Zastosowanie analizy skupień w porównawczych badaniach zdolności retencyjnych ekosystemów leśnych

Słowa kluczowe: dolności retencyjne, grupowanie hierarchiczne, Puszcza Zielonka

Streszczenie:

W procesie podejmowania decyzji dotyczących wielu obiektów badacze często stają przed problemem doboru odpowiedniego sposobu łączenia ich w grupy obiektów podobnych. Niniejsza praca stanowi propozycję wykorzystania metod aglomeracji do poszukiwania związków pomiędzy poszczególnymi ekosystemami leśnymi pod względem możliwości retencjonowania przez nie wody. Przyjęto w niej założenie, iż większość parametrów opisujących zdolności retencyjne konkretnego ekosystemu pochodzić powinna z planów urządzania lasu. Wybrane charakterystyki, przyjęte jako opisujące zdolności retencyjne ekosystemów leśnych tj.: średni spadek terenu [%]; odległość od sieci cieków [m]; odległość od wód stojących, terenów podmokłych (jezior, stawów, bagien) [m]; wariant uwilgotnienia siedliska [-]; wskaźnik zwarcia drzewostanu [-]; rodzaj pokrywy gleby [-]; wskaźnik pokrycia powierzchni badawczej podszytem [-]; wskaźnik powierzchni drzew [ha∙ha-1] oraz potencjalna retencja użyteczna profilu glebowego [mm] poddane zostały testowaniu siedmioma metodami grupowań hierarchicznych tj.: prostych połączeń single linkage method, średnich połączeń group average method – UPGMA (Unweighted pair-group method using arithmetic averages), średnich połączeń ważonych weighted average method – WPGMA (weighted pair-group method using arithmetic averages), najdalszego sąsiedztwa furthest neighbor method, środków ciężkości unweighted centroid method – UPGMC (unweighted pairgroup method using centroids), ważonych środków ciężkości weighted centroid method – WPGMC (weighted pair-group method using centroids) oraz metodą Warda Ward method. Wykorzystane metody skupiania grupują obiekty poddane analizie, wykazując w mniejszym lub większym stopniu istnienie znacznej zależności pomiędzy wybranymi do charakteryzowania zdolności retencyjnych cechami a samym przebiegiem procesu skupiania. Głównym czynnikiem wpływającym na formowanie się dendrytów okazał się wiek drzewostanów oraz, w przypadku olsów, siedlisko leśne. Najkorzystniejszą do poszukiwania związków pomiędzy obiektami, odnośnie zdefiniowanych w pracy zdolności retencyjnych, wydaje się być metoda pełnego wiązania i metoda Warda. Metody prostych połączeń, środków ciężkości oraz ważonych środków ciężkości, ze względu na tendencję do tworzenia mało przejrzystych skupień o strukturze długich „łańcuchów”, nie wydają się być przydatnymi do przeprowadzania tego typu analiz.

Cytowanie:

Grajewski S. 2006, vol. 3. Zastosowanie analizy skupień w porównawczych badaniach zdolności retencyjnych ekosystemów leśnych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2006, vol. 3/ 3 (1)