Problematyka planowania przestrzennego podgórskich i górskich obszarów wiejskich na przykładzie gmin rejonu wałbrzyskiego

Praca zawiera analizę opisową zagadnień związanych z planowaniem przestrzennym na terenach górskich. Są to obszary szczególnie cenne z racji posiadanych zasobów środowiska przyrodniczego. Biorąc pod uwagę warunki przyrodnicze dla rolnictwa, są to najczęściej obszary, które wymagają wsparcia. Możliwości rozwoju tych terenów są związane z zasobami środowiska, a więc sprzyjają turystyce i rekreacji. Realizacja tych funkcji wymaga nie tylko odpowiedniej infrastruktury wypoczynkowej (hotele, miejsca parkingowe, szlaki turystyczne itp.). Walorami są między innymi środowisko przyrodnicze i ukształtowanie terenu, które należy pielęgnować. I etap obejmuje analizę ilościową miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Przeprowadzono analizy porównawcze zapisanych w planach zmian w zagospodarowaniu gruntów rolnych pod zabudowę lub zalesienie. W II etapie przedstawiono wybrany plan urządzenioworolny gminy Międzylesie z uszczegółowieniem tematyki wynikającej ze zróżnicowanego ukształtowania terenu. Planowanie przestrzenne stanowi fazę przygotowawczą do realizacji zapisów planistycznych. Uzupełnieniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin są plany urządzenioworolne, w których można zapisać zasady kształtowania i pielęgnacji środowiska naturalnego. ...

Udział społeczności lokalnej w rozwoju ziem górskich

W opracowaniu omówiono udział społeczności lokalnej w rozwiązywaniu współczesnych problemów ziem górskich. Partycypacja społeczna to ważny proces demokratyczny. Odgrywa ona istotną rolę w rozwiązywaniu współczesnych problemów rozwoju nie tylko ziem górskich, ale i podgórskich, nizinnych, nadmorskich. Problematyka ta została przedstawiona na podstawie przykładu Ziemi Lądeckiej, a zwłaszcza małego miasta Lądek Zdrój, siedziby gminy (6140 stałych mieszkańców). Miejscowość położona jest na Ziemi Kłodzkiej, na wysokości 440–480 m n.p.m., pomiędzy Górami Złotymi a Krowiarkami, w dolinie rzeki Białej Lądeckiej. Teren przynależy geograficznie do Sudetów Południowo- Wschodnich. W demokratycznym kraju, jakim jest Polska w szczególny sposób winno zwracać się uwagę na udział społeczeństwa w kształtowaniu i pielęgnowaniu przestrzeni, dbałość o ład przestrzenny. Tylko przy aktywnym udziale społeczności lokalnych właściwie mogą być rozwiązywane określone problemy przestrzenne związane z rozwojem miast i wsi, ich odnową, rewaloryzacją i rewitalizacją. Wdrażając zrównoważony rozwój do planowania i gospodarowania przestrzenią jakże istotne są formy aktywności społecznej. Przedmiotem analizy były również mechanizmy partycypacji społecznej jako narzędzia zarządzania, czynnik pewności tak ważny przy podejmowaniu każdego nowego przedsięwzięcia. Wskazano trzy pola tworzenia możliwości i rozwijania partycypacji społecznej (dostęp do informacji; udział w procesie podejmowania decyzji; dostęp do środków prawnych i administracyjnych). Przedstawiono aktywny udział społeczności lokalnych w konsultacjach społecznych stanowiących klucz pozytywnych ...

Infrastruktura w świetle „Eksperckiego projektu koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju – do roku 2033”

Autor poddaje szczegółowej analizie i ocenie „Ekspercki projekt koncepcji zagospodarowania kraju do roku 2033”, szczególnie z uwagi na zawarte w nim koncepcje dotyczące rozwoju infrastruktury technicznej. Autor uważa projekt za niezmiernie potrzebny, aczkolwiek nie szczędzi mu konstruktywnej krytyki. W konkluzji dochodzi do wniosku, iż Rządowi niezbędna jest wizja długofalowe-go rozwoju kraju, w oparciu o wysiłek niezależnych specjalistów (być może rów-nież zagranicznych). ...

Rozwój energetyki wiatrowej na terenie województwa dolnośląskiego

Celem opracowania jest przedstawienia zagadnień związanych z rozwojem energetyki wiatrowej w województwie dolnośląskim. W pierwszej części opraco-wania w oparciu o materiały źródłowe przedstawione zostały uwarunkowania roz-woju energetyki wiatrowej. Zaledwie 25% powierzchni województwa stanowi ob-szar potencjalnie najmniej konfliktowy. Na Dolnym Śląsku istnieje tylko jedna elektrownia wiatrowa. Jednak czynniki ekonomiczne powodują wzrost zaintereso-wania tymi inwestycjami. W celu wyznaczenia obszarów dla lokalizacji elektrowni wiatrowych wiele gmin w województwie dolnośląskim rozpoczęło w ostatnich la-tach procedurę sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzen-nego lub ich zmian. W opracowaniu przedstawiono zaangażowanie procesu inwe-stycyjnego na przykładzie wybranych gmin omawianego województwa. Podstawą zrównoważonego rozwoju energetyki wiatrowej powinna być przemyślana gospo-darka przestrzenią. Decyzje lokalizacyjne muszą byś poprzedzone wnikliwą anali-zą uwarunkowań przyrodniczych, krajobrazowych i społecznych. Jedynie taki przebieg procesu inwestycyjnego może ograniczać powstawanie konfliktów. ...

Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich Łódzkiego Obszaru Metropoli-talnego a problem rozprzestrzeniania się miast

Artykuł podejmuje problematykę gospodarowania przestrzenią na obszarach wiejskich, które narażone są na oddziaływanie ze strony dużych ośrodków miejskich. Badania obejmują gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, zlokalizowane w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym. Artykuł podkreśla ważną rolę planowania przestrzennego w zapobieganiu negatywnym skutkom powiększania się obszarów miejskich. Presja wywierana na obszary wiejskie poprzez niekontrolowane migracje powinna wymuszać decyzje władz lokalnych o tworzeniu planów zagospodarowania przestrzennego, pozwalających na lepszą kontrolę zagospodarowania przestrzeni.Punktem wyjścia do prowadzonych analiz stają się badania przeprowadzone na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury. Badania te pozwalają stwierdzić czy w zakresie planowania przestrzennego w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich ŁOM dochodzi do powiększenia powierzchni objętej miejscowymi planami zago-spodarowania przestrzennego. Artykuł pozwala również określić stan prac nad nowymi planami w gminach objętych badaniami.     ...

Planistyczno-przestrzenne i inwestycyjne problemy związane z występowaniem obiektów zabytkowych i stanowisk archeologicznych

W pracy przedstawiono planistyczno-przestrzenne i inwestycyjne uwarun-kowania związane z występowaniem obiektów dziedzictwa kulturowego. W szczególności przestawiono zasady postępowania inwestora na terenie objętym ograniczeniami związanymi z występowaniem stanowisk archeologicznych. Zapre-zentowano instytucje ochrony zabytków w Polsce oraz ich kompetencje. Określono rolę planowania przestrzennego jako instrumentu ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego. Ponadto zaprezentowano problemy ochrony zabytków na terenie podkrakowskiej gminy Michałowice. ...

Polityka rozwoju przestrzennego Unii Europejskiej w aspekcie krajobrazów kulturowych

Obszary Unii Europejskiej charakteryzują się przede wszystkim dużą różnorodnością i odrębnością kulturową, będącymi potencjalnie jednymi z naj-ważniejszym czynników rozwoju. Problematyka polityki przestrzennej UE staje się coraz ważniejszym obszarem działań i nawet jeśli cele najczęstszych jej działań politycznych nie mają bezpośredniego charakteru przestrzennego, to stoi za nimi wiele wizji przestrzennych. Poprzez oddziaływanie na strukturę przestrzenną stara się zachować i wzmocnić regionalne odrębności, co jest istotne dla ochrony krajo-brazów kulturowych.W niniejszym artykule przedstawiona została Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego, której głównym zadaniem jest zapewnienie różnorodności na obszarze Unii Europejskiej, gdyż niedopuszczalne jest poprzez wpływ na strukturę przestrzenną i osadniczą ujednolicanie tożsamości lokalnej i regionalnej. W tej analizie zwrócono szczególną uwagę na krajobrazy kulturowe, które odgrywają coraz to większą rolę w polityce przestrzennej UE. ...

Zagrożenia osuwiskowe a proces planowania przestrzennego na przykładzie gminy Zakliczyn

W pracy przedstawiono zagrożenia osuwiskowe występujące na terenie gminy Zakliczyn położonej w województwie małopolskim w kontekście procesu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Dokonano przeglądu i analizy dostępnych źródeł informacji o osuwiskach wykorzystywanych dla potrzeb plano-wania przestrzennego. Szczególną uwagę poświęcono realizacji i dotychczasowym dokonaniom projektu SOPO - Systemu Osłony Przeciwosuwikowej, dzięki któ-remu powrócono do koncepcji ogólnokrajowych, powszechnych badań geotech-nicznych.Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, iż jednym z najpo-ważniejszych problemów planistycznych gminy Zakliczyn jest duży udział terenów osuwiskowych w ogólnej powierzchni gminy, a co za tym idzie problem wyznaczenia terenów pod inwestycje, w tym pod zabudowę. Za jeden z najskuteczniejszych sposobów przeciwdziałania i minimalizowania szkód osu-wiskowych uznano właściwie prowadzony proces planowania i zagospodarowania przestrzennego. ...

Ocena przydatności warstw tematycznych infrastruktury technicznej dla planowania przestrzennego na poziomie gminy

Celem opracowania jest ocena przydatności warstwy infrastruktury tech-nicznej w planowaniu przestrzennym gminy Sułoszowa. Założono, że warstwa taka umożliwi gminie dokładną analizę istniejących warunków wyposażenia w sieci uzbrojenia terenu, określenie obszarów problemowych oraz przedstawienie oferty dla potencjalnych inwestorów. W trakcie analizy zastosowania warstwy infra-struktury technicznej skupiono się na sieciach infrastruktury podziemnej i napo-wietrznej: wodnej, gazowej, elektroenergetycznej oraz telekomunikacyjnej. Analizy przestrzenne wykonano w oparciu o stworzone warstwy systemu informacji przestrzennej, które mogą zostać wykorzystane przez administrację na poziomie gminy w procesie zarządzania i gospodarowania przestrzenią. Warstwa uzbrojenia terenu pozwoliła również na określenie oferty inwestycyjnej gminy poprzez analizę uzbrojenia oraz istniejącej zabudowy na obszarach terenów produkcyjnych, składów i magazynów. W pracy zawarty został również wniosek o zróżnicowanie metod służących do obliczania wskaźników gęstości sieci na jednostkę obszaru. ...

Wpływ planowania przestrzennego na wartość krajobrazu na przykładzie „strefy przemysłowej” wsi Morzychna

Opracowanie ma na celu ustalenie wpływu opracowań planistycznych na wartość krajobrazu. Próbę oceny krajobrazu podjęto zarówno przed uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz po jego uchwaleniu. Ocenę przeprowadzono na podstawie zdjęć lotniczych badanego terenu oraz wizji lokalnej. W niniejszej pracy zawarta została analiza porównawcza planów zago-spodarowania przestrzennego dotyczących opisywanego terenu. Obszar, który został poddany analizie to „Strefa Przemysłowa" wsi Morzychna.W celu określenia wpływu opracowań planistycznych na wartość krajobrazu zastosowano metodę krzywej Wejcherta. Metoda polega na umownym przed-stawieniu wrażeń i doznań emocjonalnych obserwatora. Przyznając punkty w od-powiednio dobranej skali, obserwator kieruje się natężeniem doznań w określonych odstępach czasu lub, co pewien określony dystans. Autor metody proponuje skalę dziesięciopunktową oraz zanotowanie ich w postaci wykresu obrazującego zmienność wrażeń i doznań emocjonalnych powstających w kontakcie z krajobrazem. ...

Analiza zróżnicowania obsługi infrastrukturą sanitarną gmin położonych w oddziaływaniu parków narodowych

Właściwe wyposażenie gmin w obiekty i urządzenia infrastruktury stanowi podstawowy element w ich rozwoju oraz warunkuje poziom życia społeczności lokalnych. Ekologiczne podłoże realizowania infrastruktury sanitarnej ma ogromne znaczenie w jednostkach o dużych wartościach przyrodniczych i wymaga zainteresowania samorządów, społeczności lokalnych i naukowców. W artykule przedstawiono charakterystykę 114 gmin położonych w oddziaływaniu parków narodowych pod kątem obsługi infrastrukturą techniczną z wykorzystaniem metody wielowskaźnikowej.Analizując wskaźniki dostępności sieci wodociągowej wdsw i dostępności sieci kanalizacyjnej wdsk gminy podzielono na 5 typów. Natomiast biorąc pod uwagę gęstość występowania sieci sanitarnej gminy zakwalifikowano do jednej z pięciu kategorii. Szczegółowe wyniki zostały przedstawione w treści artykułu.Pokazanie gmin, które w swoich granicach mają taką formę ochrony przyrody jak park narodowy nie ma na celu jedynie uszeregowania ich w hierarchiczny ciąg. Odpowiedź na pytanie jak jest realizowana polityka przestrzenno-społeczna takich jednostek administracyjnych stanowi zadanie nie tylko badawcze, ale i prakseologiczne. ...

Ocena funkcjonowania korytarzy ekologicznych w kontekście zachodzących zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy

W artykule zaproponowano metodę analizy zagospodarowania przestrzennego obszarów położonych w granicach korytarzy ekologicznych na potrzeby oceny ich funkcjonowania w systemie przyrodniczym gminy. Metodę zastosowano na przykładzie korytarza ekologicznego położonego w centralnej części gminy Góra Kalwaria, łączącego kompleksy Lasów Chojnowskich z Doliną Wisły. Przeanalizowano możliwość zapewnienia łączności przyrodniczej na tym obszarze w świetle istniejącego oraz planowanego zagospodarowania przestrzennego gminy. W przebiegu analizowanego korytarza wskazano kilku fragmentów, w których ciągłość przyrodnicza jest zagrożona pod wpływem presji zabudowy oraz istniejących lub planowanych barier komunikacyjnych. Wyniki oceny mogą być podstawą do weryfikacji polityki przestrzennej gminy w zakresie wyznaczania granic systemu przyrodniczego oraz szerszej dyskusji nt. formalnych oraz praktycznych problemów związanych z utrzymaniem korytarzy ekologicznych. ...

Rozgraniczenie jako proces wspomagający procedury gospodarki nieruchomościami oraz planowania przestrzennego

Gospodarka nieruchomościami to zespół, określonych we właściwym akcie normatywnym działań, które podejmowane są przez organy administracji publicznej w celu uzyskania optymalnego stanu wszystkich rodzajów nieruchomości. Wszystkie główne procesy gospodarowania nieruchomościami wynikają z ustawy o gospodarce nieruchomościami a uszczegółowione są w stosownych aktach wykonawczych. Określają one metody i warunki zarządzania przestrzenią i jej obiektami, tworząc w pewnym sensie szereg procedur wcielających w życie ustalenia dokumentów planowania przestrzennego. Ustawa o gospodarce nieruchomościami stanowi podstawę prawną dla trzech zasadniczych procesów geodezyjno-prawnych. Są to podziały, scalenia i podziały oraz wywłaszczenia. Zasadniczo wykonuje się je, kiedy objęte nimi nieruchomości położone są na obszarze, dla którego uchwalony został miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Procesów tych niejednokrotnie nie można zrealizować bez wcześniejszego oznaczenia nieruchomości, na których mają zostać przeprowadzone. Wykonane wtedy musza zostać prace mające na celu określenie położenia, granic i pola powierzchni nieruchomości. Najczęściej są to rozgraniczenie oraz kartograficznym, lub ustalenie granic w trybie aktualizacji ewidencji gruntów określone w rozporządzeniu w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Autorzy postawili sobie za cel sprawdzić jak często rozgraniczenie nieruchomości poprzedza wykonanie procesów podstawowych gospodarki nieruchomościami oraz zweryfikować czy istnienie dokumentów planistycznych wpływa na wykonywanie prac związanych z określeniem zasięgu prawa do ...

Ocena potencjału środowiska przyrodniczego i kierunków rozwoju jako element planowania przestrzennego gminy wiejskiej

Proces kształtowania przestrzeni na obszarach wiejskich jest determinowany między innymi urbanizacją, rozwojem sieci komunikacyjnej i produkcji rolnej, w konsekwencji prowadząc do zmiany funkcji i wartości gruntu. Przeprowadzenie oceny potencjału środowiska przyrodniczego pozwala na ustalenie zakresu działań prowadzących do wielofunkcyjnego i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Celem badań było określenie potencjału środowiska przyrodniczego dla potrzeb rozwoju wsi, szczególnie współistnienia funkcji turystycznej, rolniczej. Wykorzystano znane z literatury metody waloryzacji środowiska przyrodniczego i przestrzeni rolniczej, wprowadzając modyfikację mającą na celu optymalne określenie potencjału przyrodniczego badanego obszaru. Badania przeprowadzono na obrębie Brwilno, gmina Stara Biała, powiat płocki, województwo mazowieckie. Waloryzacje wykonano metodą bonitacji punktowej, przypisując punkty każdemu z pięciu elementów zarówno przy ocenie potencjału turystycznego jak i rolniczego. Dotychczas stosowane metody zmodyfikowano wyróżniając czynniki, które w sposób najbardziej odpowiedni scharakteryzują badany teren. Zmieniono również wagi punktowe poszczególnych cech. Z przeprowadzonych badań wynika, że obręb Brwilno posiada potencjał turystyczny i rolniczy, jest również atrakcyjny dla rozwoju funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i rezydencjonalnej, co może wywoływać konflikty przestrzenne. ...

Możliwości wykorzystania geoportali w planowaniu przestrzennym

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest jednym z fundamentalnych dokumentów zawierającym informacje o przestrzeni. Określa między innymi przeznaczenie terenów, warunki ich zabudowy oraz wskazuje lokalizację inwestycji celu publicznego. Realizując zadanie własne, władze gminy, poprzez zapisy planu miejscowego determinują kierunek rozwoju regionu, nakreślają prowadzoną politykę przestrzenną, wpływają na rozwój gospodarczy jednostki samorządu terytorialnego oraz wartość ekonomiczną przestrzeni, jak również oddziałują na wiele aspektów życia codziennego, na społeczeństwo i środowisko przyrodnicze. Jego aktualność jest jednym z podstawowych wymogów prawidłowej polityki przestrzennej gminy. Równie ważna jest dostępność planu, a szczególnie jego rysunku dla mieszkańców gminy czy dla podmiotów związanych z gospodarką nieruchomościami. Dzięki wprowadzeniu technologii GIS w planowaniu przestrzennym zarówno pozyskanie informacji o terenie, potrzebnej w procesach planistycznych, jak i wyszukanie informacji planistycznych jest dużo prostsze. W publikacji przeanalizowano dostępność i przydatność informacji zgromadzonej w serwisach GIS gmin województwa małopolskiego. Zbadano w jaki sposób władze gmin prezentują rysunek planu miejscowego w Internecie, czy jest on zamieszczony jako warstwa geoportalu gminnego czy może jako plik graficzny. W pracy zwrócono uwagę na zalety wynikające z prowadzenia bazy planów miejscowych w formie geobazy oraz skupiono się na możliwościach wykorzystania informacji gromadzonych w ten sposób. Przeanalizowano również możliwość wykorzystania innych warstw serwisów zwierających informację o przestrzeni do tworzenia ...

ANALIZA PROCESU PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POWIECIE KIELECKIM Z UWZGLĘDNIENIEM STANU ZAAWANSOWANIA SPORZĄDZANIA MIEJSCOWYCH PLANÓW PRZESTRZENNYCH

Celem artykułu jest analiza i ocena stanu zagospodarowania przestrzennego powiatu kieleckiego, koncentrująca się na stopniu pokrycia poszczególnych gmin obowiązującymi planami miejscowymi przy uwzględnieniu dynamiki zmian od 2005 roku. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 roku nie wprowadza bowiem obowiązku sporządzania planów miejscowych dla całych terytoriów miast lub gmin. Badania te mają także na celu określenie czynników, które powodują, iż miejscowe plany przestrzenne nie są sporządzane. Aby w sposób właściwy i obiektywny dokonać przeglądu stopnia pokrycia powiatu kieleckiego miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego wykorzystano metodę badań ankietowych. Badania ankietowe przeprowadzono w 2014 roku wśród służb planistyczno - urbanistycznych wszystkich dziewiętnastu gmin powiatu kieleckiego. Dostarczyły one informacji na temat pokrycia poszczególnych gmin miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, przyczyn braku sporządzania planów, liczby wydanych w 2013 roku decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz wypisów z miejscowych planów. To ostatnie zagadnienie wskazuje na ożywienie w ruchu inwestycyjnym na analizowanym obszarze ...

ZAGOSPODAROWANIE TERENÓW POPEGEEROWSKICH W WIELKOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE STADNINY KONI „ŻOŁĘDNICA” I KOMBINATU PGR „PUDLISZKI”

Celem przedstawionej pracy było zbadanie aktualnego stanu zagospodarowania i struktury funkcjonalnej wybranych obszarów, przynależnych wcześniej do Państwowych Gospodarstw Rolnych. Nadto wskazano niewykorzystany potencjał analizowanych terenów oraz określono ich przydatność pod nowe funkcje. Opracowana charakterystyka pozwoliła na określenie stanu pierwotnego i aktualnego wybranych kompleksów popegeerowskich. Przeprowadzono analizę porównawczą badanych terenów od początku ich istnienia, po stan obecny, w kontekście ich zagospodarowania. Przedstawiono sposób nowego zagospodarowania przestrzennego badanych obszarów i jego zgodność z dokumentami planistycznymi. Przeanalizowano: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzje o warunkach zabudowy oraz decyzje o inwestycji celu publicznego. W badaniach uwzględniono istotne elementy z zakresu: ochrony konserwatorskiej, uwarunkowań ochrony środowiska oraz własności gruntów i budynków. Zwrócono również uwagę na planowanie strategiczne dla analizowanych obszarów. Posłużono się także analizą SWOT/TOWS, aby określić aktualny stan badanego terenu. Pozwoliła ona wybrać właściwą strategię dla konkretnego kompleksu. Posługując się modelem biznesowym Canvas, określono drogę, którą powinien wybrać dany teren, aby osiągnąć określony cel, jakim jest rozwój. Efektem końcowym badań było stworzenie biznesplanu, ze wskazanym celem głównym. Jest nim rekomendacja do zmian w zakresie funkcji użytkowej niezagospodarowanych obiektów budowlanych oraz terenów im towarzyszących. ...