Zeszyt: 2012, vol. 9 / 03 / 3 (Sep 2012)

Dr inż. Agnieszka Karczmarczyk

Dr inż. Anna Baryła

Inż. Paulina Charazińska

Dr inż. Agnieszka Bus

Dr Magdalena Frąk

Wpływ substratu dachu zielonego na jakość wody z niego odpływajacej

Dachy zielone są ogólnie uznaną metodą odtwarzania powierzchni biolo-gicznie czynnej w miastach. Wśród pozytywnych oddziaływań dachów zielonych w obszarach zurbanizowanych wymienia się oczyszczanie powietrza, łagodzenie mikroklimatu aglomeracji i temperatury wewnątrz budynków oraz funkcję siedli-skową i estetyczną. Zielone dachy retencjonują także wodę opadową, odciążając tym samym miejskie kanalizacje deszczowe. Celem badań było określenie potencjalnego wpływu substratu dachu zielonego na jakość wód z niego odprowadzanych. Wstępne wyniki badań jakości odcieków z wybranych substratów w skali la-boratoryjnej, wykazały zwiększone stężenia zawiesin i fosforu. Średnie stężenie zawiesin w odcieku z substratu intensywnego wynosiło 231 mg dm-3 a z substratu ekstensywnego 274 mg dm-3, przy stężeniu w opadzie symulowanym 6-7 mg dm-3. W przypadku fosforu średnie stężenie w odcieku z substratu intensywnego wynosi-ło 0,112 mgPO4-P dm-3 a z substratu ekstensywnego 0,126 mgPO4-P dm-3, przy stężeniu w opadzie symulowanym 0,056 mgPO4-P dm-3. Przeanalizowano związek pomiędzy ilością wypłukiwanych zawiesin i fosforu a wilgotnością początkową substratu. Przedyskutowano potencjalny wpływ substratów dachów zielonych na jakość odbiorników ścieków deszczowych. ...

Dr inż. Anna Baryła

Dr inż. Agnieszka Karczmarczyk

Dr Magdalena Frąk

Charakterystyka warunków opadowych na stacji meteorologicznej Puczniew w latach 1972-2002

Rozkład opadów atmosferycznych jest szczególnie ważnym czynnikiem w okresach krytycznych roślin uprawnych, w których występuje największe zapo-trzebowanie na wodę. W niniejszej pracy analizie poddano szereg charakterystyk meteorologicznych związanych z opadami atmosferycznymi pomierzonymi na stacji w Puczniewie w latach 1972-2002 takimi jak: roczne i półroczne sumy opadów atmosferycznych; zmienność sum opadów atmosferycznych (z wykorzystaniem podziału lat i miesięcy na skrajnie suche, bardzo suche, suche, przeciętne, mokre, bardzo mokre i skrajnie mokre); liczba dni z opadami atmosferycznymi (w przedziałach <10 mm, 10,1-20 mm, 20,1-30,0,0 mm, 30,1-40,0 mm oraz po-wyżej 60,0 mm); występowanie okresów bezdeszczowych. W badanym 31-leciu 1972-2002 uśredniona suma roczna opadów na stacji meteorologicznej Puczniew wynosiła 540,7 mm. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w rozpatrywanym wie-loleciu 1972-2002 nie zanotowano lat skrajnie suchych i szczególnie wilgotnych: 2 lata zostały zaliczonych do suchych, 27 - do przeciętnych, a 2 - do wilgotnych. Lata 1983 i 1989 były suche, natomiast rok 1977 wilgotny i 2001 bardzo wilgotny. Średnio w ciągu roku wystąpiło około 3 okresów posusznych. Okresy bezdesz-czowe pojawiały się przeważnie w półroczu letnim (59% przypadków), a dominowały posuchy o długości od 9 do 17 dni (90%). ...

Mgr Grzegorz Wierzbicki

Mgr inż. Piotr Ostrowski

Mgr Filip Bujakowski

Mgr Mirosław Samulski

Wpływ budowy geologicznej na warunki przebiegu ekstremalnych wezbrań na przykładzie powodzi 2010 w dolinie Wisły środkowej i dolnej

W maju i czerwcu 2010 dwie ekstremalnie wysokie fale wezbraniowe, wywołane intensywnymi opadami deszczu w Karpatach, doprowadziły do pięciu awarii wałów przeciwpowodziowych w dolinie Wisły Środkowej i Dolnej. W arty-kule opisano przebieg i charakterystykę powodzi 2010 na podstawie danych Insty-tutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowego Instytutu Badawczego (IMGW-PIB): sumy opadów, stany wody z trzech wodowskazów wyposażonych w system telemetrii i natężenie przepływu. Przeprowadzono badania terenowe wszystkich miejsc awarii wałów. Obejmowały one kartowanie z wykorzystaniem technologii GPS oraz rozpoznanie ukształtowania cokołu erozyjnego rzeki na pod-stawie sondowań geologicznych strefy korytowej. Wyniki badań terenowych zostały porównane z wynikami kartowania geologicznego koryta Wisły Środkowej przeprowadzonego przed 2007 przez innego autora. Powyższe dane - geologiczne, geomorfologiczne i hydrologiczne - zestawiono i poddano analizie we wspólnej bazie danych GIS. Stwierdzono związek przestrzenny każdej z 5-ciu awarii wałów przeciwpowodziowych z kulminacjami cokołu erozyjnego rzeki. W artykule przed-stawiono także najważniejsze przyczyny analizowanych awarii hydrotechnicznych oraz zaprezentowano model sufozyjnego uszkodzenia wału przeciwpowodziowego w warunkach wysokiego spadku hydraulicznego. Przeanalizowano również wpływ elewacji cokołu erozyjnego na kierunki filtracji w dolinie rzecznej z uwzględnieniem budowy geologicznej i rzeźby równiny zalewowej. ...

Dr inż. Ewa Burszta-Adamiak

Dr inż. Magdalena Kuśnierz

Prof. dr hab. inż. Janusz Łomotowski

Dr inż. Paweł Wiercik

Badania składu granulometrycznego zawiesin zawartych w ściekach komunalnych i przemysłowych

W procesach oczyszczania wody i ścieków przy usuwaniu zawiesin istotną rolę odgrywają właściwości i cechy pojedynczych cząstek. Powierzchnia właściwa, kształt, wielkość i stopień upakowania cząstek zawiesiny decyduje o ich właściwo-ściach sedymentacyjnych i sorpcyjnych. Informacje na temat budowy wewnętrznej, struktury i rozmiaru cząstek tworzących zawiesinę można uzyskać między innymi w badaniach składu granulometrycznego przy wykorzystaniu granulometrów lase-rowych. W artykule przedstawiono oryginalne wyniki badań składu granulome-trycznego zawiesin zawartych w komunalnych ściekach surowych, ściekach oczyszczonych oraz w popłuczynach powstających na stacjach uzdatniania wód podziemnych.Przy opracowywaniu wyników badań składu granulometrycznego zawiesin wykorzystano zmodyfikowaną postać równania Avramiego. ...

Sietan Chieng

Dr inż. Małgorzata Biniak-Pieróg

Prof. dr hab. inż. Andrzej Żyromski

Dr Joanna Kamińska

Dr hab. Wiesław Szulczewski

Aplikacja Evapo – narzędzie do wyznaczanie ewapotranspiracji metodą fao – penman – monteith

W pracy zaprezentowano aplikację do wyznaczania wartości dobowych ewapotranspiracji wskaźnikowej (ET0), rozumianej jako wielkość parowania z powierzchni trawnika w pełni rozwoju, rosnącego na glebie, która zapewnia optymalne warunki wegetacji. Aplikacja ta umożliwia wyznaczenie wartości ET0 dla dowolnego miejsca zadanego współrzędnymi geograficznymi oraz wysokością nad poziomem morza na podstawie dobowych wartości temperatury powietrza, niedosytu wilgotności względnej, prędkości wiatru oraz usłonecznienia względnego. W zbiorze danych wejściowych znajdują się również zmienne o wartościach tabelarycznych, takie jak stała psychrometryczna zależna od wysokości nad po-ziomem morza i ciśnienia atmosferycznego, maksymalna prężność pary wodnej oraz tangens kąta nachylenia krzywej ciśnienia nasyconej pary wodnej zależne od temperatury, promieniowanie na górnej granicy atmosfery zależne od kolejnego numeru dnia w roku, które w aplikacji są wyznaczane automatycznie na podstawie zadanych informacji geograficznych. Aplikacja umożliwia przeprowadzenie analizy zmienności wartości ewapotranspiracji w latach, jak również w poszczególnych miesiącach. Na podstawie 30-letniego ciągu danych meteorologicznych wyznaczono wartości ewapotranspiracji dla Vancouver oraz Wrocławia - Swojca i wykonano przykładową analizę z zastosowaniem aplikacji Evapo. ...

Dr inż. Tamara Tokarczyk

Mgr inż. B. Chudzik

Mgr inż. B. Pasiecznik-Dominiak

Mgr inż. Z. Wojczakowska

Wstępna ocena ryzyka powodziowego jako element wdrażania dyrektywy powodziowej

Wstępna oceny ryzyka powodziowego (WORP) ma na celu oszacowanie skali zagrożenia powodziowego dla obszarów dorzeczy oraz identyfikację znaczą-cego ryzyka powodziowego na tych obszarach. Obszary narażone na niebezpie-czeństwo powodzi zostały zidentyfikowane na podstawie przeprowadzonej inwen-taryzacji na szczeblu krajowym, wojewódzkim i lokalnym. Inwentaryzacją objęto informacje o granicach obszarów zagrożenia powodzią, mapach hydrograficznych, planach zagospodarowania przestrzennego oraz o stanie technicznym budowli przeciwpowodziowych. Do przeprowadzenia inwentaryzacji wykorzystano metodę ankietyzacji. Zebrany materiał został pogrupowany i zestawiony w układzie hierarchicznym ze względu na typ powodzi, a następnie sprowadzony do jednolitego układu odniesienia i jednolitej skali. Zebrane informacje stanowią podstawę do wskazania odcinków rzek, dla których zostaną opracowane mapy za-grożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego.Wstępna Ocena Ryzyka Powodziowego (WORP) została opracowana w ramach projektu „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami" (ISOK). Stanowi element wypełnienia zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej w zakresie wdrażania pierwszego etapu Dyrektywy Powodziowej. Prezentowany artykuł przedstawia opracowanie WORP dla obszaru górnej i środkowej Odry. ...

Dr hab. inż. , prof. nadzw. PO Adam Rak

Mgr inż. Marta Sudak

Mgr inż. Marek Gazda

Badania kofermentacji osadów ściekowych z tłuszczami odpadowymi w oczyszczalni ścieków w Brzegu

W artykule przedstawiono analizę funkcjonowania instalacji ko-fermentacji osadów ściekowych z tłuszczami odpadowymi pochodzącymi z odtłuszczania ście-ków przemysłowych pochodzących z zakładu tłuszczowego. W okresie dwóch lat (2008-2009) prowadzono badania efektywności procesu ko-fermentacji mierzonego ilością otrzymanego biogazu oraz wpływu ilości dozowanego tłuszczu odpadowego na przebieg procesu fermentacji mieszaniny osadu ściekowego i tłuszczu odpadowego. Proporcja objętościowa pomiędzy fermentowanym osadem i tłuszczem odpadowym wynosiła średnio 10:1. Maksymalna jednorazowa proporcja wyniosła 4:1 (tłuszcz stanowił 25% wsadu). W zależności od ilości dozowanego tłuszczu ilość wytwarzanego biogazu wzrastała nawet o 80% więcej niż w przypadku fermentacji tylko osadu ściekowego. W okresie badawczym uzyskano dodatkowo średnio 107 m3 biogazu na każdą 1 Mg tłuszczu dozowanego do komór fermentacyjnych. Taka ilość biogazu pozwala na wyprodukowanie dodatkowo 180 kW energii elektrycznej i około 2,8 kW odzyskanej ze spalin energii cieplnej. Ustalono, że przyrost ilości wytwarzanego biogazu uzależniona jest nie tylko od proporcji dozowanego tłuszczu odpadowego, lecz także od jego właściwości. Za-obserwowano, że gdy dozowano tłuszcz w którym rozpoczęły się już procesy roz-kładu związków organicznych (tzw. tłuszcz zagniły) to wzrastała ilość biogazu. Świadczy to o tym, że taka mieszanina osadu i tłuszczu była bardziej przyswajalna dla bakterii metanowych odpowiedzialnych za efektywność procesu fermentacji. Osad po fermentacji cechował się stabilnymi właściwościami: odczyn ...

Dr inż. Katarzyna Nowińska

Dr inż. Magdalena Kokowska-Pawłowska

Dr hab. inż. , prof. em. Anna Patrzałek

Metale w Calamagrostis Epigejos i Solidago Sp. ze zrekultywowanych nieużyt-ków poprzemysłowych

Na zrekultywowanych biologicznie nieużytkach poprzemysłowych powsta-łych ze zwałowisk odpadów po górnictwie węgla lub osadników po flotacji rud cynkowo-ołowiowych, utworzyły się zbiorowiska roślinne z głównym udziałem Calamagrostis Epigejos oraz Solidago Sp. Rośliny te stanowią potencjalną biomasę energetyczną. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości metali ciężkich Fe, Pb, Zn, Hg, metali alkalicznych Na, K, Ca w wyżej wymienionych roślinach pobranych ze zwałowiska odpadów górniczych oraz osadnika poflotacyjnego rud Zn-Pb. Składniki te mają zasadniczy wpływ na zachowanie się substancji mineralnej przy współspalaniu biomasy w kotłach fluidalnych. ...

Mgr inż. Piotr Barański

Dr Magdalena Stanecka

Wdrażanie dyrektyw unijnych w zakresie gospodarki wodnej w międzynarodowym dorzeczu Odry

Gospodarka wodna jest działem gospodarki narodowej obejmującym m.in. zagadnienia ochrony wód przed zanieczyszczeniem oraz ochrony przed powodzią, a także kształtowanie zasobów dla potrzeb ludności i gospodarki. Poprawie jakości wód w całym dorzeczu Odry służy wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz inne działania i programy mające znaczący wpływ na poprawę stanu ilościowego, a także jakościowego wód. Natomiast ograniczanie ryzyka powodziowego i zmniejszanie następstw powodzi w państwach Wspólnoty Europejskiej oraz wła-ściwe zarządzanie ryzykiem, jakie może stwarzać powódź, jest celem Dyrektywy Powodziowej. Platformę koordynującą wdrażanie obu tych Dyrektyw w Między-narodowym Obszarze Dorzecza Odry stanowi Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem.W pracy opisano stan zaawansowania prac związanych z wdrażaniem obu dyrektyw w międzynarodowym dorzeczu Odry i podkreślono fakt, iż współpraca trójstronna w dorzeczu Odry powinna zapewnić prawidłową koordynację wszelkich działań poszczególnych państw, co przyczyni się do należytej realizacji polityki wodnej Wspólnoty Europejskiej w zakresie poprawy stanu środowiska wodnego. ...

Dr inż. Maria Walery

Zależność wskaźnika ekonomicznej efektywności od stopnia redukcji ilości odpadów w procesie termicznego przekształcania odpadów medycznych

Modelowanie systemów gospodarki odpadami związane jest z symulacją rzeczywistych procesów jednostkowych, składających się na funkcjonowanie gospodarki odpadami medycznymi.W niniejszej pracy wykorzystano model optymalizacyjny systemu wywozu i unieszkodliwiania odpadów medycznych w wersji dynamicznej, który umożliwia projektowanie najkorzystniejszych pod względem ekonomicznym systemów go-spodarki tego rodzaju odpadów.W artykule przedstawiono analizę wpływu parametru opisującego stopień redukcji ilości odpadów medycznych w procesie termicznego przekształcania od-padów na wartość uzyskanego wskaźnika ekonomicznej efektywności na przykła-dzie systemu gospodarowania odpadami medycznymi w województwie podlaskim.Zakres badań operacyjnych wykonany w ramach studium optymalizacji zo-stał podzielony na dwa kolejne etapy obliczeń optymalizacyjnych przy przyjęciu określonych parametrów technicznych i ekonomicznych, w celu ustalenia wpływu parametru wejściowego systemu, tj. stopnia redukcji ilości odpadów medycznych w procesie termicznego przekształcania odpadów na generowane rozwiązanie systemu, tj. koszt funkcjonowania systemu, wskaźnik ekonomicznej efektywności oraz strukturę przestrzenną systemu. ...

Dr inż. Robert Banasiak

Wykorzystanie technik GIS i numerycznych modeli hydrodynamicznych do oceny zagrożenia powodziowego

W ramach projektu pt. Informatyczny System Osłony Kraju przed Zagroże-niami (ISOK) realizowane są działania zmierzające do określenia stref (map) za-grożenia i ryzyka powodziowego. Jednym z głównych elementów tych działań jest modelowanie hydrodynamiczne, tj. utworzenie modeli 1D dla rzek o dużym lub znacznym potencjale powodziowym. W szczególnych przypadkach, zwłaszcza dla aglomeracji miejskich, wskazane jest zastosowanie modeli dwuwymiarowych (2D). Artykuł przybliża obecne możliwości tworzenia i zastosowania numerycznych modeli hydrodynamicznych. Omówione zostaną dane wraz z ich przetwarzaniem oraz oprogramowanie służące obliczeniom i prezentacji danych. Szczególną rolę mają dane geoprzetrzenne w postaci numerycznych modeli terenu (NMT), po-zyskiwane nowoczesnymi metodami aerooptycznymi oraz dwuwymiarowe modele hydrodynamiczne, czemu poświęcone zostanie więcej miejsca. Artykuł przedstawia także model hydrodynamiczny 2D odwzorowujący przebieg wezbrania (wraz z awarią zbiornika Niedów) na Nysie Łużyckiej w 2010 r. ...

Mgr inż. Anna Bogusz

Mgr Tomasz Orczykowski

Dr inż. Maciej Zdralewicz

Interpolacja przestrzenna koryta rzeki na potrzeby modelowania– porównanie metod

Jednym z istotnych problemów modelowania hydraulicznego jest właściwe odwzorowanie geometrii koryta i doliny cieku. W przypadku modeli dwuwymia-rowych, głównym źródłem informacji przestrzennych są dane pozyskane metodą skaningu laserowego (ALS). Pomimo swojej generalnie dużej dokładności w dolinie, nie odwzorowują one jednak koryta rzeki, co wynika z procesu pozy-skiwania materiału, podczas którego użyta wiązka laserowa nie jest w stanie spene-trować głębi wody i zostaje odbita od lustra, bądź zaabsorbowana przez wodę. Ko-nieczne jest więc uzupełnianie batymetrii koryta właściwego na podstawie danych ze standardowych pomiarów geodezyjnych, z wykorzystaniem metod interpolacyjnych w celu uzyskania ciągłości przestrzennej. W przypadku modeli jednowymiarowych czy quasi -dwuwymiarowych pomiary geodezyjne są głównym źródłem danych geometrycznych, jednak ze względu na pracochłonność oraz duże koszty, przekroje poprzeczne wykonywane są najczęściej w zbyt dużych odległościach od siebie. Prowadzi to do pojawiania się niestabilności w modelach, a w przypadku rzek meandrujących, dochodzi do dublowania bądź pomijania części natężenia przepływu podczas symulacji. W celu stworzenia poprawnego modelu zachodzi więc konieczność zagęszczania przekrojów pomierzonych w terenie. Podobnie jak w przypadku modelowania dwuwymiarowego, część dolinową pozyskać można z danych lidarowych, jednak uzupełnienie geometrii koryta właściwego opiera się na metodach interpolacyjnych. Celem prezentowanej pracy jest przedstawienie możliwości uzupełniania informacji o przekrojach korytowych na przykładzie dwóch metod: z ...

Prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler

Wpływ ewentualnych zmian użytkowania terenu na odpływy wezbraniowe z reprezentatywnej zlewni leśnej Pojezierza Krajeńskiego

Ocenę wpływu zmian użytkowania terenu na odpływy wezbraniowe z tere-nów leśnych Pojezierza Krajeńskiego wykonano bazując na metodzie SCS-CN. Metoda ta pozwala wyliczyć z opadu całkowitego opad efektywny odpowiadający za odpływ bezpośredni. Oryginalna metoda SCS-CN opracowana została w zasadzie dla zlewni użytkowanych rolniczo [National Engineering Handbook 1956, 1985]. W niniejszej pracy zastosowano ideę adaptacji metody dla warunków leśnych [Okoński 2006; Okoński, Miler 2010]. Główny parametr metody - CN jest funkcją m.in. sposobu użytkowania terenu. Wartość empiryczną parametru CNemp obliczono bazując na pomiarach hydrometeorologicznych wezbrań deszczowych, w reprezentatywnej dla Pojezierza Krajeńskiego, zlewni leśnej w Nadleśnictwie Lipka, Leśnictwie Biskupice. Relacja pomiędzy wartością parametru empirycznego CNemp oraz wartością jego odpowiednika z metody oryginalnej stanowi podstawę idei adaptacji metody do warunków badanej zlewni. W konsekwencji można pro-gnozować jak zmiany użytkowania terenu, np. przebudowa drzewostanów, zale-sienia lub wylesienia, zmiana upraw polowych, znaczące zmiany w infrastrukturze etc., będą wpływać na odpływy wezbraniowe (zmiany retencyjności) na reprezen-tatywnych terenach (quasi-jednorodnych w stosunku do badanej zlewni). Analizo-wana zlewnia położona jest w III-ciej Krainie Wielkopolsko-Pomorskiej, 2-giej Dzielnicy Pojezierza Krajeńskiego, należy do mezoregionu Wysoczyzny Krajeńskiej. Powierzchnia zlewni wynosi 182,26ha, z czego 174,02ha (95%) to tereny leśne, pozostałe 8,24ha - 5% stanowią grunty orne i łąki. Dominującym rodzajem gleby są gleby rdzawe (ok. ...

Dr inż. Andrzej Boczoń

Mgr inż. Michał Wróbel

Wpływ zastosowania hydrożelu ZEBA SP na stan uwilgotnienia gleby piaszczystej

Autorzy przedstawili wyniki badań nad zmianami właściwości wodnych ty-powej dla polskich lasów gleby piaszczystej słabogliniastej po zastosowaniu pre-paratu ZEBA SP. Wyjątkowość tego absorbentu wynika z faktu, że jest otrzymy-wany ze skrobi kukurydzianej i dlatego może stanowić alternatywę dla hydrożeli dotychczas oferowanych w Polsce. Przeprowadzono badania laboratoryjne, w których wyznaczono krzywe pF gleb z różną zawartością absorbentu ZEBA SP, a także założono doświadczenia wazonowe określając wpływ różnych stężeń preparatu na zmiany wilgotności gleby i tempo jej wysychania.Badania wykazały, ze najlepsze efekty daje preparat w stężeniu 0,5%. Taka ilość preparatu: zwiększyła efektywną i potencjalną retencję użyteczną gleb o 17%; wydłużała czas wysychania gleby od stanu maksymalnego do minimalnego uwil-gotnienia od 14 do 19 dni w porównaniu z glebą bez absorbentu; zwiększała długość dostępności wody glebowej dla roślin od 9 do 20 dni. ...

Dr Mieczysław Chalfen

Wpływ niedokładności wyznaczenia stałych dyspersji hydrodynamicznej na przestrzenno-czasowy rozkład zanieczyszczeń w ośrodku gruntowym

W pracy zbadano wpływ niedokładności oszacowania stałych dyspersji po-dłużnej i poprzecznej na dokładność rozwiązań równania dyspersji hydrodyna-micznej, będącego podstawą matematycznego modelowania przepływu zanie-czyszczeń chemicznych w ośrodku gruntowo-wodnym. Wykorzystano analityczne rozwiązania równania dyspersji dla źródła punktowego, chwilowego lub stałego w czasie. Niedokładności oszacowania stałych dyspersji opisano rozkładem nor-malnym z zadaną wartością średnią i wariancją. Na podstawie wielowariantowych symulacji przy różnych wartościach stałych dyspersji wykazano, że przestrzenno-czasowy rozkład koncentracji zanieczyszczeń istotnie zależy od dokładnego okre-ślenia parametrów równania dyspersji. Największe wartości współczynnika zmien-ności obliczonych koncentracji zanieczyszczeń, będącego miarą błędu symulacji, występują na krańcach obszaru skażonego. Są to obszary, w których istnieje naj-większe ryzyko błędnych obliczeń symulacyjnych. Przedstawiono także zależność średniego współczynnika zmienności uzyskanych wyników od założonego współ-czynnika zmienności stałych dyspersji. Wykazano, że współczynnik zmienności nie rośnie z czasem symulacji komputerowych, co oznacza stabilność modelu migracji zanieczyszczeń. ...

Dr Edward Gąsiorek

Mariusz Grządziel

Dr hab. Elżbieta Musiał

Mariusz Rojek

Wyznaczanie wskaźnika względnego opadu na podstawie wskaźnika standaryzowanego opadu dla miesięcznych sum opadów

Dwa wskaźniki: wskaźnik standaryzowanego opadu (SPI) i wskaźnik względnego opadu (RPI) analizują tę samą cechę opadu jaką jest jego nadmiar lub niedobór. Wykorzystując ten fakt autorzy pracy porównali ze sobą SPI i RPI uży-wając do tego miesięcznych sum opadów. Dobór kroku czasowego był zamierzony, ponieważ w literaturze brakuje klasyfikacji warunków opadowych dla miesięcznych sum opadów za pomocą wskaźnika względnego opadu (RPI). W pracy podjęto próbę wyznaczenia wskaźnika względnego opadu dla miesięcznych sum opadów na podstawie wskaźnika standaryzowanego opadu. Pokazany sposób przejścia od wskaźnika SPI do RPI jest nowatorski, w literaturze jak dotąd nie spotykany. Używając danych pochodzących z Obserwatorium Agro i Hydrometeorologii we Wrocławiu-Swojcu autorzy zaproponowali metodę identyfikacji warunków opadowych dla miesięcznych sum opadów dla tego regionu. ...

Dr Edward Gąsiorek

Mariusz Grządziel

Dr hab. Elżbieta Musiał

Mariusz Rojek

Porównanie wskaźnika standaryzowanego opadu (SPI) wyznaczonego za pomocą rozkładu gamma i rozkładu normalnego dla miesięcznych sum opadów

W pracy przedstawiono dwie metody obliczania wskaźnika standaryzowa-nego opadu (SPI-standardized precipitation index) [McKee i in. 1993, 1995]. Pierwsza z nich jest oparta na fakcie, że empiryczne rozkłady częstości miesięcznych sum opadów najczęściej podlegają rozkładowi gamma (Kaczmarek 1970). Weryfikacja hipotezy o zgodności empirycznych rozkładów miesięcznych sum opadów w wieloleciu 1964-2009 we Wrocławiu-Swojcu z rozkładem gamma, po-twierdziła ten fakt. Druga metoda wyznaczania wskaźnika standaryzowanego opadu polega na obliczeniu wielkości: , gdzie: F jest dystrybuantą rozkładu gamma z parametrami estymowanymi na podstawie analizowanego zbioru danych, a dystrybuantą standardowego rozkładu normalnego (McKee i in. 1993,1995). W praktyce często wykorzystywany jest następujący fakt: dla zmiennej losowej X o rozkładzie gamma, zmienna ma w przybliżeniu rozkład normalny (Krishnamoorthy K. i in. 2008). W celu wyznaczenia współczynnika SPI stosowane są również transformacje: oraz . Za pomocą dwóch prezentowanych metod wyznaczono wskaźniki standaryzowanego opadu (SPI) dla miesięcznych sum opadów w wieloleciu 1964-2009. Następnie porównano ze sobą oceny warunków opadowych dla miesięcznych sum za pomocą SPI, wyznaczonego z zastosowaniem rozkładu gamma i rozkładu normalnego. Stwierdzono, że klasyfi-kację warunków opadowych za pomocą wskaźnika SPI można przeprowadzić ko-rzystając zarówno z rozkładu gamma jak i z rozkładu normalnego. ...

Dr hab. inż. Agata Szymańska-Pulikowska

Współczesne problemy w planowaniu gospodarki odpadami komunalnymi

Po zakończeniu II wojny światowej w Polsce przez wiele lat do środowiska przedostawały się duże ilości zanieczyszczeń, związanych zarówno z działalnością życiową, jak i gospodarczą. Brakowało urządzeń pozwalających na redukcję emi-towanych zanieczyszczeń, służby kontrolne były słabo wyposażone, a społeczeń-stwo w obliczu wielu innych problemów nie było zainteresowane ochroną środo-wiska.Pierwsze zapisy dotyczące polityki ekologicznej państwa zostały uchwalone w 1991 roku. W kolejnych latach przeprowadzano zmiany, uwzględniające aktualne potrzeby oraz regulacje obowiązujące w krajach Unii Europejskiej. W ramach przyjętych regulacji gospodarkę odpadami uznano za odrębną dziedzinę ochrony środowiska, której najważniejsze zasady to: zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczanie ilości tych odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec, wy-korzystanie substancji lub materiałów zgromadzonych w odpadach oraz ich bez-pieczne dla środowiska unieszkodliwianie. Na mocy uchwalonej w 2001 roku Ustawy o odpadach, na wszystkich szczeblach administracji samorządowej wpro-wadzono obowiązek opracowywania planów, uwzględniających analizę stanu ak-tualnego i prognozy zmian w gospodarce odpadami oraz przedstawiających działa-nia, potrzebne do realizacji założonych zadań.Celem pracy było przedstawienie aktualnych zasad i sposobów planowania gospodarki odpadami oraz nowe rozwiązań organizacyjne w zakresie gospodaro-wania odpadami komunalnymi. Przeprowadzono także ocenę skuteczności wpro-wadzonych do tej pory rozwiązań i realizacji zaplanowanych zadań. Przeprowadzona analiza wykazała istniejące braki oraz opóźnienia we wprowadzaniu zmian, poprawiających sposób gospodarowania odpadami komu-nalnymi. Największe ...

Dr inż. Tadeusz Molski

Ziemne budowle hydrotechniczne i ich podłoże w warunkach filtracji naporowej

Bezpieczeństwo ziemnych budowli hydrotechnicznych stwarza potrzebę ustalenia rzeczywistych warunków filtracji towarzyszących tym obiektom. Uzyskane wyniki komputerowych obliczeń parametrów filtracji oraz badań po-równawczych na modelu gruntowym, pozwoliły na ustalenie relacji pomiędzy wielkościami hydrodynamicznymi filtracji naporowej przestrzennej i płaskiej, określonymi na tych samych modelach warunków hydrogeologicznych. Relacje te pozwalają na urealnienie wartości hydrodynamicznych filtracji określonych na modelach płaskich, poprzez uwzględnienie w najistotniejszych obszarach, rzeczy-wistego przestrzennego charakteru filtracji. ...

Dr inż. Radosław Stodolak

Studium redukcji fali powodziowej w 2010 roku przez zbiornik Racibórz i polder Buków

W pracy zaprezentowano ogólną charakterystykę dwóch obiektów hydro-technicznych odgrywających kluczową rolę w ochronie powodziowej doliny górnej i środkowej Odry: istniejącego od 2002 roku polderu Buków oraz będącego w trakcie realizacji zbiornika Racibórz. Przedstawiono studium redukcji fali wez-braniowej z maja 2010 roku, która dokonała się przy wykorzystaniu pojemności użytkowej polderu Buków oraz zaprezentowano symulacje potencjalnego wpływu zbiornika Racibórz na wielkość wezbrania przy założeniu kilku scenariuszy zrzutu wód ze zbiornika.Wyniki badań odniesiono do konkretnych wskazań na wodowskazie w Miedoni, dając pogląd na procentową redukcję stanu maksymalnego, a tym sa-mym na skuteczność działania systemu zabezpieczeń powodziowych. Wskazują one na znaczenie zbiornika Racibórz, jako integralnego i skutecznego elementu sterowania falą wezbraniową na górnej Odrze. ...