Tereny wiejskie mają ogromne znaczenie zarówno dla środowiska przyrodniczego jak i życia gospodarczego Polski. Coraz większego znaczenia nabierają ich funkcje pozarolnicze, takie jak: mieszkalnictwo, gospodarka wodna, regeneracja sił i zdrowia ludności, ochrona walorów środowiska przyrodniczego, leśnictwo itd. Konieczność przebudowy struktur agrarnych, uregulowania procesów związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzeba ochrony zasobów wodnych i biocenoz naturalnych będzie wymagała uformowania na tych obszarach nowego modelu użytkowania oraz wprowadzenia gruntownych zmian w kierunkach rolniczego gospodarowania. Akcesja Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku stworzyła możliwość podjęcia długofalowych, niezwykle kosztownych, ale niezbędnych, działań realizujących najważniejsze cele ogólnospołeczne, takich jak ochrona przeciwpowodziowa i regulacja stosunków wodnych, ochrona zasobów i walorów środowiska przyrodniczego i jego częściowa renaturyzacja, kształtowanie pożądanych walorów klimatycznych i krajobrazowych terenów wiejskich, poszerzenie funkcji rolniczej gospodarstw rolnych (obok działalności produkcyjnej) o działalność ekologiczną (ochronną i konserwatorską) oraz pielęgnowanie cech kulturowych i etnograficznych obszarów wiejskich. Działania te, ze względów organizacyjnych i ich prospołeczny charakter, powinno się prowadzić w ramach rządowych programów operacyjnych programowanych i realizowanych na obszarach kilku województw o zbliżonych cechach struktur agrarnych i środowiska przyrodniczego Finansowane powinny być głównie ze środków funduszy unijnych i środków budżetowych. Niezwykle ważnym zadaniem dla rządu powinno stać się opracowanie takich programów dla regionów ...
Artykuł przedstawia próbę oceny efektów przeprowadzonych prac scale-niowych we wsi Brzezie w gminie Kłaj. Wydzielona w wyniku szeregu prac stu-dialnych część wsi została poddana procedurze przebudowy struktury przestrzen-nej w związku z budową autostrady A4 na odcinku Kraków–Tarnów. Prace związane z opracowaniem projektu scalenia gruntów rozpoczęły się w 2006 roku i trwały 2 lata. W chwili obecnej wszystkie prace geodezyjne związane z projektem zostały zakończone i oczekiwane jest wydanie decyzji starosty zatwierdzającej opracowany projekt scalenia. Ocenie poddano zbiory danych o działkach i gospodarstwach dla stanu przed i po wykonaniu prac scaleniowych. W jednym z wariantów uwzględniono zwarte obszary, które nie zmieniły się w trakcie scalenia, wyłączając należące do nich działki z procesu obliczeniowego. Dokonano również próby oceny poprawno-ści wyznaczenia obszaru, na którym prowadzone były prace. Otrzymane wyniki wskazują na poprawę struktury przestrzennej w zakresie zmniejszenia liczby dłu-gich tras przejazdów pomiędzy siedliskiem a gospodarstwami oraz eliminacji dzia-łek bez dojazdów do dróg publicznych. Nie stwierdzono istotnych zmian średniej powierzchni działek ewidencyjnych. Jednocześnie wykazano możliwości korekty granic obszaru objętego postępowaniem scaleniowym, co wskazuje na potrzebę opracowania dokładniejszych metod określających granice terenów, na których konieczne jest wykonanie prac scaleniowych podejmowanych w związku z budo-wą inwestycji liniowych. ...
W ciągu ostatnich kilku lat znacząco zwiększył się rozmiar prac scalenio-wych wykonywanych w związku z realizacją inwestycji liniowych, głównie auto-strad i dróg ekspresowych. W przyszłości prace takie mogą mieć również związek z tworzeniem nowych tras kolejowych. Precyzyjne określenia granic obszaru, który powinien zostać objęty postępowaniem scaleniowym jest zadaniem trudnym i czasochłonnym, z uwagi na konieczność wykonania bardzo dużej ilości obliczeń. Jednocześnie uzyskany wynik ma zasadnicze znaczenie zarówno dla możliwości uzyskania odpowiednich efektów prac scaleniowych, jak i na ich koszty, zależne głównie od powierzchni wyznaczonego obszaru. Dynamiczny postęp w metodach przechowywania i udostępniania danych ewidencji gruntów i budynków oraz szybki wzrost wydajności komputerów pozwala obecnie na zaproponowanie metod umożliwiających szybkie i jednocześnie bardzo precyzyjne wyznaczenie obszarów, dla których negatywny wpływ danej inwestycji uzasadnia wykonanie na danym obszarze scalenia gruntów. Prezentowany artykuł przedstawia propozycję takiej metody, wykorzystującej jako materiały wejściowe dane z ewidencji gruntów i bu-dynków rozpatrywanego obszaru w formacie SWDE oraz przebieg planowanej in-westycji liniowej. Zaprezentowane zostaną kolejne etapy procesu obliczeniowego, którego efektem jest wygenerowanie zasięgów obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia scaleń gruntów związanych z daną inwestycją. ...
W pracy przedstawiono rozmiary rozdrobnienia gruntów indywidualnych we wsiach powiatu Brzozów na podstawie syntetycznego wskaźnika rozdrobnienia działek ewidencyjnych. Obliczony wskaźnik rozdrobnienia dla każdej wsi pozwolił na wydzielenie 4 typów wsi. Wydzielone typy wsi są między sobą zróżnicowane pod względem rozdrobnienia działek, co może stanowić jedno z kryteriów przy ustalaniu kolejności wsi do podejmowania prac scalenia i wymiany gruntów. ...
Artykuł przedstawia pierwszą próbę oceny efektów prac scaleniowych przeprowadzonych w latach 2006-2009 na obszarze gminy Niepołomice. W ob-szarze scalenia znalazły się fragmenty czterech wsi przeciętych pasem budowanej autostrady A4. Prace scaleniowe prowadzone na poszczególnych obrębach for-malnie były przedmiotem odrębnych postępowań administracyjnych, jednak z uwagi na zwartość obszaru, podobny charakter prowadzonych prac oraz fakt równoległego ich prowadzenia przez jedną firmę celowe jest rozpatrywanie uzy-skanych efektów w taki sposób jakby stanowiły obszar jednego postępowania sca-leniowego.Analizie zostały poddane zbiory danych o działkach i gospodarstwach dla stanu przed oraz po wykonaniu prac scaleniowych. Otrzymane wyniki wskazują na nieznaczną poprawę struktury przestrzennej analizowanego obszaru rozpatrywaną z punktu widzenia zmian odległości pomiędzy siedliskami a gruntami wchodzącymi w skład poszczególnych gospodarstw. Wyeliminowane zostało zjawisko występowania działek nie posiadających połączenia z siecią dróg publicznych. Nie stwierdzono istotnych zmian średniej wielkości działek ewidencyjnych oraz go-spodarstw rolnych. Jednym z efektów przeprowadzonej procedury obliczeniowej są również wskazania dotyczące korekty granic obszaru objętego postępowaniem scaleniowym. Uzasadnia to sformułowanie wniosku o konieczności opracowania bardziej precyzyjnych niż dotychczas stosowane metod określających granice tere-nów, na których konieczne jest wykonanie prac scaleniowych podejmowanych w związku z budową autostrad. ...
Opracowana korekta łącząca udziały gospodarstw w kompleksach w zwarte działki dotyczy modelu optymalizacji położenia gruntów względem siedlisk opartego na podziale kompleksów projektowania działek na niewielkie paski elementarne. Celem tej korekty jest połączenie rozproszonych udziałów gospodarstw w zwarte działki pozwalające na uzyskanie plików umożliwiających wykreślenie mapy nowego układu gruntowego wsi.Skuteczność korekty łączącej udziały gospodarstw w kompleksach w zwarte działki została potwierdzona na przykładzie wsi Wojków. Zastosowanie tej korekty pozwoliło na wyeliminowanie wszystkich możliwych do usunięcia udziałów gospodarstw mniejszych od założonego obszaru równego 1 ha i połączenie ich w zwarte działki. Dało to podstawę do wykreślenia na mapie numerycznej nowego układu gruntowego charakteryzującego się zbliżoną do najmniejszej odległością do gruntów i poprawnym rozłogiem działek.
...
Scalenia gruntów są najbardziej skutecznym narzędziem ograniczającym negatywny wpływ budowanych dróg ekspresowych i autostrad na otaczające grun-ty rolne. Zabieg ten rozpoczyna się w każdym przypadku od wyznaczenia granic obszaru, dla którego ten negatywny wpływ został zaobserwowany. Poprawność wykonania tej czynności ma zasadnicze znaczenie zarówno dla możliwości uzy-skania odpowiednich efektów tych prac, jak i na ich koszty, których wielkość jest najczęściej ściśle uzależniona od powierzchni opracowania.Precyzyjne określenie granic obszaru, który powinien zostać objęty postę-powaniem scaleniowym jest niezwykle czasochłonne, co można wiązać z dużą ilo-ścią koniecznych do przeanalizowania danych o charakterze geodezyjno-kartograficznym. Przykładowy proces wyznaczenia obszaru, dla którego wskazane jest przeprowadzenie procedury scalenia gruntów przedstawia propozycję sposobu realizacji tego zadania, wykorzystującego jako materiały wejściowe dane z ewi-dencji gruntów i budynków rozpatrywanego obszaru w postaci numerycznej. Jako obiekt przykładowy wybrano wieś Krzeczów, na obszarze której w roku 2010 za-kończono techniczne prace geodezyjne mające na celu utworzenie nowego układu gruntowego w związku z przebiegającą przez obszar wsi autostradą.
...
Nadmierne rozdrobnienie gruntów rolnych jest jednym z najważniejszych przeszkód uniemożliwiających racjonalne ich użytkowanie na dużej części obszaru Polski. W szczególności problem ten dotyczy południowo-wschodnich rejonów kraju. Narzędziem umożliwiającym kompleksową poprawę struktury przestrzennej gruntów na obszarach całych wsi są scalenia gruntów. Jego powszechne wykorzy-stanie jest jednak ograniczone dużymi kosztami oraz długim czasem trwania całej procedury.Artykuł przedstawia próbę oceny zmian struktury przestrzennej gruntów, która jest wynikiem zakończonego procesu scalenia gruntów we wsi Lipnica Wiel-ka. Scalenie to rozpoczęło się w latach osiemdziesiątych XX wieku i w praktyce zostało zakończone dopiero w 2010 roku. Założono wtedy nową ewi-dencję gruntów oraz uaktualniono informacje o właścicielach gruntów zawarte w księgach wieczystych. Obszar scalenia charakteryzował się bardzo dużą po-wierzchnią opracowania oraz dużą liczbą działek, która w starym stanie wynosiła ponad 49 tysięcy. Liczba uczestników postępowania przekraczała dwa tysiące. W wyniku scalenia poprawiły się wszystkie istotne parametry rozłogu grun-tów gospodarstw. Dotyczy to zarówno znacznego zmniejszenia przeciętnej liczby działek w gospodarstwach, powiększenia ich powierzchni oraz likwidacji obsza-rów, które nie posiadały dostępu do drogi publicznej. W chwili obecnej najważ-niejszym problemem na obszarze wsi Lipnica Wielka jest pozyskanie środków fi-nansowych na realizację wszystkich przewidzianych w projekcie dróg dojazdowych do zaprojektowanych działek. ...
Artykuł przedstawia wstępną ocenę efektów przeprowadzonych prac scale-niowych we wsi Krzeczów położonej w gminie Rzezawa. Prace geodezyjne zwią-zane z przebudową struktury przestrzennej wsi związane z budową autostrady A4 na odcinku Kraków-Tarnów rozpoczęły się w 2009 roku i trwały dwa lata. Opra-cowaniem objęto fragment obrębu o powierzchni 283 ha, a wykonało go Krakow-skie Buro Geodezji i Terenów Rolnych. W chwili obecnej wszystkie techniczne prace geodezyjne związane z wykonaniem szczegółowego projektu scalenia zosta-ły zakończone. W 2011 roku planowane jest wydanie decyzji zatwierdzającej opracowany projekt, a następnie rozpoczęcie prac związanych z zagospodarowa-niem poscaleniowym. Ocenie poddano zbiory danych o działkach i gospodarstwach charakteryzu-jących układ gruntowy przed i po zakończeniu prac scaleniowych. Otrzymane wy-niki wskazują na poprawę struktury przestrzennej rozpatrywanego obszaru, w szczególności w zakresie eliminacji działek, które nie posiadają połączenia z drogami publicznymi oraz poprawy ich kształtu. Nie stwierdzono istotnych zmian średniej powierzchni działek ewidencyjnych ani zmniejszenia przeciętnej ich liczby w poszczególnych gospodarstwach. Wykazano możliwości korekty za-sięgu obszaru objętego postępowaniem scaleniowym, co wskazuje na potrzebę opracowania dokładniejszych metod określających granice terenów, na których konieczne jest wykonanie prac scaleniowych podejmowanych w związku z budo-wą inwestycji liniowych.
...
Artykuł przedstawia wstępną próbę oceny efektów prac scaleniowych prze-prowadzonych we wsi Łętownia w gminie Jordanów, gdzie pracami tymi objęto obszar 206 ha. Prace związane z opracowaniem projektu scalenia gruntów rozpo-częły się w 2006 roku i trwały 2 lata. W chwili obecnej zakończone zostały rów-nież wszystkie prace związane z zagospodarowaniem poscaleniowym. Scalenie gruntów na obszarze wsi Łętownia było pierwszym tego typu działaniem w woje-wództwie małopolskim finansowanym ze środków Unii Europejskiej.Ocenie poddano zbiory danych o działkach i gospodarstwach charakteryzu-jące układy gruntów przed i po scaleniu. Otrzymane wyniki wskazują na istotną poprawę struktury przestrzennej, w szczególności w zakresie zmniejszenia liczby działek w gospodarstwach i powiększenia tym samym ich przeciętnej powierzchni. Stosunkowo niewielka poprawa została zaobserwowana w zakresie zmniejszenia odległości pomiędzy działkami a siedliskami. Wyeliminowano natomiast wystę-powanie działek pozbawionych kontaktu z drogą publiczną, które to zjawisko do-tyczyło większości rozpatrywanego obszaru w okresie poprzedzającym scalenie.
...
Grunty rolne województwa podkarpackiego charakteryzują się dużym rozdrobnieniem, niewielką powierzchnią działek, często o niekształtnych formach. Układ dróg nie zapewnia dostępu wymaganego dla maszyn rolniczych. Jeśli dodamy do tego małe działki siedliskowe i ustanawiane dla nich służebności, mamy obraz struktury rozdrobnienia gruntów województwa podkarpackiego, która jest poważną barierą rozwoju rolnictwa. Celem pracy jest określenia pilności prac scalenia i wymiany gruntów we wsiach powiatu Brzozów. Do określenia pilności prac zastosowano metodę unitaryzacji zerowej. Analizę przeprowadzono na przykładzie 44 wsi powiatu Brzozów, województwo Podkarpackie. ...
Prezentowany artykuł przedstawia ocenę zmian wybranych parametrów przestrzennych gruntów wsi Barczków, na obszarze której w okresie od września 2008 do listopada 2011 r. przeprowadzono prace scaleniowe. Wieś Barczków o powierzchni 213 ha położona jest w gminie Szczurowa, powiat brzeski. W chwili obecnej zakończone zostały geodezyjne prace projektowe nad nowym układem gruntowym, co pozwala na porównanie go z układem dotychczasowym. Jednak do całkowitego zakończenia całego procesu faktycznego przekształcania struktury przestrzennej rozpatrywanej wsi niezbędna jest realizacja inwestycji związanych z budową nowych i unowocześnieniem istniejących elementów sieci transportowej wsi, które realizowane będą w ramach zagospodarowania poscaleniowego.Ocenie poddano zbiory danych o działkach i gospodarstwach, które charak-teryzują układy gruntowe wsi Barczków przed i po scaleniu. Interpretacja uzyska-nych wyników wskazuje na zauważalną poprawę struktury przestrzennej wsi, która widoczna jest najbardziej w ograniczeniu liczebności dużej grupy działek nie posiadających dotychczas dojazdu do drogi publicznej. Również stosunkowo nie-wielkie, chociaż korzystne zmiany zostały zaobserwowane w zakresie zmniejszenia liczebności działek ewidencyjnych w poszczególnych gospodarstwach. Zmniejszone zostały odległości pomiędzy gruntami gospodarstw a ich siedliskami, jednak zmiana ta jest niewielka, co związane jest z małym obszarem analizowanej wsi oraz zabudową skoncentrowaną w kilku punktach w jej centralnej części. Dotychczasowa struktura obszarowa gospodarstw pozostała praktycznie bez zmian, co wskazuje ...
W artykule zawarto wyniki badań rozłogu pól przeznaczonych pod użytki zielone, wchodzących w skład gospodarstw rolnych we wsi Filipowice. Do okre-ślenia podstawowych cech rozłogu pól i gospodarstw wykorzystano specjalistyczne programy komputerowe: „MKTopo GUTR", „Plikpol" i „Pole". Podstawowym elementem powierzchniowym przyjętym do badań były pola, stanowiące ciągłe części działek ewidencyjnych, objęte jedną formą użytkowania. Przeprowadzona analiza objęła podstawowe cechy rozłogu pól, do których należą: przestrzenne pa-rametry pola, oszacowane koszty uprawowe zależne od rozłogu, położenie pola we wsi i w gospodarstwie oraz podstawowe cechy gospodarstwa. W celu wykonania szczegółowych badań wykorzystano metody statystyczne, umożliwiające określenie współczynników korelacji pomiędzy badanymi cechami oraz sporządzenie ko-relacyjnych wykresów rozrzutu. Wykonana analiza pozwoliła na stwierdzenie w jakim zakresie rozłóg pól przeznaczonych pod użytki zielone oraz przestrzenne cechy gospodarstw wpływają na wielkości ponoszonych kosztów związanych z ich uprawą. ...
Struktura przestrzenna gospodarstw rolnych na większości obszaru Polski jest bardzo niekorzystna, w szczególności dotyczy to Polski południowej oraz po-łudniowo-wschodniej. Daleko idące zmiany wybranych parametrów tej struktury są najczęściej wynikiem prac scaleniowych, realizowanych zgodnie z zapisami ustawy o scalaniu i wymianie gruntów z dnia 26 marca 1982 roku. Jedną z najważniejszych przesłanek kwalifikujących dany obszar do przeprowadzenia na nim scalenia jest nadmierne rozdrobnienie gruntów, którego efektem jest duża liczba działek należących do poszczególnych gospodarstw, najczęściej powiązana z niewielka przeciętna powierzchnią takiej działki. Dane wykorzystywane przy wykonywaniu analiz rozdrobnienia gruntów pozyskiwane są najczęściej w wyniku przetworzenia części opisowej operatu ewi-dencji gruntów i budynków. Takie podejście może w niektórych przypadkach być źródłem nieprawidłowego opisu faktycznego stanu struktury przestrzennej gospo-darstw na danym obszarze, co wykazano w prezentowanym artykule na przykładzie wsi Sękowa położonej w gminie Sękowa w powiecie gorlickim. Na jej obszarze można zaobserwować znaczne rozbieżności pomiędzy rozdrobnieniem gruntów wynikającym z analizy danych z ewidencji gruntów, a rozdrobnieniem faktycznym, którego wielkość oszacowano traktując sąsiadujące ze sobą grunty należące do jednego właściciela jako jedną działkę. Po przeanalizowaniu grupy dwudziestu go-spodarstw o największej liczbie działek, różnica pomiędzy uzyskanymi tymi dwoma sposobami wartościami przedstawiającymi liczbę działek w gospodarstwie oraz przeciętną wielkość działki w gospodarstwie wyniosła 300% (wzrost ...
Prezentowany artykuł przedstawia ocenę efektów prac scaleniowych prze-prowadzonych na obszarze stanowiącym fragment wsi Borek, położonej w gminie Rzezawa w powiecie bocheńskim. Prace scaleniowe na tym obszarze wykonywane były w związku z budową autostrady A4 (odcinek Kraków - Tarnów), która prze-cięła układ gruntowy wsi w jej południowej części. Pracami scaleniowymi objęto 246 ha, co stanowi około 26 % całego obszaru wsi. W chwili obecnej (stan ma ma-rzec 2012 roku) zakończone zostały zasadnicze prace nad geodezyjnym projektem scalenia, co umożliwiło dokonanie analiz weryfikujących przyjęte założenia pro-jektowe oraz porównujących układy gruntowe przed i po scaleniu. Jednak faktyczne zakończenia reorganizacji układu gruntowego uwarunkowane jest zakończeniem inwestycji towarzyszących projektowi scalenia, w ramach których wykonane zostaną przede wszystkim nowe elementy sieci transportowej.Obszar wsi Borek charakteryzował się prze scaleniem wyjątkowo nieko-rzystną strukturą przestrzenną, w tym przede wszystkim istnieniem dużych, zwar-tych obszarów nie posiadających połączenia z siecią dróg transportu rolnego oraz dominacją działek nadmiernie wydłużonych. Między innymi z wymienionych po-wodów duża cześć wsi, w tym obszar przecięty autostradą, od wielu lat nie jest użytkowana rolniczo. Uzyskane efekty prac scaleniowych należy uznać za korzystne, w szczegól-ności zlikwidowane zostało zjawisko braku dostępu działek do dróg oraz ich nie-korzystny kształt, chociaż dokonało się to kosztem zwiększenia liczby działek ewi-dencyjnym na ...
Nadmierne rozdrobnienie gruntów gospodarstw stanowi jedną z najwięk-szych przeszkód uniemożliwiających prowadzenie racjonalnej i dochodowej pro-dukcji rolniczej. Identyfikacja obszarów, gdzie zjawisko to występuje z dużym natężeniem, stanowi istotny element procesu identyfikacji obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia prac scaleniowych. Prezentowany artykuł przedstawia propozycję nowego podejścia do oceny rozdrobnienia działek na obszarach wiejskich, poprzez odejście od stosowania przeciętnej powierzchni działki na danym obszarze na korzyść wskaźnika ujmują-cego jednocześnie strukturę obszarową gospodarstw oraz przeciętną powierzchnię działki w poszczególnych określonych grupach obszarowych gospodarstw indywi-dualnych. Proponowany wskaźnik precyzyjnie identyfikuje obszary kwalifikujące się do realizacji prac scaleniowych, poprzez możliwość zróżnicowania wpływu parametrów poszczególnych obszarowych gospodarstw na wartość ostatecznego wskaźnika syntetycznego. Obliczenia związane z wyznaczeniem proponowanego wskaźnika przeprowadzono dla 81 obrębów ewidencyjnych wchodzących w skład powiatu dąbrowskiego (województwo małopolskie). ...
Karpaty są regionem posiadającym ogromne znaczenie dla właściwego funkcjonowania zarówno środowiska przyrodniczego jak i życia gospodarczego Polski. Badania naukowe prowadzone i koordynowane przez Komitet Zagospoda-rowania Ziem Górskich PAN wskazują jednoznacznie, że uprzywilejowanymi funkcjami terenów górskich powinny być; gospodarka wodna, regeneracja sił i zdrowia ludności, ochrona walorów środowiska przyrodniczego, leśnictwo oraz rolnictwo o kierunku hodowlanym.Konieczność przebudowy struktur agrarnych, uregulowania procesów związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzeba ochrony zasobów wod-nych i biocenoz naturalnych, możliwa dzięki wsparciu finansowemu z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, będzie wymagała uformowania na analizowanym obszarze nowego modelu użytkowania oraz wprowadzenia gruntownych zmian w kierunkach rolniczego gospodarowania. Do realizacji tych zadań może być wykorzystane, pod warunkiem wprowadzenia pewnych zmian w przepisach i procedurach, scalenie gruntów jako efektywne narzędzie przebudowy struktur przestrzennych obszarów wiejskich. ...
Struktura obszarowa gospodarstw indywidualnych stanowi istotny element decydujący zarówno o celowości podejmowania prac scaleniowych, jak i prawdo-podobnych efektów takich działań. Identyfikacja obszarów, gdzie parametry określające strukturę obszarową gospodarstw są korzystne, stanowi istotny element procesu identyfikacji obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia prac scaleniowych.Artykuł przedstawia propozycję wskaźnika, który umożliwia ocenę struktury obszarowej jednostek rejestrowych należących do grupy rejestrowej 7.1 (go-spodarstwa indywidualne) z punktu widzenia identyfikacji obszarów kwalifikują-cych się do przeprowadzenia prac scaleniowych. Wskazano na konieczność wprowadzenia takiego wskaźnika z uwagi na wady oceny struktury obszarowej gospodarstw w oparciu o znajomość jedynie przeciętnego obszaru gospodarstwa rolnego na danym obszarze. Wskaźnik obliczany jest na podstawie znajomości udziału procentowego poszczególnych grup obszarowych gospodarstw i umożliwia w o wiele większym stopniu diagnozę możliwych do uzyskania efektów prac sca-leniowych. Obliczenia związane z wyznaczeniem wartości proponowanego wskaźnika zostały wykonane dla obszaru jednego z intensywnie użytkowanego rolniczo powiatu województwa małopolskiego jakim jest powiat dąbrowski. ...
Identyfikacja obszarów, na których parametry określające strukturę prze-strzenną gruntów są korzystne z punktu widzenia celowości realizacji prac scale-niowych, stanowi istotny element procesu wyznaczania obiektów kwalifikujących się do przeprowadzenia tego typu działań. Wykorzystanie we wspomnianym pro-cesie tylko danych z operatu ewidencji gruntów i budynków może być jednak źró-dłem błędów w identyfikacji obszarów, na których możliwe jest uzyskanie istotnych efektów scalenia gruntów, ponieważ w dużej mierze zależą one od układu przestrzennego wsi oraz występujących utrudnień terenowych. Elementy te nie są najczęściej możliwe do identyfikacji na podstawie analizy wspomnianych zbiorów danych.Prezentowany artykuł przedstawia propozycję nowego podejścia do oceny zapotrzebowania na prace scaleniowe na obszarach wiejskich. Zaproponowano uzupełnienie grupy najczęściej wykorzystywanych do tego celu wskaźników obli-czanych na podstawie danych z operatu ewidencji gruntów, wskaźnikiem niemie-rzalnym, określającym natężenie zjawisk negatywnie wpływających na możliwość swobodnego kształtowania nowego układu działek oraz uzyskania zadawalających efektów w wyniku przeprowadzenia prac scaleniowych. Proponuje się wykonanie takiej analizy na podstawie aktualnych zdjęć lotniczych rozpatrywanego terenu.W prezentowanym artykule dokonano wyznaczenia wartości proponowanego wskaźnika dla obszaru jednego z intensywnie użytkowanego rolniczo powiatu woje-wództwa małopolskiego jakim jest powiat dąbrowski. ...
Artykuł zawiera wyniki badań rozłogu działek w miejscowości Mciwojów, których właściciele zamieszkują poza jej obszarem. Podstawowym elementem powierzchniowym, przyjętym do badań, były ciągłe części działek ewidencyjnych objęte jedną formą użytkowania. Do wykonania badań zastosowano specjalistyczne programy komputerowe: MKTopoGUTR, Plikpol i Pole, które wykorzystują dane z numerycznej mapy ewidencyjnej i części opisowej operatu ewidencji gruntów i budynków prowadzonej w systemie cyfrowym. Szczegółowymi badaniami objętych zostało 20 podstawowych cech rozłogu działek. Badanie ukształtowania rozłogu działek ornych polegało na wykonaniu oceny ich rozłogu, poprzez porównanie poszczególnych cech rozłogu działek z wielkościami uznawanymi za poprawne bądź optymalne. Uzyskane parametry poddano ocenie w zakresie ich poprawności, co pozwoliło na wskazanie wad w istniejącym układzie gruntowym i określenie kierunków jego poprawy. ...
W pracy dokonano oceny i analizy szachownicy gruntów o układzie wstęgowym w miejscowości Brzeziny w gminie Puchaczów.Wykonano badania terenowe oraz zastosowano metodę kartograficzno-opisową. Badania obejmują działkę ewidencyjną określoną poprzez: powierzchnię, wydłużenie, kształt, dojazd do niej od zabudowy. Poznanie stanu badanej struktury przestrzennej gruntów pozwoliło na losowo-warstwowy wybór działek do szczegółowych analiz, tak aby proporcjonalnie do liczby działek w grupie obszarowej przypadło co najmniej 10% jej liczebności. Ogółem do badań szczegółowych przyjęto 226 ogólnej liczby działek. Największą wadliwością szczegółowo badanych działek jest ich nadmierne wydłużenie zwłaszcza w rejonie południowo-wschodnim miejscowości. Przeprowadzone badania dowodzą istnienia licznych wadliwości w strukturze przestrzennej gruntów badanych działek. Jest to następstwo przede wszystkim obrotu ziemią i sprawiedliwego dziedziczenia.Analiza struktury władania i użytkowania gruntów pozwoliła zauważyć, że w badanej miejscowości aż 96,7% gruntów należy do właścicieli indywidualnych natomiast 77% jej powierzchni to grunty orne. Około 25% badanych działek nie posiada dostępu do drogi publicznej. Dużym problemembadanej miejscowości jest wydłużenie działek, co wpływa negatywnie na opłacalność uprawy. Jedynym racjonalnym przedsięwzięciem, które mogłoby przebudować istniejący układ gruntów i zlikwidować ich nadmierne rozproszenie jest kompleksowe scalenie gruntów. Istotną przesłanką, która pozwala wytypować wieś Brzeziny do kompleksowego scalenia jest nadmierne rozdrobnienie i wydłużenie działek. ...
Przedmiotem pracy jest problematyka wpływu procesu scalenia gruntów na optymalizację gospodarki leśnej. Analizie poddano scalenie nieruchomości przeprowadzone na obszarze o przewadze gruntów leśnych. Przedmiotem badań był obiekt ,,Wólka Nurzecka", w którego skład wchodzą grunty czterech sąsiadujących ze sobą gmin: Nurzec Stacja, Milejczyce, Czeremcha i Mielnik, położonych w województwie podlaskim, w powiatach siemiatyckim i hajnowskim. Tereny te charakteryzują się średnią lesistością powyżej 50%. W artykule ukazano strukturę przestrzenną gruntów przed i po przeprowadzeniu procesu scalenia i wymiany gruntów. Szczególną uwagę zwrócono na tereny, będące w posiadaniu gospodarstw indywidualnych. Uzyskane wyniki wykazują znaczną poprawę szachownicy gruntów na badanym obszarze. Proces scaleniowy pozwolił na utworzenie korzystnych warunków umożliwiających prowadzenie optymalnej gospodarki leśnej. Uporządkowane zostało rozmieszczenie działek o różnych prawach własności, zmniejszono stopień rozdrobnienia działek, przybliżono położenie działek do aktualnych miejsc zamieszkania uczestników scalenia oraz poprawie uległa infrastruktura drogowa. ...
Optymalizacja wiejskiego układu gruntowego połączona z wymaganymi korektami pozwala uzyskać niewielką (zbliżoną do najmniejszej) przeciętną odległość gruntów od siedlisk oraz poprawne rozłogi wydzielanych działek. Uzyskany w wyniku optymalizacji podział gruntowy wsi cechuje zwykle znaczne zróżnicowanieodległości do gruntów, a także występowanie w niektórych gospodarstwach nadmiernych przyrostów odległości w stosunku do stanu wyjściowego. Opracowana korekta umożliwia wyeliminowanie nadmiernych przyrostów odległości w gospodarstwach, bez istotnego przyrostu odległości do gruntów, wiąże się to jednak z pewnym zwiększeniem rozdrobnienia działek. Szczególnie duże zwiększenie tego rozdrobnienia występuje w przypadku niewielkiej powierzchni gospodarstw wydzielonych w pojedynczych działkach. W rozpatrywanej wsi Wojkówzastosowanie przedstawionej korekty spowodowało zwiększenie liczby działek należących do gospodarstw miejscowych (posiadających siedliska w rozpatrywanej wsi) aż o ponad 20%. ...
W pracy przedstawiono sposób oceny szachownicy gruntów we wsiach: Orzechówka, Stara Wieś i Wesoła. Badaniami objęto wylosowanych w 5 przedziałach obszarowych po 50 nieruchomości rolnych. W nieruchomościach tych oceniono szachownicę gruntów w oparciu o 5 cech, a następnie do nich dodano ocenę dwóch cech określających szachownicę zewnętrzną uzyskując stan szachownicy we wsi. Uzupełnieniem tej oceny jest szczegółowa analiza dostępności działek ewidencyjnych do drogi publicznej, która wykazała brak dostępności doponad 40% liczby działek. Uzyskane wyniki jednoznacznie wskazują na pilną potrzebę likwidacji tych wadliwości w procesie kompleksowych prac scalenia i wymiany gruntów. ...
W opracowaniu przedstawione zostaną badania obejmujące ocenę istniejącego stanu gruntów gospodarstw rolnych w miejscowości Rudnik Stróża - woj. podkarpackie. Materiał badawczy obejmie wszystkie grunty należące do osób zamieszkujących badaną wieś. Wykorzystane dane źródłowe pozyskane zostaną z katastru nieruchomości a zastosowanie narzędzi informatycznych pozwoli na określenie niezbędnych parametrów przestrzennego ukształtowania działek i gospodarstw we wsi. Podstawowym elementem badań będą ciągłe części działek ewidencyjnych, objętych jedną formą użytkowania. Szczegółowe badania dotyczyć będą oceny działek ornych i działek z trwałym użytkiem zielonym oraz ich rozmieszczenia we wsi. Uzyskany wynik umożliwi określenie pozytywnych i negatywnych stron badanego układu gruntowego wskazując niezbędne przemiany w zakresie jego poprawy. ...
