Zeszyt: 2011, vol. 8 / 05
W pracy podjęto próbę oceny zmian opadów atmosferycznych dla potrzeb nawadniania roślin w kontekście oczekiwanych zmian klimatu. Dla wybranej stacji meteorologicznej w centralnej Polsce symulowano opady dla warunków aktual-nych i oczekiwanych zgodnie z typowym dla Polski scenariuszem GISS Model E, zakładającym podwojenie koncentracji CO2 - co jest spodziewane w latach 2050-2060.Dwie 300-letnie serie opadowe porównywano między sobą analizując klu-czowy dla nawodnień okres od maja do września. Dla symulowanych danych przedstawiono rozkłady prawdopodobieństwa sum opadów w badanych okresach, charakterystyki liczbowe zmiennych losowych oraz kwantyle rozkładów prawdo-podobieństwa. Wykazano nieznaczny wzrost średnich sum opadów (do 6 procent) w rozważanych okresach i znacznie większy wzrost wariancji (nawet do 30 procent). W kontekście nawodnień oznacza to większe ryzyko susz i konieczność zapewnie-nia pokrycia wymagań wodnych roślin w okresach krytycznych. Wyniki wskazują na konieczność zastosowania modelu kompleksowego uwzględniającego en bloc zmienne meteorologiczne. ...
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy prowadzi monitoring suszy meteoro-logicznej i rolniczej dla obszaru Kujaw i doliny górnej Noteci. Intensywność suszy meteorologicznej określana jest na podstawie wskaźnika standaryzowanego opadu SPI (Standardized Precipitation Index), a suszy rolniczej - wskaźnika suszy rolni-czej CDI (Crop Drought Index). Istnieje ścisły związek między warunkami atmos-ferycznymi (susza meteorologiczna), a warunkami rozwoju roślin. Korzystając z tych związków, wartości wskaźnika CDI wyznaczane są w oparciu o równania re-gresji pomiędzy CDI a SPI. W ramach monitoringu suszy opracowywana jest prognoza przebiegu tych susz. Prognozowanie przebiegu suszy meteorologicznej i rolniczej w kolejnych dekadach okresu wegetacyjnego przebiega w trzech etapach: prognozowanie deka-dowej sumy opadów (w oparciu o prognozę opadów zamieszczoną na stronach in-ternetowych portalu WetterOnline), wyznaczenie prognozowanej wartości wskaź-nika SPI dla opadów sumowanych, począwszy od 01.04 do końca prognozowanej dekady, wyznaczenie prognozowanej wartości wskaźnika CDI na koniec progno-zowanej dekady (na podstawie równań regresji pomiędzy wskaźnikiem SPI i CDI) i określenie klasy intensywności zjawiska dla badanych roślin i siedlisk użytków zielonych na glebach o różnej retencji.Prognozy wskaźnika suszy meteorologicznej SPI wykazały dużą spraw-dzalność (80-100%). Sprawdzalność prognoz suszy rolniczej była zróżnicowana w zależności od rośliny i zapasów wody użytecznej w glebie (50-100%). Tylko w pojedynczych przypadkach stwierdzono różnice w ocenie klas intensywności rzeczywistych i prognozowanych susz rolniczych. ...
Celem pracy była ocena stopnia istotności zmian wybranych klimatycznych wskaźników potrzeb nawadniania roślin w latach od 1981 do 2010 w rejonie Byd-goszczy, położonym w strefie o największej celowości lokalizacji inwestycji na-wadniających pod względem kryterium klimatycznego w Polsce. W pracy wyko-rzystano wyniki pomiarów meteorologicznych, prowadzonych w sposób standardowy, w Stacji Badawczej Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii UTP Byd-goszcz w Mochełku, położonej około 20 km od Bydgoszczy. Badaniami objęto 30-letni okres normalny 1981-2010. Uwzględniono szereg elementów meteorologicz-nych i wskaźników suszy meteorologicznej i rolniczej. Obliczeń dokonano dla okresu od 1 maja do 30 czerwca. W wyniku przeprowadzonych badań nie stwier-dzono istotnych trendów zmian klimatycznych wskaźników potrzeb nawadniania roślin w rejonie Bydgoszczy wraz z upływem lat od 1981 do 2010 roku. Stwier-dzono natomiast poszerzenie zmienności czasowej opadów atmosferycznych i ewapotranspiracji, a zatem także klimatycznych wskaźników potrzeb nawadniania roślin obliczonych na ich podstawie, w latach 1996-2010 w stosunku do poprzed-niego 15-lecia 1981-1995. ...
W opracowaniu wskazano na małe wykorzystanie (średnio ok. 62%) poten-cjalnej produkcyjności rolnictwa w Polsce, w warunkach istniejących niedoborów wodnych. Wyniki badań potwierdzają, że przy wykorzystaniu nowych technologii i racjonalnej organizacji plony roślin mogą być wyższe niż średnie w regionie (w uprawie pszenicy ozimej o 14,7 dt•ha-1, tj. o 37,1%) i bliskie plonom potencjal-nym. Większa intensywność uprawy roślin skutkuje wzrostem efektywności wykorzystania wody. W gospodarowaniu wodą i zwiększaniu jej zasobów bardzo dużą rolę od-grywa retencja rolnicza (tzw. „mała retencja"), na którą składa się retencja glebowa i krajobrazowa. Zwiększenie retencji glebowej tylko o 1% w badanej mikrozlewni „Rów Wyskoć" w woj. Wielkopolskim, zmniejszyłoby o 4% odpływ roczny ze zlewni i stanowiłoby aż 8,9% odpływu w okresie wegetacji roślin (miesiące IV-IX). Omówiono agrotechniczne sposoby zwiększenia retencji glebowej oraz wpływ struktury zasiewów i struktury nierolniczych elementów na retencję krajobrazową.
...
W warunkach klimatycznych Polski opady atmosferyczne są podstawowym źródłem wody dla roślin. Od ich ilości, intensywności i rozkładu zależy wilgotność gleby, która ma wpływ na prawidłowy wzrost i rozwój roślin. Charakterystyczna dla naszego klimatu jest duża zmienność i kontrastowość występowania opadów. Celem podjętych badań była szczegółowa analiza przestrzennej zmienności opadów atmosferycznych w Centralnej Polsce. Podstawę opracowania stanowiły pomiary opadów prowadzone w okresie wegetacji IV - X 2010 roku w 34 automatycznych stacjach meteorologicznych rozmieszczonych w gospodarstwach sadowniczych na obszarze Polski Centralnej pomiędzy Skierniewicami a Górą Kalwarią. Analiza wyników potwierdza opinię o bardzo dużej przestrzennej zmienności sum opadów, ich maksymalnych wysokości i intensywności oraz długości ciągów dni z opadami i bez opadów. Wysokie różnice wykazano nawet dla stacji położonych bardzo blisko siebie - kilka do kilkunastu kilometrów. Aby wiarygodnie wyznaczyć np. klimatyczny bilans wodny opady powinny być mierzone bezpośrednio na obiekcie dla którego szacowany jest bilans.
...
Produkcja owoców odgrywa istotną rolę w krajowym rolnictwie i gospo-darce narodowej. Aby utrzymać dotychczasowe rynki zbytu a więc i poziom pro-dukcji musimy zapewnić odbiorcom wysoki poziom jakości owoców. Czynnikiem istotnie ograniczającym w naszych warunkach klimatycznych wysokość i jakość plonu drzew i krzewów owocowych jest susza glebowa. Dlatego też nawadnianie sadów i plantacji roślin jagodowych stało się nieodzownym elementem produkcji owoców. Istotnym czynnikiem ograniczającym rozwój nawodnień w Polsce, a przez to i intensyfikację produkcji, jest brak wody. Dlatego bardzo ważnym ele-mentem dalszego rozwoju sadownictwa jest optymalizacja wykorzystania naszych skromnych zasobów wodnych. Powinno wiązać się to nie tylko z budową nowo-czesnych oszczędzających wodę systemów nawodnieniowych ale wdrożeniem w gospodarstwach sadowniczych racjonalnych kryteriów nawadniania roślin sa-downiczych. Trudnością wprowadzania nowych technologii jest rozdrobnienie go-spodarstw sadowniczych i brak wiarygodnych informacji o stosowaniu nawadniania roślin. Niezbędne informacje postanowiono uzyskać za pomocą ankiet prowadzonych na ogólnopolskich konferencjach i targach sadowniczych. Celem prowadzonych badań było oszacowanie wielkości powierzchni stosowanych na-wodnień upraw sadowniczych, poznanie wykorzystywanych rozwiązań technicz-nych, praktycznego stosowania kryteriów nawadniania a także zinwentaryzowanie używanych źródeł wody. Dla uzyskania informacji w roku 2009 przeprowadzono badania ankietowe na wszystkich większych spotkaniach sadowniczych organizo-wanych na terenie całego kraju. Ankietą objęto 928 gospodarstw z 12 województw o łącznej powierzchni uprawy 10362 ha. ...
Badania przeprowadzono w Stacji Badawczo-Dydaktycznej należącej do Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Oceniono wzrost drzew jabłoni od-miany Jonagored posadzonych dwoma sposobami: tradycyjnym i „w redliny". Sa-dzenie „w redliny" polegało na ustawieniu drzewek na powierzchni gruntu, przy-mocowaniu ich do rozciągniętych wzdłuż rzędu drutów i obsypaniu systemu korzeniowego. Drzewa prowadzone były w trzech systemach utrzymania gleby w rzędach: w ugorze herbicydowym i przy ściółkowaniu trocinami lub polietyle-nową agrotkaniną. Dodatkowo cześć drzew prowadzona w ugorze herbicydowym była nawadniana systemem kroplowym. Badania przeprowadzono w latach 2005-2008, w sadzie będącym w pełni owocowania. Drzewa odmiany Jonagored szcze-pione na podkładce M9 posadzono w rozstawie 3,5 x 0,5 m (5714 drzew ha-1) wio-sną 2000 roku. Ocenie poddano wzrost wegetatywny na podstawie liczby i sumy długości długopędów (pędów o długości powyżej 20 cm). Określono również wpływ badanych czynników na masę i liczbę wyciętych pędów podczas corocznego formowania korony wrzecionowej. Stwierdzono, że nawadnianie stymuluje wzrost gęsto posadzonych jabłoni na podkładce karłowej bez względu na sposób ich sadzenia. Jednak intensywniejszy wzrost elongacyjny nie przekłada się na koniecz-ność bardziej intensywnego cięcia drzew. ...
Celem badań pracy była ocena wzrostu i plonowania jabłoni odmiany ‘Ligol' w zależności od podkładki i polimerowowego absorbentu nazwanego geompozytem SAP.Doświadczenie prowadzono w latach 2006-2010 w Stacji Badawczo-Dydaktycznej Katedry Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Drzewka odmiany ‘Ligol' posadzono wiosną 2006 roku w rozstawie 3, 5 x 1, 0 m, na trzech podkładkach: M.9, P 60 i M26. Drugim czynnikiem badań było zastosowanie geokompozytu SAP w formie agrożelu umieszczonego wewnątrz tkaniny tworzącej taśmę o szerokości 10 cm i długości dostosowanej do długości poletka. Namoczony geokompozyt rozkładano na dnie dołków tuż przed sadzeniem drzewek.Doświadczenie założono metodą losowanych podbloków w trzech powtórzeniach po 3 drzewka na poletku. Drzewa owocowały już w roku sadzenia. Plon ważono indywidualnie z każdego drzew. Masę jednego owocu określano na podstawie plonu z drzewa i liczby zebranych owoców. Siłę wzrostu oceniano na postawie przyrostu pola przekroju poprzecznego pnia, liczby jednorocznych pędów i sumy ich przyrostów. Dla określenia zależności pomiędzy wzrostem drzew, a ich plonowaniem obliczono współczynnik plenności.Badane czynniki miały wpływ na wzrost i owocowanie drzew odmiany Ligol w pierwszych pięciu latach po posadzeniu sadu. Jednak wpływ zarówno podkładki, jak i geokompozytu był różny w zależności od wieku drzew. Uzyskane wyniki wykazały wysoką przydatność podkładki P60 ze względu na dobre ...
Doświadczenie polowe wykonano w SD w Lipkach, w latach 2006-2009 na 8, 9, 10 i 11 letnich krzewach borówki wysokiej uprawianej na glebie brunatnej kwaśnej, kompleksu żytniego dobrego. Przed posadzeniem krzewów, w celu zwiększenia zawartości masy organicznej w glebie, wzdłuż rzędów o szerokości 1 m ułożono 10 cm warstwę trocin z drzew iglastych i wymieszano ją z taką sama warstwą gleby. W warunkach nawadnianych i bez nawadniania oceniano w czterech powtórzeniach dwie odmiany borówki wysokiej 'Spartan' i ‘Patriot'. Krzewy nawadniano linią kroplującą o rozstawie emiterów co 30 cm i wydajności 2,4 l h-1. Potrzebę nawadniania ustalano na podstawie wskazań tensjometrów. Rośliny na-wadniano przy sile ssącej gleby powyżej -0,01 MPa. W każdym roku krzewy na-wożono 60 kg N ha-1 w postaci siarczanu amonu, natomiast dawki nawozów P i K stosowano w zależności od zawartości tych składników w glebie .Sumaryczne dawki wody do nawadniania zależały od rozkładu i wielkości opadów i wynosiły: 2006 r. -300 mm, 2007 r.-40 mm, 2008 r.-200 mm, 2009 r.-127,5 mm. Borówka wysoka odmiany ‘Spartan' była bardziej plenna (10,84 t ha-1 ) niż ‘Patriot' (9,68t ha-2 ). Wyniku nawadniania średni plony odmiany ‘Patriot' wzrósł o 8.65 t ha -1, natomiast ‘Spartan' o 8,54 t ha-1 . Masa ...
W doświadczeniu określono wpływ deficytu wody w podłożu na wybrane parametry fizjologiczne, wzrost i plonowanie roślin dwóch odmian truskawki uprawianych w szklarni. Niedobór wody w podłożu (-30 kPa) był utrzymywany poprzez ograniczenie nawadniania. W doświadczeniu wykazano zróżnicowanie reak-cji dwóch odmian truskawki na suszę. W warunkach stresu u roślin odmiany ‘So-nata' stwierdzono mniejsze zahamowanie rozwoju systemu korzeniowego oraz po-wierzchni liściowej w porównaniu z ‘Elsantą'. Na podstawie pomiarów parametrów fizjologicznych (natężenia fotosyntezy i transpiracji), których stosunek wyraża efektywność wykorzystania wody, wykazano, że rośliny odmiany ‘Sonata' charakteryzują się sprawniejszą regulacją stosunków wodnych. W warunkach optymalnego zaopatrzenia w wodę rośliny obu odmian wydały plon podobnej wielkości. Niedobór wody spowodował większe ograniczenie plonowania w przy-padku roślin odmiany ‘Elsanta'.
...
W warunkach klimatycznych Polski opady atmosferyczne są podstawowym źródłem wody dla roślin. Ilość i intensywność oraz rozkład opadów mają wpływ na wilgotność gleby. W przypadku dużej ilości lub nadmiernej intensywności opadów część wody może przenikać poza zasięg systemu korzeniowego lub jest odprowa-dzana z pola jako spływ powierzchniowy. W dwuletnich badaniach (2009-2010) prowadzono pomiary wielkości i intensywności opadów oraz wilgotności gleby w sadzie jabłoniowym zlokalizowanym w Skierniewicach. Całkowita suma opadów w latach 2009 i 2010 była wyższa od średniej z wielolecia. Także rozkład opadów w poszczególnych miesiącach był bardzo nierównomierny. Średnio w czasie sezonu wegetacyjnego (maj - wrzesień), aby utrzymać zawartość wody w glebie (w profilu 0-40 cm) na stałym poziomie, tygodniowa suma opadów nie mogła być niższa niż 13-14 mm. Efektywność opadów uzależniona była od sposobu utrzymania gleby w sadzie. W przypadku gleby bez okrywy (ugór herbicydowy) najwyższą efektywność zarejestrowano dla opadów o natężeniu 2-10 mm h-1. Dla gleby ściółkowanej (zrębki) deszcze o intensywności od 2 do 5 mm h-1 miały naj-mniejszą efektywność. Opady o wysokiej intensywności (>10 mm h-1) powodowały większy wzrost wilgotności w glebie ściółkowanej niż bez okrywy. Efektywność opadów była uzależniona także od początkowej zawartości wody w glebie. Wraz ze wzrostem wilgotności gleby efektywność opadu gwałtownie się ...
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2003-2005 w Stacji Do-świadczalnej Lipnik k/Stargardu Szczecińskiego, gdzie zostały założone trzy dwu-czynnikowe doświadczenia. Przeprowadzono je na glebie lekko kwaśnej brunatnej wyługowanej o uziarnieniu piasku gliniastego lekkiego przechodzącego na głębo-kości 50-100 cm w piasek gliniasty mocny (wg. PTG 1974). Gleba ta zaliczana jest do IVb klasy bonitacyjnej, kompleksu żytniego dobrego, a pod względem uprawy do gleb lekkich o małej retencji wody użytecznej. W każdym z doświadczeń oce-niano: wpływ nawadniania i zróżnicowanego nawożenia mineralnego na zmiany gęstości objętościowej i zapasy wody glebowej. Wszystkie doświadczenia były za-łożone metodą losowanych podbloków w układzie zależnym (ang. split-plot), w siedmiu powtórzeniach w doświadczeniu z wiśnią, pięciu z brzoskwinią i czterech powtórzeniach w doświadczeniu ze śliwą. Przeprowadzone były na drzewach w czwartym roku po posadzeniu, wchodzących w trzeci rok owocowania. Między drzewami utrzymywano murawę, a w rzędach drzew - ugór herbicydowy. Czynnikiem I rzędu było nawadnianie podkoronowe (minizraszanie): O-kontrola (bez nawadniania); W-obiekty nawadniane, gdy potencjał wodny gleby obniżył się poniżej 0,01 MPa. Do nawadniania zastosowano system podkoronowy, w którym woda rozprowadzana była za pomocą minizraszaczy typu Hadar o zasięgu zraszania dla wiśni r-1m, brzoskwini r-1,5m oraz śliwy r-2m. Wielkość dawek wody pod drzewa pestkowe w poszczególnych okresach wegetacji wahała się od 21,7 ...
W pracy przedstawiono wyniki dotyczące wpływu nawadniania podkoro-nowego i nawożenia mineralnego na odczyn gleby i zawartość wybranych makro-składników. Oba zastosowane zabiegi agrotechniczne różnicowały zawartość składników mineralnych w glebie, przyczyniając się do zmiany żyzności gleby. Zastosowane nawadnianie umożliwiało przemieszczanie się składników mineralnych w profilu glebowym, wysokie nawożenie mineralne zwiększało ich koncentrację w badanych warstwach gleby. Zarówno nawadnianie, jak i nawożenie wpływało na zmiany pH w KCL oraz zawartość mineralnych form azotu w obu warstwach gleby.
...
W latach 2009-2010 przeprowadzono badania na certyfikowanym polu eko-logicznym Instytutu Warzywnictwa nad wpływem nawadniania i ściółkowania na plon selera korzeniowego. W doświadczeniu dwuczynnikowym porównywano trzy obiekty nawodnieniowe: nawadnianie kroplowe, nawadnianie za pomocą mikrozraszaczy i bez nawadniania oraz trzy obiekty ściółkowania: ściółkowanie tekstylną włókniną biodegradowalną, ściółkowanie koniczyną i bez ściółkowania. W 2010 r. w obiektach ściółkowanych wprowadzono dodatkowo ściółkowanie tek-stylną włókniną biodegradowalną, wzbogaconą nawozem organicznym w postaci suszu z koniczyny. Nawadnianie prowadzono w oparciu o pomiary potencjału wodnego gleby za pomocą irrometrów przy potencjale -20 kPa. Nawadnianie miało bardzo duży wpływ na plonowanie selera. W pierwszym roku badań plon selera w warunkach nawadniania był wyższy o 45% w porównaniu do obiektów nie na-wadnianych. Nie stwierdzono natomiast różnic pomiędzy zastosowanymi systemami nawadniania selera. W drugim roku badań nawadnianie kroplowe zwiększyło plon selera o 16,1%, natomiast nawadnianie za pomocą mikrozraszaczy o 12,1% w stosunku do obiektu kontrolnego bez nawadnianiaW pierwszym roku ściółkowanie włókniną biodegradowalną pozwoliło uzyskać plony na podobnym poziomie jak w uprawie bez ściółkowania. Ściółko-wanie koniczyną miało natomiast bardzo duży wpływ na plonowanie selera korze-niowego, co było spowodowane uwalnianiem się azotu w trakcie mineralizacji ściółki. Plon selera w warunkach ściółkowania koniczyną był wyższy o 26% w po-równaniu do poletek kontrolnych bez ściółkowania ...
Nawadnianie rozsady pomidora uprawianego w doniczkach wypełnionych podłożem organicznym, prowadzi się ręcznie lub za pomocą zraszaczy umieszczo-nych nad roślinami. Nawadnianie zalewowe na stołach lub posadzkach zalewowych stosowane jest w produkcji roślin ozdobnych, a ostatnio coraz częściej w uprawie rozsady pomidora i ogórka w kostkach wełny mineralnej. Celem badań prowadzonych w latach 2008 - 2010 było określenie wpływu fertygacji zalewowej pożywką o różnym stężeniu składników pokarmowych (EC = 1,5, EC = 2,5, EC = 3,5, EC = 4,5 mS.cm-1), na wzrost i rozwój rozsady pomidora szklarniowego w uprawie w substracie torfowym. Rozsada uprawiana była na podgrzewanej po-sadzce zalewowej. Doniczki z roślinami pomidora podczas procesu fertygacji za-lewano na wysokość 3-4 cm przez okres 30 minut. Rodzaj fertygacji nie miał istot-nego wpływu na wzrost i rozwój rozsady pomidora. Rośliny uzyskane przy fertygacji zalewowej jak i ręcznym podlewaniu pożywką charakteryzowały się po-dobną wysokością, grubością łodygi, świeżą i suchą masą, a także powierzchnią i liczbą liści. Większość parametrów wzrostu (wysokość, świeża masa, powierzchnia i liczba liści) była najbardziej korzystna dla rozsady pomidora przy stosowaniu do fertygacji pożywki, o średniej zawartości składników pokarmowych EC 2,5 i EC 3,5 mS.cm-1. Podwyższenie stężenia składników w pożywce do EC - 4,5 mS.cm-1 przyczyniło się do uzyskania rozsady niższej, o ...
Doświadczenia polowe zostały przeprowadzone w latach 2005-2006 we wsi Kruszyn Krajeński koło Bydgoszczy. Celem przeprowadzonego doświadczenia było określenie wpływu różnych sposobów nawadniania wybranych mieszańców oraz odmian szparaga uprawianego na glebie bardzo lekkiej na występowanie poskrzypek. Badania prowadzono jako dwuczynnikowe w układzie losowanych podbloków, w czterech replikacjach. Czynnikiem pierwszego rzędu było nawad-nianie: O - bez nawadniania (kontrola), K - nawadnianie kroplowe, M - mikrozraszanie. Drugim czynnikiem prowadzonych doświadczeń były dwa mieszańce szparaga literowo oznaczone przez producenta: Ap, Gr oraz odmiana Schwetzinger Meisterschuss. Trzykrotnie w okresie wzrostu pędów asymilacyjnych (w lipcu i sierpniu, co 3 tygodnie) przeprowadzono makroskopową obserwację stanu liczebności owadów doskonałych i larw poskrzypki szparagowej i dwu-nastokropkowej przebywających na wszystkich roślinach rosnących na poszczególnych poletkach doświadczalnych. Powierzchnia poletka doświadczalnego wynosiła 14,5 m2 (23 rośliny x 0,35 m x 1,8 m). Mieszańce szparaga: Ap, Gr oraz ‘Schwetzinger Meisterschuss', chętniej zasiedlane były przez imagines i larwy poskrzypki dwunastokropkowej, w porównaniu do poskrzypki szparagowej. Mi-krozraszanie testowanych roślin szparaga: Ap, Gr i ‘Schwetzinger Meisterschuss' nie różnicowało ich podatności na zasiedlenie przez owady doskonałe oraz larwy poskrzypki dwunastokropkowej i szparagowej. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku stosowania nawadniania kroplowego. Mieszaniec szparaga Ap był pre-ferowany bardziej przez imagines oraz larwy poskrzypki dwunastokropkowej i szparagowej, w porównaniu ...
Celem pracy było określenie liczbowe potrzeb nawadniania ziemniaka średnio wczesnego, zobrazowanie ich bardzo dużej zmienności czasowej oraz po-wiązanie tych potrzeb z prognozowanymi przyrostami plonu bulw pod wpływem zastosowania zabiegu. W opracowaniu zastosowano nową metodę badawczą, ba-zującą na wynikach wieloletnich ścisłych eksperymentów polowych, prowadzonych w różnych ośrodkach na obszarach szczególnie deficytowych w wodę dla rolnictwa. Obszary te obejmują gleby lekkie i bardzo lekkie położone w nizinnej, centralnej części Polski, w strefie opadów ograniczonych izohietą 350 mm w półroczu letnim (IV-IX). Potrzeby nawadniania obliczono dla 4 miejscowości (Szczecin, Bydgoszcz, Poznań, Warszawa), położonych na terenach szczególnie deficytowych w wodę, wykorzystując dane opadowe IMGW i własne z lat 1971-2005. Stwierdzono, że potrzeba zastosowania nawadniania ziemniaka jako pod-stawowego czynnika plonotwórczego na glebach bardzo lekkich o przepuszczalnym podłożu, występuje na obszarach szczególnie deficytowych w wodę w 80-86% lat, zależnie od miejscowości. W 20-40% lat są to duże potrzeby, a ich pokrycie przynosi wzrost plonów o co najmniej 17 t.ha-1. Z kolei na glebach lekkich o podłożu zwięzłym potrzeba zastosowania nawadniania ziemniaka jako uzupełnia-jącego (interwencyjnego) zabiegu występuje na obszarach szczególnie deficytowych w wodę w 71-89% lat, zależnie od miejscowości. W 8-20% lat są to duże potrzeby, a ich pokrycie przynosi wzrost plonów o co ...
Dane dotyczące plonu buraków cukrowych pochodziły ze Stacji Oceny Odmian położonych w południowo-zachodniej Polsce. Stosując metodę regresji wielorakiej z interakcjami zbudowano modele plonu korzeni i liści buraka cukro-wego a także procentowej zawartości cukru w korzeniach, w których zmiennymi objaśniającymi była suma opadów w okresie kwiecień-czerwiec i lipiec-wrzesień lub liczba dni z opadem w ww. okresach. Optymalnym dla uzyskania najwyższych plonów korzeni buraka okazał się układ czynników: opad kwiecień-czerwiec 222 mm (najwyższy badany) i opad lipiec-wrzesień - 260 mm (nieco wyższy od śred-niej). W przypadku liczby dni z opadem optymalne wartości to - 35 dni w okresie IV-VI (wartość niższa od średniej) i 50 dni w okresie VII-IX (wartość bliska mak-symalnej badanej). Plon korzeni był najniższy przy najniższych badanych warto-ściach sum opadów w obydwu okresach (122 i 152 mm) a także w przypadku, gdy najwyższej liczbie dni z opadem okresu wiosennego (46) towarzyszyła niska liczba dni z opadem okresu letniego (33). Dla plonu liści najkorzystniejszym układem czynników okazały się mak-symalne badane sumy opadów zarówno okresu wiosennego jak i letniego (odpo-wiednio 222 mm i 322 mm) oraz maksymalna liczba dni z opadem w obu tych okresach (46 i 55). Najmniej korzystnymi układami zarówno dla modelu z sumami opadów jak i modelu ...
W pracy przedstawiono wyniki ścisłego doświadczenia polowego z desz-czowaniem i nawożeniem azotem rzepaku ozimego odmiany ‘Californium' prze-prowadzonego w latach 2007-2010, w stacji badawczej Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii UTP, w Mochełku koło Bydgoszczy, na glebie lekkiej. W każdym sezonie wiosennej wegetacji roślin wystąpiły potrzeby nawad-niania. Zastosowano średnio 93 mm (głównie w maju i czerwcu). Sezonowa dawka wahała się od 55 mm w 2009r. do 150 mm w 2008r. Stosowano dwie dawki azotu: 125 i 200 kg.ha-1. Średnio w latach badań rzepak plonował na poziomie 4,41 t.ha-1. Zastoso-wane czynniki spowodowały zwiększenie plonu: deszczowanie o 1,13 t.ha-1 (29.3%) ,a nawożenie azotem, o 0,37 t.ha-1(8,7%). Największy przyrost plonu nasion pod wpływem deszczowania (1,27 t.ha-1) uzyskano w 2008r., przy zastosowaniu największej dawki wody (150 mm). Największa (21,6 kg) efektywność roz-deszczowania 1 mm wody przyniosła najmniejsza (55 mm) dawka w 2009r. Deszczowanie spowodowało wyraźniejszą, w porównaniu do nawożenia, poprawę elementów struktury plonu, zwiększając o 11,5% MTN, o 17,3% liczbę rozgałęzień, o 24,7% liczbę łuszczyn i o 8,6% ich długość. Czynniki doświadczenia przyczyniły się do znacznego wzrostu plonu białka i tłuszczu z jednostki powierzchni.
...
W pracy oszacowano potrzeby interwencyjnego deszczowania jęczmienia jarego browarnego i zobrazowano ich dużą zmienność czasową. Zastosowano oryginalną metodę badawczą, bazującą na wynikach wieloletnich ścisłych do-świadczeń polowych. Doświadczenia te prowadzono na obszarze szczególnie defi-cytowym w wodę (rejon Bydgoszczy) na dwóch rodzajach gleb: bardzo lekkiej na podłożu przepuszczalnym oraz lekkiej na podłożu zwięzłym. Łącznie przeprowa-dzono 17 eksperymentów jednorocznych, w trzech cyklach wieloletnich, obejmu-jących 13 sezonów wegetacyjnych.Wykazano istotną zależność wysokości plonów ziarna na stanowiskach nie deszczowanych oraz przyrostów plonów ziarna pod wpływem deszczowania od wysokości opadów atmosferycznych w okresie wzmożonych potrzeb wodnych jęczmienia, obejmującym miesiące maj i czerwiec. Na podstawie analizy tych zależności oraz sum opadów maja i czerwca w latach 1971-2010 stwierdzono, że duże potrzeby deszczowania jęczmienia, wymagające zastosowania co najmniej 5 dawek nawodnieniowych (sumarycznie co najmniej 100-120 mm wody), wystę-pują w rejonie Bydgoszczy na glebie bardzo lekkiej w 30%, a na lekkiej w 12,5% lat. Zastosowanie deszczowania prowadzi w tych latach do znaczącego wzrostu plonów ziarna jęczmienia, wynoszącego co najmniej 2,50 t.ha-1. W aktualnych uwarunkowaniach ekonomicznych, wartość nawet tak wysokich efektów produk-cyjnych deszczowania nie zapewnia opłacalności stosowania tego zabiegu. Argu-ment przemawiający za celowością wprowadzenia deszczowania do technologii uprawy jęczmienia browarnego mogą stanowić korzystne zmiany jakości ziarna. W doświadczeniach wykazano, ...
Celem przeprowadzonego w latach 2005-2006 doświadczenia było okre-ślenie wpływu nawodnienia deszczownianego i zróżnicowanej dawki nawożenia azotem (0, 40, 80, 120 kg N•ha-1) na zdrowotność prosa odmiany ‘Jagna', upra-wianego na glebie bardzo lekkiej. Badania obejmowały ocenę stopnia porażenia korzeni przez kompleks patogenów, podstawy źdźbła przez Oculimacula spp., Rhizoctonia spp. oraz Fusarium spp. i Bipolaris sorokiniana. Na liściach obser-wowano nasilenie czerwonej i innych plamistości. Ponadto określano skład gatun-kowy grzybów zasiedlających porażone korzenie i podstawę źdźbła. Deszczowanie spowodowało istotny wzrost porażenia korzeni przez kom-pleks patogenów oraz podstawy źdźbła przez Fusarium spp. i B. sorokiniana. Zdrowotność niedeszczowanego prosa zależała w dużym stopniu od opadów at-mosferycznych. Słabsze porażenie przez większość patogenów zanotowano w roku z mniejszą ilością opadów w okresie wegetacji prosa. W miarę zwiększania dawki nawożenia azotowego następował istotny wzrost porażenia korzeni, a także pod-stawy źdźbła przez Oculimacula spp. Z porażonych korzeni prosa, spośród grzybów patogenicznych izolowano głównie Fusarium spp., zwłaszcza F. solani, F. oxysporum i F. equiseti. Z porażo-nej podstawy źdźbła izolowano przede wszystkim F. equiseti i B. sorokiniana. Znacznie rzadziej wyodrębniano Rhizoctonia solani i R. cerealis. Techniką PCR potwierdzono, iż R. cerealis i R. solani były sprawcami ostrej plamistości oczkowej, a R. solani także porażenia korzeni.
...
W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w sezonie wegetacyjnym 2010r. na glebie lekkiej w Mochełku koło Bydgoszczy, badano wpływ deszczowa-nia i czterech wariantów nawożenia azotowego na wysokość i jakość plonu ziarna browarnych odmian jęczmienia jarego ‘Mauritia' oraz ‘Marthe'. Okres wegetacji jęczmienia pod względem sumy opadów należał do wilgotnych, jednak cechował się wyjątkowo nierównomiernym rozkładem opadów w poszczególnych dekadach. W okresie obejmującym fazę kłoszenia i dojrzewania jęczmienia opady wyniosły zaledwie 16,3 mm, co spowodowało potrzebę deszczowania roślin. Łącznie w pięciu dawkach jednorazowych zastosowano 105 mm wody. Stwierdzono, ze wysokość plonów ziarna jęczmienia jarego wynosiła od 3,05 t.ha-1 do 6,34 t.ha-1, w zależności od odmiany, deszczowania i wariantu nawo-żenia azotowego. Niezależnie od zastosowanych czynników, większą średnio o 31% wysokością plonów charakteryzowała się odmiana ‘Marthe'. Średni przyrost plonu ziarna pod wpływem zastosowania deszczowania wyniósł 37,3%. Wskazuje to na dużą celowość wprowadzenia tego zabiegu do technologii produkcji jęczmienia browarnego jako czynnika podwyższającego wysokość plonów ziarna w sezonach wegetacji cechujących się występowaniem posuch atmosferycznych i rolniczych w okresie wzmożonego zapotrzebowania roślin na wodę. Reakcja roślin na nawożenie i jego wzrastające dawki zależała od warunków wodnych, zróżnicowanych w wyniku deszczowania. W warunkach bez deszczowania stwierdzono brak istotnego zróżnicowania wysokości plonu odmiany ‘Mauritia' oraz zmniejszenie wysokości plonu ...
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących nawadniania dwóch odmian cantedeskii ‘Black Eyed Beauty' i Treasure', uprawianych w terminie wio-senno-letnim, pod osłonami i nawadnianej przy dwóch poziomach siły ssącej pod-łoża (-15 i -30kPa). Przed posadzeniem kłącza podzielono na 4 grupy wielkości: A (35g), B (70 g), C (100 g) i D (150g). Rośliny uprawiano w szklarni w cylindrach ogrodniczych o pojemności 3 L (grupy A i B) oraz 5 L (grupy C i D). Nawadnia-niem sterowano automatycznie na podstawie wskazań czujników typu Watermark. Zróżnicowane nawadnianie w istotny sposób wpłynęło na wzrost i kwitnienie obydwu odmian cantedeskii. Wykazano, że nawadnianie przy poziomie siły ssącej -30 kPa spowodowało opóźnienie terminu kwitnienia i negatywnie wpłynęło na plon kwiatów, szczególnie odmiany ‘Black Eyed Beauty'. Uzyskano kwiatostany lżejsze i o krótszych szypułach, szczególnie jeśli uprawiano rośliny małych kłączy. Odmiana ‘Treasure' cechowała się wyższą plennością niż ‘Black Eyed Beauty'. Ograniczanie podlewania podczas uprawy bardzo niekorzystnie wpłynęło na przyrost masy kłączy obydwu odmian cantedeskii. Indeks przyrostu masy zmniejszał się silnie wraz ze wzrostem masy początkowej kłączy, a także był niższy dla roślin nawadnianych przy -30 kPa. Wyniki wskazują na bardzo duże znaczenie nawadniania podczas uprawy cantedeskii na kwiaty cięte oraz zróżnico-waną reakcję odmian na ten czynnik. ...
Celem podjętych badań było zaprezentowanie danych związanych z wystę-powaniem Phytophthora spp. w polskich rzekach, określenie najczęściej izolowa-nych gatunków tego rodzaju oraz ich szkodliwości dla roślin. Obiekt badań stano-wiły rzeki Jasień, Pisia i Rawka usytuowane w województwach mazowieckim i łódzkim. Pierwsze dwie rzeki przepływają przez tereny ogrodnicze, trzecia Rawka przez pola uprawne i lasy. Do detekcji Phytophthora z rzek użyto liście pu-łapkowe różanecznika, które umieszczano w wodzie przez cały rok w odstępach miesięcznych. Miarą liczebności Phytophthora spp. w wodzie była liczba nekro-tycznych plam na liściach pułapkowych. Zidentyfikowano również do gatunki izo-latów uzyskanych z 3 rzek. Występowanie Phytophthora spp. w rzekach stwier-dzano przez cały rok, przy czym najmniej plam na liściach pułapkowych odnotowano w III kwartale. Stwierdzono niewielkie różnice w liczbie plam na liściach pułapkowych w zależności od rzeki. W trzech badanych rzekach wykryto 5 gatunków Phytophthora oraz taxon Salixsoil. Przez cały rok z rzek (poza I kwartałem w Pisi) izolowano P. citricola, który występował najczęściej. Ponadto wykryto P. cactorum, P. cambivora, P. cinnamomi i P. megasperma. Izolaty P. cactorum i P. citricola z wody kolonizowały korzenie, części łodyg i liście brzozy, przy czym nekroza rozwijała się istotnie szybciej na tkankach zainokulo-wanych P. citricola. W doświadczeniu szklarniowym oba gatunki powodowały zgniliznę korzeni ...
Badano obecność gatunków rodzaju Phytophthora w rzekach Jasieniec, Pisia i Wisła, 2 kanałach oraz 2 stawach. Jasieniec i Pisia przepływają przez tereny ogrodnicze w województwie łódzkim i mazowieckim, natomiast Wisłę badano na odcinku Puław. Kanały oraz stawy znajdują się w pobliżu, bądź na terenie gospo-darstw szkółkarskich i są źródłem wody do podlewania upraw. Do wykrywania Phytophthora w wodzie zastosowano pułapki z liści różanecznika odmiany ‘Nova Zembla', bardzo wrażliwej na Phytophthora spp. Pułapki zastawiano w każdym miesiącu od marca do listopada. Miarą liczebności Phytophthora spp. w wodzie była liczba nekrotycznych plam na liściach pułapkowych. Występowanie Phytophthora stwierdzono we wszystkich źródłach wody, niezależnie od okresu detekcji. W kanałach najwięcej plam na liściach odnotowano w maju i czerwcu, a w rzekach Jasieniec i Pisia oraz w stawach w marcu, kwietniu, maju oraz we wrześniu, październiku i listopadzie, natomiast w Wiśle w maju. Najczęściej izolowanym gatunkiem był P. citricola. Stosunkowo często izolowano P. cryptogea, P. cinnamomi, P. citrophthora oraz P. taxon Salixsoil, a najrzadziej P. cactorum, P. cambivora oraz P megasperma.
...
