Zeszyt: 2013, vol. 10 / 01 / 3 (Mar 2013)

Dr inż. Ewa Wąsik

Dr inż. Krzysztof Chmielowski

Skuteczność oczyszczania ścieków bytowych w filtrach piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem ziarnistego węgla aktywnego

W artykule przedstawiono ocenę skuteczności oczyszczania ścieków byto-wych z zastosowaniem filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem ziarnistego węgla aktywnego. Badania efektywności usuwania związków orga-nicznych, związków azotowych oraz zawiesiny ogólnej wykonywano w warunkach zwiększającego się obciążenia hydraulicznego. Stwierdzono, że oczyszczanie ścieków bytowych w wielowarstwowym fil-trze piaskowym z dodatkiem ziarnistego węgla aktywnego zapewniło odpowiednią jakość filtratu dla obciążenia hydraulicznego wynoszącego 43 mm∙d-1 oraz 88 mm∙d-1. Ze względu na zmienne warunki panujące wewnątrz poszczególnych warstw złoża, zaobserwowano duże wahania skuteczności zmniejszenia BZT5 (6- 99%), ChZTCr (31- 90%) oraz zawiesiny ogólnej (55- 95%).Wykazano, że jednowarstwowy filtr wypełniony ziarnistym węglem ak-tywnym był najbardziej odpowiedni do stworzenia w jego wnętrzu korzystnych warunków dla rozwoju zarówno bakterii heterotroficznych, jak i bakterii nitryfi-kacyjnych. Podczas trzymiesięcznego cyklu oczyszczania ścieków bytowych średnia skuteczność zmniejszania BZT5, ChZTCr oraz zawiesiny ogólnej wyniosła od-powiednio 98%, 97% oraz 87%. ...

Dr inż. Zbigniew Mucha

inż. Katarzyna Anna Gosek

Wstępne doświadczenia z eksploatacji zmodernizowanej małej oczyszczalni ścieków z filtrem żwirowym

W artykule przedstawiono wyniki badań efektywności oczyszczania oraz warunki pracy małej lokalnej oczyszczalni ścieków po jej modernizacji. Podsta-wowym kryterium przyjętym w projekcie modernizacji było zwiększenie przepu-stowości oraz efektywności usuwania zanieczyszczeń w istniejącym układzie technologicznym z grawitacyjnym przepływem ścieków przy założeniu minimalnych kosztów eksploatacji bez zużycia energii elektrycznej. Badana oczyszczalnia składa się z osadnika gnilnego z zainstalowanym w czasie modernizacji wydzielonym filtrem zapobiegającym wypływowi zawiesin z osadnika oraz filtra żwirowego do biologicznego oczyszczania. W czasie modernizacji zwiększona została powierzchnia filtra. Wykonane analizy jakości ścieków potwierdziły wysoką efektywność usuwania zanieczyszczeń organicznych (średnio ponad 90% dla wskaźnika BZT5 i ponad 85% dla wskaźnika ChZT) oraz zawiesin (średnio ponad 77%) w zmodernizowanej oczyszczalni. ...

Dr inż. Maria Walery

Organizacja procesu zarządzania systemem wywozu i unieszkodliwiania odpadów medycznych w skali województwa podlaskiego

Modelowanie systemów gospodarki odpadami medycznymi związane jest z symulacją rzeczywistych procesów jednostkowych składających się na rozwiązania logistyczne systemów sortowania, zbiórki, transportu i unieszkodliwiania odpadów. W niniejszej pracy przedstawiono możliwość wykorzystania modelu opty-malizacyjnego systemu wywozu i unieszkodliwiania odpadów medycznych w wersji dynamicznej, który umożliwia projektowanie najkorzystniejszych pod względem ekonomicznym systemów gospodarki tego rodzaju odpadami.W artykule opisano badania optymalizacyjne, których celem była analiza wpływu parametru opisującego stopień redukcji ilości odpadów medycznych w procesie spalania (wwp) oraz zmiany jednostkowego kosztu transportu odpadów medycznych (Kij) na wartość wskaźnika ekonomicznej efektywności (E). Badania przeprowadzono na przykładzie analizy systemu gospodarowania odpadami me-dycznymi w województwie podlaskim.Zakres badań operacyjnych wykonany w ramach studium optymalizacji zo-stał podzielony na dwa etapy obliczeń optymalizacyjnych przy założonych parame-trach technicznych i ekonomicznych systemu. W pierwszym etapie wygenerowano najniższy koszt funkcjonowania analizowanego systemu, natomiast w drugim - ustalono wpływ parametrów wejściowych systemu, tj. stopnia redukcji ilości odpadów medycznych w procesie termicznego przekształcania odpadów oraz jednostkowego kosztu transportu odpadów na wskaźnik ekonomicznej efektywności i strukturę przestrzenną systemu. ...

Dr hab. inż. prof. UTP Andrzej Klimek

Mgr inż. Angelika Kowalska

Dr hab. inż. prof. UTP Stanisław Rolbiecki

Dr inż. Roman Rolbiecki

Porównanie wpływu ściółkowania ektopróchnicą i sterowanej mikoryzacji na rośliny oraz roztocze (Acari) w kontenerowej produkcji sadzonek sosny zwyczajnej

Badania prowadzono w 2012 r. w szkółce kontenerowej Bielawy (Nadle-śnictwo Dobrzejewice) w cyklu produkcyjnym sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Sadzonki miały wysokość w zakresie 8,9-11,9 cm i średnicę w szyi korzeniowej od 2,8 do 3,7 mm. Na korzeniach sadzonek dominowały ektomikoryzy pojedyncze, stanowiąc od 45 do 64% wszystkich ektomikoryz, a ogólny stan zmikoryzowania zbadanych korzeni sadzonek uznać można za dość wyrównany. Średnie zagęszczenie roztoczy w badanych bryłkach korzeniowych bez dodatku lub z dodatkiem ektopróchnicy leśnej wahało się od 3,71 do 16,23 tys. osobn.• m-2. W sadzonkach ściółkowanych najliczniejszymi roztoczami były zaliczane do sa-profagów mechowce, a w wariantach nieściółkowanych dominowały Actinedida. W kontenerach nieściółkowanych występowały 2 lub 3 gatunki mechowców, a po przeprowadzeniu tego zabiegu liczba ta wzrosła do 10-14. Najliczniejszym me-chowcem w zbadanym materiale była Oppiella nova. Ważnym składnikiem zgru-powań Oribatida był też Tectocepheus velatus, który w cyklu badań wykazał ten-dencję wzrostu liczebności. Z przeprowadzonych badań wynika, iż w kontenerach do produkcji sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym występują dobre wa-runki do rozwoju roztoczy glebowych, co daje potencjalną szansę na wykorzystanie ich do wzbogacenia w mezofaunę terenów porolnych i zdegradowanych. ...

Dr inż. Bernard Okoński

Prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler

Sezonowa zmienność stanów wód gruntowych w lasach łęgowych Uroczyska Warta

Teren badań znajduje się na obszarze leśnictwa Czeszewo w Uroczysku Warta w Nadleśnictwie Jarocin. Uroczysko Warta jest kompleksem leśnym zloka-lizowanym na terasie zalewowej lewego brzegu rzeki Warty, pomiędzy 332 a 337,5 km jej biegu oraz ujściowym odcinkiem rzeki Lutyni (0 do 3,2 km). Średnia suma opadów atmosferycznych w rejonie badań za okres lat 1951-2000 wynosi 546 mm. Zmienność opadów rocznych w poszczególnych latach może być bardzo duża: raz na 10 lat sumy opadów mogą spadać do około 380 mm. Widoczna jest cykliczność wieloletnia występowania lat wilgotnych i posusznych. Ocenę se-zonowych zmian stanów wód gruntowych przeprowadzono na podstawie monito-ringu, w okresie od marca 2009 roku do maja 2011 roku. Pomiary prowadzono w 26 piezometrach automatycznie oraz wykorzystano obserwacje na 7 łatach wo-dowskazowych zainstalowanych na starorzeczach i rzece Lutyni. Lasy łęgowe na-leżą do najbardziej złożonych ekosystemów. Regulacja koryt rzek, budowa obwa-łowań i zbiorników retencyjnych przyczyniły się do ograniczenia występowania zalewów i redukcji obszarów zalewowych i w rezultacie do degradacji lasów do-linnych. W Polsce jedynie 0,2% całkowitej powierzchni siedlisk łęgowych zajmują lasy łęgowe. Uroczysko Warta stanowi jedno z najważniejszych skupisk tych siedlisk. Wybudowanie w środkowym biegu rzeki Warty zbiornika Jeziorsko przyczyniło się do zmiany reżimu rzeki. Stąd w Uroczysku Warta zastosowano system ...

Dr inż. Maciej Wyrębek

Przepławki ryglowe jako element przywrócenia ciągłości korytarza ekologicznego rzek silnie zmienionych

W ostatnich dziesięcioleciach w wyniku regulacji rzek i przegradzania dolin rzecznych nastąpiły niekorzystne zmiany w hydromorfologii koryt rzecznych [Bartnik, 2006]. Zwiększenie retencji wodnej i wykorzystanie hydroenergetyczne rzek, które pociąga za sobą budowę nowych obiektów hydrotechnicznych wymaga nowego spojrzenia na ciągłość korytarza rzecznego. Zgodnie z RDW „silnie zmieniona część wód oznacza część wód po-wierzchniowych, których charakter został znacznie zmieniony na skutek fizycznego oddziaływania człowieka [...]" [Dyrektywa 2000/60/WE]. W silnie zmienionych częściach wód należy dążyć do osiągnięcia dobrego potencjału ekologicznego wód. Nastąpić to może poprzez budowę lub przebudowę budowli wodnych w sposób umożliwiający odpowiednie warunki migracji i życia dla ryb i innych organizmów wodnych.Celem pracy jest wyznaczenie dopuszczalnych wymiarów konstrukcji przepławki ryglowej spełniające kryteria biologiczne ryb w zlewni rzeki Skawy. W tym celu zostały przeprowadzone pomiary laboratoryjne na fizycznym modelu przepławki ryglowej. Na podstawie badań modelowych przepławki ryglowej określono warunki stabilności biologicznej: przepływu, prędkości wody, napełnienia i dyssypacji objętościowej. ...

Dr inż. arch. Katarzyna Iwaszko-Niziałkowska

Dr inż. Wojciech Jabłoński

Przestrzenny wzorzec procesów urbanizacji w województwie dolnośląskim a zmiany strukturalne rolnictwa

Od czasu transformacji ustrojowej w 1989 roku, nastąpił wzrost gospodar-czy, i proces urbanizacji Polski, a to prowadziło do regionalnych i sektorowych nierówności. W pracy zbadano charakter związków pomiędzy rozwojem rolnictwa, a procesem urbanizacji pod kątem zmian ich struktur przestrzennych w regionie Dolnego Śląska. Przeprowadzono łączną analizę porównawczą wzorców struktury przestrzennej obydwóch sektorów. Zidentyfikowano zmiany struktur rolnictwa i urbanizacji w okresie ostatnich czternastu lat przy użyciu modelu złożonego - cyklicznego, opartego o teorię kontaktów i projekcji sferycznej T. Zipsera. Praca zawiera krótkie podsumowanie otrzymanych wyników i ich znaczenia dla polityki przestrzennej. ...

Dr inż. Bartosz Jawecki

Mgr inż. Malgorzata Mazik

Dr inż. Beata Malczewska

Ocena naturalności rzeki Oława na wybranym odcinku

W pracy dokonano waloryzacji naturalności rzeki Oława w obrębie miasta Strzelin, ze szczególnym uwzględnieniem zagospodarowania terenu bezpośrednio przylegającego do rzeki. Analizy dokonano na podstawie badań terenowych prze-prowadzonych metodą Ilnickiego i Lewandowskiego. Badania obejmujące około 3,5 kilometrowy fragment rzeki podzielony na 15 homogenicznych odcinków, przeprowadzono w VII i IX 2010 i V 2011 roku. W poszczególnych odcinakach przeprowadzono inwentaryzację, na podstawie, której dokonano oceny różnorod-ności gatunkowej danego obszaru, ocenę stopnia naturalności i wartości systemu rzecznego. Wyniki badań wskazują na niską wartość ekomorfologiczną rzeki Oławy w obrębie miasta Strzelin. Rzece przyznano IV kategorię naturalności, co oznacza, że na badanym odcinku jest ona w pełni uregulowana, ekosystem jest wyraźnie zmieniony, a jego atrakcyjność krajobrazowa jest bardzo mała. Stwierdzono również obecność licznych gatunków azotolubnych na terenach przyległych do cieku, co może mieć związek z rolniczym charakterem terenów przyległych do rzeki w gminie Strzelin ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Zmienność temperatury ścieków w małych systemach kanalizacyjnych

Badania miały na celu określenie zmienności oraz zakresu temperatury ścieków w bioreaktorach z osadem czynnym na przykładzie dwóch wiejskich sys-temów kanalizacyjnych. Dodatkowym celem było określenie wpływu temperatury ścieków w kanalizacji oraz temperatury powietrza atmosferycznego na temperaturę ścieków w otwartych, przepływowych bioreaktorach biologicznych. Badania prowadzono w okresie od stycznia do grudnia 2011 roku. Aby wykazać wpływ opisanych czynników na temperaturę ścieków w bioreaktorze posłużono się staty-styczną analizą regresji wielokrotnej. Badania prowadzono w dwóch małych sys-temach kanalizacyjnych zlokalizowanych na terenie gmin wiejskich w Nowym Brzesku oraz Spytkowicach. Oba systemy zaliczane są do grupy obiek-tów nieprzekraczających 2000 RLM. Na podstawie rocznych badań stwierdzono, że średnia roczna temperatura ścieków w bioreaktorach przepływowych stanowiących część biologiczną małych oczyszczalni oscyluje w granicach 12,6÷12,7oC, natomiast jej zakres wynosi od 5,6oC do 19,2oC. Ścieki w małych, wiejskich oczyszczalniach mają temperaturę nieprzekraczającą 10,0oC w okresie około ⅓ roku, co świadczy o ich permanentnym wychłodzeniu. Wielkość temperatury ścieków w małych systemach kanalizacyjnych występuje w dużo większym zakresie w porównaniu do ścieków w dużych, miejskich systemach odprowadzających ścieki. Ponadto wpływ na temperaturę ścieków w bioreaktorach ma w bardzo dużym stopniu temperatura ścieków dopływających z kanalizacji oraz w mniejszym, ale również znaczącym temperatura zewnętrzna powietrza atmosferycznego. Aby ograniczyć nadmierne wychładzanie ścieków w ...

Dr hab. inż. prof. UTP Andrzej Klimek

Występowanie roztoczy (Acari) w bryłkach korzeniowych wybranych gatunków sadzonek w szkółce kontenerowej Bielawy

Celem badań było określenie liczebności i składu grupowego roztoczy (Acari) oraz składu gatunkowego mechowców (Oribatida) w bryłkach korzenio-wych sadzonek wybranych gatunków drzew - sosny zwyczajnej, świerka pospoli-tego, brzozy brodawkowatej, lipy drobnolistnej - w szkółce kontenerowej Bielawy. Badania terenowe przeprowadzono 15 listopada 2012 r. na otwartym polu produkcyjnym szkółki, z każdej bryłki pobrano po dwie próbki substratu (wraz z korzeniem) o objętości 50 cm3 każda - z górnej (A) i dolnej części (B). Roztocze wypłaszano w aparatach Tullgrena przez 7 dni i konserwowano w 70% alkoholu etylowym. Zagęszczenie roztoczy w warstwie A wahało się od 18,67 do 219,67 osobn. · 100 cm-3 substratu. Pajęczaki te znacznie liczniej występowały w kontenerach sadzonek gatunków liściastych niż iglastych. W dolnej warstwie pod-łoża sadzonek zagęszczenie było o 40% niższe niż w warstwie A. Roztocze z rzę-dów Actinedida, Mesostigmata i Oribatida stwierdzono w kontenerach wszystkich gatunków sadzonek, w obydwu warstwach substratu. Najliczniejsze były mechowce, a Acaridida i Tarsonemida występowały nielicznie. Ogółem w zbada-nych próbkach odnotowano 6 taksonów mechowców - najwięcej (5) było w sa-dzonkach świerka, a w sośnie, brzozie i lipie 1 lub 2. Wskaźnik średniej liczby gatunków s w warstwach A i B był wyższy u liściastych gatunków sadzonek. Najliczniejszym mechowcem w analizowanych kontenerach była ...

Dr inż. arch. Michał Uruszczak

Problematyka zachowania tradycyjnej zabudowy wiejskiej, świadectwa tożsamości regionalnej na przykładzie Małopolski. Wybrane zagadnienia i problemy

Tradycyjna polska architektura drewniana zanika. Przyczyny tego zjawiska są różne, największe jednak zagrożenie spowodowane było (zanik tradycyjnej za-budowy ludowej trwa od dziesięcioleci) i jest, czynnikami o ekonomiczno-społecznym charakterze.Praca podejmuje problematykę zasad wyodrębniania regionów architekto-nicznych, charakterystycznych dla obszaru Małopolski. Autor podjął próbę synte-tycznego wyodrębnienia cech związanych z tutejszą architekturą drewnianą. Uka-zano wybrane przykłady obiektów z analizowanego obszaru, istniejące czy to w formie chronionych obiektów w muzeach na wolnym powietrzu, czy jako przykład nowego osiedla, powstałego w oparciu o tradycyjne wzory. Zarówno jedna, jak i druga forma ochrony jest bardzo cenna z punktu widzenia możliwości przekazania następnym pokoleniom tradycji budowlanych omawianego obszaru.Wnioski sformułowane na końcu dotyczą zarówno legislacji, której zasady muszą być stale doprecyzowywane, by straty pozostałych jeszcze In situ obiektów były jak najmniejsze, jak też innych, równie ważnych problemów, z których wy-mienić należy: propagowanie, badanie, inwentaryzowanie tradycyjnej, ludowej ar-chitektury drewnianej Małopolski. ...

Dr Jerzy Oleszek

Renesans, rewitalizacja czy degradacja wsi granicznej Bielice w Sudetach Wschodnich

Przedmiotem badań jest rodzaj i jakość przekształcenia formy wsi Bielice, zlokalizowanej w gminie Stronie Śląskie, powiat Kłodzko, województwo dolno-śląskie. Narzędziem jest analiza sposobu zagospodarowania i użytkowania sub-stancji budowlanej. Rozważania prowadzi się dla stanu sprzed roku 1945 oraz układu współczesnego. W efekcie końcowym stwierdza się, że ówczesna stricte wieś, to aktualnie miejscowość, która funkcjonuje już w innym wymiarze, w innej przestrzeni. Z punktu widzenia właściwości wiejskiego organizmu osadniczego jest to postać zdegradowana. Cechy wiejskości - jeśli jeszcze są - to tylko śladowo i to w wymiarze materialnym. W strukturze zabudowy dominują czasowo zamieszkałe domy weekendowe. Swoją sylwetą reprezentują wprawdzie styl rustykalny, ale już detale architektoniczne różnią się od postaci budownictwa rodzimego. Cechy współczesnej formuły miejscowości są, jeśli nie identyczne to bardzo podobne, do charakterystyki układu wsi Orłowiec, gmina Lądek Zdrój, powiat Kłodzko. ...

Dr hab. inż. prof. UTP Andrzej Klimek

Dr hab. inż. prof. UTP Stanisław Rolbiecki

Prof. dr hab. inż. Jacek Długosz

Wybrane efekty rewitalizacji terenu popoligonowego w Nadleśnictwie Żołędowo

Celem badań było porównanie wzrostu brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth) i sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) oraz stanu akarofauny (Acari) glebowej w 2-letnich uprawach na rekultywowanym terenie opoligonowym w Nadleśnictwie Żołędowo. Do zalesień wykorzystano 2-letnie sadzonki brzozy i sosny wyprodukowane w szkółkach polowych z zastosowaniem ściółkowania oraz metodą tradycyjną. Badania przeprowadzono w latach 2010-2011 na glebie rdzawej o uziarnieniu piasku słabogliniastego (texture loamy sand) w poziomie powierzchniowym i odczynie bardzo kwaśnym. Doświadczenie obejmowało na-stępujące warianty: BrzC - uprawa brzozy zalesiona sadzonkami wyprodukowa-nymi tradycyjnie (bez ściółkowania), BrzS - uprawa brzozy zalesiona sadzonkami wyprodukowanymi z udziałem ściółkowania, SoC - uprawa sosny zalesiona sa-dzonkami wyprodukowanymi tradycyjnie (bez ściółkowania), SoS - uprawa sosny zalesiona sadzonkami wyprodukowanymi z udziałem ściółkowania. Znacznie lepszą udatność - przeprowadzonych z wykorzystaniem 2-letnich sadzonek - nasadzeń na terenie popoligonowym stwierdzono w uprawie sosny i wyniosła ona ponad 96%. Wystąpiło korzystne oddziaływanie przeprowadzonego w szkółce zabiegu ściółkowania na kształtowanie się wskaźników wzrostu brzozy i sosny w rocznej oraz dwuletniej uprawie leśnej. Na rewitalizowanym terenie popoligo-nowym stwierdzono niską liczebność i różnorodność gatunkową glebowych rozto-czy, co świadczy o małej aktywności biologicznej badanych gleb. Stwierdzony - w dwuletnim okresie badań - wzrost liczebności i różnorodności gatunkowej me-chowców (Oribatida) prognozuje zachodzące, aczkolwiek dość powolne, ...

Dr inż. Marek Kalenik

Milena Wancerz

Badania oczyszczania ścieków w piasku średnim z warstwą wspomagającą z chalcedonitu - skala laboratoryjna

W artykule przedstawiono analizę wyników badań, skuteczności oczysz-czania ścieków w złożu gruntowym pod drenażem rozsączającym ścieki. Badania zostały przeprowadzone na stanowisku pomiarowym wybudowanym w laborato-rium. Do badań wykorzystano ścieki syntetyczne. Złożem gruntowym był piasek średni i piasek średni z warstwą wspomagająca z chalcedonitu. Badaniami objęto następujące wskaźniki zanieczyszczenia ścieków: zawiesiny ogólne, BZT5, ChZT, azot ogólny, azot amonowy, azot azotanowy, azot azotynowy, fosfor ogólny i odczyn. Po przefiltrowaniu ścieków przez złoże gruntowe z piasku średniego jak i przez złoże gruntowe z piasku średniego z warstwą wspomagająca z chalcedonitu, nastąpił wzrost azotu azotanowego i odczynu. Wartości pozostałych wskaźników w ściekach oczyszczonych uległy zmniejszeniu. Zawiesiny ogólne, BZT5, ChZT, azot ogólny, fosfor ogólny, spełniają obowiązujące mormy. Złoże gruntowe z piasku średniego z warstwą wspomagająca z chalcedonitu charakteryzuje się lepszą skutecznością oczyszczania ścieków. ...

Dr inż. Iwona Michalina Batyk

Próba identyfikacji działań proekologicznychstosowanych w gospodarstwach ekologicznych świadczących usługi turystyczne w województwie warmińsko-mazurskim

Panująca moda na ekoturystykę, której głównym celem jest zachowanie trwałego, zrównoważonego rozwoju zasobów i walorów turystycznych prowadzi do kształtowania nowych postaw i zachowań turystów oraz organizatorów ruchu turystycznego. Zrównoważony rozwój zasobów i walorów turystycznych możliwy jest dzięki integracji działalności turystycznej z priorytetami w zakresie ochrony zasobów przyrody.W artykule podjęto próbę identyfikacji działań proekologicznych wpływa-jących na ochronę zasobów środowiska naturalnego oraz określenie stopnia wpływu tych działań, na podstawie opinii zarządzających gospodarstwami ekolo-gicznymi świadczącymi usługi turystyczne w województwie warmińsko-mazurskim. ...

Mgr inż. Renata Różycka

Zagrożenia osuwiskowe a proces planowania przestrzennego na przykładzie gminy Zakliczyn

W pracy przedstawiono zagrożenia osuwiskowe występujące na terenie gminy Zakliczyn położonej w województwie małopolskim w kontekście procesu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Dokonano przeglądu i analizy dostępnych źródeł informacji o osuwiskach wykorzystywanych dla potrzeb plano-wania przestrzennego. Szczególną uwagę poświęcono realizacji i dotychczasowym dokonaniom projektu SOPO - Systemu Osłony Przeciwosuwikowej, dzięki któ-remu powrócono do koncepcji ogólnokrajowych, powszechnych badań geotech-nicznych.Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, iż jednym z najpo-ważniejszych problemów planistycznych gminy Zakliczyn jest duży udział terenów osuwiskowych w ogólnej powierzchni gminy, a co za tym idzie problem wyznaczenia terenów pod inwestycje, w tym pod zabudowę. Za jeden z najskuteczniejszych sposobów przeciwdziałania i minimalizowania szkód osu-wiskowych uznano właściwie prowadzony proces planowania i zagospodarowania przestrzennego. ...

Mgr Wojciech Chudy

Infrastruktura sportowo-rekreacyjna warunkiem rozwoju aktywności ruchowej społeczeństwa na przykładzie województwa małopolskiego i śląskiego

Rola aktywności ruchowej w życiu codziennym społeczeństwa stale wzrasta, dlatego też zasadnym jest zapewnienie niezbędnych warunków dla realizacji różnych form aktywności ruchowej przez lokalną społeczność.Celem artykułu jest zidentyfikowanie, analiza i ocena zagospoda-rowania obszarów wybranych województw w infrastrukturę sportowo-rekreacyjną. Zakres przestrzenny badań obejmuje obszary województwa mało-polskiego i śląskiego. Dla celów poznawczych analizę przeprowadza się, traktując każde z nich jako jednostkę badawczą.Rozmieszczenie obiektów infrastruktury sportowo-rekreacyjnej na anali-zowanym obszarze nie jest równomierne. W przypadku wszystkich objętych analizą obiektów, z wyjątkiem boisk i Orlików oraz tras narciarskich, największe za-gęszczenie tego typu obiektów infrastruktury sportowo-rekreacyjnej odnotowano w województwie śląskim. Natomiast województwo małopolskie charakteryzowało się wysokim wskaźnikiem liczby tras narciarskich oraz porównywalnie wysokim do woj. śląskiego wskaźnikiem obiektów typu boiska i Orliki.Regularna aktywność ruchowa to sposób na lepsze, i zdrowsze życie współczesnego społeczeństwa. Dla prawidłowego rozwoju wszelkich form aktyw-ności ruchowej społeczeństwa niezbędnym jest zapewnienie, odpowiednich wa-runków dla potrzeby realizacji aktywności ruchowej. Tym niewątpliwie jest ist-niejąca oraz nowopowstająca infrastruktura sportowo-rekreacyjna. Dlatego też ważne jest ciągłe inwestowanie w rozwój infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, co powinno skutkować poprawą zdrowia oraz kondycji fizycznej lokalnej ludności ...

Dr hab. inż. Elżbieta Bondar-Nowakowska

Dr inż. Justyna Hachoł

Tendencje zmian w zbiorowiskach roślin wodnych w ciekach o różnym sposobie umocnienia skarp

W pracy przedstawiono ocenę wpływu faszynowych i kamiennych umocnień skarp cieku na skład ilościowy i jakościowy zbiorowisk naczyniowych roślin wodnych. Analizę oparto na wynikach badań terenowych, prowadzonych w latach 2007-2008 oraz 2011-2012. Badania prowadzono na czterech małych i średnich ciekach nizinnych zlokalizowanych na terenie Dolnego Śląska, na których wyzna-czono 16 odcinków badawczych. Odcinki te różniły się materiałem, którym umocniono skarpy. Badania terenowe obejmowały identyfikację występujących w korycie cieku gatunków naczyniowych roślin wodnych oraz określenie stopnia po-krycia przez nie dna. Na tej podstawie dla każdego odcinka obliczono wskaźnik różnorodności gatunkowej Shannona-Wienera. Do oceny podobieństwa zbiorowisk roślin wodnych na odcinkach badawczych wykorzystano współczynnik po-dobieństwa gatunkowego Jaccarda.Z przeprowadzonych badań wynika, że sposób umocnienia skarp ma wpływ na analizowane wskaźniki roślinne. Wpływ ten nie uległ zmianie wraz z upływem czasu. Zaobserwowano natomiast korzystną zmianę wskaźników cha-rakteryzujących zbiorowiska roślin wodnych. ...

Dr inż. Stanisław Bacior

Ocena zmian struktury przestrzennej gospodarstw rolnych spowodowanych prze-jęciem części gruntów pod pas autostrady na przykładzie autostrady A1

Oszacowanie wpływu budowy autostrady na zmianę przydatności gruntów rolnych przeprowadzono za pomocą uproszczonej metody opracowanej przez autora. Opiera się ona na analizie przebiegu osi autostrady i wykorzystaniu podstawowych parametrów takich jak szerokość pasa drogowego, rozłóg działek czy rozmieszczenie dróg i wiaduktów. Pod uwagę wzięto także cechy gruntów, które informują o ich przydatności rolniczej i mogą zostać użyte do określenia skutków realizacji tego typu inwestycji. Analizie został poddany odcinek znajdujący się w bliskim sąsiedztwie miasta Łódź. Przebiega on przez siedem wsi należących do dwóch gmin Stryków i Nowosolna. Jego długość wynosi 7,145 km. Rozpatrywany fragment został po-dzielony na dwie części w zależności od gminy w której jest położony. Autostrada przebiega głównie przez grunty rolne klasy średniej. Przecina 21 dróg z czego 5 wyposażonych będzie w wiadukty. Przeciętna odległość między drogami wzroście zatem czterokrotnie. Wartość dochodowa zostanie obniżona na obszarze o powierzchni 300,92 ha. Jego wartość oszacowano na 11507,9 jednostek zbożowych. W każdym z analizowanych przypadków stwierdzono, iż negatywne oddziaływanie autostrady spowoduje około 80-procentową utratę wartości dochodowej gruntów rolnych. Na pozostałe 20 % składać się będzie przyrost transportu i pogorszenie rozłogu działek. ...

Mgr inż. Katarzyna Swolany

Dr inż. Tomasz Salata

Ocena przydatności warstw tematycznych infrastruktury technicznej dla planowania przestrzennego na poziomie gminy

Celem opracowania jest ocena przydatności warstwy infrastruktury tech-nicznej w planowaniu przestrzennym gminy Sułoszowa. Założono, że warstwa taka umożliwi gminie dokładną analizę istniejących warunków wyposażenia w sieci uzbrojenia terenu, określenie obszarów problemowych oraz przedstawienie oferty dla potencjalnych inwestorów. W trakcie analizy zastosowania warstwy infra-struktury technicznej skupiono się na sieciach infrastruktury podziemnej i napo-wietrznej: wodnej, gazowej, elektroenergetycznej oraz telekomunikacyjnej. Analizy przestrzenne wykonano w oparciu o stworzone warstwy systemu informacji przestrzennej, które mogą zostać wykorzystane przez administrację na poziomie gminy w procesie zarządzania i gospodarowania przestrzenią. Warstwa uzbrojenia terenu pozwoliła również na określenie oferty inwestycyjnej gminy poprzez analizę uzbrojenia oraz istniejącej zabudowy na obszarach terenów produkcyjnych, składów i magazynów. W pracy zawarty został również wniosek o zróżnicowanie metod służących do obliczania wskaźników gęstości sieci na jednostkę obszaru. ...