Gospodarka odpadami to jeden z działów infrastruktury technicznej, często określanej mianem gospodarki komunalnej, decydującej o poziomie sanitarnym i ekologicznym obszarów wiejskich. Odpady pojawiają się wszędzie - na terenach nieużytków, przy drogach polnych, w rowach przydrożnych i melioracyjnych, w parkach i okolicznych lasach, a często również w zagrodach wiejskich. Narastające tempo powstawania odpadów, szczególnie tych nierozkładalnych, stawia przed władzami samorządowymi w gminie dwa podstawowe problemy do rozwiązania: opracowanie systemu zbierania odpadów i sposobów ich unieszkodliwienia. Pierwszy z nich jest powiązany z problemami natury edukacyjnej i organizacyjnej. Rozwiązanie drugiego problemu jest o wiele trudniejsze, gdyż należy wybrać metodę lub metody unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Najbardziej powszechną metodą, której stosowanie jest konieczne w każdych warunkach, to składowanie na zorganizowanym wysypisku odpadów. W artykule przedstawiono stan gospodarki odpadami na terenie gminy Gródek nad Dunajcem oraz podjęto próbę jego udoskonalenia. Przedstawiając rozwiązania, które zastosowała gmina, zwrócono uwagę na korzyści ekologiczne i ekonomiczne związane z doskonaleniem istniejącego programu gospodarowania odpadami. Na podstawie obowiązujących aktów normatywnych, dotyczących opracowywania programów gospodarowania odpadami stałymi, dokonano oceny stanu systemu istniejącego, sporządzono bilans ilości i składu grupowego odpadów komunalnych obecnie i w perspektywie dziesięcioletniej. Obliczenia te posłużyły do zaprojektowania zmian w istniejącym systemie: gromadzenia, transportu i unieszkodliwiania odpadów.Gospodarka odpadami komunalnymi została przedstawiona ...
Przedstawiono niektóre wyniki badań i studiów prognostycznych IBMER nad kształtowaniem się przyszłościowego modelu rolnictwa i techniki (inżynierii) rolniczej zachodzących pod wpływem realizacji wspólnej polityki rolnej i proekologicznego oddziaływania na wielofunkcyjny rozwój wsi i obszarów wiejskich. Zapoczątkowany proces technologiczny modernizacji rozwojowych gospodarstw rodzinnych i farmerskich wiąże się z propagowanym przechodzeniem od tradycyjnych i intensywnych systemów produkcji rolniczej do systemu rolnictwa zrównoważonego, ekologicznego i precyzyjnego. Stwierdzono systematyczne oddziaływanie postępu naukowo-technicznego na efektywność produkcji roślinnej i zwierzęcej w ciągle zmniejszającej się liczbie towarowych gospodarstw rodzinnych. Dalszy postęp technologiczny, zmniejszanie się skumulowanej energochłonności i jednostkowych kosztów produkcji rolniczej będzie stymulować utrzymywanie się około 400 tys. rozwojowych gospodarstw i grup producentów rolnych zdolnych do konkurowania na rynkach żywnościowych. Stwierdzono też, że w zakresie równoważenia produkcji rolniczej, integrowanej z wielofunkcyjnym rozwojem wsi, poszanowania energii i ochroną środowiska obszarów wiejskich, nauka i technika rolnicza ma coraz poważniejsze zadania. Trzeba między innymi przesądzać i godzić interesy producentów rolnych i żywnościowych z ekologicznymi wymaganiami ochrony gleby, wody, powietrza, lasów i innych. Należy przesądzać czy można całkowicie rezygnować ze stosowania agrochemikaliów przy założonej na wiele lat produkcji żywności ekologicznej. Warto też bardziej obiektywnie oceniać substytucję różnych rodzajów energii, a w tym wymaganym wykorzystaniem energii z zasobów odnawialnych. Niezbędne są więc ...
Obecnie jest realizowany tzw. szósty Program Działania w dziedzinie ochrony środowiska obejmujący lata 2001–2010. Jest kontynuacją wcześniej przyjętego programu, którego zasadą jest zrównoważony rozwój. Zapewnia on …”zaspokojenie wszystkich potrzeb rozwojowych i konsumpcyjnych społeczeństw i może być kontynuowany bez pogorszenia funkcjonowania naturalnego środowiska, w którym owe społeczeństwa żyją” [Nowak-Far 2002, s. 239]. Dotyczy to sektorów gospodarczych szczególnego oddziaływania takich jak przemysł energetyka, transport, rolnictwo i turystyka. ...
Przedmiotem artykułu jest kwestia udziału mieszkańców w finansowaniu zadań realizowanych przez gminy. W szczególności uwagę skupiono na możliwo-ści wykorzystania samoopodatkowania się mieszkańców gminy oraz na ustaleniu zasad dobrowolnego udziału mieszkańców w kosztach przedsięwzięcia. Analizie poddano zagadnienie samoopodatkowania od strony teoretycznej oraz dokonano przeglądu orzecznictwa sądów administracyjnych w kwestii zgodności z prawem podejmowanych przez gminy uchwał w sprawie dobrowolnego zaangażowania finansowego społeczności lokalnej. Celem artykułu jest poznanie wybranych zagadnień związanych z dobro-wolnym uczestnictwem mieszkańców w realizacji zadań gminy, a w szczególności zadań z zakresu ochrony środowiska. Pozyskanie środków w drodze dobrowolnego zobowiązania się mieszkańców do wpłat na rzecz gminy jest sprawą trudną, a trudność ta polega nie tylko na dopełnieniu wymogów formalno-prawnych. Ana-liza przypadków dotyczących współfinansowania przez mieszkańców kosztów go-spodarki odpadami oraz budowy urządzeń infrastruktury ochrony środowiska po-zwala stwierdzić, że władze gminne źle podchodzą do problemu, starając się w sposób niezgodny z przepisami prawa wprowadzać środki przymusu, zamiast tworzyć klimat sprzyjający przedsięwzięciu, poprzez kształtowanie świadomości społeczności lokalnej w zakresie wymiernych korzyści społecznych, ekologicznych i ekonomicznych. Nie jest dopuszczalne jakiekolwiek przymuszanie mieszkańców do uczest-niczenia w finansowaniu zadań gminy. Nadto w razie zgłoszenia udziału miesz-kańców nie ma możliwości stosowania przymusu w formie egzekucji administra-cyjnej. Nie można w tym celu stosować ...
Sieć transportu kolejowego zanika. Stan techniczny infrastruktury kolejo-wej nie jest zadowalający. Ochrona środowiska przed awariami w transporcie kole-jowym jest elementem polityki Unii Europejskiej. Transport kolejowy obejmuje również transport materiałów niebezpiecznych. Transport kolejowy to głównie transport osób. To transport krajowy i międzynarodowy. Ochrona zdrowia i życia ludzi jest obowiązkiem każdego przewoźnika kolejowego. Obowiązek ten wynika z międzynarodowych przepisów. Inspekcja ochrony Środowiska współdziała z In-spekcją Transportu Kolejowego. Współdziałanie dotyczy także zapobiegania awa-riom w transporcie kolejowym. To również pomoc w usuwaniu skutków awarii. Dokumentowanie i analiza awarii w transporcie jest częścią ochrony środowiska naturalnego. Transport kolejowy powinien być konkurencyjny dla innych form transportu materiałów i osób. Współpraca międzynarodowa powinna mieć na celu poprawę infrastruktury transportu kolejowego. ...
Od kilku lat w Polsce ma miejsce ofensywa wiatrakowa. Elektrownie wia-trowe powstają na terenach z przepięknym krajobrazem, gdzie ludzie żyją głównie z turystyki. Województwo warmińsko-mazurskie posiada jedne z najlepszych w Polsce warunków do rozwoju energetyki wiatrowej. Sytuacja społeczno-gospodarcza w regionie przyczynia się do poszukiwania dodatkowych źródeł fi-nansowania wydatków gminnych. Wykorzystują to zagraniczne koncerny, które uruchamiają kolejne elektrownie wiatrowe w regionie. Samorządowcy tylko na to czekają, bo marzą o milionach od inwestorów na najbardziej potrzebne inwestycje w gminach.W opracowaniu podjęto dyskusję na temat rozwoju energetyki wiatrowej w kontekście ochrony walorów krajobrazowych regionu Warmii i Mazur. ...
W ostatnich latach niezwykle modnym i popularnym miejscem wypoczynku stał się Biebrzański Park Narodowy. Największym zainteresowaniem wśród tury-stów cieszą się Bagna Biebrzańskie - największy kompleks bagienny w Europie. Powodem odwiedzin Biebrzańskiego Parku Narodowego jest potrzeba kontaktu z przyrodą, obserwacje ptaków, poszerzenie wiedzy przyrodniczej, wędkarstwo i zwykła ciekawość bagiennego świata.Celem pracy jest przedstawienie zmian ilościowych i jakościowych jakie nastąpiły na przestrzeni ostatnich lat w gospodarce turystycznej Biebrzańskiego Parku Narodowego. Przeprowadzono analizę statystyczną materiałów i dokumentów uzyskanych w siedzibie BPN, w wyniku której zaprezentowano tendencje dotyczące sezonowości oraz zainteresowania turystów wybranymi atrakcjami turystycznymi. ...
Polska zajmuje trzecie miejsce w Europie po Francji i Hiszpanii pod względem udziału gleb w użytkowaniu rolniczym i udziału użytków rolnych w całkowitej powierzchni kraju. Zróżnicowanie warunków przyrodniczych, głównie glebowych, na obszarze gmin narzuca potrzebę zmiany produkcji w kierunku wła-ściwym dla małej skali, z naciskiem na specjalizację gminy w kilku dziedzinach. Gmina Staroźreby zaliczana jest do obszarów problemowych tj. zacofanych, pery-feryjnych lub znajdujących się w depresji gospodarczej. Celem pracy było ustalenie zasad racjonalnego zagospodarowania gminy z uwzględnieniem istniejących warunków glebowych i zasad ochrony środowiska. Warunki przyrodniczo-glebowe gminy sprzyjają rolniczemu wykorzystaniu zasobów środowiskowych ze względu na: (i) ukształtowanie terenu, (ii) korzystne warunki klimatyczne, (iii) odpowiednie warunki wodne, (iv) warunki glebowe, (v) wysoką ogólną wartość WWRPP, (vi) niski stopień uprzemysłowienia. Rolnicze wykorzystanie zasobów przyrodniczych gminy będzie wiązało się ze zwiększeniem udziału wyspecjalizowanych gospodarstw wielkotowarowych (np. chów trzody chlewnej, hodowla bydła, ogrodnictwo). Najważniejsze problemy rozwoju rolnictwa wielkotowarowego w gminie wynikają z: (i) niekorzystnej struktury agrarnej, (ii) dużego udziału gleb niskiej żyzności, (iii) nadmiernego zatrudnienia w rolnictwie. ...
Rozwój recyklingu, tj. wtórnego wykorzystania materiałów stosowanych do budowy pojazdów, maszyn i urządzeń jest aktualnie wymuszony coraz bardziej rygorystycznymi wymaganiami w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego. Recykling staje się nową dziedziną gospodarki chroniącej środowisko naturalne, ale mogącą również przynosić wymierne zyski ekonomiczne, rozwijać infrastrukturę techniczną powiatów i gmin, a za razem tworzyć nowe miejsca pracy. Rozwój recyklingu prowadzi do powstania szeregu nowych złożonych problemów natury technicznej, ekonomicznej, społecznej i prawnej, wymuszających przedsiębiorczości i kreatywności w podejmowaniu decyzji. Problemy te mają istotne znaczenie w zakresie recyklingu pojazdów samochodowych oraz sprzętu elektro-AGD, jako wyrobów (obiektów) najbardziej masowo wytwarzanych i eksploatowanych przez ludzi. W artykule przedstawiono zagadnienia recyklingu pojazdów, maszyn i urządzeń w Polsce, ze szczególnym zwróceniem uwagi na problem recyklingu tworzyw sztucznych. Problem ten w Polsce jest znaczący ze względu na duże ilości złomu tworzyw sztucznych, ich długiego okresu naturalnego procesu neutralizacji oraz braku świadomości obywateli w tym zakresie (tworzenie dzikich wysypisk w lasach i rzekach, spalanie tworzyw sztucznych w piecach przydomowych wydzielających szkodliwe i toksyczne substancje itp.). ...
Turystyka jest jedną z dynamicznie rozwijających się gałęzi gospodarki w województwie warmińsko-mazurskim. Jednak niezrównoważony ruch turystyczny nie jest dla środowiska obojętny. Nasilająca się tendencja pozyskania przez przemysł turystyczny jak największych dochodów z turystyki prowadzi do walki o każdy obszar interesujący turystycznie. Bardzo rzadko pamięta się o obowiązku troski o zachowanie środowiska naturalnego. Powodowane są szkody, które często mają nieodwracalne skutki.Dbałość o zachowanie wysokich walorów środowiska wymaga spójnej i konsekwentnej polityki ochrony środowiska. Istotne znaczenie ma również zapewnienie dostępu do informacji o środowisku oraz edukacja ekologiczna. Degradacja powodowana nasilającym się ruchem turystycznym, powinna być bodźcem do działań w zakresie prognozowania i planowania ochrony środowiska oraz ustalania narzędzi wymuszających realizowanie zrównoważonego rozwoju turystyki. Kontrola oddziaływań turystyki na środowisko, powinna uwzględniać zachowanie niewielkiej skali ruchu turystycznego, zwłaszcza w obrębie obszarów cennych przyrodniczo.Opracowanie zawiera determinanty rozwoju funkcji turystycznej obszaru oraz zagrożenia dla środowiska przyrodniczego płynące z realizowania turystyki i nieprzestrzegania zasad zrównoważonego rozwoju. Na podstawie analizy dostępnych źródeł literaturowych podjęto próbę wskazania celów strategicznych, w ramach których ustalono zadania do realizacji, służące ochronie środowiska naturalnego w województwie warmińsko-mazurskim. ...
Zatwierdzony i wdrożony do praktycznej realizacji System Zarządzania Środowiskiem (SZŚ) jest wizytówką oraz podnosi prestiż i atrakcyjność danego podmiotu. Jednym z elementów SZŚ jest sporządzenie i opublikowanie Raportu Środowiskowego, który jest kompetentnym i wiarygodnym źródłem informacji dostarczonych opinii publicznej i innym zainteresowanym stronom o stanie środowiska, a w szczególności o wpływie na środowisko i poziomie jego ochrony oraz ciągłej poprawie tego poziomu w ramach działalności danego podmiotu. Zarządzanie środowiskowe oznacza te aspekty ogólnej funkcji zarządzania organizacją, które dotyczą kontrolowania i sterowania wpływem, jaki wywiera ona na środowisko. Pojęcie to obejmuje całość problemów dotyczących wpływu wywieranego na środowisko, a mających znaczenie dla strategii firmy i jej konkurencyjności na rynku. Warunkiem koniecznym funkcjonowania systemu zarządzania środowiskowego jest jego integracja z ogólnym systemem zarządzania organizacją danego podmiotu. Nie może dobrze funkcjonować system zarządzania środowiskowego opracowany i wprowadzony niezależnie od ogólnych celów, priorytetów i procedur obowiązujących w danej organizacji. Dotyczy to zarówno polityki ekologicznej, która powinna stanowić integralną część ogólnej polityki firmy, jak i wszelkich praktyk, procedur, procesów i środków. W artykule przedstawiono istotę Systemu Zarządzania Środowiskiem, elementy, sposób i kolejne etapy opracowywania oraz zagadnienia związane z jego audytem. Omówiono również aspekty przeglądu i audytu ekologicznego, weryfikacji i oceny systemu EMAS oraz ...
Celem analizy jest przedstawienie obszarów, w których sektor produkcji roślin ozdobnych może podjąć działania w celu ochrony przyrody i zasobów naturalnych. W pracy za pomocą wskaźników liczbowych wskazane są także obszary, w których presja na środowisko jest szczególnie duża oraz istniejące możliwości zmniejszenia tej presji. Są to głównie: obszary intensywnej produkcji pod osłonami zużywające znaczne ilości paliw kopalnych w celu ogrzewania szklarni i tuneli oraz energii elektrycznej do doświetlania upraw, obszary upraw pojemnikowych wymagające intensywnego nawadniania i nawożenia, obszary upraw gruntowych szczególnie oddziałujące na glebę. Według szacunków samo ogrzewanie osłon zużywa 490 tys. ton węgla i 170 tys. ton mazutu oraz 15,7 mln m3 gazu ziemnego rocznie. Pond to sektor roślin ozdobnych wytwarza znaczne ilości odpadów organicznych i nieorganicznych oraz zużywa rocznie 274,5 tys m3 torfu wysokiego jako jednego z najważniejszych komponentów podłoża do uprawy. ...
