Streszczenie:

W opracowaniu omówiono udział społeczności lokalnej w rozwiązywaniu współczesnych problemów ziem górskich. Partycypacja społeczna to ważny proces demokratyczny. Odgrywa ona istotną rolę w rozwiązywaniu współczesnych problemów rozwoju nie tylko ziem górskich, ale i podgórskich, nizinnych, nadmorskich. Problematyka ta została przedstawiona na podstawie przykładu Ziemi Lądeckiej, a zwłaszcza małego miasta Lądek Zdrój, siedziby gminy (6140 stałych mieszkańców). Miejscowość położona jest na Ziemi Kłodzkiej, na wysokości 440–480 m n.p.m., pomiędzy Górami Złotymi a Krowiarkami, w dolinie rzeki Białej Lądeckiej. Teren przynależy geograficznie do Sudetów Południowo- Wschodnich. W demokratycznym kraju, jakim jest Polska w szczególny sposób winno zwracać się uwagę na udział społeczeństwa w kształtowaniu i pielęgnowaniu przestrzeni, dbałość o ład przestrzenny. Tylko przy aktywnym udziale społeczności lokalnych właściwie mogą być rozwiązywane określone problemy przestrzenne związane z rozwojem miast i wsi, ich odnową, rewaloryzacją i rewitalizacją. Wdrażając zrównoważony rozwój do planowania i gospodarowania przestrzenią jakże istotne są formy aktywności społecznej. Przedmiotem analizy były również mechanizmy partycypacji społecznej jako narzędzia zarządzania, czynnik pewności tak ważny przy podejmowaniu każdego nowego przedsięwzięcia. Wskazano trzy pola tworzenia możliwości i rozwijania partycypacji społecznej (dostęp do informacji; udział w procesie podejmowania decyzji; dostęp do środków prawnych i administracyjnych). Przedstawiono aktywny udział społeczności lokalnych w konsultacjach społecznych stanowiących klucz pozytywnych przemian w przestrzeni. Zwrócono również uwagę na jej słabości, wdrażając zrównoważony rozwój do planowania i gospodarowania przestrzenią. Skrótowo wskazano rozwiązania dotyczące partycypacji społecznej stosowane w tzw. „starych krajach UE”. Na szczególną uwagę zasługuje instytucja mediatora społecznego, chroniąca przed konfliktami pomiędzy uczestnikami dyskusji dotyczących zagospodarowania, organizacji w przestrzeni. Mówiąc o partycypacji społecznej, należy zwrócić uwagę na podstawowe uwarunkowania rozwoju przestrzeni, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, tak by już od samego początku procesu planistycznego wszystko właściwie ułożyć, uporządkować, zaplanować, ku zadowoleniu społeczności lokalnych.