Zeszyt: 2014, vol. 11 / II / 3 (Jun 2014)

Prof. dr hab. inż. Jacek Żarski

Dr inż. Stanisław Dudek

Dr inż. Renata Kuśmierek-Tomaszewska

Dr hab. prof. UTP Waldemar Bojar

Dr hab. prof. UTP Leszek Knopik

Mgr inż. Wojciech Żarski

Agroklimatologiczna ocena opadów atmosferycznych okresu wegetacyjnego w rejonie Bydgoszczy

Celem badań była agroklimatologiczna ocena wysokości opadów w skali lokalnej, zmierzająca głównie do określenia trendów ich zmian oraz ewentualnego narastania zmienności wraz z upływem czasu. W badaniach chodziło także o wykazanie wpływu wysokości opadów atmosferycznych na plonowanie wybranych roślin uprawnych w rejonie Bydgoszczy. Materiał stanowiły wyniki pomiarów opadów atmosferycznych, wykonywanych w sposób standardowy w Stacji Badawczej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, zlokalizowanej w miejscowości Mochle, położonej około 20 km od centrum miasta (φ =53013' N, λ=17051'E, h=98,5 m n.p.m.) na obszarze słabo zurbanizowanym i uprzemysłowionym, w latach 1981-2010. Wykorzystano także wyniki plonowania wybranych roślin uprawnych (ziemniak, jęczmień, kukurydza na ziarno, strączkowe), pochodzące z produkcji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i własnych doświadczeń polowych. Wykazano, że średnie wieloletnie opady atmosferyczne w okresie wegetacyjnym pozwalają zaliczyć rejon Bydgoszczy do obszarów o najniższych opadach w Polsce. Opady te cechowała bardzo duża zmienność czasowa, powodująca klimatyczne ryzyko uprawy roślin. Największa zmienność czasowa dotyczyła miesiąca sierpnia. Nie stwierdzono natomiast poszerzenia zmienności czasowej sum opadów w latach 1996-2010, w porównaniu do okresu 1981-1995. Istotny trend wzrostu sum opadów w okresie od 1981 do 2010 stwierdzono tylko w miesiącu maju. Zarysowała się tendencja do spadku udziału opadów letnich (VI-VIII) w sumie rocznej, zgodna z projekcjami IPCC. Sumy opadów atmosferycznych ...

Mgr inż. Katarzyna Sabura

Dr Jerzy Oleszek

Mgr Marta Szkaradkiewicz

Mgr Jan Kazak

Udział społeczeństwa w ochronie zieleni na obszarach innych niż leśne

Artykuł porusza problematykę funkcjonujących w Polsce instrumentów prawnych mających na celu ochronę zieleni (drzew i krzewów) na terenach innych niż leśne koncentrując się na udziale społeczeństwa w ochronie zieleni. Postępowanie w sprawie wydania decyzji o zezwolenie na usunięcie drzewa wyklucza udział społeczeń-stwa, natomiast wymagany jest jego udział w tworzeniu aktów planowania przestrzennego, które określają zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu.W krajobrazie rolniczo-wiejskim strata w środowisku spowodowana usunięciem drzewa jest szczególnie wi-doczna. Udział społeczeństwa w procesie podejmowaniu decyzji ma gwarantować lepsze postanowienia oraz uniknięcie konfliktów społecznych. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy w polski systemie prawnym chroniącym zieleń na obszarach innych niż leśne możliwy jest udział społeczeństwa nie będącego stroną w po-stępowaniu. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Analiza niezawodności funkcjonowania oczyszczalni Bioblok PS-50 z zastosowaniem metody Weibulla

Celem badań była analiza niezawodności działania zbiorczej oczyszczalni ścieków typu Bioblok PS-50 zlokalizowanej w miejscowości Gruszów w gminie Pałecznica w województwie małopolskim. Okres badań objął lata 2008 - 2010. W okresie badań pobrano i poddano analizie fizyczno-chemicznej 18 próbek ścieków surowych oraz oczyszczonych ze średnią częstotliwością raz na dwa miesiące zgodnie z obowiązującymi metodami referencyjnymi. Ocenę niezawodności usuwania zanieczyszczeń w przedmiotowej oczyszczalni określono przy wykorzystaniu elementów teorii niezawodności Weibulla. W badaniach uwzględniono wskaźniki zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu wodno-prawnym wydanym dla tego obiektu tj. BZT5, ChZT oraz zawiesina ogólna. Ponadto określono niezawodność unieszkodliwiania azotu ogólnego. Na podstawie oceny niezawodności funkcjonowania obiektu w odniesieniu do wskaźników z grupy podstawowej tj. BZT5, ChZT oraz zawiesiny ogólnej wykazano, że prawdopodobieństwo przekroczenia wartości dopuszczalnych możliwe jest w okresie od 3 do 8 dniach w rocznym okresie czasu. Ilość dni z możliwym przekroczeniem wartości dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń wskazuje, iż badana oczyszczalnia spełnia wymagania poziomu niezawodności technologicznej. W odniesieniu do niezawodności unieszkodliwiania związków azotu w badanej oczyszczalni stwierdza się, że prawdopodobieństwo przekroczenia wartości granicznej możliwe jest w 12 dobach w rocznym okresie czasu. ...

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Dr inż. Jarosław Taszakowski

Wybrane parametry rozdrobnienia gruntów w powiecie myślenickim

Streszczenie: Jednym z największych problemów rolnictwa na obszarze Polski południowej i południowo-wschodniej (chociaż dotyczy on w mniejszej skali również innych rejonów kraju) jest nadmierne rozdrobnienie gruntów gospodarstw, połączone z ich stosunkowo niewielka powierzchnią. Duża liczba uprawianych działek, które charakteryzują się niewielką powierzchnią i często niekorzystnym kształtem, uniemożliwiają w praktyce prowadzenie dochodowej produkcji rolniczej. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki analizy rozdrobnienia działek dla obszaru powiatu myślenickiego, który znajduje się w południowej części województwa małopolskiego. Przetworzone zostały informacje o blisko 246 tysiącach działek ewidencyjnych, co umożliwiło zestawienie rankingu wszystkich obrębów powiatu ze względu na wartość zaproponowanego wskaźnika, ujmującego oprócz samych powierzchni działek również strukturę obszarową gospodarstw oraz przynależność działek do poszczególnych grup rejestrowych. Identyfikacja obszarów o nadmiernie rozdrobnionej strukturze gruntów jest jednym z elementów procesu programowania prac scaleniowych, które to działanie realizowane jest na poziomie samorządu wojewódzkiego. Zaproponowane rozwiązania mogą stanowić zatem istotny element umożliwiający szczegółową diagnozę stanu istniejącego struktury przestrzennej obszarów wiejskich.     ...

Dr inż. Marek Urbaniak

Prof. dr hab. Janusz Olejnik

Mgr inż. Klaudia Ziemblińska

Prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler

Mgr inż. Anna Krysztofiak

Składowe bilansu wodnego w pionowym profilu dla sześćdziesięcioletniego drzewostanu sosnowego w Nadleśnictwie Tuczno

W niniejszej pracy przedstawiono zakres badań hydrologicznych oraz ich wyniki uzyskane w roku 2013 na stacji monitoringowej w Nadleśnictwie Tuczno. Powierzchnia poddana analizom położona jest w północno-zachodniej części Polski na terenie województwa zachodniopomorskiego. Bezpośrednio zmierzono trzy z czterech składowych bilansu wodnego w profilu pionowym: opad atmosferyczny (P), ewapotranspirację (E) oraz zmianę retencji (wilgotność gleby) (ΔR). Odpływ (H) natomiast obliczono ze wzoru: H = P - E - ΔR. Do pomiarów ww. parametrów wykorzystano aparaturę pomiarową składającą się z: - deszczomierzy korytkowych TPG-124-H24 - A-STER i WXT520 - Vaisala (opad atmosferyczny); - system kowariancji wirów (anemometr CSAT3 Campbell Sci. i analizator gazowy LI-7500 - Licor) - pomiar ewapotranspiracji; - reflektometry Campbell Sci. - CS616 (metoda TDR - wilgotność gleby). Obliczone na podstawie zmian wilgotności gleby zmiany retencji dla przedziałów 30 minutowych wykazują synchroniczne fluktuacje do odpowiednich sum opadów atmosferycznych. Amplitudy zmienności wilgotności gleb są odwrotnie proporcjonalne do głębokości p.p.t. (poniżej poziomu terenu). Obliczona średnia wartość odpływu jednostkowego oscyluje w normowym zakresie dla tego regionu.     ...

Dr hab. inż. prof. PW Jolanta Kwiatkowska-Malina

Mgr inż. Marta Wyszomierska

Zagospodarowanie obszarów po eksploatacji kruszyw naturalnych na przykładzie złoża Sitno w gminie Rzewnie

Eksploatacja złóż kruszyw naturalnych powoduje znaczne negatywne przeobrażenia warunków przyrodniczych: geologicznych, hydrologicznych, glebowych, rzeźby terenu, zmniejszenie bioróżnorodności. Górnictwo odkrywkowe z powodu ogromnej skali przekształceń, jakie powoduje bardzo często jest negatywnie postrzegane przez społeczeństwo. Celem pracy było stworzenie koncepcji zagospodarowania terenów zdegradowanych przez działalność wydobywczą na przykładzie złoża kruszyw naturalnych złoża SITNO w gminie Rzewnie. Opracowanie koncepcji ponownego zagospodarowania terenów po eksploatacji złóż kruszyw naturalnych poprzedzono analizą walorów przyrodniczych, geologicznych, lokalizacji zdegradowanego terenu oraz zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na podstawie wyników analiz stosownie do warunków przeobrażonego środowiska zaproponowano nadanie nowych funkcji terenów poprzez wprowadzenie odpowiedniej roślinności, w tym stworzenie ogrodu muraw napiaskowych, które stworzą park rekreacyjno - wypoczynkowy, o funkcjach edukacyjnych i podnoszących walory estetyczne miejsca. Zbiorniki wodne po wprowadzeniu odpowiednich gatunków roślin i zwierząt będą wykorzystywane do uprawiania sportów wodnych oraz wędkarstwa. Ważnym elementem zagospodarowana terenu będzie utworzenie wokół zbiornika C piaszczystej plaży. Teren poeksploatacyjny złoża SITNO może w przyszłości pełnić funkcję rekreacyjno - edukacyjną oraz ekologiczną, które podniosą walory ekologiczne, turystyczne i krajobrazowe gminy Rzewnie. ...

Dr inż. Justyna Hachoł

Dr hab. inż. Elżbieta Bondar-Nowakowska

Wpływ sposobu zagospodarowania strefy przybrzeżnej cieków na naczyniowe rośliny wodne

W pracy dokonano ocenę wpływu sposobu zagospodarowania strefy przybrzeżnej małych i średnich cieków nizinnych na skład zbiorowisk naczyniowych roślin wodnych. Badania terenowe wykonano w latach 2011-2012, na 20 odcinkach badawczych zlokalizowanych w korytach wybranych cieków Dolnego Śląska. Obejmowały one ocenę zagospodarowania strefy przybrzeżnej, a także identyfikację gatunków naczyniowych roślin wodnych oraz określenie stopnia pokrycia przez nie dna. Na podstawie tych danych obliczono wskaźnik różnorodności gatunkowej Shannona-Wienera, wskaźnik równocenności Pielou oraz wskaźnik niedoboru gatunkowego dla każdego odcinka badawczego.Z przeprowadzonych badań i analiz wynika, że sposób zagospodarowania strefy przybrzeżnej ma wpływ na skład jakościowy i ilościowy zbiorowisk naczyniowej roślinności wodnej. Najwyższe wartości rozpatrywanych wskaźników charakteryzowały odcinki koryt, w których strefie przybrzeżnej występowały nieużytki, takie jak tereny podmokłe, zakrzaczenia i wysokie ziołorośla. Natomiast najniższe wartości wszystkich porównywanych wskaźników wystąpiły na odcinkach leśnych. ...

Dr inż. Stanisław Dudek

Dr inż. Renata Kuśmierek-Tomaszewska

Prof. dr hab. inż. Jacek Żarski

Ocena warunków termicznych w centrum Bydgoszczy na tle dzielnicy peryferyjnej Fordon i terenu zamiejskiego

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów temperatury powietrza przeprowadzone w roku 2012 przy użyciu automatycznych stacji meteorologicznych w trzech lokalizacjach terenowych. Pierwsza rejestrowała warunki termiczne w centrum Bydgoszczy, drugą reprezentującą teren obrzeża miasta zainstalowano w dzielnicy peryferyjnej Fordon, a trzecią reprezentatywną dla okolic Bydgoszczy usytuowano na terenie stacji badawczej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w miejscowości Mochle. Na podstawie porównania wartości średnich rocznych, sezonowych i miesięcznych stwierdzono, że najwyższe temperatury powietrza występowały w centrum miasta, chłodniej było w dzielnicy peryferyjnej, a najchłodniej za miastem. Największe różnice zanotowano w lecie, a najmniejsze zimą. Stwierdzone zróżnicowanie temperatury powietrza między centrum miasta, dzielnicą peryferyjną i obszarem zamiejskim, wpływało na terminy początku, końca i długość trwania meteorologicznych pór roku, termicznego okresu wegetacyjnego oraz frekwencję dni charakterystycznych pod względem termicznym. Największe rozbieżności dotyczyły centrum miasta i terenu zamiejskiego. W Fordonie notowano zazwyczaj terminy i wartości pośrednie. We wszystkich lokalizacjach stwierdzono zbliżoną liczbę dni ciepłych, liczba dni przymrozkowych była największa w centrum miasta, a liczba dni mroźnych zdecydowanie największa na terenie zamiejskim. ...

Krzysztof Frydel

Prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler

Zmiany stanów wód gruntowych na tle zmian klimatycznych w Nadleśnictwie Kaliska

Zmiany klimatyczne naturalne i antropogeniczne są przyczyną niekorzystnych zmian stosunków wodnych. W ostatnich dekadach XX wieku, szczególnie na początku lat 80-tych obniżył się poziom wód gruntowych na obszarze około sześciu tysięcy ha lasów w zarządzie Nadleśnictwa Kaliska. Stan ten utrzymywał się do połowy lat 90-tych. Ubiegłego wieku. Podjęto wtedy prace nad koncepcją małej retencji wodnej. Koncepcję zrealizowano w latach 1996-2003. W wyniku realizacji tych zamierzeń zaobserwowano podniesienie się poziomu lustra wód gruntowych na obszarze około 5 tysięcy ha lasu. Występująca w obniżeniach terenu woda dała możliwość zainstalowania łat wodowskazowych i potraktowania tych miejsc jako punktów piezometrycznych. Obserwacje poziomów wód przeprowadzono w latach 2012-2013 w okresie od ustąpienia lodu na przedwiośniu do jego ponownego pojawienia się późną jesienią. Zapas wody w glebie związany głównie ze stanem wód gruntowych wykazuje zmienność krótkoterminową i długoterminową. Zmiany krótkoterminowe związane są z warunkami pogodowymi oraz zużyciem wody przez roślinność. Zmienność długoterminowa wiąże się m.in. fazą rozwoju roślinności. Z uwagi na stosunkowo krótki okres monitoringu, w pracy przedstawiono aspekty związane ze zmiennością krótkoterminową stanów wód gruntowych. ...

Dr Jerzy Oleszek

Mgr inż. Katarzyna Sabura

Mgr Jan Kazak

Mgr Marta Szkaradkiewicz

Formy przestrzenne współczesnych układów mieszkaniowo–usługowych w Lądku Zdroju

Ostatnie przed rokiem 1945 przekształcenie przestrzenne części miejskiej w Lądku Zdroju nastąpiło w roku 1922. Istota zmian wynikała z włączenia wsi Nieder Thalheim. W roku 1945 została przerwana, dotychczas sukcesywnie kształtowana, tożsamość jednostki. Problemem jest pytanie: na ile, zainicjowane dopiero z początkiem lat 70-tych współczesne formy przestrzenne wzbogacają bądź też zniekształcają ukształtowaną postać obszaru.Obiektem rozważań jest zagospodarowanie terenu sąsiadującego z główną arterią komunikacyjną (ul. Ogrodowa), łączącą część miejską z uzdrowiskową, oraz teren osiedla domów jednorodzinnych. Analiza szcze-gółowa wskazuje, że: zmieniono przebieg ulicy Ogrodowej; teren zagospodarowano sytuując budynki mieszkalne wielorodzinne reprezentujące różne postacie; zastosowano różne, wzajemnie niespójne koncepcje przestrzenne. Wskazuje się, że lokalizacja marketu handlowego „Biedronka", to wyraźny symptom spójność części zdrojowej i miejskiej. Osiedle budownictwa jednorodzinnego stanowią budynki wolnostojące rozmieszczone w przestrzennym układzie promienisto - pasmowym. Przy zróżnicowaniu form, została zachowana pewna jednolitość formuły architektonicznej. Aktualnie realizowane domy szeregowe reprezentują określoną komplementarność z kanonem stylu rodzimego. ...

Dr inż. Jerzy Ładysz

Dr inż. Wojciech Jabłoński

Ruralizacja jako metoda przeciwdziałania problemom kurczących się miast na przykładzie Görlitz

Kurczenie się miast jest względnie nowym problemem badawczym. Zmniejszanie się liczby mieszkańców dotyczy coraz większej liczby miast, szczególnie w krajach Europy Zachodniej, Europy Wschodniej i w Stanach Zjednoczonych. Utrzymujący się odpływ mieszkańców powoduje liczne problemy ekonomiczne, społeczne, infrastrukturalne, środowiskowe, planistyczne. Nie istnieją sprawdzone, uniwersalne metody zapobiegania i przeciwdziałania kurczeniu się miast. W artykule przedstawiono wyniki badania ankietowego wśród mieszkańców Görlitz i kilku sąsiadujących wsi dotyczącego proponowanej w artykule ruralizacji obrzeży miasta. Wyniki przeprowadzonego badania i analiz wskazują na potrzebę zmniejszenia granic administracyjnych kurczącego się miasta i przywrócenie jego obrzeżom statusu obszarów wiejskich, w ramach szerszego zastosowania koncepcji ruralizacji jako metody przeciwdziałania negatywnym skutkom kurczenia się miasta. Badanie stanowi kontynuację wcześniejszych analiz wpływu redukcji funkcji granicy państwowej na rozwój miast granicznych Zgorzelca i Görlitz oraz transgranicznego planowania przestrzennego m.in. w tych miastach (Ładysz, 2005, 2008). ...

Dr inż. Anna Bielska

Mgr inż. Agnieszka Daź

Analiza wpływu warunków glebowych i rzeźby terenu na podział funkcjonalno – przestrzenny obrębu Giedlarowa

Obecnie oczekuje się, że obszary wiejskie będą zarówno atrakcyjnymi miejscami pracy, zamieszkania, wypoczynku, prowadzenia działalności rolniczej jak i ostojami unikalnych walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Rozwój obszarów wiejskich ma doprowadzać do poprawy zagospodarowania przestrzennego wsi. Warunki glebowe oraz rzeźba terenu wpływają w dużym stopniu na zagospodarowanie obszarów wiejskich, w tym także na projekty urządzeniowo - rolne. Celem pracy jest opracowanie podziału funkcjonalno - przestrzennego badanego obszaru ze szczególnym uwzględnieniem warunków glebowych i rzeźby terenu. Założono, że na obszarach wiejskich to warunki przyrodnicze w znacznym stopniu decydują o możliwościach zagospodarowania i rozwoju funkcji pozarolniczych. Na podstawie przeprowadzonych analiz wskazano możliwe kierunki dalszego rozwoju miejscowości oraz działania jakie są konieczne do polepszenia warunków życia mieszkańców oraz gospodarowania na obszarze Giedlarowej. W wyniku przeprowadzonych analiz zaproponowano w projekcie podziału funkcjonalno-przestrzennego, kilka bardzo istotnych rozwiązań. Z jednej strony zachowano tradycyjną funkcję rolniczą ale wzmocnioną o produkcję żywności ekologicznej i roślin energetycznych. Z drugiej zaś strony wprowadzono obszary przeznaczone pod zabudowę i infrastrukturę techniczną w celu rozwoju funkcji pozarolniczych takich jak: turystyczno - leśne, budownictwo mieszkalno - usługowe i produkcyjno - usługowe. Takie rozwiązania zapewnią wsi Giedlarowa zrównoważony, wielofunkcyjny rozwój. ...

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Dr inż. Jarosław Taszakowski

Mgr inż. Bogumiła Wańczyk

Przestrzenne zróźnicowanie obszarów rolniczych powiatu myślenickiego ze wzgledu na jakość gleb

Jakość gleb jest jednym z czynników w największym stopniu wpływających na możliwości uzyskiwania wysokich dochodów z prowadzonej produkcji rolniczej. Czynnik ten jest niezależny od pozostałych elementów wpływających na dochodowość produkcji rolniczej, takich jak rozdrobnienie działek, struktura obszarowa gospodarstw czy uwarunkowania ekonomiczne. Bonitacja gleb niesie informacje o potencjalnej produktywności gruntów na danym obszarze, znajomość tych danych ma istotne znaczenie między innymi na etapie programowania prac scaleniowych czy też w procesie planowania przestrzennego. Pozyskanie danych o jakości i przydatności gleb na danym obszarze jest możliwe w drodze analizy danych zawartych na mapach glebowo-rolniczych lub też w drodze przetworzenia informacji zawartych w operacie ewidencji gruntów i budynków. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki analizy zróżnicowania jakości i przydatności gleb na obszarze powiatu myślenickiego, znajdującego się w południowej części województwa małopolskiego. Wartości wskaźnika określającego przeciętną bonitację gruntów zostały obliczone dla każdego z 71 obrębów wchodzących w skład powiatu. Uzyskane wyniki mogą stanowić cenny materiał źródłowy wykorzystywany w wielu innych opracowaniach, a z uwagi na niewielką zmienność wykazywanych w ewidencji gruntów danych o bonitacji gleb okres przydatności uzyskanego zbioru danych powinien być bardzo długi. ...

Dr inż. Bernard Okoński

mgr inż. Szymon Łopacki

mgr inż. Adrian Kasztelan

Dr hab. inż. prof. nadzw. Andrzej Czerniak

Dr inż. Sylwester Grajewski

Ocena stanu obiektów mokradłowych w aspekcie możliwości ich renaturyzacji - studium przypadku z Pomorza Środkowego

W pracy podjęto temat dotyczący renaturyzacji terenów podmokłych, które uważane są za najbardziej zagrożone. Głównym celem badań było zaproponowanie działań zmierzających do przywrócenia stanu obszarów mokradłowych zbliżonych do stanu naturalnego. Badania obejmowały: inwentaryzację szaty roślinnej - roślinności i flory, inwentaryzację ukształtowania powierzchni terenu, pomiar natężenia przepływu i stanu wody, pomiar miąższości złoża torfu oraz pomiary batymetryczne jeziora. W prowadzonych badaniach wykonywane były piętrzenia próbne wybranych cieków. Wykorzystano również archiwalną dokumentację kartograficzną. Propozycja renaturyzacji dotyczyła środowiska łąkowego, jeziora i czterech torfowisk, które położone były w krajobrazie rolniczo-leśnym, na gruntach wsi Kołtki-Kierzkowo na Pomorzu Środkowym. Ustalono, że na wszystkich powierzchniach stosunki wodne zostały przekształcone w skutek działań antropogenicznych. Głównym czynnikiem sprawczym były prowadzone melioracje w okresach przeszłych dla potrzeb uproduktywnienia gruntów. Uzyskane wyniki z przeprowadzonych próbnych piętrzeń oraz oceny warunków fizyczno-geograficznych wskazują na możliwości przywrócenia naturalnych stosunków wodnych, poprzez zatrzymanie odpływu powierzchniowego. Proponowane działania w zakresie aktywnej ochrony mokradeł obejmują budowę systemu urządzeń piętrzących oraz kształtowanie procesów sukcesyjnych w kierunku odtworzenia naturalnej roślinności mokradłowej. ...

Dr hab. inż. Andrzej Wałęga

Mgr inż. Dariusz Młyński

Dr inż. Rafał Kokoszka

Weryfikacja wybranych metod empirycznych do obliczania przepływów minimalnych i średnich w zlewniach dorzecza Dunajca

W pracy dokonano weryfikacji wybranych wzorów empirycznych (Punzeta i Stachỳ) do obliczania przepływów SNQ, SSQ oraz Qminp% w czterech zlewniach rzek: Cicha Woda-Biały Dunajec, Czarny Dunajec, Ochotnica i Wielki Rogoźnik, znajdujących się w dorzeczu Dunajca. Weryfikacja wymienionych wzorów miała na celu ocenę ich przydatności do stosowania w obliczeniach hydrologicznych w odniesieniu do aktualnych danych hydrometrycznych. Dane do obliczeń, pozyskane z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB, stanowią serie obserwacyjne przepływów dobowych z wielolecia 1980 - 2009. Dokonano oceny danych hydrometrycznych w aspekcie jednorodności i niezależności - przy zastosowaniu testu Manna-Kendalla-Sneyersa. Ponadto przeprowadzono analizę trendu przepływów statystyką S Manna-Kendalla. Obliczono także prawdopodobieństwo nieprzekroczenia przepływów minimalnych za pomocą metody Gumbela.Na podstawie uzyskanych wyników dokonano analizy porównawczej między obliczonymi wartościami SNQ i SSQ, a przepływami rzeczywistymi z wielolecia 1980 - 2009. Obliczenia wykazały znaczne różnice pomiędzy wartościami SNQ i SSQ oraz Qminp% obliczonymi wzorami empirycznymi a określonymi na podstawie danych obserwacyjnych. Uzasadnia to potrzebę weryfikacji oraz uaktualnienia dotychczas stosowanych metod empirycznych do obliczania przepływów minimalnych i średnich w zlewniach niekontrolowanych analizowanego dorzecza. Analiza trendu przepływów NQ i SQ wykazała, że nie jest on istotny statystycznie w żadnej z analizowanych zlewni rzek - z wyjątkiem zlewni Cicha Woda-Biały Dunajec, dla ...

Dr hab. inż. prof. UTP Andrzej Klimek

Dr inż. Bogusław Chachaj

dr hab. prof. IO Lidia Sas-Paszt

mgr inż. Mateusz Frąc

mgr Michał Przybył

Dr Beata Sumorok

Doc. dr hab. Waldemar Treder

Roztocze (Acari) glebowe rizoboksów z roślinami jabłoni po aplikacji nawozów i wybranych biopreparatów

Celem badań było określenie liczebności i składu grupowego roztoczy (Acari) oraz składu gatunkowego mechowców (Oribatida) w rizoboksach, w których rosły jabłonie odmian „Topaz" i „Ariwa", a także zbadanie potencjalnego wpływu zastosowanych w doświadczeniu biopreparatów na akarofaunę. Badania zostały przeprowadzone w latach 2011-2012 na bazie doświadczenia szklarniowego założonego w 2009 roku w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach szczepionych na podkładce M-26. Badania akarologiczne prowadzone były w rizoboksach w następującym układzie wariantów: C - kontrola (bez nawożenia), N - nawożenie mineralne (standardowe nawożenie mineralne NPK, w dawkach 70/60/120 kg składnika na ha), O - nawożenie obornikiem (dawka 30 t/ha), M - aplikacja biopreparatu Mycosat (20 g/roślinę + ½ dawki obornika, 2,5 g na rizoboks), H - aplikacja biopreparatu Humus Active 2% + Aktywit PM 1%. Średnia ogólna liczebność roztoczy w poszczególnych wariantach doświadczenia była dość wyrównana i wahała się w zakresie od 10,70 (w wariancie C) do 12,97 tys. osobn. ∙ m-2 w wariancie z nawożeniem mineralnym. W zbadanym materiale w hierarchii zgrupowań roztoczy bardzo wyraźnie dominowały mechowce, które stanowiły od 73,9 do 91,2% tych stawonogów. Najniższy ich udział stwierdzono w rizoboksach kontrolnych, a najwyższy z aplikacją biopreparatu Humus Active + Aktywit PM (H). Ogółem odnotowano występowanie 6 gatunków mechowców. Najmniejszą liczbę ...

Dr hab. inż. prof. UTP Andrzej Klimek

Dr inż. Bogusław Chachaj

dr hab. prof. IO Lidia Sas-Paszt

mgr inż. Mateusz Frąc

mgr Michał Przybył

Dr Beata Sumorok

Doc. dr hab. Waldemar Treder

Występowanie roztoczy (Acari) glebowych w ściółkowanej zrębkami uprawie truskawki

Celem badań było określenie liczebności i składu grupowego roztoczy (Acari) oraz składu gatunkowego mechowców (Oribatida) w ściółkowanej zrębkami uprawie truskawki. Badania terenowe przeprowadzono w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach w latach 2011-2012. Do badań wybrano powierzchnie ściółkowane zrębkami: ZC - zrębki bez dodatków, ZT - zrębki z dodatkiem biopreparatu TSB (niezidentyfikowana pałeczka Gram-ujemna), ZG - dodatek biopreparatu 7GII (niezidentyfikowany promieniowiec). Powierzchnią kontrolną był leżący w pobliżu poletek płat murawy z przewagą traw.Na badanym terenie najliczniejszymi roztoczami były mechowce - 16,11-18,84 tys. osobn. ∙ m-2. Ich udział w zgrupowaniu roztoczy w płacie murawy wynosił 64,3%, a wyraźnie wyższy (86,8-89,5%) był w ściółkowanej zrębkami uprawie truskawki. W uprawie truskawki stwierdzono ogółem 17 gatunków mechowców, a w pobliskim płacie murawy zaledwie 9. W glebie murawy dominował Punctoribates punctum, a w truskawce (w zależności od wariantu doświadczenia) Ramusella mihelcici lub Tectocepheus velatus.Odnotowana w niniejszych badaniach wysoka liczebność i różnorodność gatunkowa mechowców wynika z zabiegu ściółkowania, a zastosowane w doświadczeniu biopreparaty nie miały wpływu na te wskaźniki. Mulczowanie zrębkami poprawiło warunki mikroklimatyczne, zabezpieczyło glebę przed nadmiernym przesychaniem oraz dostarczyło materii organicznej niezbędnej do życia saprofagów i rozwoju mikroorganizmów (bakterii i grzybów), które są też ważnym elementem diety mechowców. Liczne występowanie roztoczy glebowych może mieć ...

Dr hab. inż. prof. UTP Andrzej Klimek

Dr inż. Bogusław Chachaj

dr hab. prof. IO Lidia Sas-Paszt

Doc. dr hab. Waldemar Treder

Mgr Anna Tryngiel-Gać

Mgr Katarzyna Błachowicz

Sezonowa dynamika występowania roztoczy (Acari) glebowych w ściółkowanej zrębkami uprawie truskawki i płacie murawy

Badania zostały przeprowadzone w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach w latach 2011-2012. Dynamikę występowania roztoczy (Acari), ze szczególnym uwzględnieniem mechowców (Oribatida), oceniano wiosną latem i jesienią w płacie murawy oraz rzędach truskawki ściółkowanej zrębkami.W ściółkowanej uprawie truskawki już na początku badań stwierdzono wysoką liczebność roztoczy - 26,91 tys. osobn. · m-2. Wśród tych pajęczaków wyraźnie dominowały mechowce (98,2%). W zrębkach zagęszczenie roztoczy, a szczególnie mechowców, w trakcie sezonu wegetacyjnego było bardziej wyrównane niż w płacie murawy. Zastosowana w doświadczeniu ściółka stworzyła korzystne warunki środowiskowe dla rozwoju większości mechowców.Na plantacji truskawki stwierdzono występowanie 12 gatunków mechowców, a w pobliskim płacie murawy było ich 9. W glebie płata murawy w kolejnych terminach badań liczba gatunków tych roztoczy wahała się od 5 do 8. W zrębkach natomiast na początku badań stwierdzono 7 taksonów, a pod koniec cyklu liczba ta wzrosła do 11. Różnice w różnorodności gatunkowej mechowców, obliczone za pomocą wskaźnika s, pomiędzy początkiem a końcem cyklu badań były istotne statystycznie.W ściółkowanej zrębkami uprawie truskawki, w zależności od terminu badań dominowały następujące mechowce: Ramusella mihelcici - 1., 2. i 4.; Tectocepheus velatus - 3. i 5. oraz Scutovertex sculptus w 6. terminie. Gatunkiem wyraźnie dominującym w płacie murawy (D = 41,4-75,5%) ...

Dr inż. Szymon Czarnocki

Jacek Paluszkiewicz

Zawartość wybranych metali ciężkich w wodach odciekowych ze składowiska odpadów w Woli Suchożebrskiej

Wody odciekowe w obrębie składowiska są zarówno efektem bezpośredniego przepływu wód pochodzących z opadów atmosferycznych jak i powstają w procesie przemian biochemicznych, najczęściej związków organicznych. Celem prezentowanych badań było przedstawienie zawartości kilku wybranych metali ciężkich znajdujących się w wodzie odciekającej ze składowiska a niebezpiecznych dla środowiska. Składowisko odpadów w Woli Suchożebrskiej położone jest we wschodniej części województwa mazowieckiego, w powiecie siedleckim. Przyjmuje ono odpady z terenu miasta Siedlce oraz kilku gmin ościennych. Wody odciekowe były pobierane zgodnie z normą PN-ISO 5667-10:1997 z uwzględnieniem pionowej stratyfikacji jakości odcieku. Badania obejmowały zawartość: Pb, Cd, Cu, Zn, Cr, Hg. Na przestrzeni lat 2007-2012 nie stwierdzono podwyższonych zawartości żadnego z badanych wskaźników w ściekach przemysłowych wprowadzanych do urządzeń kanalizacyjnych. Uzyskane wyniki potwierdzają, że w trakcie ostatnich lat eksploatacji składowiska, trafiały na nie jedynie odpady, których składowanie nie stanowi potencjonalnego źródła zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi, przy zachowaniu zasady odpowiedniego gromadzenia i oczyszczania odcieków. ...

Prof. dr hab. inż. Józef Sanecki

Dr hab. inż. Jan Konieczny

Dr hab. inż. , prof. AM Andrzej Klewski

Dr inż. Grzegorz Stępień

Dr inż. Piotr Wołejsza

Mgr inż. Krzysztof Konieczny

Mgr inż. Krzysztof Beczkowski

Kontrola upraw rolnych z wykorzystaniem bezzałogowych systemów latających (UAS)

Obecnie kontrola dopłat bezpośrednich do rolnictwa dotyczy weryfikacji wielkości upraw oraz zachowania odpowiedniej kultury rolnej. Wielkość upraw, określana jest przy użyciu ortofotomapy o niskiej stosunkowo rozdzielczości, odzwierciedlającej stan sprzed kilku lub kilkunastu miesięcy, a nawet lat. Permanentne żądania Komisji Europejskiej dotyczące zwrotu środków przeznaczonych na dopłaty do polskiego rolnictwa, wskazują że stosowane dotychczas metody i procedury kontrolne są niewystarczające. Celem publikacji jest zaprezentowanie optymalnej metodyki kontroli wniosków dotyczących dopłat bezpośrednich do rolnictwa, w oparciu o dane teledetekcyjne i geodezyjne. Dzięki opisanej metodyce możliwa będzie budowa skutecznego i dającego jednoznaczne wyniki systemu kontroli dopłat, budowa i zastosowanie kluczy interpretacyjnych oraz wzorców porównawczych i systemu eksperckiego do analizy danych. Umożliwi to szybką identyfikację i opis techniczny upraw, z uwzględnieniem wielkości i stopnia ich utrzymania. Będzie to możliwe również dzięki wykorzystaniu danych obrazowych z Bezzałogowych Systemów Powietrznych (Latających). ...