Waloryzacja krajobrazu jest oceną zasobu oraz kompozycji. Efekt końcowy to obraz potencjału. Innym spojrzeniem jest zagadnienie poziomu oraz jakości postrzegania, czyli: czy jest, a jeśli, – to, jak postrzegana jest istniejąca forma krajobrazu. Jest to ważny i istotny aspekt, bowiem nawet bogata treść czy forma krajobrazu, gdy jest nieczytelna lub słabo percypowana, to wątpliwe jest zainteresowanie miejscem. Głównym kierunkiem badań jest stopień, poziom identyfikacji charakterystycznych cech krajobrazu otwartego wsi zlokalizowanej w paśmie górskim, które po stronie polskiej znane jest jako Góry Złote, a po stronie czeskiej – jako Rychlebske Hory. Uzyskane wyniki wskazują, że: – najlepiej identyfikowalna jest wieloplanowość krajobrazu, a najgorzej – linia granicy między rolniczym a leśnym użytkowaniem terenu. Wyraźnie postrzegany jest układ pól oraz istotność odbioru krajobrazu przez receptor słuchu, dotyku czy powonienia, – podczas pogody słonecznej – lepiej odczytywane są elementy punktowe krajobrazu i istnieje większa potrzeba odbioru krajobrazu przez dodatkowe receptory. Podczas zachmurzenia lepiej odczytywane są z kolei elementy liniowe i powierzchniowe, – istnieją podstawy aby przypuszczać, że istnieje zależność prosta między wiekiem obserwatora, a potrzebą postrzegania krajobrazu przez dodatkowe receptory. ...
Krajobraz jest wyrazem przemian historycznych, a zawężając zagadnienie do określonego miejsca - jest ikoną miejsca. Jeśli komponenty oraz ich formy nie są identyfikowalne, to efekty waloryzacji określają tylko potencjał. W efekcie ba-dań bezpośrednich sformułowano odpowiedź na pytanie: na ile czytelne są kom-ponenty. Jednakże zagadnienie dotyczy jeszcze formy, czyli na ile percypowane są układy komponentów. Analizy charakterystyk określających formę układów kom-ponentów, wskazują, że rozpatrywany krajobraz nie jest jednorodny w zakresie form przestrzennych zadrzewień i zakrzaczeń – to po pierwsze, a po drugie – spo-sób zmian użytkowania leśnego na rolnicze występuje w różnych formach. Analizy strukturalne dotyczące segmentów determinujących poziom po-strzegania form, wskazują, że przy różnych warunkach pogodowych, różny jest poziom identyfikacji. Percypacja przy pogodzie słonecznej jest bardziej jedno-znaczna niż podczas zachmurzenia. Identyfikacja faktu, iż istniejące obiekty budowlane nie deformują krajobra-zu, a z innymi komponentami tworzą określony ład przestrzenny, uznaje się jako bardzo ważną cechę. Przy współczesnej ekspansji na obszar wiejski, niedostoso-wanych do lokalnych form architektonicznych obiektów budowlanych, zidentyfi-kowane zjawisko jest jak najbardziej pozytywnym wyróżnikiem lokalnego krajo-brazu wiejskiego. ...
Problemem jest stopień i rodzaj rozbieżności między postacią pierwotną, zastaną przez ludność osiedlającą się w latach 1945-47 a współczesną postacią wsi Sudetów Wschodnich. Analizy wskazują, że zanikła całą strefa niematerialna ów-czesnego środowiska kulturowego - to po pierwsze i po drugie - tożsamość dawna dla ludności o różnorodnym pochodzeniu etnicznym była czymś nowym, dotych-czas nieznanym. Stopień spoistości społeczeństwa z miejscem, jeśli był - to w stopniu minimalnym. Istniały, aczkolwiek zubożone, podstawy dla tworzenia no-wej rzeczywistości. Gdy uwzględni się brak koordynacji w relacji: zasób - wyzwa-nia i to łącznie z presją czynników egzogennych, efektem końcowym jest osłabie-nie czy zanik potencjału pierwotnego. Efektem rzeczywistym jest fizyczna likwidacja niektórych wsi. Gdy przekroczony zostanie próg zrównoważenia struk-tur, a w konkretnym przypadku - dominacja obiektów obcych, o bryle niedopaso-wanej do miejscowego stylu budowlanego powstaje układ o nieznanej formule, o trudno definiowalnej postaci tożsamości nowej. ...
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy stanowi jeden z najważniejszych dokumentów planistycznych sporządza-nych na szczeblu lokalnym. Jako instrument kształtowania polityki przestrzennej gminy jest dokumentem wyjściowym do formułowania prawa lokalnego. Stanowi niejako akt przewodni, określającym zamierzenia planistyczne organów gminy, dlatego zawarte w nim ustalenia muszą być jednoznaczne, czytelne i zrozumiałe. Przedmiotem analizy jest studium gminy Lądek Zdrój, w województwie dolnośląskim. W dokumencie odnajduje się wiele niejasności. Autorzy stosują po-jęcia, które są niezrozumiałe, niezdefiniowane i często mylące. Niektóre zapisy studium są na tyle niejednoznaczne, że o transformacji do prawa lokalnego, trudno wyrokować. Istnieje obawa, że nie wystąpi korelacja pomiędzy ustalenia i zawar-tymi w studium, a przyszłym aktami sporządzanymi na niższym szczeblu.
...
Istniejące walory uzdrowiska Lądek Zdrój oraz obszarów wiejskich, to ogromny kapitał dla rozwoju różnych kierunków turystyki. Aktualny system funk-cjonowania, gdzie priorytetem jest turystyka medyczna, musi zmienić swoje zna-czenie. Charakter potencjału oraz przewidywane trendy troski o zdrowie, wskazu-ją, że determinującą rozwój winna być turystyka wypoczynkowa. Swym zakresem obejmuje turystykę wiejską i turystykę uzdrowiskową, gdzie konsumentem jest za-równo osoba chociażby tylko przebywająca w uzdrowisku, jak i też korzystająca z infrastruktury uzdrowiskowej i to niezależnie czy w celu regeneracji zdrowia; czy też w celach leczniczo - rehabilitacyjnych. Produktem turystycznym winna być tożsamość miejsca. Można, więc tak zainteresować klienta walorami, że jest on nie tylko zachęcony do przyjazdu, ale podejmuje decyzję o przybyciu.
...
Problemem badawczy to istotność współczesnej niematerialnej kultury regionalnej obszarów wiejskich gminy Lądek Zdrój i Stronie Śląskie. Ludność do-tychczas zamieszkująca teren musiała opuścić swoje domy. Historycznie ukształ-towany zasób tradycji i wzorców zachowania się stał się ich bagażem. Tylko w pojedynczych przypadkach, ale jako nieznany, obcy dla ludności przyjeż-dżającej, został zaniechany. Analizy koncentrują się na określeniu pochodzenia et-nicznego imigrantów, a więc i zasobu nowych elementów kultury behawioralnej. Wyniki wskazują, że do końca lat pięćdziesiątych XX wieku, główny napływ na-stąpił z dzisiejszej Ukrainy oraz woj. małopolskiego. Szczegółowe ujęcie określa, że chodzi o okolice Tarnopola, Stanisławowa, Lwowa oraz pasmo Beskidów. Powstał szeroki, niejednorodny, słabszy znaczeniowo konglomerat kultur. Później-szy bardzo istotny napływ ludności z regionu etnicznie zróżnicowanego (woj. dol-nośląskie) pogłębił już istniejącą złożoność. Efekt - to osłabienie, a z czasem - niemalże zanik istotności kultury reprezentowanej przez ludność napływową. Region został kulturowo zubożony, a jednoznaczna tożsamość miejsca - zminima-lizowana. Gdyby został określony element strukturalny, który byłby przez ludność a) postrzegany, b) zrozumiały i gdyby konsolidował społeczeństwo, to istnieje szansa, aby powstały nowe formy kultury niematerialnej.
...
Celem rozważań jest próba odpowiedzi na pytanie: czy współczesna jakość i poziom charakterystyk gmin Lądek Zdrój i Stronie Śląskie kwalifikuje teren jako obszar marginalny, czy może już jako peryferyjny. Gdy dystans jest niewielki, a efektem są wyraźne deformacje, to terytorium posiada cechy obszaru marginal-nego. Jeśli wielość, istotność i różnorodność problemów powoduje zwiększenie dystansu, gdy następuje odizolowanie czy odseparowanie, gdy występują formy patologiczne, a efektem są postacie zdegradowane, to osiągany jest już poziom ob-szaru peryferyjnego. Dystans to wypadkowa dostępności terenu (możliwości sko-munikowania), tożsamość obszaru oraz zagadnienie: użytkowanie a funkcja obiek-tów. Zidentyfikowane charakterystyki lokalne parametrów, kwalifikują teren jako obszar marginalny. Dalsza kontynuacja dotychczasowej opcji rozwoju, to zwięk-szenie dystansu i w konsekwencji niebezpieczeństwo peryferyjności. ...
Przedmiotem badań są formy przekształcenia zabudowy we wsiach granicz-nych gminy Lądek Zdrój, powiat Kłodzko, województwo dolnośląskie. Głównym i wiodącym wynikiem obserwacji było potężne skomplikowanie form użytkowania. Funkcjonują obiekty nowe, którymi są domy letniskowe, oraz pochodzące najczę-ściej z lat 1920 - 30 budynki, które użytkowane są w sposób różnorodny, najczęściej odmienny od pierwotnego założenia. Analizy wskazują, że w strukturze prze-strzennej zabudowy wsi Orłowiec dominują domy letniskowe. Jest to dowód, że aktualna postać jednostki to hybryda, gdzie na podstawie wsi, tworzy się osiedle rekreacyjne. Dalsze preferowanie budownictwa letniskowego tylko osłabi już wątłą tkankę wiejską. W Lutyni nowe budownictwo letniskowe lokalizuje się tylko w nieodległej kolonii, a już samo użytkowanie jest autonomiczne, niezależne od wsi. W samej zaś wsi funkcjonuje substancja budowlana, która reprezentuje bardzo szerokie spektrum sposobów użytkowania. Występują obiekty porzucone, w ogóle nie użytkowane. Funkcjonowanie wsi ocenia się jako postać letargu z tendencją do sukcesywnego zubażania. Konieczne są działania aktywizujące. Uważa się, że w I-szym etapie wystarczy spopularyzowanie i upowszechnienie szlaków tury-stycznych prowadzących na szczyt Borówkowa, czy traktem przez wieś do Repu-bliki Czeskiej. Z pewnością działanie wstrzyma tempo degradacji - to po pierwsze i po drugie - zainspiruje do zintensyfikowania funkcji usługowej. ...
Postać wsi nie może być zmienną objaśnianą tylko i wyłącznie poziomu i jakości rolnictwa. Muszą nastąpić przeobrażenia. Rolnictwo polskie, które jest bardzo skomplikowane i regionalnie zróżnicowane, winno być tylko jedną ze sty-mulant wizerunku wsi. Aby zrealizować wyzwanie winno się rozwinąć i zintensy-fikować funkcję wypoczynkową. Uważa się, że rozwiązaniem jest propozycja Wolbera [2011], gdzie paletę ofert interpretuje się jako system, a tworzącymi są następujące podsystemy: a) pobyt, b) gastronomia. c) kultura, wolny czas i d) eventy. System zawarty jest w trzech, wzajemnie uzupełniających się ujęciach. Pierwsze z nich to turystyka na obszarach wiejskich, gdzie zależność formuł z ob-szarem wiejskim jest luźny i wynika tylko i wyłącznie z lokalizacji obiektu; drugie - turystyka wiejska, której formy są ściśle związane z wiejską kulturą regionalną oraz trzecie - agroturystyka, czyli pobyt, wyżywienie, spędzenie czasu wolnego w gospodarstwie rolnym. Układ nie uwzględnia wypoczynku indywidualnego realizowanego w do-mach letniskowych i weekendowych na wsi. Analiza wskazuje, że wynajem obiektu, to układ I-szy czyli turystyka na obszarach wiejskich Korzystanie przez właściciela, to albo ujęcie I-sze albo II-gie. Kwalifikacja szczegółowa jest wynikiem funkcji stopnia identyfikacji turysty z środowiskiem wiejskim oraz poziomem aprobaty formy wypoczynku przez społeczeństwo lokalne. ...
Przedmiotem badań jest rodzaj i jakość przekształcenia formy wsi Bielice, zlokalizowanej w gminie Stronie Śląskie, powiat Kłodzko, województwo dolno-śląskie. Narzędziem jest analiza sposobu zagospodarowania i użytkowania sub-stancji budowlanej. Rozważania prowadzi się dla stanu sprzed roku 1945 oraz układu współczesnego. W efekcie końcowym stwierdza się, że ówczesna stricte wieś, to aktualnie miejscowość, która funkcjonuje już w innym wymiarze, w innej przestrzeni. Z punktu widzenia właściwości wiejskiego organizmu osadniczego jest to postać zdegradowana. Cechy wiejskości - jeśli jeszcze są - to tylko śladowo i to w wymiarze materialnym. W strukturze zabudowy dominują czasowo zamieszkałe domy weekendowe. Swoją sylwetą reprezentują wprawdzie styl rustykalny, ale już detale architektoniczne różnią się od postaci budownictwa rodzimego. Cechy współczesnej formuły miejscowości są, jeśli nie identyczne to bardzo podobne, do charakterystyki układu wsi Orłowiec, gmina Lądek Zdrój, powiat Kłodzko. ...
Lądek Zdrój, to jedno z najstarszych uzdrowisk dolnośląskich. Uwarunkowania historyczne, gospodarcze oraz ograniczenia i walory przyrodnicze, to zasadnicze czynniki kształtujące specyficzną formułę uzdrowiska. W roku 1945 została przerwana, dotychczas sukcesywnie kształtowana, tożsamość jednostki. Problemem jest pytanie: na ile wprowadzone nowe pojedyncze elementy zabudowy zmieniają dotychczas wykształcone formy architektoniczne i układy funkcjonalne. W okresie powojennym, głównie w latach 70-tych XX wieku, wzniesiono budynki mieszkalne oraz obiekty pełniące funkcję leczniczą. Analiza szczegółowa wskazuje, że bryła, forma, układ nowo-wzniesionych obiektów mieszkalnych nie jest skorelowana z historycznie wykształconą charakterystyką. Udowadnia się, że zakres niezgodności to postać albo tylko sprzeczności, albo już konfliktu i deformacji wnętrza krajobrazowego. Obiekty lecznicze są realizacją i to bez żadnych istotnych skojarzeń z stylem lokalnym, zunifikowanych rozwiązań typowych. Stwierdza się, że już z założenia zdecydowano, aby w tutejszy charakterystyczny krajobraz wprowadzić formy obce, reprezentujące przesadny monumentalizm. ...
Ostatnie przed rokiem 1945 przekształcenie przestrzenne części miejskiej w Lądku Zdroju nastąpiło w roku 1922. Istota zmian wynikała z włączenia wsi Nieder Thalheim. W roku 1945 została przerwana, dotychczas sukcesywnie kształtowana, tożsamość jednostki. Problemem jest pytanie: na ile, zainicjowane dopiero z początkiem lat 70-tych współczesne formy przestrzenne wzbogacają bądź też zniekształcają ukształtowaną postać obszaru.Obiektem rozważań jest zagospodarowanie terenu sąsiadującego z główną arterią komunikacyjną (ul. Ogrodowa), łączącą część miejską z uzdrowiskową, oraz teren osiedla domów jednorodzinnych. Analiza szcze-gółowa wskazuje, że: zmieniono przebieg ulicy Ogrodowej; teren zagospodarowano sytuując budynki mieszkalne wielorodzinne reprezentujące różne postacie; zastosowano różne, wzajemnie niespójne koncepcje przestrzenne. Wskazuje się, że lokalizacja marketu handlowego „Biedronka", to wyraźny symptom spójność części zdrojowej i miejskiej. Osiedle budownictwa jednorodzinnego stanowią budynki wolnostojące rozmieszczone w przestrzennym układzie promienisto - pasmowym. Przy zróżnicowaniu form, została zachowana pewna jednolitość formuły architektonicznej. Aktualnie realizowane domy szeregowe reprezentują określoną komplementarność z kanonem stylu rodzimego. ...
W badaniach przedstawiono jedno z wielu dolnośląskich uzdrowisk Świeradów-Zdrój. To małe miasto liczące 4498 stałych mieszkańców (dane z 31.03.2011 r.), zajmujące powierzchnię 20,72 km², położone jest w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, w południowej części powiatu lubańskiego, w Sudetach, na wysokości 450-710 m n.p.m. w Górach Izerskich, w dolinie rzeki Kwisy, w tzw. Obniżeniu Świeradowskim), nieopodal Jeleniej Góry. Zwrócono przede wszystkim uwagę na uzdrowiskowe kubaturowe obiekty, ich formy, budulec, kolorystykę, wiek. Stanowią one niezaprzeczalny potencjał uzdrowiskowy, będąc jednocześnie elementem potencjału turystycznego tej miejscowości, rozwijającej zwłaszcza sporty narciarskie. ...
Artykuł porusza problematykę funkcjonujących w Polsce instrumentów prawnych mających na celu ochronę zieleni (drzew i krzewów) na terenach innych niż leśne koncentrując się na udziale społeczeństwa w ochronie zieleni. Postępowanie w sprawie wydania decyzji o zezwolenie na usunięcie drzewa wyklucza udział społeczeń-stwa, natomiast wymagany jest jego udział w tworzeniu aktów planowania przestrzennego, które określają zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu.W krajobrazie rolniczo-wiejskim strata w środowisku spowodowana usunięciem drzewa jest szczególnie wi-doczna. Udział społeczeństwa w procesie podejmowaniu decyzji ma gwarantować lepsze postanowienia oraz uniknięcie konfliktów społecznych. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy w polski systemie prawnym chroniącym zieleń na obszarach innych niż leśne możliwy jest udział społeczeństwa nie będącego stroną w po-stępowaniu. ...
