Formy występowania chromu w zasięgu oddziaływania leśnych dróg cementowo-gruntowych

Słowa kluczowe: las, droga, cementy, monitoring, formy chromu

Streszczenie:

Kompozyty cementowo-gruntowe są powszechnie stosowane w podbudowach dróg publicznych zlokalizowanych również na terenach leśnych. Warstwy gruntu stabilizowanego cementem stosuje się w konstrukcjach drogowych jako ulepszone podłoże gruntowe lub podbudowę zasadniczą. W drogownictwie leśnym zagęszczone warstwy cementowogruntowe użytkowane są jako samodzielne nawierzchnie drogowe, nawierzchnie przeciwpożarowych lotnisk leśnych, placów manewrowych, parkingów leśnych, składnic i torowisk. Stosunkowo mały udział procentowy spoiwa powoduje, ze cementogrunt cechuje się dość dużą wodoprzepuszczalnością i jest podatny na uszkodzenia w formie złuszczeń i pęknięć oraz infiltrację przez wody opadowe. Cementy zawierają obok klinkieru portlandzkiego inne, nieklinkierowe składniki mineralne, głównie odpady przemysłowe. Źródłem zanieczyszczeń chemicznych spoiw cementowych mogą być surowce oraz paliwo zastępcze (np. odpady przemysłowe i komunalne) stosowane w piecach do wypału klinkieru. Ogólnym celem projektu badawczego było określenie wpływu cementowo- gruntowych podbudów drogowych na przydrożne strefy ekotonowe w lesie mieszanym świeżym (LMśw). Przeprowadzone badania miały rozpoznać procesy wymywania związków chemicznych z podbudów w zależności od rodzaju zastosowanego cementu i stanu podbudowy. Do stabilizacji odcinków doświadczalnych użyto 5 rodzajów cementu o różnym udziale składników nieklinkierowych (popiołów lotnych i żużli wielkopiecowych). Badania chemiczne eluatów z cementów i cementogruntów wykazały, że z cementowo-gruntowych podbudów drogowych wypłukuje się przede wszystkim chrom. O ewentualnym oddziaływaniu chromu na ekosystem leśny można wnioskować określając formy chemiczne jego występowania decydujące o mobilności i biodostępności. Celem prezentowanych badań było określenie udziału poszczególnych form chromu w poziomach próchnicznych na skraju lasu i w odległości 10 m od krawędzi korony: 5 odcinków doświadczalnych stabilizowanych różnymi cementami oraz odcinka kontrolnego. Przeprowadzone badania wykazały, że odcinki doświadczalne wzmocnione testowanymi rodzajami cementów nie wpłynęły destabilizująco na równowagę przyrodniczą przydrożnych stref ekotonowych LMśw. Analiza specjacyjna przeprowadzona metodą ekstrakcji sekwencyjnej wykazała, że w glebach stref ekotonowych chrom występował głównie w formach słabo przyswajalnych tzn.: tlenkowej, organicznej i jako pozostałości.

Cytowanie:

Czerniak A. 2006, vol. 3. Formy występowania chromu w zasięgu oddziaływania leśnych dróg cementowo-gruntowych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2006, vol. 3/ 3 (1)