Zeszyt: 2006, vol. 3 / 3 / 1
W pracy zarysowano miejsce i rolę różnych prac melioracyjnych i rekultywacyjnych w przeciwdziałaniu negatywnym skutkom procesów niszczących grunty. Na system przedsięwzięć służących sanacji gruntów składają się prace z zakresu melioracji wodnych, melioracji agrotechnicznych i fitomelioracji (tzw. melioracje rolne), melioracji leśnych i melioracji przeciwerozyjnych (tzw. melioracje specjalne) oraz rekultywacji. Dokonano identyfikacji zabiegów sanacji gruntów na tle ich systematyki opartej na: typie prac, celu zabiegów, charakterze zabiegów oraz technologii zabiegów. Na podstawie wyróżnionych 5 grup podstawowych zabiegów sanacyjnych (porządkowanie pokrycia terenu, rzeźby terenu, regulacji stosunków wodnych, ulepszanie i odtwarzanie gleb, oraz zadrzewianie, zakrzewianie i zadarnianie) – dokonano oceny stopnia złożoności poszczególnych typów prac – wyróżniając 4 kategorie: jednogrupowe (składowe typy melioracji rolnych), dwugrupowe (melioracje przeciwerozyjne), trójgrupowe (melioracje leśne) i kompleksowe (rekultywacja gruntów). Określono miejsce rekultywacji gruntów w systemie prac sanacyjnych, stwierdzając m.in., że stanowi ona konglomerat różnych zabiegów służących restytucji gruntów zniszczonych. Z kolei określono zakres prac sanacyjnych w ramach sześciu podstawowych kierunków rekultywacji. Rekultywacja gruntów o kierunku: rolniczym i leśnym obejmuje wszystkie 5 grup podstawowych zabiegów, melioracyjnym – 3 grupy, a rybackim, rekreacyjnym i infrastrukturowym – po 2 grupy prac. Sanacja gruntów jako element realizacji rozwoju zrównoważonego przyczynia się również do kreowania ładu przestrzennego. ...
Kompozyty cementowo-gruntowe są powszechnie stosowane w podbudowach dróg publicznych zlokalizowanych również na terenach leśnych. Warstwy gruntu stabilizowanego cementem stosuje się w konstrukcjach drogowych jako ulepszone podłoże gruntowe lub podbudowę zasadniczą. W drogownictwie leśnym zagęszczone warstwy cementowogruntowe użytkowane są jako samodzielne nawierzchnie drogowe, nawierzchnie przeciwpożarowych lotnisk leśnych, placów manewrowych, parkingów leśnych, składnic i torowisk. Stosunkowo mały udział procentowy spoiwa powoduje, ze cementogrunt cechuje się dość dużą wodoprzepuszczalnością i jest podatny na uszkodzenia w formie złuszczeń i pęknięć oraz infiltrację przez wody opadowe. Cementy zawierają obok klinkieru portlandzkiego inne, nieklinkierowe składniki mineralne, głównie odpady przemysłowe. Źródłem zanieczyszczeń chemicznych spoiw cementowych mogą być surowce oraz paliwo zastępcze (np. odpady przemysłowe i komunalne) stosowane w piecach do wypału klinkieru. Ogólnym celem projektu badawczego było określenie wpływu cementowo- gruntowych podbudów drogowych na przydrożne strefy ekotonowe w lesie mieszanym świeżym (LMśw). Przeprowadzone badania miały rozpoznać procesy wymywania związków chemicznych z podbudów w zależności od rodzaju zastosowanego cementu i stanu podbudowy. Do stabilizacji odcinków doświadczalnych użyto 5 rodzajów cementu o różnym udziale składników nieklinkierowych (popiołów lotnych i żużli wielkopiecowych). Badania chemiczne eluatów z cementów i cementogruntów wykazały, że z cementowo-gruntowych podbudów drogowych wypłukuje się przede wszystkim chrom. O ewentualnym oddziaływaniu chromu na ekosystem leśny można wnioskować określając ...
Określono objętość rumowiska rzecznego zatrzymanego w zbiorniku wodnym w Wilczej Woli na rzece Łęg. Zbiornik o pojemności 3,86 mln m3 oddano do eksploatacji 1989 roku. Pomiary zamulania wykonano po 10, 13 i 14 latach eksploatacji. Obliczony stopień zamulania zbiornika wynosi odpowiednio: 13,08 %, 15,79 % i 16,20 %. W trakcie prac pomiarowych pobrano próby osadów dennych w celu określenia cech fizycznych i chemicznych osadów. Określenie zawartości metali ciężkich może stanowić podstawę oceny jakości osadów i możliwości ich wykorzystania w środowisku przyrodniczym po wydobyciu z dna zbiornika. Porównano zawartości substancji szkodliwych oznaczonych w osadach z wartościami granicznymi dopuszczalnymi według obowiązujących Rozporządzeń Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, wytycznych oraz kryteriów publikowanych w literaturze zachodniej. Osady ze zbiornika w miejscowości Wilcza Wola charakteryzują się niską zawartością metali ciężkich. Zawartość badanych pierwiastków w osadach dennych nie przekroczyła wartości dopuszczalnych podanych w Rozporządzeniu w sprawie standardów jakości gleby [Dz.U. Nr 165, poz. 1359]. Wartości progowe niemieckich wytycznych dotyczące osadów dennych są 2- do 3-krotnie wyższe niż wynikające z badań zawartości metali ciężkich w namułach zbiornika w Wilczej Woli. Graniczne zawartości metali w glebach o różnych stopniach zanieczyszczenia wg IUNG [Kabata-Pendias i in. 1993] wykazały, że wartości Cd i Ni są na poziomie I ...
Wielkopolski Park Narodowy jest położony w środkowej części dorzecza Warty, w centralnej części Wielkopolski, blisko Poznania. Obszar parku jest położony w zachodniej części Wielkopolsko- Mazowieckiego regionu klimatycznego. Krajobraz naturalny jest typu polodowcowego plejstoceńskiej i holoceńskiej budowy. Sosna zwyczajna (Pinus silvestris) jest gatunkiem panującym, ale także obecne są tam: dąb (Quercus robur), brzoza (Betula pendula), olsza (Alnus glutinosa) i buk (Fagus silvatica). Dominujące siedliska to: las świeży, las mieszany świeży i bór mieszany świeży. W pracy prezentowana jest oryginalna metoda oceny wskaźnika potencjalnych zdolności retencyjnych dla Wielkopolskiego Parku Narodowego. Idea metody jest następująca – dla każdego elementarnego obszaru (kwadratowy raster o boku 0,5 km) oddzielnie jest wyznaczany wskaźnik potencjalnych zdolności retencyjnych. Na ten wskaźnik wpływa 8 parametrów: spadek terenu, miąższość gleby, współczynnik filtracji gleby, odległość od sieci cieków, odległość od wód stojących, dominujące siedlisko, gatunek panujący w drzewostanach i klasa wieku drzewostanów. Następny krok w toku obliczeń to podzielenie zakresu zmian 8 wyżej wymieniony parametrów na 3 klasy odpowiadające „małym” – kod „1”, „średnim” – kod „2” i „dużym” – kod „3” potencjalnym zdolnościom retencyjnym. Po zsumowaniu tych kodów dla każdego rastra i zredukowaniu sum do przedziału 1–3 otrzymujemy przestrzenny rozkład wskaźnika potencjalnych zdolności retencyjnych. Potencjalna zdolność retencyjna dla Wielkopolskiego Parku ...
Obszar Wielkopolski jest częścią Niżu Środkowoeuropejskiego o szczególnie niekorzystnych warunkach ze względu na kształtowanie się zasobów wodnych. Stan ten determinowany jest głównie przez cechy klimatu regionu tj. relatywnie niską sumę opadów rocznych i nieodpowiedni ich rozkład w ciągu roku, a także wysokie wartości parowania. Istotne znaczenie modulujące mają tu także niektóre nieklimatyczne cechy fizjograficzne, występujące w przeważającej części regionu, głównie rodzaj zalegających gruntów. Ponadto, ewapotranspiracja stymulowana jest miejscowo przez pokrycie roślinne. W artykule przedstawiono wstępne wyniki bilansowania hydrologicznego dla typowej dla regionu Wielkopolski nizinnej zlewni o potencjalnie niekorzystnych warunkach retencji tj. wysokim stopniu lesistości, pokryciu miąższą warstwą gruntów piaszczystych, w warunkach relatywnie wysokiej ewapotranspiracji. Bilansowano zlewnię Trojanki położoną w Puszczy Zielonka w centralnej Wielkopolsce. Bilansowania dokonano w przeciętnym roku opadowym (2001/2001), następującym po okresie długim o przeciętnych warunkach opadowych. Okres ujemnych zmian retencji przebiegał od końca kwietnia do połowy września, przy czym maksymalna wartość obniżenia retencji wystąpiła w czerwcu (-27,7 mm), zaś maksymalna wartość przyrostu zmian retencji wystąpiła w lutym (50,2 mm). Przeciętny odpływ jednostkowy ze zlewni wynosił 2,5 dm3∙s-1∙km-2. Miesiące o maksymalnej i minimalnej wartości warstwy odpływu to odpowiednio styczeń (8,8 mm) i wrzesień (3,6 mm). Wartości ekstremalne ewapotranspiracji wystąpiły w grudniu (6,7 mm) i maju (90,1 mm). Bilans ...
Opracowana uproszczona metoda szacowania oddziaływania budowy autostrady na grunty rolne pozwala na określenie wszystkich strat związanych z wymienionymi kierunkami tego oddziaływania. Podstawą do ustalenia rozpatrywanych strat jest analiza zmienności użytkowania gruntów i klas bonitacyjnych oraz rozmieszczenie dróg dojazdowych do gruntów wzdłuż osi projektowanej autostrady. Przyjętą miarą wielokierunkowego oddziaływania autostrady na grunty rolne jest pewna odmiana wartości gruntów, przy której określaniu uwzględniono jedynie zróżnicowanie ich przydatności do produkcji rolniczej. Wartość ta jest więc w istocie miernikiem waloryzacji przydatności gruntów do produkcji rolniczej. Przyjętym miernikiem oddziaływania autostrady nie jest więc wartość rynkowa, a wielkości te będą zbliżone do siebie jedynie w rejonach typowo rolniczych, gdzie głównymi atrybutami kształtującymi cenę gruntów są ich możliwości produkcyjne. Opracowana metoda szacowania wpływu autostrady na grunty rolne zostanie przedstawiona na przykładzie projektowanego odcinka autostrady A-4 długości około 7 km przebiegającego między Cikowicami a Bochnią. Budowa jednego kilometra rozpatrywanego odcinka autostrady spowoduje obniżenie wartości gruntów rolnych wynoszące 2468 jednostki zbożowej. Przejmowanie gruntów pod budowę autostrady oraz toksyczne jej oddziaływanie obejmuje około 80% całkowitej utraty wartości gruntów rolnych. Pozostałe 20% utraty wartości gruntów wiąże się z przyrostem transportu i pogorszeniem rozłogu działek. ...
Przedmiotem opracowania jest gospodarka wszelkimi odpadami powstającymi na terenie gminy Trzciana w powiecie bocheńskim. Gmina ta o powierzchni 4167,8 ha zamieszkana jest obecnie przez 5182 mieszkańców. Wytwarza ją obecnie 228,1 Mg∙rok-1 odpadów komunalnych stanowiących ok. 20% ogólnej masy tych odpadów ocenianej na 1189,6 Mg∙rok-1 oraz 4,3 Mg∙rok-1 osadów ściekowych, 1151,6 Mg∙rok-1 odpadów powstałych w sektorze gospodarczym, 5,1 Mg∙rok-1 odpadów niebezpiecznych, 6,2 Mg∙rok-1 zużytych akumulatorów ołowiowych, 0,2 Mg∙rok-1 odpadów medycznych, 0,02 Mg∙rok-1 odpadów weterynaryjnych i ok. 21,0 Mg∙rok-1 zużytych opon. Łącznie na terenie gminy powstaje 2378,0 Mg∙rok-1 odpadów. Badana gmina pod względem posiadanej infrastruktury jest dość zaniedbana, nie ma wodociągów grupowych (jedynie parę wodociągów osiedlowych i w większości zagrodowe) i nie jest skanalizowana. Brak na niej zorganizowanych wysypisk oraz punktów gromadzenia odpadów. Funkcjonuje od paru lat jedynie system workowy odbierania odpadów oraz w rejonie cmentarzy system kontenerowy. Wzrost liczby mieszkańców w najbliższych latach spowoduje zwiększenie ilości powstających różnego rodzaju odpadów, których łączną ilość do 2014 roku szacuje się na 2268,2 Mg w przypadku odpadów komunalnych i 6298,4 Mg dla wszystkich odpadów powstających w gminie Trzciana. Wzrost ilości odpadów w okresie długoterminowym osiągnie więc 177,7%. Niektóre odpady podlegają odzyskowi lub recyklingowi. W ramach odpadów komunalnych do 2014 roku z łącznej ich ilości ...
W artykule przedstawiono analizę ilości dopływających ścieków do oczyszczalni typu SBR – BIOVAC w wieloleciu 2001–2004. Przedmiotowa oczyszczalnia zlokalizowana jest na terenie gminy Książ Wielki w województwie małopolskim. Uruchomienie oczyszczalni oraz pełny rozruch nastąpił w roku 2000. Oczyszczalnia ścieków została zaprojektowana na przepływ Qśr.d.=200 m3⋅d-1. Analiza ilości dopływających ścieków pozwoliła na porównanie ilości ścieków dopływających do ilości zakładanej w projekcie, a tym samym określenie aktualnego obciążenia obiektu. Od roku 2001 do roku 2004 sukcesywnie podłączano kolejnych użytkowników do sieci kanalizacyjnej, co skutkowało zwiększaniem się ilości dopływających ścieków. W roku 2001 dopływało średnio 70,0 m3⋅d-1, natomiast w roku 2004 dopływało średnio 106,7 m3⋅d-1. W analizowanym okresie czterech lat największe dopływy odnotowano w miesiącach marcu oraz grudniu – średnio 97,0 m3⋅d-1, natomiast miesiące o najmniejszym dopływie to styczeń i czerwiec – średni dopływ około 77,0 m3⋅d-1. Po przeanalizowaniu średnich dopływów ścieków w poszczególnych dniach tygodnia największe dopływy zanotowano w niedziele (91,5 m3⋅d-1), a najmniejsze w soboty (81,0 m3⋅d-1). Maksymalne odchylenia od dopływów średnich dobowych wyniosły ± 10%. Aktualny dopływ ścieków jest na poziomie 50% Qśr.d.. Z analizy wyników badań wynika, iż do oczyszczalni dopływa w każdym roku więcej ścieków. Trend wzrostowy dopływających ścieków pozwala stwierdzić, iż w najbliższych kilku latach oczyszczalnia ścieków ...
Zbiornik Dobczycki ma szczególne znaczenie, bowiem jest źródłem wody do spożycia dla mieszkańców Krakowa. Głównym źródłem zasilania zbiornika jest Raba, której zlewnia do chwili obecnej nie posiada w pełni uporządkowanej gospodarki ściekowej, dlatego woda wprowadzana do zbiornika zawiera zanieczyszczenia, które decydują o niezadowalającej jakości wody w zbiorniku, a także w znacznym stopniu o procesach w nim zachodzących, w tym eutrofizacji i jego zarastania. W pracy poddano analizie obciążenie Zbiornika Dobczyckiego ładunkami związków biogennych wnoszonymi wraz z wodą rzeki Raby. Podstawą do analizy były badania jakości wody Raby i objętość przepływu na dopływie do zbiornika w przekroju Osieczany. Obejmowały one okres od maja 2003 do października 2005 roku. Badania stężenia związków biogennych prowadzono przeciętnie z częstotliwością dwa razy w miesiącu. Oznaczano stężenie: NH4, NO2, NO3, PO4 i P ogólny. Wielkość ładunków poszczególnych biogenów obliczono dla dni, miesięcy i lat analizowanego okresu. Uzyskane wyniki wskazują na duże zróżnicowanie w wielkościach średnich dobowych ładunków w analizowanych latach. Były one najwyższe w 2005 roku w przypadku NO3, NO2 i P ogólnego, wynosząc odpowiednio 1394,51; 15,32; i 127,64 kg∙d-1, natomiast w roku 2004 NH4 i w 2003 PO4 przyjmując wartości 835,08 i 355,50 kg∙d-1. Maksymalne dobowe ładunki wszystkich badanych biogenów odnotowano w 2005 roku. W ...
Występujące w naszym kraju murawy kserotermiczne są zbiorowiskami niezwykle cennymi, gdyż poprzez obecność w nich gatunków roślin pochodzących z cieplejszych stref klimatycznych zwiększają bioróżnorodność krajowych ekosystemów trawiastych. Przyczyniają się również do poprawy walorów krajobrazowych terenów na których występują. Wyżyna Małopolska jest regionem gdzie murawy kserotermiczne występują dosyć licznie. Zajmują one na ogół niewielkie powierzchnie zazwyczaj tam gdzie istnieją ciepłe i suche siedliska występujące głównie na silnie nasłonecznionych stokach i zboczach o południowej ekspozycji. W murawach kserotermicznych na terenie Wyżyny Małopolskiej występują cztery zespoły roślinne. Na skałkach gipsowych pokrytych cienką warstwą gleby lessowej spotyka się zespół stulisza miotłowego z ostnicą włosowatą (Sisymbrio-Stipetum capillatae). Drugim wykształcającym się na podłożu gipsowym pokrytym nieznacznie grubszą warstwą lessu jest zespół rutewki mniejszej i szałwi łąkowej (Thalictro- Salvietum pratensis). Często spotykany na Wyżynie Małopolskiej jest zespół omanu wąskolistnego (Inuletum ensifoliae), występujący na południowych stromych zboczach wyniosłości terenowych utworzonych z margli senońskich. Czwartym zespołem roślinności kserotermicznej, powszechnie występującym na Wyżynie Małopolskiej jest zespół miłka wiosennego z kłosownicą pierzastą (Adonido-Brachypodieto pinnati), spotykany na głębszych glebach gliniasto-ilastych względnie próchnicznych glebach brunatnych podobnych do czarnoziemów. Murawy kserotermiczne nie będąc zespołami klimaksowymi podlegają naturalnej sukcesji roślinnej, przekształcając się w ekosystemy leśne. Dla utrzymania zbiorowisk roślinności kserotermicznej niezbędna jest więc ingerencja człowieka, ...
Badania nad oczyszczaniem ścieków z małej ubojni trzody chlewnej prowadzono na piaszczystym złożu hydrofitowym z przepływem pionowym oraz na żwirowym złożu z przepływem poziomym. Złoża pracowały w układzie szeregowym. Średnia wartość ChZT ścieków osiągnęła 3000 gO2∙m-3, a azotu ogólnego około 400 gN∙m-3. Dla zintensyfikowania procesów denitryfikacyjnych, stosowano recyrkulację części odpływu z pierwszego złoża z przepływem pionowym do osadnika gnilnego. Skuteczność usuwania azotu ogólnego w całej oczyszczalni rosła wraz ze wzrostem stopnia recyrkulacji i wyniosła dla 100, 150 i 200% odpowiednio 85,7; 91,9 i 96,6%. W ściekach z małej przetwórni owocowo-warzywnej, głównym zanieczyszczeniem była substancja organiczna (ChZT do 10000 gO2∙m-3). Jej usuwanie w złożach hydrofitowych z przepływem pionowym zależało od jakości złoża i jego obciążenia ściekami. Złoże zbudowane głównie z warstw żwiru o różnej granulacji i będące w fazie wpracowywania, nie osiągało wystarczającej skuteczności już przy obciążaniu go ładunkiem ChZT na poziomie około 30 gO2∙m-2∙d-1. Złoże zbudowane głównie z warstw piasku o różnej granulacji, osiągało w fazie pełnego wpracowania wysoką skuteczność, przy obciążaniu go ładunkami ChZT do około 90 gO2∙m-2∙d-1. ...
Na terenach o rozproszonej zabudowie najczęściej panują sprzyjające warunki do stosowania rozwiązań zwiększających retencjonowanie i wsiąkanie wód opadowych. Zastosowanie urządzeń do infiltracji oraz przetrzymania wód opadowych korzystnie oddziałuje na dynamikę odpływu powierzchniowego, co ma duże znaczenie przy projektowaniu kanalizacji deszczowej w obrębie obszarów zabudowanych oraz obiektów drogowych. Możliwość zastosowania urządzeń do infiltracji wód opadowych uzależniona jest od głębokości zalegania wód gruntowych, rodzaju gruntu, warunków wysokościowych i dostępności terenu o odpowiedniej powierzchni. W artykule przedstawiono sposoby zagospodarowania wód opadowych, które mogą być stosowane na terenach o luźnej zabudowie. Wyniki z przeprowadzonych badań składu granulometrycznego zawiesin występujących w wodach opadowych oraz analiza danych literaturowych dotycząca oceny jakości spływów opadowych wykazały dużą zmienność oznaczanych wskaźników zanieczyszczeń. Zastosowanie systemów chłonnych pozwala na usunięcie większości zanieczyszczeń skumulowanych na cząstkach zawiesiny zatrzymywanej najczęściej w powierzchniowej warstwie chłonnej urządzeń do infiltracji wód opadowych do gruntu. Znajomość składu granulometrycznego zawiesin w opadach atmosferycznych pozwala oszacować intensywność zachodzenia zjawiska kolmatacji w gruntach o różnym uziarnieniu, a także wybrać metody pozwalające chronić powierzchnię chłonną przed wgłębną kolmatacją. Regularnie przeprowadzane zabiegi eksploatacyjne systemów chłonnych umożliwiają usunięcie zakolmatowanej warstwy gruntu, a wraz z nią większość zanieczyszczeń wprowadzanych do profilu glebowego przez infiltrujące wody. Pozwala to chronić wody podziemne przed ich zanieczyszczeniem. ...
W procesie podejmowania decyzji dotyczących wielu obiektów badacze często stają przed problemem doboru odpowiedniego sposobu łączenia ich w grupy obiektów podobnych. Niniejsza praca stanowi propozycję wykorzystania metod aglomeracji do poszukiwania związków pomiędzy poszczególnymi ekosystemami leśnymi pod względem możliwości retencjonowania przez nie wody. Przyjęto w niej założenie, iż większość parametrów opisujących zdolności retencyjne konkretnego ekosystemu pochodzić powinna z planów urządzania lasu. Wybrane charakterystyki, przyjęte jako opisujące zdolności retencyjne ekosystemów leśnych tj.: średni spadek terenu [%]; odległość od sieci cieków [m]; odległość od wód stojących, terenów podmokłych (jezior, stawów, bagien) [m]; wariant uwilgotnienia siedliska [-]; wskaźnik zwarcia drzewostanu [-]; rodzaj pokrywy gleby [-]; wskaźnik pokrycia powierzchni badawczej podszytem [-]; wskaźnik powierzchni drzew [ha∙ha-1] oraz potencjalna retencja użyteczna profilu glebowego [mm] poddane zostały testowaniu siedmioma metodami grupowań hierarchicznych tj.: prostych połączeń single linkage method, średnich połączeń group average method – UPGMA (Unweighted pair-group method using arithmetic averages), średnich połączeń ważonych weighted average method – WPGMA (weighted pair-group method using arithmetic averages), najdalszego sąsiedztwa furthest neighbor method, środków ciężkości unweighted centroid method – UPGMC (unweighted pairgroup method using centroids), ważonych środków ciężkości weighted centroid method – WPGMC (weighted pair-group method using centroids) oraz metodą Warda Ward method. Wykorzystane metody skupiania grupują obiekty poddane analizie, ...
W badaniach wykorzystano piasek drobny równoziarnisty oraz piasek drobny równoziarnisty próchniczny. Grunty pobrano z nawierzchni gruntowych dróg leśnych położonych na obszarze Puszczy Noteckiej. Do stabilizacji użyto cementu portlandzkiego oraz cementu portlandzkiego wieloskładnikowego. Mieszanki cementowo-gruntowe wykonano z 4 dawkami (3,6,9,12%) obu cementów. Próbki do badań wytrzymałości przechowywano w warunkach wilgotności optymalnej, wysycenia wodą oraz zamrażania i rozmrażania. Wyniki badań porównano do kryteriów wytrzymałości dla nawierzchni drogowych wg PN-S-96012, 1997. Ogólnie stwierdzono, że oba grunty były trudne do stabilizacji cementami, a szczególnie piasek próchniczny. Cement portlandzki wykazywał 2-krotnie lepsze efekty stabilizacji w stosunku do cementu wieloskładnikowego. Mieszanki wykazywały wysoką wodoodporność oraz niską mrozoodporność. Na dolną warstwę ulepszonego podłoża warunki wytrzymałości na ściskanie spełnił piasek drobny próchniczny z 9% dodatkiem cementu portlandzkiego oraz piasek drobny z 9% dodatkiem cementu wieloskładnikowego. Na górną warstwę ulepszonego podłoża warunki wytrzymałościowe spełniła tylko mieszanka piasku drobnego z 12% dodatkiem cementu portlandzkiego. Należy wykonywać dalsze badania z większymi dawkami cementu portlandzkiego oraz po próbach dodziarnienia gruntu rodzimego, przed stabilizacją cementem. ...
Negatywnych skutkiem ruchu turystycznego na obszarach leśnych jest powstawanie palenisk zanieczyszczonych popiołem ogniskowym. W wyniku procesu spalania do środowiska mogą przedostawać się różne substancje chemiczne, na przykład dioksyny. Toksyczność uwalnianych związków zależy głównie od stosowanego opału oraz powstałej temperatury. Dioksyny to grupa chloroorganicznych, aromatycznych związków, których cząsteczki wykazują wyjątkowo dużą stabilność termiczną i odporność chemiczną na utlenianie oraz procesy degradacji biologicznej. Ze względu na podobne właściwości toksyczne, wzajemne współwystępowanie oraz wspólne źródła, do grupy dioskyn zalicza się trzy grupy związków: polichlorowane dibenzodioksyny (PCDD), polichlorowane dibenzofurany (PCDF) i polichlorowane bifenyle (PCB). Dioksyny powstają w wyniku działalności zakładów chemicznych wytwarzających i przetwarzających związki zawierające chlor, spalarni odpadów komunalnych, przemysłowych i szpitalnych, hut żelaza i metali kolorowych, zakładów papierniczych, przetwórni surowców wtórnych. Celem przeprowadzonych badań było określenie zawartości kongenerów PCDDs i PCDFs w próbkach popiołowych i glebowych pobranych z palenisk, występujących na terenach leśnych spełniających funkcje rekreacyjne. Przeprowadzone badania wykazały niewielką zawartość dioksyn w analizowanym materiale badawczym. ...
