Zeszyt: 2017, vol. 14 / I / 1

Dr inż. Adam Brysiewicz

Prof. dr hab. inż. Piotr Wesołowski

CHARAKTERYSTYKA BATRACHOFAUNY WYSTĘPUJĄCEJ W ŚRÓDPOLNYCH OCZKACH WODNYCH NA TERENACH UŻYTKOWANYCH ROLNICZO

Badania płazów prowadzono w latach 2010-2012 w dwóch śródpolnych oczkach wodnych w gminie Stare Czarnowo, w północno-zachodniej części Polski. Celem badań była ocena składu gatunkowego i liczebności całkowitej płazów dorosłych i juwenilnych oraz miejsc ich rozrodu. Stwierdzono, że w obu oczkach wodnych dominowały żaby brunatne: zwłaszcza Rana arvalis i żaby zielone: Pelophylax esculentus, Pelophylax lessonae. Spotykano je nie tylko podczas godów, ale w całym okresie badawczym także na przyległych polach uprawnych i linii brzegowej. Mniej licznie na tym obszarze występowały: Hyla arboreta oraz Bombina bombina. Najrzadszym przedstawicielem batrachofauny była Pelobates fuscus, która występowała tylko w jednym oczku wodnym w 2012r. W obu badanych zbiornikach zanotowano występowanie przedstawiciela płazów ogoniastych: Lissotriton vulgaris. Liczne występowanie płazów w omawianych śródpolnych oczkach wodnych jest dobrym sygnałem, gdyż batrachofauna to doskonały bioindykator środowiska wodnego. ...

Dr hab. inż. Daniel Liberacki

Dr hab. inż. Piotr Stachowski

Dr inż. Paweł Kozaczyk

OCENA NAWADNIANIA KROPLOWEGO W UPRAWIE POMIDORA SZKLARNIOWEGO W WARUNKACH PRODUKCYJNYCH

Celem pracy była ocena nawodnienia kroplowego w uprawie pomidora, prowadzonego w szklarniach jako najbardziej ekonomicznego i powszechnie stosowanego systemu nawodnień. Obiektem badań było gospodarstwo ogrodnicze o powierzchni 2 ha, położone 20 km od Kalisza w miejscowości Szczytniki. W gospodarstwie zastosowano nawadnianie kroplowe uprawy pomidora w ilości 50000 roślin. Wybrany sposób nawadniania spowodował skrócenie czasu pracy, zmniejszenie nakładów na jednostkę produkcji oraz wzrost wydajności pracy. Uprawa pomidora odbywała się na wełnie mineralnej, dlatego niezbędne stało się systematyczne nawadnianie powiązane z dozowaniem roztworów, w których zawartość składników pokarmowych wymaga dostosowania do określonej fazy wzrostu rośliny z uwzględnieniem indywidualnych wymagań odmiany. ...

Dr inż. Paweł Kozaczyk

Dr hab. inż. Piotr Stachowski

Dr hab. inż. Daniel Liberacki

WPŁYW NAWADNIANIA PODKORONOWEGO NA PLONOWANIE JABŁONI W WARUNKACH SADU PRODUKCYJNEGO

W pracy przedstawiono ocenę wpływu nawadniania podkoronowego na plonowanie jabłoni Fuji Kiku, w trzecim roku owocowania w okresie wegetacyjnym 2014 roku. W okresie wegetacyjnym 2014 roku, charakteryzującym się sumą opadów wyższą od średniej z wielolecia o 90 mm, wystąpiły dłuższe okresy bezopadowe, które spowodowały zastosowanie uzupełniającego nawadniania, dawką sumaryczną w ilości 80 mm. Spowodowała ona przyrost plonu jabłoni o 1,8·t ha-1 w stosunku do plonu uzyskanego z sadu nienawadnianego (kontrolnego). ...

Dr hab. inż. Piotr Stachowski

Dr hab. inż. Daniel Liberacki

Dr inż. Paweł Kozaczyk

OCENA NAWADNIANIA SADU ŚLIWOWEGO

W pracy przedstawiono ocenę wpływu nawadniania podkoronowego na wzrost i plonowanie 5 odmian śliw: Hanita ,Elena President, Amers, Jojo. Śliwy uprawiano w indywidualnym gospodarstwie sadowniczym w miejscowości Pyzdry w województwie wielkopolskim. Oceniane odmiany posadzono na podkładce Węgierki Wangenheima jesienią 2010 roku, na glebie lekkiej kompleksu żytniego dobrego. Wpływ zastosowanego nawadniania oceniono w 3 i 4 roku (w 2013 i 2014 roku) po posadzeniu, gdyż w pierwszych latach nie zastosowano nawadniania. Nawodnienie stosowano, gdy potencjał wody w glebie obniżył się poniżej - 0,01 MPa. Do nawodnień użyto zraszaczy „Head" o rozstawie 4 x 3m. Między rzędami drzew utrzymywano murawę trawiastą, a w rzędach ugór herbicydowy. Przed zastosowaniem nawadniania (2012 rok) plony śliw wynosiły średnio 0,8 kg · drzewo-1. W zależności od sum opadów atmosferycznych w poszczególnych okresach wegetacyjnych 2013 i 2014 roku, zastosowano zróżnicowane dawki w ilości od 10mm do 35mm łącznie 90mm w okresie od IV do VII 2013roku oraz w ilości od 15mm do 80mm, łącznie 200mm ,w okresie od IV do VIII 2014 roku. Pod wpływem nawadniania plony wzrosły średnio o 1,1 kg · drzewo-1, w pierwszym roku nawadniania (2013rok). Największy przyrost plonu dzięki nawadnianiu (średnio o 1,2 t · ha-1) do ilości 3,7 t · ha-1, stwierdzono ...

Dr Adam Marosz

ANALIZA WYJŚCIOWA SYTUACJI ŚRODOWISKOWEJ W SEKTORZE PRODUKCJI ROŚLIN OZDOBNYCH W POLSCE W 2015

Celem analizy jest przedstawienie obszarów, w których sektor produkcji roślin ozdobnych może podjąć działania w celu ochrony przyrody i zasobów naturalnych. W pracy za pomocą wskaźników liczbowych wskazane są także obszary, w których presja na środowisko jest szczególnie duża oraz istniejące możliwości zmniejszenia tej presji. Są to głównie: obszary intensywnej produkcji pod osłonami zużywające znaczne ilości paliw kopalnych w celu ogrzewania szklarni i tuneli oraz energii elektrycznej do doświetlania upraw, obszary upraw pojemnikowych wymagające intensywnego nawadniania i nawożenia, obszary upraw gruntowych szczególnie oddziałujące na glebę. Według szacunków samo ogrzewanie osłon zużywa 490 tys. ton węgla i 170 tys. ton mazutu oraz 15,7 mln m3 gazu ziemnego rocznie. Pond to sektor roślin ozdobnych wytwarza znaczne ilości odpadów organicznych i nieorganicznych oraz zużywa rocznie 274,5 tys m3 torfu wysokiego jako jednego z najważniejszych komponentów podłoża do uprawy. ...

Dr inż. Anna Klamerus-Iwan

Mgr inż. Wiktor Szymański

TERENOWY POMIAR OPADU DESZCZU POD KORONĄ POJEDYNCZEGO DRZEWA

Proces przenikania wody opadowej z atmosfery do pedosfery składa się z wielu przejściowych elementów. Jednym z nich jest ekosystem leśny. Zróżnicowanie ilości wody docierającej do dna lasu zależy przede wszystkim od wielkości i budowy koron drzew ale także od odległości od pnia. Zdolność do czasowego zatrzymania wody opadowej to proces intercepcji. W warunkach polowych pomiar intercepcji jest ze względu na trudności metodyczne i techniczno - organizacyjne, zadaniem trudnym do wykonania.Celem prezentowanych badań było skonstruowanie aparatury do pomiaru ilości wody docierającej pod korony drzew, precyzyjna kalibracja i testowanie przyjętej metodyki. Szesnaście urządzeń pomiarowych ustawiono pod koroną każdego analizowanego drzewa, siedemnaste urządzenie zostało zmodyfikowane do badania spływu wody opadowej po pniu a osiemnaste mierzyło opad poza drzewostanem. Przyrosty opadu zapisywano w określonych krokach czasowych co w rezultacie dawało przestrzenno czasowy obraz pojemności wodnej koron drzew. Do realizacji tego etapu wykonano deszczomierze zawierające zbiorniczek przelewowy. Rejestrator zliczał liczbę przechyleń skalibrowanego zbiorniczka i na tej podstawie określono objętości (wysokość) opadu w czasie. Jednorazowo doświadczenie celowo przeprowadzono pod koroną pojedynczego drzewa. Taki zabieg będzie pozwalał w przyszłości na komputerowe modelowanie wyników w zależności od zadanego zwarcia. Efektem wykonanych pomiarów jest graficzna interpolacja danych przestrzennych. Badania zrealizowano na terenie Leśnego Zakładu Doświadczalnego ...

Dr inż. Józef Plewniak

Dr inż. Janusz Gołąb

GOSPODARCZO-TECHNICZNE UWARUNKOWANIA PROCESU PROJEKTOWANIA SZLAKÓW ZRYWKOWYCH W LASACH GÓRSKICH

Projektowanie sieci szlaków zrywkowych w terenach górskich jest ważnym działaniem gospodarczym, kierującym się wieloma czynnikami z różnych dziedzin leśnictwa - hodowli lasu, urządzania, ochrony gleb, hydrologii, inżynierii, ekonomiki, ergonomii, użytkowania lasu, transportu drewna i bhp. Projekt taki powinien uwzględniać warunki w konkretnym obszarze transportowym, a mianowicie: sposób zagospodarowania lasu, procesy technologiczne pozyskania i transportu drewna, rzeźbę terenu, stosunki hydrologiczne, rodzaje gruntów, ekonomiczność i bezpieczeństwo zastosowanych rozwiązań. Konkretne rozwiązanie projektowe powinno także mieć na względzie: tworzenie optymalnych warunków dla naturalnego odnowienia lasu, ochronę gleby przed erozją wodną oraz kształtowanie lasów zbliżonych do naturalnych.Przedmiotem opracowania są uwarunkowania techniczne i gospodarcze kształtujące sieci szlaków zrywkowych w górskich terenach leśnych. Celem jest metodyczne omówienie uwarunkowań technicznych i gospodarczych, wpływających na parametry sieci szlaków zrywkowych w procesie projektowania tych sieci.Opracowanie zawiera krótkie omówienie wskazań do projektowania szlaków zrywkowych w górach wypływających z wiedzy z różnych dyscyplin leśnictwa, zawartych w instrukcjach branżowych nowelizowanych przez Administrację Lasów Państwowych, ośrodki naukowe oraz z własnych doświadczeń autorów artykułu. ...

Dr hab. , prof. UP Zbigniew Gołaś

ORGANIZACJA, PRODUKTYWNOŚĆ ORAZ DOCHODOWOŚĆ EKOLOGICZNYCH I KONWENCJONALNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH UKIERUNKOWANYCH NA CHÓW BYDŁA MLECZNEGO

Głównym celem badań była analiza porównawcza organizacji, produktywności oraz dochodowości konwencjonalnych i ekologicznych gospodarstw rolnych ukierunkowanych na chów bydła mlecznego. W badaniach wykorzystano dane statystyczne w postaci szeregów czasowych z systemu zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych (FADN). Badania wykazały, że produktywność i dochodowość w gospodarstwach ekologicznych były znacząco niższe niż w gospodarstwach konwencjonalnych. Wynikało to w głównej mierze z mniejszej skali działalności mierzonej powierzchnią użytków rolnych i wielkością stad oraz z wyraźnie mniejszej wydajności mlecznej krów. ...

Mgr inż. Natalia Sajnóg

Prof. nzw. dr hab. inż. Katarzyna Sobolewska-Mikulska

ODDZIAŁYWANIE INFRASTRUKTURY PRZESYŁOWEJ NA PRZESTRZEŃ ROLNICZĄ

Charakterystyczną cechą infrastruktury przesyłowej jest jej przebieg przez bardzo dużą liczbę nieruchomości charakteryzujących się różnorodnym statusem ochronnym (grunty rolne i leśne, obszary Natura 2000, parki narodowe i krajobrazowe, grunty zabytkowe, tereny zurbanizowane, grunty zagrożone powodziami). Biorąc pod uwagę powyższe oraz uwzględniając fakt, że grunty rolne i leśne w Polsce stanowią ok 91% powierzchni kraju, a sieć Natura 2000 pokrywa ok. 20% jej powierzchni lądowej, należy stwierdzić, że skala wpływu urządzeń przesyłowych na przestrzeń rolniczą jest bardzo duża. Celem niniejszego artykułu jest analiza oddziaływania linii elektroenergetycznych wysokich i najwyższych napięć na przestrzeń rolniczą, na etapie fazy realizacji inwestycji oraz eksploatacji urządzenia przesyłowego. ...

Dr inż. Agnieszka Trystuła

PODZIAŁ NIERUCHOMOŚCI OBCIĄŻONEJ HIPOTEKĄ W ŚWIETLE PRZEPISÓW USTAWY O KSIĘDZE WIECZYSTEJ I HIPOTECE

Nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 2013 r. uwzględnia stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w sprawie podziału nieruchomości obciążonej hipoteką. Przepisy ustawy obowiązujące przed jej zmianą w kwestii zniesienia współwłasności nieruchomości przez podział, na której ustanowiono hipotekę były niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ hipoteką były obciążone części ułamkowe wszystkich nowo wydzielonych nieruchomości. W opracowaniu przedstawiono zagadnienia związane z aspektami prawnymi procedury bezciężarowego odłączenia nowej nieruchomości powstałej w wyniku podziału z dotychczasowej księgi wieczystej z prawomocnie wpisaną hipoteką. ...

Dr inż. Jadwiga Konieczna

Dr inż. Dariusz Konieczny

PROCEDURY AKTUALIZACJI DANYCH KATASTRALNYCH W OBECNYCH UWARUNKOWANIACH PRAWNYCH

Ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości), jako podstawowy system informacji o terenie dostarcza danych na potrzeby planowania przestrzennego, gospodarki gruntami, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystki publicznej, ewidencji gospodarstw rolnych. Aby ewidencja ta była przydatna do ww. celów, musi być aktualna, wiarygodna i prowadzona w sposób jednolity dla obszaru całego kraju. Bieżąca aktualizacja ewidencji gruntów i budynków jest jednym z podstawowych zadań starosty wykonywanych w ramach prowadzenia tego systemu. Potrzeba utrzymana w aktualności danych ewidencji gruntów i budynków wynika także z centralnego położenia wśród rejestrów wchodzących w skład budowanej infrastruktury informacji przestrzennej. W artykule zostaną omówione aspekty prawne i organizacyjne procesu aktualizacji danych ewidencyjnych (przedmiotowych i podmiotowych) w obecnych uwarunkowaniach prawnych. ...

Dr inż. Małgorzata Dudzińska

Dr inż. Barbara Prus

POZIOM UWARUNKOWAŃ SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH GMIN, A SKUTECZNOŚĆ I WIELKOŚĆ POZYSKANEGO WSPARCIA Z FUNDUSZY UE NA REALIZACJE INWESTYCJI INFRASTRUKTURALNYCH - STUDIUM PRZYPADKÓW

Fundusze pomocowe UE umożliwiły gminom realizację kosztownych inwestycji infrastrukturalnych podnoszących standard życia mieszkańców, a co za tym idzie ich konkurencyjność. Realizowane inwstycje wpływają na rozwój społeczno-gospodarczy, co szczególnie widoczne jest w przypadku gmin wiejskich. Wynika stąd, że środki pomocowe UE stanowią instrument polityki rozwoju zarówno w wymiarze regionalnym, jak i lokalnym. Sprzyjają bowiem realizacji inwestycji powiększającej potencjał rozwojowy gmin. Gminy z różną aktywnością i skutecznością sięgają po fundusze unijne. Stąd celem artykułu jest próba znalezienia zależności pomiędzy wysokością pozyskanego wsparcia finansowego na inwestycje infrastrukturalne a poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego gmin. Badaniami objęto pięć gmin wiejskich zlokalizowanych w trzech regionach statystycznych Polski (NUTS 1) - północnym, północno-zachodnim oraz wschodnim. Analizy przeprowadzono bazując na kwerendzie literatury, a także przy użyciu prostych metod statystycznych. Badania przeprowadzono w kilku etapach, dokonując analizy realizowanych projektów inwestycyjnych współfinansowanych ze środków UE, a także metawskaźnika ukazującego w sposób syntetyczny uwarunkowania społeczno-gospodarcze gmin. Analizę zależności pomiędzy poziomem uzyskanego wsparcia UE a rozwojem społeczno-gospodarczym przeprowadzono przy pomocy wskaźnika korelacji Pearsona. ...

Dr inż. Monika Mika

Dr inż. Przemysław Len

ROZMIARY GRUNTÓW RÓŻNICZAN I MOŻLIWOŚCI ICH LIKWIDACJI NA PRZYKŁADZIE WSI GMINY SŁAWNO, POWIAT OPOCZYŃSKI, WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE

W artykule zostały zaprezentowane rozmiary gruntów będące w szachownicy gruntów we wsiach gminy Sławno, położonej w centralnej Polsce województwo Łódzkie. Analiza dotyczyła powierzchni, liczby działek oraz liczby właścicieli. Badania przeprowadzono metodą tablic szachownicowych umożliwiających określenie rozmiarów występowania różniczan zamiejscowych i miejscowych. Takie ujęcie, pozwala na ustalenie wymian gruntów między nimi oraz ich likwidację w procesie prac scaleniowych. Geneza występowania zjawiska szachownicy gruntów jest ściśle powiązana z faktami historycznymi. Na skutek przejęcia sposobu rejestracji stanu faktycznego i prawnego gruntów, od państw zaborców, u schyłku XIX wieku, w katastrze polskim zauważa się do dnia dzisiejszego wiele nieścisłości. Część z nich wynika z różnic w zakresie definicji obiektów katastralnych w zaborze austriackim, pruskim oraz rosyjskim oraz specyfiki prawa dziedziczenia gruntów. Terytorium Polski jest zróżnicowane co do stopnia nasilenia oraz kształtu i wymiarów szachownicy gruntów. Można wiec powiedzieć że badane zjawisko ma charakter lokalny o którym decyduje wspomniany wcześniej czynnik geograficzno-historyczny. ...

Dr inż. Katarzyna Kocur-Bera

ZAGROŻENIA NATURALNE I ZARZĄDZANIE PRZESTRZENIĄ - STUDIUM PRZYPADKU

Przedmiotem pracy jest analiza zjawisk zagrażający przestrzeni obszarów wiejskich. W pracy skupiono się głównie na powodziach, osuwiskach i suszy. Celem artykułu jest ustalenie wpływu tych zagrożeń na zarządzanie przestrzenią oraz wykazanie jak gminy na wybranym obszarze odnoszą się do nich w dokumentach planistycznych. W artykule dokonano analizy programów, studiów, planów i strategii pod kątem zarządzania przestrzenią z uwzględnieniem przedmiotowych zdarzeń. Analiza wykazała, iż nie wszystkie gminy w podobnym stopniu odnoszą się do zagrożeń. Dokumenty planistyczne i strategiczne nie zakazują zabudowy na terenach zagrożonych, określają jedynie, iż ryzyko inwestycji ponosi inwestor. W przypadku suszy analizowane gminy w bardzo małym stopniu odnoszą się do tego zjawiska - choć zadania w aspekcie udrożnienia rowów nawadniających oraz renaturalizacji cieków wodnych istnieją w każdej z badanych gmin. W dobie zachodzących zmian klimatycznych oraz występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych aktualizacja dokumentów planistycznych i strategicznych o zagadnienia dotyczące występowania i ochrony przed zagrożeniami są wręcz obowiązkiem, gdyż zwiększają bezpieczeństwo życia, pracy i inwestycji na obszarach wiejskich. ...

Dr inż. Barbara Prus

Dr inż. Małgorzata Dudzińska

DYNAMIKA ZMIAN WARUNKÓW SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH W GMINACH POWIATU KRAKOWSKIEGO W LATACH 2010-2014

Artykuł przedstawia dynamikę zmian społeczno-gospodarczych w gminach powiatu krakowskiego. Dla potrzeb analiz zdefiniowano zjawisko rozwoju społeczno-gospodarczego przy pomocy zmiennych skupionych w czterech grupach informacyjnych. Do analiz wybrano czynniki demograficzne, czynniki o charakterze ekonomicznym, zmienne opisujące infrastrukturę społeczną oraz techniczną. Analizę zmian w badanym okresie przeprowadzono w oparciu o procedurę typologiczną dokonując delimitacji gmin powiatu krakowskiego, oraz określając grupy gmin homogenicznych. Wartości zmiennych przyjętych do analiz pochodzą ze źródeł statystyki publicznej (GUS) z lat 2010-2014. W wyniku przeprowadzonej procedury typologicznej określono typy gmin jednorodnych pod kątem warunków społeczno-gospodarczych w badanych latach, opierając się na wybranych cechach diagnostycznych. Przedstawiono ranking gmin, a także porównano dynamikę zmian rozwoju społeczno-gospodarczego w badanym okresie w poszczególnych gminach powiatu krakowskiego. ...