilgotnienia gleby w okresie wczesno-wiosennym i potrzebę odprowadzenia tej wody przez systemy drenarskie oraz przesuszenie gleb w okresie letnim i potrzebę nawodnień. Przewidywany wzrost natężenia i częstotliwości susz może spowodować wzrost deficytów wody w rolnictwie. Susze stają się w ostatnich latach coraz bar-dziej dokuczliwe, a przesuszenie wielu obszarów jest wyraźne. Jednocześnie do-puszcza się do bardzo głębokiego kryzysu nawodnień w Polsce. W chwili obecnej w Polsce nawodnienia odgrywają znikomą rolę, zarówno w produkcji rolnej, jak i gospodarce wodnej. Są stosowane zaledwie na około 0,5% powierzchni użytków rolnych (łącznie wszystkie rodzaje nawodnień). Możliwe zwiększenie deficytów wody w rolnictwie w wyniku zmian kli-matu może utrwalić obecne trendy rozwoju nawodnień. Znaczenie nawodnień w polskim rolnictwie powinno wzrastać wraz ...
W pracy przedstawiono kształtowanie się potrzeb nawodnieniowych roślin sadowniczych w Polsce, opierając się na formule N = P – Po [mm], w której N to niedobory wody [mm] w danym okresie, P – opady rzeczywiste [mm] w danym okresie, a Po – opady optymalne (potrzeby wodne roślin). Opady optymalne przy-jęto wg zmodyfikowanej tabeli Pressa [1963], zawierającej potrzeby wodne roślin w mm na glebach ustalone dla trzech zakresów temperatur powietrza, w kolejnych miesiącach sezonu wegetacji. Potrzeby N określono w 27 wybranych stacjach meteorologicznych, dla pięciu podstawowych gatunków drzew owoco-wych oraz truskawek. Najwyższe niedobory wodne drzew owocowych stwierdzo-no w pasie środkowym Polski z odejściem na północ do Szczecina oraz w rejonie Poznania, Płocka i Słubic. Kształtowały się one w sezonie wegetacyjnym, przy wysokich temperaturach powietrza, w przypadku śliw na poziomie od 160 do 190 mm, jabłoni 140–171 mm, grusz 50–81 mm oraz wiśni i czereśni 39–73 mm. Korzystniejsze warunki wilgotnościowe panowały w obu skrajnych pasach kraju, chociaż i tu występowały potrzeby nawadniania, szczególnie w stosunku do śliw i jabłoni. Najwyższe niedobory opadów dla tych roślin stwierdzono w rejonach Białegostoku i Gdańska w pasie północnym oraz Lublina i Puław w południo-wym. Obliczono ...
Z przeprowadzonych badań naukowych wynika, że średnie wieloletnie zwyżki plonów ziarna poszczególnych gatunków zbóż podstawowych, osiągane pod wpływem deszczowania w porównywalnych warunkach glebowo-klimatycz-nych, są podobne. Wielkość efektów produkcyjnych nawadniania zbóż uzależnio-na jest przede wszystkim od rodzaju gleb, a szczególnie ich właściwości wodnych. W konkretnym sezonie wegetacji, w danych warunkach glebowych, efekty pro-dukcyjne nawadniania zbóż są często bardzo różne, korelując istotnie z ilością opadów atmosferycznych w okresie wzmożonego zapotrzebowania roślin na wo-dę. Na podstawie powyższych wniosków, proponuje się rozważanie problema-tyki nawadniania roślin zbożowych w Polsce, w dwóch przyszłościowych obsza-rach zastosowania: 1. Deszczowanie roślin zbożowych na glebach średnich i lekkich o prze-wadze IV klasy bonitacyjnej ma charakter interwencyjny. Spełnia typową w warunkach przejściowego klimatu Polski rolę uzupełniającą braki opadów atmosferycznych, zapobiegając spadkom plonów w wyniku wystąpienia okresów posusznych i przyczyniając się do stabilizacji plonowania w poszczególnych latach. Prowadzi do przeciętnych bezwzględnych przyrostów plonów ziarna rzędu 0,50–1,00 t.ha-1, względnych 10–30% i jednostkowych 5–10 kg.ha-1.mm-1. Wielkość tych efektów nie stanowi dostatecznej zachęty dla potencjalnych inwestorów. Jednak powinno się zakładać pewien niewielki udział zbóż na polach wyposażonych w deszczow-nie, zasadniczo przeznaczone do nawadniania innych grup użytkowych. Argumen-tem mogą być wymogi racjonalnego następstwa roślin oraz względy jakościowe. Z tego powodu zaleca się deszczować w ...
W latach 2005–2007 przeprowadzono badania nad wpływem nawadniania oraz powierzchniowej i podpowierzchniowej fertygacji kroplowej azotem na plo-nowanie marchwi, pietruszki i cykorii korzeniowej w uprawie na redlinach i na płaskim gruncie. Fertygację prowadzono przy użyciu emiterów liniowych, które w obiektach z fertygacją podpowierzchniową umieszczone zostały na głębokości 50 mm od powierzchni redliny, pośrodku dwóch rzędów roślin. W kombinacjach z fertgacją powierzchniową emitery liniowe umieszczono na powierzchni pomię-dzy dwoma rzędami roślin. Nawadnianie i fertygację rozpoczynano przy potencjale wodnym gleby wynoszącym – 30–40 kPa. Nawozy azotowe (100 kg.ha-1N) wprowadzono w dwóch dawkach. Pierwszą dawkę azotu w wysokości 50 kg.ha-1 zastosowano przedwegetacyjnie, drugą połowę wprowadzono poprzez fertygację. W kontroli, druga dawka azotu wniesiona została w nawożeniu posypowym. Kroplowa fertygacja powierzchniowa i podpowierzchniowa zastosowana na redlinach, jak i na płaskim gruncie powodowała istotny wzrost plonu handlowego korzeni spichrzowych marchwi, pietruszki oraz cykorii. W uprawie na redlinach istotnie wyższy plon marchwi uzyskano przy kroplowej fertygacji powierzchniowej w stosunku do fertgacji podpowierzchniowej. W uprawie pietruszki nie stwierdzono różnic w plonowaniu przy fertygacji powierzchniowej i podpowierzchniowej, natomiast w uprawie cykorii wyższy plon korzeni uzyskano, stosując fertgację powierzchniową niż podpowierzchniową. W uprawie pietruszki na redlinach udział korzeni niekształtnych w plonie był dwukrotnie mniejszy w porównaniu ...
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2006–2008 w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Jadwisin na glebie lekkiej, kwaśnej. Ce-lem badań było porównanie wpływu na plon bulw i jego strukturę oraz niektóre elementy jakości bulw (zawartość azotanów, skrobi, deformacje, zazielenienia, porażenie parchem zwykłym) zróżnicowanego nawożenia azotem stosowanego do gleby w formie stałej i płynnej (fertygacja). Kombinacje podzielono na: nawad-niane i nienawadniane. Nawadnianie prowadzono metodą kroplową. Dawkę azotu w formie fertygacji ustalono przy wykorzystaniu komputerowego programu nawo-zowego DSS (Decision Suppot System). W formie fertygacji azot zastosowano w następujących dawkach: 2006 rok – 57,7 kg•ha-1, 2007 rok – 31,7 kg•ha-1, 2008 rok – 39,7 kg•ha-1. Dawki wody (2006 rok – 110,3 mm, 2007 rok – 20,0 mm, 2008 rok – 68,9 mm) oraz terminy ich stosowania ustalono na podstawie wilgot-ności gleby przy użyciu tensjometrów. Kontrolę stanowił obiekt bez nawożenia NPK i nienawadniany. Istotnie najwyższy plon bulw uzyskano po zastosowaniu dawki azotu 150 kg•ha-1 w warunkach nawadniania. Plon bulw uzyskany na kombinacji nawadnianej z wykorzystaniem programu nawozowego DSS był o 47,3% większy niż na kontroli. Na kombinacjach nawadnianych wykazano wzrost udziału w plo-nie bulw dużych (średnica powyżej 60 mm), obniżenie zawartości azotanów w bulwach oraz mniejszy udział bulw zdeformowanych i porażonych ...
W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w latach 2006–2008 na glebie lekkiej w Mochełku koło Bydgoszczy, badano wpływ deszczowania i czte-rech wariantów nawożenia azotowego na wysokość i jakość plonu ziarna browar-nej odmiany jęczmienia jarego ‘Poldek’. W kolejnych sezonach wegetacji zasto-sowano odpowiednio sumaryczne dawki wody 90, 30 i 180 mm, stosownie do przebiegu warunków meteorologicznych. Deszczowanie browarnej odmiany jęcz-mienia jarego ‘Poldek’ istotnie wpłynęło na wysokość plonu ziarna, powodując je-go przeciętną zwyżkę 2,24 t.ha-1 (71,3%). Efektywność produkcyjna deszczowania była wyższa od uzyskiwanej w innych doświadczeniach krajowych, prowadzonych w porównywalnych warunkach glebowych. Deszczowanie przyczyniło się także do polepszenia wskaźników przydatności browarnej ziarna. Ziarno roślin deszczowa-nych zawierało mniej białka, charakteryzowało się porównywalną energią kiełko-wania oraz znacznie większą celnością, w porównaniu do roślin z obiektów kontrolnych. Nawożenie azotowe powodowało istotny wzrost plonu ziarna, ale wpływało na pogorszenie jego jakości pod względem przydatności sło-downiczej. Na podstawie uzyskanych rezultatów można stwierdzić, że w sezonach wegetacyjnych o niskich opadach atmosferycznych w okresie maja, czerwca i lip-ca, cechujących się występowaniem długotrwałych okresów posuchy rolniczej, deszczowanie jęczmienia jarego na glebie lekkiej stanowi jeden z podstawowych zabiegów plonotwórczych, umożliwiających pozyskanie wysokiego i dobrego jakościowo plonu ziarna. ...
W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w latach 2005–2006 na glebie bardzo lekkiej w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy, badano wpływ nawadniania kroplowego i trzech sposobów produkcji rozsady na wielkość plonu kawona odmiany „Bingo”. Doświadczenie założono jako dwuczynnikowe w ukła-dzie zależnym split-plot, w czterech powtórzeniach. Czynnikiem pierwszego rzędu było nawadnianie kroplowe zastosowane w dwóch wariantach: O – bez nawadnia-nia (kontrola), K – nawadnianie kroplowe na podstawie wskazań tensjometrów (-0,03 MPa). Czynnikiem drugiego rzędu był rodzaj światła zastosowanego pod-czas produkcji rozsady: S – światło słoneczne – szklarnia (kontrola), N – światło niebieskie sztuczne, D – światło dzienne białe sztuczne. Stwierdzono, że nawad-nianie kroplowe istotnie zwiększyło plony kawona o 27,5 t.ha-1, tj. o 156%. Istot-nie wyższe plony uzyskano z roślin z sadzonek produkowanych przy świetle sło-necznym w szklarni (wariant S). Wystąpiło współdziałanie badanych czynników w kształtowaniu plonów handlowych kawona. Rośliny z sadzonek uzyskanych przy naturalnym świetle słonecznym w szklarni (S), dawały w warunkach nawodnień kroplowych istotnie wyższe plony, wynoszące średnio w okresie badawczym 57 t .ha-1. ...
Materiał do badań pochodził z doświadczenia przeprowadzonego na polu doświadczalnym IHAR Jadwisin w 2008 roku. Wczesna odmiana ziemniaka (Owacja) uprawiana była na piasku gliniastym lekkim. Obejmowało ono dwie kombinacje: T0 – kontrolną oraz T1 – z nawadnianiem kroplowym i nawożeniem azotem mineralnym (fertygacja). Dawki wody i azotu oraz terminy ich aplikacji ustalane były przy wykorzystaniu komputerowego programu wspomagania decyzji (DSS). Sucha masa liści, łodyg i bulw oznaczana była trzykrotnie w czasie wege-tacji: po 17, 28 i 42 dniach od wschodów (DAE). Pomiar powierzchni listowia wykonywano przy użyciu aparatu LICOR 3100. W bulwach ziemniaka, terminy: 28, 42 i 75 DAE – zaschnięcie listowia, oznaczano zawartość azotu ogółem; me-toda Kjeldahla–Kjeltec 2200 f-my Foss Tecator. Dla powyższych terminów obliczono również plon białka i suchej masy oraz wartości współczynnika plonowania (HI). Prawidłowo prowadzone nawadnianie kroplowe i fertygacja azotem zapewniło uzyskiwanie przez odmianę wczesną ziemniaka plonu zbliżonego do 30 t•ha-1 w 70 dniu od posadzenia (DAP) oraz około 50 t•ha-1 po zakończeniu we-getacji, 103 DAP. Zastosowane czynniki plonotwórcze (woda, azot) zwiększyły końcowy plon suchej masy o ponad 4 t•ha-1, a plon białka – o 230 kg•ha-1 w po-równaniu do kontroli. Wartości indeksu liściowego dla 70 DAP (42DAE) były istotnie skorelowane ...
Wielkość redukcji ewapotranspiracji, spowodowaną niedoborem wody w glebie, opisano wskaźnikiem CDI (Crop Drought Index). Jest on również wskaźnikiem suszy rolniczej. Zbadano relacje pomiędzy opadami P i wskaźni-kiem CDI na uprawie buraka cukrowego na Kujawach, na różnych glebach. Ba-dania modelowe redukcji ewapotranspiracji przeprowadzono w okresie wegetacji buraka cukrowego (21.04–30.09) dla lat 1954–2003. Badania przeprowadzono dla 4 gleb, o zróżnicowanych zapasach wody użytecznej ZWU w 1-m profilu, wy-noszących: 103, 137, 165, 203 mm. Relacje pomiędzy P i CDI badano w 5 okre-sach, powstałych przez dodanie kolejnych faz fenologicznych buraka cukrowego. Siłę i istotność związków oceniono za pomocą analizy statystycznej. Wartości współczynników korelacji pokazywały udział opadów w wielkości redukcji ewa-potranspiracji w stosunku do ewapotranspiracji potencjalnej buraka cukrowego w warunkach niedostatecznego uwilgotnienia gleby. Wyznaczono nomogramy, które mogą być pomocnym narzędziem określenia wartości wskaźnika CDI na podsta-wie bieżących pomiarów opadów. ...
W pracy określono posuchę rolniczą, jako co najmniej 7-dniowy, nieprzrwany ciąg dni, w którym wyczerpany jest zapas wody łatwo dostępnej w korzeniowej warstwie gleby. W celu identyfikacji początku tych ciągów oraz klasyfikacji posuch na podstawie długości ich trwania, przeprowadzono odpowiednie obliczenia na bazie danych meteorologicznych z Mochełka koło Bydgoszczy za lata 1996–2005. Wykorzystano założenia metodyczne bilansowej metody prognozowania nawodnień. Symulacje przeprowadzono dla dwóch rodzajów gleby lekkiej: o podłożu zwięzłym i przepuszczalnym oraz pięciu roślin uprawy polowej, które powinny mieć duże znaczenie w przypadku rozwoju nawodnień w rolnictwie: pszenicy jarej i jęczmienia jarego browarnego, bobiku, ziemniaka i kukurydzy na ziarno. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że w rejonie Bydgoszczy w badanym dziesięcioleciu wystąpiło od 8 do 16 posuch rolniczych, w zależności od rodzaju gleby i gatunku rośliny. Dominowały posuchy umiarkowane (ciąg 7–13 dni braku wody łatwo dostępnej). Posuchy intensywne (ciąg 14–20 dni) i bardzo intensywne (ciąg powyżej 20 dni) stanowiły 24% ogólnej liczby okresów posusznych. Ocena jakościowa intensywnych i bardzo intensywnych posuch rolniczych wykazała ich zgodność ze wskaźnikami charakteryzującymi posuchę atmosferyczną. ...
Badania prowadzono w latach 2006–2008 w szkółkach drzewek owoco-wych w Stacji Badawczo-Dydaktycznej w Samotworze, należącej do Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Celem doświadczenia była ocena wpływu nawadniania i agrożelu na wzrost podkładki Pumiselect® w pierwszym roku szkółki oraz jakość uzyskanych drzewek brzoskwini odmian ‘Redhaven’ i ‘Inka’. Nawanianie zastosowano w postaci linii T-tape, z kroplownikami co 25 cm o wydatku wody 1,38 l/h. Agrożel w postaci taśmy o szerokości 10 cm i rozłożono na dnie bruzdy przed sadzeniem podkładek, na głębokości 35 cm. Podkładki Pumiselect® wysadzono wiosną w postaci sadzonek zdrewniałych w rozstawie 2 x 0,25 m, na głębokości 35 cm. Okulizację przeprowadzano na początku sierp-nia metodą ,,na przystawkę’’ na wysokości 5 cm nad ziemią. W trakcie badań wykonano pomiary części nadziemnej i podziemnej podkładki Pumiselect® w pierwszym roku szkółki oraz jednorocznych drzewek brzoskwini uzyskanych w drugim roku szkółki. Wstępne wyniki badań wskazują na korzystny wpływ agożelu na jakość podkładki Pumiselect®, rozmnażanej przez sadzonki, a także na parametry jako-ściowe uzyskanych drzewek dwóch odmian brzoskwini. Nawadnianie przyczyniło się do intensywniejszego tworzenia przez podkładkę korzeni grubych o średnicy > 2 mm w pierwszym roku uprawy w szkółce oraz w istotny sposób poprawiło wszystkie parametry ...
Celem pracy było oszacowanie potrzeb opadowych ziemniaka średnio póź-nego i późnego przy zastosowaniu metody analizy skupień. Materiał do badań sta-nowiły wyniki doświadczeń COBORU z lat 1972-2001 dla wzorca ziemniaka średnio późnego i późnego uprawianego na glebach kompleksów żytnich, w 23 stacjach na terenie całej Polski. Dane meteorologiczne, miesięczne opady atmos-feryczne i średnia temperatura powietrza w okresie wegetacji ziemniaka, zebrano ze wszystkich posterunków meteorologicznych, funkcjonujących przy stacjach do-świadczalnych COBORU lub z najbliżej położonych stacji IMGW. Do szacowania potrzeb opadowych ziemniaka wykorzystano metodę uogólnionej analizy skupień. W wyniku zastosowanej metody wydzielono trzy skupienia, istotnie różniące się wartościami 7 uwzględnionych zmiennych. Najwyższy plon ziemniaka (skupienie 1) był osiągany przy: przeciętnych wartościach średniej temperatury powietrza w okresie maj-wrzesień (15,2oC), niższej od przeciętnej sumie opadów w maju (45 mm), umiarkowanych opadach w czerwcu (65 mm) i ponadprzeciętnych opadach w lipcu (90 mm), sierpniu (75 mm) i we wrześniu (60 mm). Największy niedobór opadów w stosunku do po-trzeb ziemniaka średnio późnego i późnego występuje w północno-zachodniej i środkowozachodniej części kraju. ...
W pracy za wskaźnik potrzeb wodnych przyjęto takie ilości opadów atmos-ferycznych w okresach wzmożonego zapotrzebowania roślin na wodę, przy któ-rych nie obserwuje się już przyrostu plonów pod wpływem nawadniania. Tak ro-zumiane opady optymalne wyznaczono na podstawie rezultatów wieloletnich, ścisłych doświadczeń polowych z nawadnianiem roślin, prowadzonych na dwóch rodzajach gleb w rejonie Bydgoszczy. Potrzeby nawadniania, czyli niedobory opa-dów w okresie wzmożonego zapotrzebowania wybranych upraw na wodę, obli-czono jako różnicę między opadem optymalnym oraz opadem rzeczywistym. Wy-korzystano jednorodny 35-letni ciąg pomiaru opadów atmosferycznych w Mochełku koło Bydgoszczy w latach 1971–2005. Obliczeń potrzeb nawadniania dokonano w okresach wzmożonego zapotrzebowania wybranych roślin (zboża ja-re, ziemniak średniowczesny, kukurydza na ziarno) na wodę. Odniesiono je do dwóch rodzajów gleb: gleba bardzo lekka na podłożu przepuszczalnym oraz gleba lekka na podłożu zwięzłym. Na podstawie wyników obliczeń, dokonano klasyfi-kacji oszacowanych potrzeb nawadniania, według kryterium uwzględniającego liczbę niezbędnych do zastosowania jednorazowych dawek wody i wielkość pro-gnozowanych efektów produkcyjnych nawadniania. Stwierdzono, że potrzeba za-stosowania nawadniania jako podstawowego czynnika plonotwórczego na glebie bardzo lekkiej o przepuszczalnym podłożu, występuje w regionie Bydgoszczy w 85,7–97,1% lat, w zależności od badanej uprawy. W 40,0–62,8% lat są to duże potrzeby, których pokrycie prowadzi do znaczącego wzrostu produkcji rolniczej. Potrzeba zastosowania nawadniania jako uzupełniającego (interwencyjnego) ...
Badania przeprowadzono w Stacji Badawczo-Dydaktycznej należącej do Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Jesienią 2008 roku przeprowadzono badania dotyczące rozmieszczenia sytemu korzeniowego 9-letnich drzew odmiany Jonagored szczepionych na podkładce M9. Drzewa posadzono w rozstawie 3,5 x 0,5 m (5714 drzew ha-1) dwoma sposobami: tradycyjnym i „w redliny”. Sadzenie „w redliny” polegało na ustawieniu drzewek na powierzchni gruntu, przymoco-waniu ich do rozciągniętych wzdłuż rzędu drutów i obsypaniu systemu korzenio-wego. Drzewa nawadniano systemem kroplowym, ustalając terminy nawodnień metodą tensjometryczną. W celu określenia rozmieszczenia korzeni zastosowano metodę profilu glebowego, przy modyfikacji polegającej na wykorzystaniu cyfro-wych zdjęć gleby z korzeniami, zamiast ręcznego nanoszenia rozmieszczenia ko-rzeni na przezroczystą folię. Ocenie poddane zostały losowo wybrane reprezenta-tywne drzewa (po 3 z każdej kombinacji). Obserwacje przeprowadzono na profilu o szerokości 1 m i głębokości 1,20 m. Połączenie sadzenia drzew w redliny i na-wadniania wpłynęło na intensywniejsze tworzenie przez nie korzeni drobnych o średnicy poniżej 1 mm, w porównaniu do drzew kontrolnych sadzonych trady-cyjnie. Zostało to udowodnione statystycznie w czterech z sześciu badanych po-ziomów profilu glebowego. Za wyjątkiem wierzchniej warstwy gleby (0–20 cm), zauważono tendencje do intensywniejszego tworzenia korzeni drobnych przez drzewa nawadniane, jednak nie były to różnice udowodnione statystycznie. Nawadnianie kroplowe drzew sadzonych w redliny miało wpływ na ...
Doświadczenie polowe prowadzono w Kruszynie Krajeńskim koło Byd-goszczy w latach 2005–2006. Badano wpływ nawadniania kroplowego w uprawie dwóch odmian dyni zwyczajnej: ‘Danka’ i ‘Sweet Dumpling’ na zasiedlenie przez owady. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że na dyni zwyczajnej odmiany ‘Danka’ występowało istotnie więcej owadów szkodliwych. Z entomo-fauny fitofagicznej najwięcej wystąpiło przedstawicieli rzędu Homoptera, a wśród nich należących do rodziny skoczkowate. Istotnie więcej osobników wystąpiło na roślinach nawadnianych (44 sztuk x poletko-1), w porównaniu do kontrolnych (34 sztuk x poletko-1). Skoczek ziemniaczak stanowił 65 %, skoczek czarnopla-mek – 17 %, a skoczek sześciorek – 7 % wszystkich oznaczonych skoczkowatych. Spośród rzędu Heteroptera wystąpiły zmienik lucernowiec i wysmułek paskorogi oraz pożyteczne (dziubałkowate i zażartkowate). Odmiana ‘Sweet Dumpling’ była również w znacznym stopniu zasiedlana przez owady należące do rzędu pluskwiaków równoskrzydłych – Homoptera. Szczególnie licznie wystąpiły tu skoczkowate: skoczek ziemniaczak stanowił 42%, skoczek czarnoplamek – 32%, a skoczek sześciorek i zgłobik smużkowany po 10 % odłowionej fauny Cicadellidae. Heteroptera pożyteczne i szkodliwe zasiedlały analizowaną dynię nielicznie. ...
W latach 2000–2008 przeprowadzono w Stacji Badawczej Wydziału Rol-niczego UTP w Mochełku pod Bydgoszczą dwuczynnikowe doświadczenie z na-wadnianiem kukurydzy odmiany ‘Cedro’ o liczbie FAO 230 na glebie płowej ty-powej, zaliczanej do klasy IVa. W badaniu zastosowano dwa poziomy nawożenia azotem (90 i 150 kg.ha-1). Wody dostarczano roślinom za pomocą linii kroplującej z wtopionymi emiterami firmy NAAN, rozłożoną wzdłuż rzędów roślin. Średnio, w latach badań, zadysponowano 112 mm wody (28 mm w czerwcu, 49 mm w lip-cu, 28 mm w sierpniu i 7 mm we wrześniu), a w poszczególnych sezonach ilość dodatkowej wody wahała się od 25 mm (w roku 2007) do 215 mm w 2008. Zasto-sowanie nawadniania spowodowało wzrost plonu suchego ziarna kukurydzy z po-ziomu 5,62 t.ha-1 do 8,53 t.ha-1, a więc o 2,91 t.ha-1(52%). Wielkość przyrostu plo-nu w latach badań wahała się od 0,46 t.ha-1 w roku 2000, poprzez 0,60 (w chłodnym 2004) do 8,47 (w 2006 z bardzo gorącym i suchym lipcem) i 6,26 w 2008 r. (z małymi opadami V–VII). Uzyskane w doświadczeniu efekty stoso-wania uzupełniającego niedobory opadów nawadniania zależały w największym stopniu od sumy opadów atmosferycznych lipca, im te opady mniejsze, tym przy-rosty plonu ziarna większe. Drugi czynnik – nawozowy – także spowodował istot-ne ...
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2003 oraz 2008 w SD Lipnik k. Stargardu Szczecińskiego na glebie lekkiej, kompleksu żytniego dobre-go. Doświadczenie założono metodą losowanych podbloków w układzie zależnym (ang. split-plot) w pięciu powtórzeniach. Oceniano plonowanie brzoskwini od-miany ‘Inka’ w zróżnicowanych warunkach wilgotnościowych gleby i nawozo-wych. Czynnikiem I rzędu było nawadnianie (O – obiekty kontrolne, bez nawad-niania, W – nawadnianie podkoronowe) Czynnikiem drugiego rzędu zróżnicowane nawożenie mineralne NPK (0NPK – poletka kontrolne (bez nawożenia), 1 NPK – 150 kg.ha-1 (40+50+60), 2 NPK – 300 kg.ha-1 (80+100+120)). Nawadnianie stosowano na podstawie wskazań tensjometru, gdy potencjał wodny obniżył się do 0,01 MPa. Pomiędzy drzewami utrzymywano murawę, natomiast w rzędach ugór herbicydowy. Stwierdzono wzrost plonów zarówno na obiektach nawadnianych, jak i nawożonych. Średnio pod wpływem nawadniana zebrano o 9,11 kg z drzewa więcej owoców (8,7 t.ha-1, tj. 42%) niż uprawianych w warunkach naturalnych. Plony owoców zależały wysoce istotnie i były wprost proporcjonalnie skorelowane z wysokością dawek nawodnieniowych zastosowanych w okresie od IV do VIII. Efekty plonowania zależały istotnie również od sumarycznej dawki nawadniania i opadów. Przyrost plonu owoców brzoskwini pod wpływem nawożenia wzrósł średnio o 4,05 t.ha-1 (18,4%) na obiektach nawożonych dawką 130 kg NPK.ha-1 oraz 5,5 t.ha-1 (25%) nawożonych ...
Doświadczenie polowe wykonano w SD w Lipkach, w latach 2005–2008 na 7, 8, 9 i 10-letnich krzewach borówki wysokiej uprawianej na glebie brunatnej kwaśnej, kompleksu żytniego dobrego. Przed posadzeniem krzewów, w celu zwiększenia zawartości masy organicznej w glebie, wzdłuż rzędów o szerokości 1 m ułożono 10 cm warstwę trocin z drzew iglastych i wymieszano ją z taką samą warstwą gleby. W warunkach nawadnianych i bez nawadniania oceniano dwie odmiany borówki wysokiej ’Spartan’ i ‘Patriot’. Krzewy nawadniano linią kroplującą o rozstawie emiterów co 30 cm i wydajności 2,4 l h-1. Potrzebę nawadniania ustalano na podstawie wskazań tensjometrów. Rośliny nawadniano przy sile ssącej gleby powyżej 0,01 MPa. W każdym roku krzewy nawożono 60 kg N ha-1 w postaci siarczanu amonu, natomiast dawki nawozów P i K stosowano w zależ-ności od zawartości tych składników w glebie. Sumaryczne dawki wody do na-wadniania zależały od rozkładu i wielkości opadów i wynosiły: 2005 r. – 128 mm, 2006 r. – 300 mm, 2007 r. – 40 mm, 2008 r. – 200 mm. Borówka wysoka odmia-ny ‘Spartan’ była bardziej plenna (9,62 t ha-1 ) niż ‘Patriot’ (8,3 t ha-2 ). Wyniku nawadniania średni plony odmiany ‘Patriot’ wzrósł o 8,36 t ha –1, natomiast ‘Spartan’ o ...
Doświadczenie polowe prowadzono w SD Lipnik należącej do Akademii Rolniczej w Szczecinie. Borówkę wysoką odmiany ‘Patriot’ uprawiano w latach 2000–2008 na glebie brunatnej kwaśnej, kompleksu żytniego dobrego, zaliczanej do klasy bonitacyjnej IVb. Gleba charakteryzowała się małą zawartością przyswa-jalnych form fosforu i potasu oraz słabo kwaśnym odczynem gleby. Borówkę wy-soką uprawiano w zróżnicowanych warunkach wodnych: O – obiekty kontrolne (bez nawadniania), W – obiekty nawadniane. Krzewy nawadniano linią kroplują-cą o wydajności 2,4 l.h-1, utrzymując wilgotność gleby na poziomie 0,01 MPa, na podstawie wskazanej tensometrów. Oceniano możliwości plonotwórcze dwu- do dziesięcioletnich krzewów uprawianych w zróżnicowanych warunkach wodnych, a także wpływ opadów i dawek nawodnieniowych w okresie wegetacji na plon borówki wysokiej. Średni plon jagód zebranych w doświadczeniu wyniósł 7,61 t.ha-1 (tab. 3). Plon owoców z poletek kontrolnych (bez nawadniania) kształtował się na pozio-mie 4,92 t.ha-1, przyjmując dość szeroki zakres zbiorów od 1,67 do 13,0 t.ha-1 w poszczególnych latach. Okazało się, że nawadnianie plantacji borówki wyso-kiej było niezbędnym zabiegiem agrotechnicznym dla zapewnienia właściwych warunków wilgotnościowych gleby, a ilość dostarczonej wody w czerwcu i lipcu była skorelowana z przebiegiem opadów w tych miesiącach. Dzięki nawadnianiu zanotowano istotny wzrost plonu owoców wynoszący 5,38 t.ha-1 (109,2% w po-równaniu do ...
W latach 2003–2005 założone zostały trzy dwuczynnikowe doświadczenia polowe, w których mierzono aktywność fotosyntetyczną liści trzech gatunków drzew pestkowych (wiśnia, brzoskwinia, śliwa) uprawianych w Stacji Doświad-czalnej w Lipniku k. Stargardu Szczecińskiego, na glebie zaliczanej do IV b klasy bonitacyjnej, kompleksu żytniego dobrego, a pod względem uprawy do gleb lek-kich o małej retencji wody użytecznej. Wszystkie doświadczenia zostały założone na drzewach w czwartym roku po posadzeniu. Doświadczenie założono metodą losowanych podbloków w układzie zależnym (ang. split-plot) w siedmiu powtó-rzeniach z wiśnią, w pięciu powtórzeniach z brzoskwinią i czterech powtórze-niach ze śliwą. Pomiędzy drzewami utrzymywano murawę, natomiast w rzędach ugór herbicydowy. Drzewa uprawiano w zróżnicowanych warunkach wodnych: O – kontrola (bez nawadniania); W – obiekty nawadniane oraz nawozowych: w uprawie wiśni i śliwy zastosowano następujące kombinacje nawozowe: 0 NPK - kontrola (bez nawożenia), 1 NPK – 130 kg NPK•ha-1, 2 NPK – 260 kg NPK•ha-1; natomiast w uprawie brzoskwini: 0 NPK - kontrola (bez nawożenia), 1 NPK – 150 kg NPK•ha-1, 2 NPK – 300 kg NPK•ha-1. Pomiary fotosyntezy wykonano w ujęciu dynamicznym na dobrze wykształconych liściach jednorocznych pędów, jedynie na skrajnych obiektach nawozowych. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że aktywność fotosynte-tyczna liści wiśni, brzoskwini ...
Ścisłe doświadczenie laboratoryjne przeprowadzono w roku 2006. Składa-ło się ono z serii badań mających na celu określenie wpływu, jaki wywiera woda poddana obróbce magnetycznej na kiełkowanie i wzrost badanych roślin. Testo-wanymi roślinami były: Kolendra siewna Coriandrum sativum, Szałwia lekarska Salvia officinalis, Fasola zwyczajna Phaseolus vulgaris, Ogórek gruntowy Cucu-mis dativus. Wszystkie etapy doświadczenia zostały przeprowadzone w kiełkow-nikach, gdzie podłożem były dwie warstwy bibuły wolnej od zanieczyszczeń. Po-szczególne rośliny badano według schematu: trzy powtórzenia po 50 nasion dla obiektu kontrolnego oraz dla obiektu, w którym zastosowano wodę poddaną dzia-łaniu pola magnetycznego. Aby uzyskać efekt „namagnetyzowania” wody wyko-rzystano magnetyzer składający się z kilku sekcji. W skład jednej sekcji wchodzi namagnesowany osiowo pierścieniowy magnes z ferrytu baru oraz pierścieniowy stalowy biegun. Generowane przez magnesy strumienie magnetyczne po wniknię-ciu do bieguna zmieniają kierunek z osiowego na promieniowy [www.crylomag. com.pl]. Użyta w doświadczeniu wersja magnetyzera to model bez kołnierza o na-stępujących parametrach: ciśnieniu roboczym 0,6 MPa, średnim przepływie wody 2,25 m3•h-1, wartości indukcji 0,30 T. Efekt magnetycznego uzdatnienia wody uzyskano poprzez jednokrotne przepuszczenie medium przez magnetyzer. Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu wody uzdatnionej magnetycznie na kinetykę kiełkowania i początkowy wzrost wybranych gatunków ro-ślin. Rodzaj zastosowanej wody nie miał istotnego wpływu na procent skiełkowanych nasion, ...
Badania polowe przeprowadzono w latach 2002–2004 na glebie lekkiej, zaliczanej do kompleksu żytniego dobrego. Doświadczenie założono metodą lo-sowanych podbloków w układzie zależnym (ang. split-plot) w siedmiu powtórze-niach. Pomiędzy drzewami utrzymywano murawę, a w rzędach ugór herbicydowy. Oceniano odmiany ‘Kelleris’ i ‘Łutówka’ uprawianych w zróżnicowanych warun-kach wodnych: kontrola (O) i nawadniane (W) oraz nawozowych: 0NPK, 1NPK – 130kg N.ha-1 (40+ 30+60), 2NPK – 260 kg N.ha-1 (80+60+120). Nawadnianie stosowano według wskazań tensiometru, gdy potencjał wodny gleby obniżył się poniżej 0,01 MPa. Do nawadniania użyto zraszacze typu ‘Hadar’ o zasięgu r = 1m, na każde drzewo przypadał jeden zraszacz. W zależności od sumy opadów atmosferycznych, w poszczególnych latach badań zastosowano od 27,5 do 61,3 mm wody. W pracy badano wpływ dawek nawodnieniowych i opadów w okresie wegetacji na zawartość N, P, K, Ca, Mg, cukrów, witaminy C i zawartości suchej masy owoców wiśni. Oceniane odmiany charakteryzowały się podobnymi możli-wościami plonotwórczymi. Nawadnianie istotnie zwiększyło plony o 1,96 t.ha-1 (36,5%). Najwyższe plony wiśni (6,78 t.ha-1) zebrano z obiektów nawożonych najwyższą dawką 260 kg N.ha-1. Rezultaty badań wykazały, że w trzyletnim okresie prowadzenia doświadczenia wystąpiła w nawadnianych owocach obniżka zawartości N, P, Mg, cukru, witaminy C w porównaniu do jego zawartości w ...
W latach 2003–2006 w RSD Lipnik k. Stargardu Szczecińskiego przepro-wadzono doświadczenie polowe na glebie lekkiej kompleksu żytniego dobrego. Doświadczenie założono metodą losowanych podbloków w układzie zależnym (ang. split-plot) w siedmiu powtórzeniach. Pomiędzy drzewami utrzymywano mu-rawę, a w rzędach ugór herbicydowy. Badano wpływ nawadniania oraz nawożenia mineralnego na plonowanie dwóch odmian śliw Amersis i Cacańska Rana. Czyn-nikiem I rzędu było nawadnianie (O – poletka kontrolne, bez nawadniania, W – poletka nawadniane), czynnikiem II rzędu nawożenie mineralne 0NPK, 1NPK – 130kg . NPK. ha-1 (40+30+60), 2NPK – 260kg . NPK. ha-1 (80+60+120). Nawadnianie stosowano według wskazań tensjometru, gdy potencjał wodny gleby obniżył się poniżej 0,01 MPa. Do nawadniania użyto zraszacze typu ‘Hadar’ o za-sięgu r = 2m. W zależności od sumy opadów atmosferycznych, w poszczególnych latach badań zastosowano od 21,0 do 37,9 mm. Plonotwórcze możliwości śliwy w istotny sposób zależały od ocenianych czynników doświadczenia: nawadniania i nawożenia, a także były zróżnicowane w poszczególnych latach badań. Średnio pod wpływem nawadniania plony wzrosły o 19,2%. Największe przyrosty plonu śliwy (36,1%) dzięki nawadnianiu stwierdzono w 2006 r., a najmniejsze (8,2%) w 2005 r. Oceniając plony zebrane z nawożonych drzew, większe efekty produk-cyjne stwierdzono na obiektach nawożonych wyższą dawką 2NPK (260 ...
