Streszczenie:

Celem badań była agroklimatologiczna ocena wysokości opadów w skali lokalnej, zmierzająca głównie do określenia trendów ich zmian oraz ewentualnego narastania zmienności wraz z upływem czasu. W badaniach chodziło także o wykazanie wpływu wysokości opadów atmosferycznych na plonowanie wybranych roślin uprawnych w rejonie Bydgoszczy. Materiał stanowiły wyniki pomiarów opadów atmosferycznych, wykonywanych w sposób standardowy w Stacji Badawczej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, zlokalizowanej w miejscowości Mochle, położonej około 20 km od centrum miasta (φ =53013' N, λ=17051'E, h=98,5 m n.p.m.) na obszarze słabo zurbanizowanym i uprzemysłowionym, w latach 1981-2010. Wykorzystano także wyniki plonowania wybranych roślin uprawnych (ziemniak, jęczmień, kukurydza na ziarno, strączkowe), pochodzące z produkcji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i własnych doświadczeń polowych. Wykazano, że średnie wieloletnie opady atmosferyczne w okresie wegetacyjnym pozwalają zaliczyć rejon Bydgoszczy do obszarów o najniższych opadach w Polsce. Opady te cechowała bardzo duża zmienność czasowa, powodująca klimatyczne ryzyko uprawy roślin. Największa zmienność czasowa dotyczyła miesiąca sierpnia. Nie stwierdzono natomiast poszerzenia zmienności czasowej sum opadów w latach 1996-2010, w porównaniu do okresu 1981-1995. Istotny trend wzrostu sum opadów w okresie od 1981 do 2010 stwierdzono tylko w miesiącu maju. Zarysowała się tendencja do spadku udziału opadów letnich (VI-VIII) w sumie rocznej, zgodna z projekcjami IPCC. Sumy opadów atmosferycznych wysoce istotnie wpływały na wysokość plonów wybranych upraw rolniczych. Najwyższe współczynniki korelacji uzyskano uzależniając plon od sumy opadów w miesiącach wzmożonych potrzeb wodnych roślin. Lepsze zależności opady-plon uzyskano wykorzystując wyniki plonowania w skali produkcyjnej, w porównaniu ze skalą doświadczeń polowych.