Zeszyt: 2010, vol. 7 / 08 / 2
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących wpływu osadnika wstępnego z filtrem biologicznym na zmiany wartości wybranych parametrów fizykochemicznych wód rzeki Wierzbiak zasilających zbiornik zaporowy w Mściwojowie.Osadnik wstępny z filtrem biologicznym jest częścią zbiornika wstępnego. Składa się z 3 komór o różnej głębokości, z czego środkowa obsadzona jest trzciną (Phragmites australis) i pełni rolę filtra biologicznego, w którym zachodzą procesy oczyszczania wody.Badania przeprowadzono od czerwca do października 2008 r. W próbach wody pobieranych co 2 tygodnie w laboratorium oznaczano stężenia azotanów i fosforanów, bezpośrednio w terenie mierzono temperaturę, przewodność oraz pH. W próbach osadów dennych oraz trzciny zwyczajnej oznaczono zawartość azotu, fosforu, suchej masy.Otrzymane wyniki wskazują na wyraźne zmniejszanie się stężenia azotanów oraz wzrost temperatury w wodzie wypływającej z osadnika. W większości przy-padków zanotowano w osadniku redukcję stężenia fosforanów. Przepływ wody przez osadnik nie wpływa na zmianę pH.
...
Waloryzacja hydromorfologiczna zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną jest elementem wspierającym biologiczną ocenę stanu ekologicznego wód po-wierzchniowych. Stan ekologiczny rzek związany jest z liczebnością i różnorodno-ścią występujących w nich gatunków. Bioróżnorodność środowiska wodnego uza-leżniona jest od zmian zachodzących we właściwościach ekosystemu rzecznego, co w dużej mierze związane jest z przekształceniami koryt rzecznych. W artykule przedstawiono wyniki hydromorfologicznej waloryzacji frag-mentu rzeki Bystrzycy poniżej zbiornika Mietkowskiego wraz z jej starym korytem. Analizie poddano sztucznie wybudowany kanał zrzutowy odprowadzający wodę ze zbiornika (1,4 km), dawne koryto rzeki (2,2 km), które prowadziło wodę przed wybudowaniem zapory wodnej oraz odcinek rzeki po połączeniu nowego fragmentu ze starym korytem Bystrzycy (1,4 km). Łącznie przeanalizowano 25 odcinków rzeki po 200 m każdy. Stopień naturalności poszczególnych fragmen-tów rzeki oceniono na podstawie metodyki Ilnickiego i Lewandowskiego. Kryteria oceny ekologicznej uwzględniły morfologię koryta, hydrologię cieku, jakość wody, zadrzewienie koryt rzecznych, roślinność wodną i roślinność skarp, ukształtowanie strefy przybrzeżnej oraz sposób użytkowania doliny.Z przeprowadzonych badań wynika, że wraz z oddalaniem się od zbiornika wodnego wzrasta kategoria naturalności rzeki Bystrzycy. Odcinki przynależące do dawnego koryta rzeki zakwalifikowano do III kategorii naturalności, natomiast kanał odprowadzający wodę ze zbiornika (obecnie stanowiący integralną część rzeki Bystrzycy) w 71% zaliczono do niskiej IV kategorii. Po połączeniu ze ...
Autorzy przeprowadzili wstępną analizę warunków zamulania zbiornika Otmuchów. Specyfiką tego zbiornika jest jego położenie geograficzne w zlewni oraz pełnione funkcje. Kaskada zbiorników Nysa-Otmuchów położona jest w środkowym odcinku doliny rzeki Nysy Kłodzkiej w południowo-zachodnim, podgórskim rejonie województwa opolskiego. Przeanalizowano ogólną charaktery-stykę ilości rumowiska dostarczanego do zbiornika i cechy fizyczne osadów z różnych stref tego zbiornika. Przeanalizowano również warunki zamulania zbiornika i zmiany jego pojemności w czasie.
...
W laboratoriach hydraulicznych poza podstawowymi badaniami modelo-wymi budowli hydrotechnicznych coraz częściej prowadzone są eksperymentalne prace nad rozpoznaniem warunków przepływu wody przez różnego typu wodne konstrukcje środowiskowe. Badania te dotyczą wybranych sytuacji towarzyszących przepływowi wody w rozmywanych korytach aluwialnych, z porostem roślinnym, z uwzględnieniem przepływu ryb, na przepuszczalnych konstrukcjach kamiennych, urządzeniach prototypowych, aeratorach lub komorach wirowych. W badaniach tych uzyskujemy szybkie, często pulsacyjne zmiany ciśnień i towa-rzyszące im pulsacje prędkości przepływu. Wymagają one zastosowania nowocze-snych technik i urządzeń badawczych, które w swym działaniu wykorzystują wy-sokiej częstotliwości impulsy elektromagnetyczne lub akustyczne. Wykorzystuje się je również w pomiarach terenowych jako źródło sygnałów dla układów wspo-magania działań eksploatacyjnych obiektów. Większość ośrodków krajowych po-siada laboratoria hydrauliczne wyposażone w podobnej klasy urządzenia pomia-rowe. Są to często takie same modele mierników. Niezbędne staje się więc opracowanie spójnych standardów badań i interpretacji uzyskiwanych wyników. W artykule opisano stosowane w Laboratorium Hydraulicznym SGGW mierniki do pomiaru prędkości przepływu wody. Podano zasady konfiguracji tych urządzeń i podłączenia ich do komputerowego systemu pomiarowego. Konfiguracja aparatury pomiarowej zależy od rodzaju i wartości gromadzonych danych, od ich wiary-godności, szybkości pozyskiwania, transmisji i weryfikacji. Omówiono organizację badań w zakresie pomiarów prędkości wody oraz możliwości wykorzystania mier-ników w pomiarach na budowlach rzecznych. Wskazano zasady pozyskiwania ...
Praca dotyczy małego zbiornika wodnego Komorów położonego na potoku Milikówka, w km 5,400, w woj. dolnośląskim. Główną funkcją zbiornika jest re-tencja wody dla rolnictwa i rekreacji. Praca zawiera wyniki badań jakości wody dopływającej do zbiornika, wody retencjonowanej w zbiorniku i odpływającej ze zbiornika, wykonane w okresie od marca do października 2009 roku. Pomiarami objęto następujące wskaźniki jakości wody: azotany, fosforany, temperaturę wody, tlen rozpuszczony, przewodność elektrolityczną, odczyn i przezroczystość wody. Przedstawiono ocenę jakości wód zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz ocenę eutrofizacji wód. Stwierdzono czy badane wody są wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Walory użyt-kowe wody zbiornika określono, porównując badane wskaźniki z wartościami gra-nicznymi, jakim powinna odpowiadać woda przydatna do kąpieli.Badania wykazały, że wody dopływające do zbiornika Komorów ze względu na azotany przekroczyły wartości graniczne wskaźników jakości wód dla klasy II. Wartości temperatury wody, tlenu rozpuszczonego, przewodności elektrolitycznej i odczynu wody są odpowiednie dla klasy I. Natomiast wody odpływające ze zbiornika pod względem azotanów, temperatury i odczynu wody zakwalifikowano do II klasy, natomiast pod względem wartości tlenu rozpuszczonego i przewodności elektrolitycznej do I klasy jakości wód. Ponadto analiza jakości wód retencjonowanych w zbiorniku Komorów wykazała, że jedynie ...
W niniejszym artykule przedstawiono wyniki waloryzacji ekomorfologcznej rzeki Oławy (lewobrzeżny dopływ Odry) na odcinku położonym na terenie miasta Wrocławia w km od 01+400 do 04+800, pomiędzy mostem Rakowieckim a terenami wodonośnymi miasta Wrocławia. Tereny wzdłuż omawianej rzeki należą do obszarów cennych pod względem ekologicznym ze względu na bioróżnorodność, a z drugiej strony narażone są na dużą presję związaną z zagospodarowywaniem doliny. Badany fragment rzeki podzielono na 17 odcinków 200 m, gdzie wykonano waloryzację hydromorfologiczną metodą terenową wg Ilnickiego i Lewandowskiego oraz dla każdego odcinka dokonano waloryzację przyrodniczą. Celem pracy była ocena potencjału ekologicznego doliny rzecznej na terenie zurbanizowanym i możliwości zachowania środowiska przyrodniczego w jak najlepszym stanie, pomimo istniejących zagrożeń.
...
Celem pracy było oszacowanie zagrożenia powodziowego w zlewni rzeki Małej Wełny na odcinku od wypływu z Jeziora Gorzuchowskiego do przekroju Kiszkowo jaz nr 1 (Brudzewko). Podstawą określenia przepływów maksymalnych rzeki Małej Wełny, o prawdopodobieństwie przewyższenia 10%, 1% i 0,2%, były przepływy uzyskane z roczników hydrologicznych z lat 1965-1975 i 1978-1983 oraz własne pomiary prowadzone w latach 2000-2009 w profilu Kiszkowo. Prze-pływy prawdopodobne obliczono według metody IMGW, gdzie prawdopodobień-stwo przewyższenia przepływu maksymalnego rocznego obliczono jako prawdo-podobieństwo alternatywy dwóch niewykluczających się zdarzeń niezależnych. Następnie wprowadzono je do modelu hydraulicznego RUBiKoN, za pomocą któ-rego obliczono rzędne zwierciadła wody, które naniesiono na profil podłużny ba-danej rzeki. Numeryczny model powierzchni doliny rzeki został opracowany na podstawie numerycznych map topograficznych w skali 1:10 000 za pomocą pro-gramu komputerowego ArcGIS z rozszerzeniem Spatial i 3D Analyst. Rzędne zwierciadła wody oraz trójwymiarowy model powierzchni terenu pozwoliły ustalić obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia podtopienia jest niskie (wy-nosi raz na 500 lat), średnie (raz na 100 lat) i wysokie (raz na 10 lat).
...
Suszę meteorologiczną można opisać za pomocą opadów. Wskaźnik, który klasyfikuje rodzaje suszy meteorologicznej, to wskaźnik opadu (SPI - Standardized Precipitation Index). W prezentowanej pracy autorzy klasyfikują i charakteryzują susze występujące w miesiącach półrocza (IV-IX) w wieloleciu 1964-2006 we Wrocławiu-Swojcu.
...
W ostatnich latach, z powodu szybkiego rozwoju społeczeństwa, rośnie po-pyt na opony. Wiąże się to ze wzrostem produkcji zużytych opon. Jednym z głów-nych problemów, związanch ze zużytymi oponami, jest znalezienie odpowiedniego sposobu ich unieszkodliwiania. Unieszkodliwianie zużytych opon powinno być w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Oznacza to, że produkcyjnie i energetycznie wymagające produkty muszą być po ukończeniu swojej żywotności w 100% recyklowane, a uzyskane w ten sposób komponenty ponownie wykorzy-stane.Niniejsza praca zajmuje się problematyką zużytych opon jako cennego surowca. Celem pracy jest opisanie sytuacji unieszkodliwiania zużytych opon w Republice Czeskiej, w Unii Europejskiej (dalej EU - od roku 2004 w 25 krajach członkowskich, od roku 2007 w 27 krajach członkowskich) oraz na świecie. W dalszej części praca dotyczy problematyki wtórnego odbioru zużytych opon w Republice Czeskiej.
...
Została przeprowadzona analiza komunalnych odpadów biodegradowalnych. Podczas kolejnych pomiarów próbek o wadze większej niż 200 kg (całkowita waga próbek wynosiła 2098 kg) okazało się, że procent niechcianych domieszek w wysegregowanych odpadach jest w granicach od 1 do 9%masy (1-11,5%masy). Bardzo trudne jest oddzielenie odpadów biodegradowalnych od pozostałych do-mieszek. Jeżeli nie dojdzie do znaczącej poprawy jakości odpadów, będą musiały być umieszczane na składowisku.
...
Republika Czeska, jako członek EU, zgodnie z dyrektywą 99/31/WE w sprawie składowania odpadów musi ograniczyć ilość odpadów ulegających bio-degradacji umieszczanych na składowiskach. Jednym z warunków eksploatacji składowisk są przepisy odnoszące się do odpadów ulegających biodegradacji: część komunalnych odpadów ulegająca biologicznemu rozkładowi umieszczana na składowiskach musi być stopniowo ograniczana zgodnie z harmonogramem Planu Gospodarki Odpadami Republiki Czeskiej, tj.: do roku 2010 do 75%, do roku 2013 do 50%, a do roku 2020 do 35% całkowitej ilości (masy) komunalnych odpadów ulegających biodegradacji wyprodukowanych w roku 1995. W celach badawczych przeprowadzono w Blansku badania ankitowe, doty-czące składu odpadów pochodzących z gospodarstw domowych. ...
Biofiltracja jest jedną z najlepszych dostępnych technologii (BAT), jednak skuteczność usuwania z powietrza substancji zapachowych nie jest 100% (stan bezzapachowy). Celem pracy była ocena skuteczności tej metody oraz rozwój technologii doczyszczania powietrza opuszczającego filtr biologiczny, służący do likwidacji substancji zapachowych powstających w czasie utylizacji odpadów po-chodzenia zwierzęcego.
...
Została przeprowadzona analiza komunalnych odpadów biodegradowalnych. Podczas kolejnych pomiarów próbek o wadze większej niż 200 kg (całkowita waga próbek wynosiła 2098 kg) okazało się, że procent niechcianych domieszek w wysegregowanych odpadach jest w granicach od 1 do 9%masy (1-11,5%masy). Bardzo trudne jest oddzielenie odpadów biodegradowalnych od pozostałych do-mieszek. Jeżeli nie dojdzie do znaczącej poprawy jakości odpadów, będą musiały być umieszczane na składowisku.
...
Występowanie w odciekach składowiskowych szerokiej gamy zanieczysz-czeń (organicznych i mineralnych) powoduje, że ocena ich właściwości jest zawsze ograniczona do wskaźników wybranych przez prowadzącego badania lub narzuconych przez przepisy określające zakres monitoringu. Ułatwieniem w po-równywaniu różnych obiektów może być zastosowanie indeksu zanieczyszczenia odcieków (LPI - Leachate Pollution Index), obliczanego na podstawie parametrów uznanych za mające potencjalnie największy wpływ na środowisko.W pracy przedstawiono sposób określania wartości indeksu zanieczyszczenia odcieków, także w przypadku braku wyników części wymaganych analiz fizy-kochemicznych. Na podstawie informacji dostępnych w literaturze oraz badań wła-snych porównano wartości uzyskane dla wybranych krajowych składowisk odpadów komunalnych. Na przykładzie wrocławskiego składowiska odpadów ko-munalnych „Maślice" przeanalizowano zmiany poziomu indeksu zanieczyszczenia odcieków, związane z wiekiem oraz zmianami sposobu użytkowania składowiska.Zakres wartości LPI, obliczonego dla krajowych składowisk odpadów ko-munalnych wykazywał duże zróżnicowanie, nie odbiegał jednak istotnie od ich eu-ropejskich odpowiedników. We wszystkich przypadkach wody odciekowe charak-teryzowały się wysokimi wartościami chemicznego zapotrzebowania na tlen (ChZT(Cr)) oraz stężeniami azotu amonowego, częściowo także chlorków. Głównym efektem zamknięcia i rekultywacji składowiska „Maślice" był spadek wartości ChZT(Cr) odcieków i to przede wszystkim wpłynęło na obniżenie wartości indeksu zanieczyszczenia dla tego składowiska. ...
W pracy przedstawiono wyniki oznaczeń wybranych wskaźników zanie-czyszczeń wód podziemnych (zawartości azotu azotanowego, chlorków, sodu, potasu, wapnia i magnezu) pobranych wiosną i jesienią 2006 roku z sześciu pie-zometrów zlokalizowanych wokół składowiska odpadów komunalnych w Wojczy-cach, będących uzupełnieniem wcześniej prowadzonego monitoringu. Wody podziemne dopływające do składowiska odpadów komunalnych w Wojczycach charakteryzowały się dobrą jakością. W wodach odpływających z terenu składowiska stwierdzono wzrost wartości wszystkich analizowanych wskaźników zanieczyszczeń, jednak tylko w niektórych punktach badawczych powodowało to znaczące pogorszenie jakości badanych prób.
...
Pola irygowane zalicza się do jednych z najstarszych rozwiązań technicznych, służących do oczyszczania ścieków. Przy wieloletniej eksploatacji pól irygowanych dochodzi do istotnych zmian składu chemicznego profilu glebowego. Najbardziej niebezpieczne jest odkładanie się w gruncie siarczków metali ciężkich. Po zaprzestanie eksploatacji pól irygacyjnych dochodzi do zmiany warunków tle-nowych. Napowietrzenie gleb organicznych prowadzi do uruchomienia bioche-micznych procesów utleniania materii organicznej, azotu amonowego i siarczków. Skutkować to może gwałtownym zakwaszeniem środowiska glebowe-go. W pracy przedstawiono oryginalne wyniki badań przeprowadzonych w warun-kach laboratoryjnych nad wpływem dynamiki zmian odczynu gleb organicznych, porośniętych roślinnością szuwarową pobranych z terenu wrocławskich pól irygo-wanych. Wykazano, że w skrajnych przypadkach odczyn gleb może obniżyć się po kilku miesiącach od zaprzestania nawadniania ściekami nawet do 3,5 pH.
...
