Zeszyt: 2012, vol. 9 / 03 / 1 (Mar 2012)

Prof. dr hab. inż. Jacek Żarski

Dr inż. Renata Kuśmierek-Tomaszewska

Dr inż. Stanisław Dudek

Tendencje zmian termicznych okresów rolniczych w rejonie Bydgoszczy

Badania wykonano w celu oceny kierunku, zakresu i stopnia istotności zmian wskaźników charakteryzujących termiczne okresy rolnicze w rejonie Bydgoszczy. W badaniach wykorzystano wyniki pomiarów temperatury powietrza, prowadzonych w sposób standardowy, w Stacji Badawczej Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii UTP Bydgoszcz w Mochełku, położonej około 20 km od Byd-goszczy. Badaniami objęto 30-letni okres normalny 1981-2010. Uwzględniono następujące termiczne okresy rolnicze: gospodarczy, wegetacyjny, aktywnego wzrostu roślin, dojrzewania oraz zimowego spoczynku roślin. W wyniku przepro-wadzonych badań nie stwierdzono istotnych trendów zmian wszystkich 15 bada-nych wskaźników charakteryzujących termiczne okresy rolnicze rejonu Bydgoszczy wraz z upływem lat od 1981 do 2010 roku. W niektórych przypadkach (5 na analizowanych 15) stwierdzono natomiast poszerzenie ich zmienności czasowej w latach 1996-2010, w stosunku do poprzedniego okresu 15-letniego 1981-1995, które ewentualnie można traktować, jako symptom obserwowanych zmian klima-tycznych. Średnie wieloletnie w okresie 1981-2010 wartości badanych wskaźników termicznych okresów rolniczych są zgodne z normatywnymi dla rejonu Bydgoszczy, podawanymi w publikacjach charakteryzujących klimat i agroklimat Polski, co świadczy o reprezentatywności punktu pomiarowego w Mochełku. Badania potwierdziły bardzo dużą niestabilność czasową termicznych okresów rolniczych w rejonie Bydgoszczy, charakterystyczną dla umiarkowanego i przejściowego klimatu Polski. ...

Dr inż. Jadwiga Konieczna

Dane katastralne podstawą projektowania granicy rolno-leśnej

Gospodarka leśna jest terytorialnie i funkcjonalnie związana z obszarami wiejskimi, stanowiąc uzupełnienie ich podstawowej funkcji, jaką jest funkcja rol-nicza. Znaczny udział gruntów o niskiej klasie bonitacyjnej, które są obecnie wy-korzystywane jako grunty rolne można przeznaczyć pod zalesienie zwiększając w ten sposób ich wartość ekonomiczną oraz powiększając zasoby leśne w Polsce. W artykule przedstawiono zasady projektowania granicy rolno-leśnej oraz rolę danych katastralnych w procesie wskazywania obszarów przeznaczanych pod zalesienia. Informacje zawarte w katastrze nieruchomości pozwalają na inwentary-zację stanu pierwotnego obszaru w zakresie aktualnego sposobu użytkowania oraz jego wartości produkcyjnej, wyrażonej klasą bonitacyjną. W projektowaniu granicy rolno-leśnej dużą rolę odgrywa również mapa ewidencyjna służąca jako podkład kartograficzny do projektowania kompleksów leśnych. ...

Dr inż. Iwona Michalina Batyk

Elektrownie wiatrowe czy krajobraz i turystyka. Studium przypadku

Od kilku lat w Polsce ma miejsce ofensywa wiatrakowa. Elektrownie wia-trowe powstają na terenach z przepięknym krajobrazem, gdzie ludzie żyją głównie z turystyki. Województwo warmińsko-mazurskie posiada jedne z najlepszych w Polsce warunków do rozwoju energetyki wiatrowej. Sytuacja społeczno-gospodarcza w regionie przyczynia się do poszukiwania dodatkowych źródeł fi-nansowania wydatków gminnych. Wykorzystują to zagraniczne koncerny, które uruchamiają kolejne elektrownie wiatrowe w regionie. Samorządowcy tylko na to czekają, bo marzą o milionach od inwestorów na najbardziej potrzebne inwestycje w gminach.W opracowaniu podjęto dyskusję na temat rozwoju energetyki wiatrowej w kontekście ochrony walorów krajobrazowych regionu Warmii i Mazur. ...

Dr hab. inż. Elżbieta Bondar-Nowakowska

Dr inż. Justyna Hachoł

Mgr inż. Iwona Rybka

Ryzyko pogodowe w wykonawstwie robót konserwacyjnych w ciekach

Ujemna temperatura powietrza, opady atmosferyczne oraz wiatr pogarszają techniczne warunki wykonania robót konserwacyjnych, a także mają wpływ na bezpieczeństwo pracy. Skutkiem rozpatrywanych zdarzeń pogodowych są opóź-nienia w wykonywaniu robót oraz zwiększenie ich kosztów wskutek robót dodat-kowych. Potencjalna strata finansowa, jaka może dotknąć przedsiębiorstwo wskutek niekorzystnych warunków pogodowych określana jest jako ryzyko pogodowe. W pracy dokonano oceny poziomu tego ryzyka w robotach konserwacyjnych na ciekach.W tym celu przeprowadzono analizę kształtowania się pogody w okolicach Wrocławia w latach 2000-2011. Rozpatrywano trzy czynniki pogodowe - tempera-turę powietrza poniżej 0°C, opady deszczu i śniegu oraz prędkość wiatru. Analizę przeprowadzono na podstawie danych meteorologicznych uzyskanych ze stacji Wrocław Port Lotniczy. Oceny dokonano dla okresu zalecanego do prowadzenia robót konserwacyjnych na ciekach tj. od 1września do 31 grudnia. Na podstawie uzyskanych danych określono częstość występowania dni, w których warunki pogodowe stanowiły przeszkodę w wykonawstwie robót kon-serwacyjnych. Analiza wykazała, że niekorzystne warunki pogodowe dla realizacji robót w rozpatrywanym okresie występowały często. Na podstawie uzyskanych danych stwierdzono, że w wykonawstwie robót konserwacyjnych ryzyko pogodo-we kształtuje się na poziomie średnim we wrześniu i październiku oraz jest duże w listopadzie. W grudniu zaś nie należy wykonywać robót konserwacyjnych. ...

Dr Julia Gorzelany–Plesińska

Analiza i ocena przemian społeczno-demograficznych i gospodarczych na przy-kładzie podkrakowskiej gminy Michałowice

Artykuł zawiera analizę i ocenę przemian społeczno-demograficznych oraz gospodarczych w gminie Michałowice. W pierwszej części artykułu na podstawie literatury przedmiotu wyjaśniono termin suburbanizacji (urban-sprawl). Następnie dokonana została charakterystyka gminy Michałowice jako gminy położonej w bezpośrednim sąsiedztwie Krakowa oraz przedstawione zostały obowiązujące w niej akty miejscowego planowania przestrzennego. W związku z tym, że sytuacja demograficzna stanowi podstawowy aspekt rozwoju społeczno gospodarczego, w dalszej części pracy przedstawiono dynamikę zmian demograficznych, a także zmian strukturalnych związanych z przyrostem nowej substancji budowlanej. Co więcej, przeprowadzono badania ankietowe wśród losowo wybranych mieszkańców, dotyczące sytuacji społeczno - demograficznej w gminie Michało-wice. Tempo wzrostu/spadku liczby podmiotów gospodarczych w gminie wpływa na jej rozwój bądź go hamuje. Tym samym, ostatnia część badań dotyczyła stanu i dynamiki przyrostu liczby podmiotów gospodarczych w badanej gminie. ...

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Zmiany parametrów struktury przestrzennej gruntów wsi Barczków jako efekt prac scaleniowych

Prezentowany artykuł przedstawia ocenę zmian wybranych parametrów przestrzennych gruntów wsi Barczków, na obszarze której w okresie od września 2008 do listopada 2011 r. przeprowadzono prace scaleniowe. Wieś Barczków o powierzchni 213 ha położona jest w gminie Szczurowa, powiat brzeski. W chwili obecnej zakończone zostały geodezyjne prace projektowe nad nowym układem gruntowym, co pozwala na porównanie go z układem dotychczasowym. Jednak do całkowitego zakończenia całego procesu faktycznego przekształcania struktury przestrzennej rozpatrywanej wsi niezbędna jest realizacja inwestycji związanych z budową nowych i unowocześnieniem istniejących elementów sieci transportowej wsi, które realizowane będą w ramach zagospodarowania poscaleniowego.Ocenie poddano zbiory danych o działkach i gospodarstwach, które charak-teryzują układy gruntowe wsi Barczków przed i po scaleniu. Interpretacja uzyska-nych wyników wskazuje na zauważalną poprawę struktury przestrzennej wsi, która widoczna jest najbardziej w ograniczeniu liczebności dużej grupy działek nie posiadających dotychczas dojazdu do drogi publicznej. Również stosunkowo nie-wielkie, chociaż korzystne zmiany zostały zaobserwowane w zakresie zmniejszenia liczebności działek ewidencyjnych w poszczególnych gospodarstwach. Zmniejszone zostały odległości pomiędzy gruntami gospodarstw a ich siedliskami, jednak zmiana ta jest niewielka, co związane jest z małym obszarem analizowanej wsi oraz zabudową skoncentrowaną w kilku punktach w jej centralnej części. Dotychczasowa struktura obszarowa gospodarstw pozostała praktycznie bez zmian, co wskazuje ...

Dr inż. Krzysztof Jóźwiakowski

Mgr inż. Aneta Pytka

Dr inż. Michał Marzec

Mgr inż, Magdalena Gizińska

Joanna Dąbek

Beata Głaz

Agnieszka Sławińska

Rozwój infrastruktury wodno-ściekowej w województwie lubelskim w latach 2000-2011

W pracy przeprowadzono analizę rozwoju infrastruktury wodno-ściekowej w woj. lubelskim w latach 2000-2010. Ponadto na podstawie wyników badań an-kietowych, wykonanych w 70 wybranych gminach województwa, przedstawiono stan podstawowych elementów infrastruktury wodno-ściekowej w 2011 r. Stwier-dzono dużą dysproporcję pomiędzy rozwojem sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenach wiejskich woj. lubelskiego w pierwszej dekadzie XXI wieku. Odnoto-wano, że w 2011 r. w wybranych gminach województwa (głównie wiejskich) z sieci wodociągowej korzystało 84,8% ludności, a z sieci kanalizacyjnej tylko 18,6%. W latach 2000-2010 w woj. lubelskim odnotowano stopniowy postęp w zakresie budowy sieci kanalizacyjnych, a szczególnie w przypadku zbiorowych i przydomowych oczyszczalni ścieków, który był możliwy głównie dzięki funduszom unijnym pozyskanym przez jednostki samorządowe. W analizowanym okresie wśród zbiorowych oczyszczalni ścieków najczęściej stosowano oczyszczalnie biologiczne, a w przypadku obiektów przydomowych - systemy z drenażem rozsą-czającym. ...

Prof. dr hab. inż. Stanisław Harasimowicz

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Ocena struktury przestrzennej wsi Sękowa na podstawie danych z ewidencji gruntów oraz analizy stanu faktycznego

Struktura przestrzenna gospodarstw rolnych na większości obszaru Polski jest bardzo niekorzystna, w szczególności dotyczy to Polski południowej oraz po-łudniowo-wschodniej. Daleko idące zmiany wybranych parametrów tej struktury są najczęściej wynikiem prac scaleniowych, realizowanych zgodnie z zapisami ustawy o scalaniu i wymianie gruntów z dnia 26 marca 1982 roku. Jedną z najważniejszych przesłanek kwalifikujących dany obszar do przeprowadzenia na nim scalenia jest nadmierne rozdrobnienie gruntów, którego efektem jest duża liczba działek należących do poszczególnych gospodarstw, najczęściej powiązana z niewielka przeciętna powierzchnią takiej działki. Dane wykorzystywane przy wykonywaniu analiz rozdrobnienia gruntów pozyskiwane są najczęściej w wyniku przetworzenia części opisowej operatu ewi-dencji gruntów i budynków. Takie podejście może w niektórych przypadkach być źródłem nieprawidłowego opisu faktycznego stanu struktury przestrzennej gospo-darstw na danym obszarze, co wykazano w prezentowanym artykule na przykładzie wsi Sękowa położonej w gminie Sękowa w powiecie gorlickim. Na jej obszarze można zaobserwować znaczne rozbieżności pomiędzy rozdrobnieniem gruntów wynikającym z analizy danych z ewidencji gruntów, a rozdrobnieniem faktycznym, którego wielkość oszacowano traktując sąsiadujące ze sobą grunty należące do jednego właściciela jako jedną działkę. Po przeanalizowaniu grupy dwudziestu go-spodarstw o największej liczbie działek, różnica pomiędzy uzyskanymi tymi dwoma sposobami wartościami przedstawiającymi liczbę działek w gospodarstwie oraz przeciętną wielkość działki w gospodarstwie wyniosła 300% (wzrost ...

Mgr inż, Magdalena Gizińska

Dr inż. Krzysztof Jóźwiakowski

Dr inż. Michał Marzec

Mgr inż. Aneta Pytka

Problemy budowy i rozruchu gruntowo-roślinnych oczyszczalni ścieków bez nasadzenia roślinności na przykładzie obiektu w Skorczycach

W pracy przedstawiono zagadnienia dotyczące budowy i rozruchu gruntowo-roślinnych oczyszczalni ścieków na przykładzie obiektu, który powstał w 2011 roku w miejscowości Skorczyce (woj. lubelskie). Stwierdzono, że koszty budowy tego typu oczyszczalni zwracają się po około 5 latach eksploatacji. Obliczono, że koszty materiałów stanowiły 65% całkowitych kosztów inwestycyjnych poniesionych na instalację obiektu. Pozostałą część (około 35%) stanowiły koszty usług, związanych z zaprojektowaniem i wykonaniem oczyszczalni oraz z nadzorem nad jej budową i rozruchem. W pierwszych miesiącach pracy oczyszczalni stwierdzono ponad 95% efektywność eliminacji zanieczyszczeń organicznych (BZT5 i ChZT) oraz usuwania zawiesin ogólnych. Najkorzystniejsze warunki do usuwania zanieczyszczeń zaobserwowano w pierwszym złożu z pionowym przepływem. W okresie rozruchu oczyszczalni średnia skuteczność usuwania fosforu ogólnego wynosiła 84%, a azotu ogólnego nie przekraczała 42%, co może wynikać z niedo-statecznego wytworzenia się błony biologicznej i niekorzystnych warunków do prawidłowego przebiegu procesów nitryfikacji i denitryfikacji. ...

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Ocena efektów scalenia gruntów wsi Borek realizowanego w związku z budową autostrady A4

Prezentowany artykuł przedstawia ocenę efektów prac scaleniowych prze-prowadzonych na obszarze stanowiącym fragment wsi Borek, położonej w gminie Rzezawa w powiecie bocheńskim. Prace scaleniowe na tym obszarze wykonywane były w związku z budową autostrady A4 (odcinek Kraków - Tarnów), która prze-cięła układ gruntowy wsi w jej południowej części. Pracami scaleniowymi objęto 246 ha, co stanowi około 26 % całego obszaru wsi. W chwili obecnej (stan ma ma-rzec 2012 roku) zakończone zostały zasadnicze prace nad geodezyjnym projektem scalenia, co umożliwiło dokonanie analiz weryfikujących przyjęte założenia pro-jektowe oraz porównujących układy gruntowe przed i po scaleniu. Jednak faktyczne zakończenia reorganizacji układu gruntowego uwarunkowane jest zakończeniem inwestycji towarzyszących projektowi scalenia, w ramach których wykonane zostaną przede wszystkim nowe elementy sieci transportowej.Obszar wsi Borek charakteryzował się prze scaleniem wyjątkowo nieko-rzystną strukturą przestrzenną, w tym przede wszystkim istnieniem dużych, zwar-tych obszarów nie posiadających połączenia z siecią dróg transportu rolnego oraz dominacją działek nadmiernie wydłużonych. Między innymi z wymienionych po-wodów duża cześć wsi, w tym obszar przecięty autostradą, od wielu lat nie jest użytkowana rolniczo. Uzyskane efekty prac scaleniowych należy uznać za korzystne, w szczegól-ności zlikwidowane zostało zjawisko braku dostępu działek do dróg oraz ich nie-korzystny kształt, chociaż dokonało się to kosztem zwiększenia liczby działek ewi-dencyjnym na ...

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr hab. inż. Krzysztof Pulikowski prof. nadzw.

Dr inż. Maria Strzelczyk

Dr inż. Aleksandra Steinhoff-Wrześniewska

Zmiany stężeń fosforu ogólnego w odpływach z kolejnych stopni złoża roślinno- -gruntowego

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących zmian stężeń fosforu ogólnego na odpływie z kolejnych złóż gruntowo-roślinnej oczyszczalni w Pasz-kowie. Analizowano ścieki bytowe wprowadzane na cztery złoża pracujące w technologii constucted wetland. Złoża zaprojektowano z poziomym przepływem podpowierzchniowym w konfiguracji mieszanej (szeregowo - równoległej). Ocenie poddano skład ścieków bytowych wprowadzanych na złoża jak również skład fizyko-chemiczny odpływów. Badania prowadzono w okresie VII 2008 - III 2011. Stwierdzono średnią skuteczność pracy obiektu dla fosforu ogólnego na poziomie 40,0 %, przy czym najwyższe roczne efekty pracy obserwowano dla złoża 1. Śred-nie stężenie fosforu ogólnego w ściekach odprowadzanych do odbiornika wynosiło 4,4 mgP∙dm-3. Ze względu na warunki jakim powinien odpowiadać odpływ z oczyszczalni dla RLM < 2000, oczyszczalnia spełniała warunki jedynie dla wartości BZT5 i ChZT. W przypadku zawiesiny przekroczenia dopuszczalnych norm ob-serwowano przez cały okres badawczy. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Walory środowiskowe uzdrowiska przedmiotem zapotrzebowania na rynku turystycznym

Tereny miejscowości uzdrowiskowych są zazwyczaj obszarami o wysokiej atrakcyjności krajoznawczo-przyrodniczej. Walory środowiskowe występujące w poszczególnych uzdrowiskach mają wpływ na jakość ich funkcjonowania. Do walorów środowiskowych należą między innymi: elementy infrastruktury tury-stycznej, atrakcje turystyczne, usługi turystyczne stanowiące przedmiot zapotrze-bowania na rynku turystycznym. W przeprowadzonych badaniach zwrócono uwagę na dwa uzdrowiska Kotliny Jeleniogórskiej tj. Świeradów-Zdrój i Cieplice Śląskie-Zdrój. Zaliczyć je można do prężniej funkcjonujących na Dolnym Śląsku. Miejscowości te poziom pełnionych funkcji uzdrowiskowych, standard infrastruktury uzdrowiskowej w pewnym stopniu zawdzięczają podstawowym czynnikom występującym na ich terenie, a mającym wpływ na kształtowanie przestrzeni uzdrowisk. Wśród nich wymienić należy: zasoby leczniczych surowców naturalnych (klimat, wody mine-ralne, torfy, borowiny); niepowtarzalne układy zieleni w kontekście walorów kom-pozycyjnych, estetycznych i historycznych; obecność w sąsiedztwie uzdrowisk du-żych kompleksów leśnych, mających wpływ na warunki klimatyczne i lecznicze oraz stanowiących tło estetyczne założenia uzdrowiskowego; usytuow-anie uzdrowiska wewnątrz lub w pobliżu obszarów prawnie chronionych; lokaliza-cję na terenach tradycyjnie wypoczynkowych; usytuowanie na terenach dostępnych publicznymi środkami transportu (korzystne połączenia komunikacyjne).     ...

Mgr inż. Łukasz Tyburski

Dr hab. inż. prof. nadzw. Andrzej Czerniak

Inwentaryzacja zwierząt padłych na drogach w wyniku kolizji z pojazdami

Wzrost znaczenia transportu drogowego wymusza modernizację wielu od-cinków dróg. Zmiany w transporcie nie są bez znaczenia dla środowiska przyrod-niczego - fauny. W celu określenia dokładnej liczby zwierząt ginących na drogach rozpoczęto badania mające na celu opracowanie mobilnej metody inwentaryzacji zwierząt padłych, w wyniku zdarzeń drogowych. Odpowiednia metoda posłuży m.in. do badań porealizacyjnych efektywności zastosowanych zabezpieczeń mają-cych na celu zmniejszenie liczby kolizji ze zwierzętami oraz pozwoli na wyznaczanie korytarzy migracyjnych. W przedstawionych badaniach przeanalizowano użycie metody mobilnej z użyciem kamery cyfrowej zamontowanej na samochodzie specjalistycznym.Badania wstępne wykazały znaczenie wielu czynników na efektywność badań. Wpływ miały m.in. czynniki pogodowe, prędkość pojazdu badawczego, czas jaki upłynął od zdarzenia drogowego.Z przeprowadzonych badań wynika, że średnia efektywność metody mobilnej wyniosła 31,65%. W przypadku analizy uwzględniającej wyłącznie płazy i gady - średnia efektywność badań wyniosła 27,69%. W przypadku oddzielnej analizy pozostałych grup zwierząt, średnia efektywność metody wyniosła 50%. W badaniach nie uwzględniono bezkręgowców.Zaletą opisanej metody mobilnej jest możliwość powrócenia do badanych materiałów w dowolnym czasie, jak również stworzenie interaktywnej mapy uwzględniającej problematykę zdarzeń drogowych ze zwierzętami. ...

Dr hab. inż. Krzysztof Pulikowski prof. nadzw.

Prof. dr hab. inż. Franciszek Czyżyk

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr inż. Maria Strzelczyk

Udział azotu azotanowego w ogólnej zawartości azotu w wodach odpływających ze zlewni użytkowanych rolniczo

W pracy przeanalizowano wyniki badań zawartości azotu azotanowego i ogólnego w odciekach drenarskich i wodach powierzchniowych pochodzących z dwóch obiektów położonych na Dolnym Śląsku. Szczegółowej analizie poddano udział azotanów w ogólnej zawartości azotu. Odcieki drenarskie charakteryzowały się znaczną zawartością azotu ogólnego: średnie stężenie w okresie badawczym wynosiło od 22,4 mg N • dm-3 do 36,9 mg N • dm-3. W odciekach drenarskich, po-chodzących z różnych działów drenarskich, stosunek N-NO3:N nie wykazywał istotnych różnic i zawierał się w granicach 75 88%, mimo, że wody te różniły się istotnie zawartością azotu ogólnego i azotanowego. Odprowadzenie odcieków dre-narskich zasobnych w związki azotowe na obu obiektach powodowało wzrost średnich stężeń azotu ogólnego w wodach powierzchniowych. W półroczu letnim wody te wykazywały mniejszy stosunek N-NO3:N, co należy tłumaczyć intensyw-nym pobieraniem tego jonu przez rośliny w okresie wegetacji. Niezależnie od ana-lizowanego półrocza wyższy udział azotanów stwierdzano w wodach poniżej obiektu. Jedynie w przypadku obiektu nizinnego różnice te były istotne dla poziomu istotności p=0,05. Mniejszy udział azotu azotanowego w ogólnej zawartości azotu w wodach powierzchniowych sprzyjał większym wahaniom stosunku N-NO3:N. ...

Dr inż. Bartosz Mitka

Dr inż. Izabela Piech

Modelowanie powierzchni terenu

Od wielu lat modele 3D reprezentujące powierzchnię terenu znajdują zasto-sowanie w różnych dziedzinach nauki i inżynierii. W pracy pokazano i opisano proces implementacji danych do NMT, dokonano przeglądu metod tworzenia NMT opartych na siatkach TIN i GRID. Przedstawiono też metody tworzenia siatek TIN. Opisano również metody interpolacji wysokości w modelach rastrowych na podstawie danych pomiarowych z wykorzystaniem różnego typu algorytmów. ...

Dr inż. Paweł Biedka

Dr inż. Dariusz Andraka

Rola opadów atmosferycznych w procesie eutrofizacji jezior

W artykule dokonano próby oceny wpływu opadów atmosferycznych na przebieg procesu eutrofizacji wód wybranych czterech połączonych ze sobą jezior Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego: Necka, Rospudy Augustowskiej, Studzie-nicznego i Białego Augustowskiego. W analizie wykorzystano numeryczny model eutrofizacji zdefiniowany w programie WASP (Water Analysis Simulation Pro-gram), rozwijanym i wykorzystywanym w Amerykańskiej Agencji Ochrony Śro-dowiska. Parametry modelu wprowadzono na podstawie wyników badań własnych prowadzonych w latach 1998-2008 oraz wyników badań wód deszczowych do-stępnych w opracowaniach WIOŚ i rocznikach statystycznych. Korzystając ze ska-librowanego modelu, symulowano sytuację, w której zwiększano lub zmniejszano oszacowane ładunki azotu i fosforu dostarczanego do wód jezior z opadami atmos-ferycznymi i obserwowano zmiany liczonego w modelu stężenia azotu całkowitego, amonowego i azotanów (V), fosforu całkowitego i fosforanów (V), a także chlorofilu a. Na podstawie tych zmian dokonano oceny roli, jaką pełnią opady atmosferyczne w procesie eutrofizacji zbiorników wód stojących.     ...

Dr inż. Krzysztof Chmielowski

Mgr inż. Paulina Bąk

Mgr inż. Karolina Kurek

Sprawność działania oczyszczalni ścieków w Dobczycach

W pracy przedstawiono skuteczność oczyszczania ścieków na przykładzie oczyszczalni w Dobczycach. Badania oparto na analizie 44 próbek ścieków suro-wych i ścieków oczyszczonych w okresie od stycznia 2007 do grudnia 2010 roku. Analizie poddano wartości pięciu wybranych wskaźników zanieczyszczeń tj. BZT5, ChZTCr, zawiesiny ogólnej, azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego. Określono liczbę przekroczeń dopuszczalnych wartości wskaźników zawartych w pozwoleniu wodno-prawnym. Zbadano skuteczność zmniejszenia poszczególnych wskaźników w badanym okresie czasu. Przeprowadzone badania wykazały wysoką skuteczność zmniejszenia zanieczyszczeń. Średnia redukcja badanych wskaźników wyniosła: BZT5 - 98,9%, ChZTCr - 97,6%, zawiesina ogólna - 97,6%, azot ogólny - 89,4%, fosfor ogólny - 97,6%.     ...

Dr inż. Izabela Anna Tałałaj

Standard życia mieszkańców województwa podlaskiego a ilość generowanych przez nich odpadów komunalnych

W pracy podjęto próbę oceny wpływu standardu życia mieszkańców woje-wództwa podlaskiego na ilość wytwarzanych odpadów komunalnych. Analizę zmian ilości odpadów prowadzono dla obszaru całego województwa, w ośmioletnim przedziale czasowym (2001-2008). Do analiz przyjęto 8 zmiennych charakte-ryzujących standard życia mieszkańców i mogących różnicować generowanie od-padów w poszczególnych regionach oraz dwie zmienne związane z generowaniem odpadów (ilość wytworzonych odpadów oraz wskaźnik nagromadzenia odpadów). Jako narzędzie analityczne wykorzystano pakiet Statistica, za pomocą którego ustalono kierunek oraz siłę oddziaływania między wybranymi zmiennymi a ilością odpadów, opisano zależności występujące między nimi oraz przeanalizo-wano struktury w uzyskanych danych. Wyniki przeprowadzonych badań wskazały, że poszczególne zmienne mają różny wpływ na wytwarzanie odpadów, czego wyrazem jest przestrzenne zróżni-cowanie ilości odpadów. Stwierdzono m.in. zanikanie współzależności między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem a ilością generowanych odpadów. W skali województwa zaobserwowano wysoką korelację, między ilością odpadów a ludnością korzystającą z oczyszczalni ścieków oraz stopniem urbanizacji. Stwierdzono, że są to korelacje właściwe dla obszarów zurbanizowanych, obejmu-jących m. in. miasta na prawach powiatu. Analiza współczynników korelacji wska-zała również na dodatnią korelację między wskaźnikiem nagromadzenia odpadów a ilością osób bezrobotnych oraz zużyciem wody z wodociągów w gospodarstwie domowym. W celu sklasyfikowania badanego obszaru na typologiczne grupy, po-dobne do siebie ze względu na standard życia i ...

Dr inż. Krzysztof Chmielowski

Mgr inż. Karolina Kurek

Mgr inż. Paulina Bąk

Efektywność oczyszczania ścieków na przykładzie oczyszczalni w Lipnicy Wiel-kiej

W niniejszej pracy została przedstawiona skuteczność oczyszczania ścieków na oczyszczalni w Lipnicy Wielkiej. Do oczyszczalni dopływają ścieki bytowe systemem kanalizacji grawitacyjnej. Zastosowana na obiekcie, metoda oczyszczania oparta jest na technologii niskoobciążonego osadu czynnego z chemicznym strącaniem fosforu.Badania zostały przeprowadzone w okresie od marca 2003 roku do czerwca 2010 roku. Analizie poddano próbki ścieków surowych i oczyszczonych. Badano następujące wskaźniki zanieczyszczenia ścieków BZT5, ChZTCr, zawiesina ogólna, na których podstawie określono efektywność działania oczyszczalni. Dodatkowo określono ilość ścieków dopływających do oczyszczalni.Na podstawie wykonanych analiz i otrzymanych wyników określono średnią skuteczność usuwania zanieczyszczeń: dla BZT5 wyniosła ona 96,23%, dla ChZTCr -91,42%, a zawiesina ogólna była równa 95,71%. Wyniki te dowodzą, iż oczyszczalnia ścieków w Lipnicy Wielkiej skutecznie zmniejsza ilość szkodliwych dla środowiska zanieczyszczeń. Zaobserwowano również, iż w okresie badań ilość dopływających ścieków w badanym okresie zaobserwowano niedostateczną ilość ścieków dopływających do oczyszczalni co wskazuje na jej niedociążenie hydrau-liczne.     ...

Dr inż. Paweł Biedka

Sezonowe zmiany stężenia tlenu i potencjału oksydoredukcyjnego w hypolimnio-nach wybranych jezior Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego

W artykule zaprezentowano wyniki pomiarów stężenia tlenu i potencjału oksydoredukcyjnego prowadzonych w cyklu rocznym w czterech jeziorach Poje-zierza Suwalsko-Augustowskiego. Badaniami objęto cztery jeziora leżące w bez-pośrednim sąsiedztwie Augustowa: Studzieniczne, Białe Augustowskie, Rospudę Augustowską i Necko. Pomiary przeprowadzono przy użyciu wieloparametrowej sondy YSI 600XL, w odstępach około miesięcznych od maja do kwietnia 2006-2007r, w punktach o największej głębokości. Wyniki pomiarów potwierdzają eu-troficzny charakter jezior oraz istotną rolę zasilania wewnętrznego w procesie ich eutrofizacji. ...