Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Udział społeczności lokalnej w rozwoju ziem górskich

W opracowaniu omówiono udział społeczności lokalnej w rozwiązywaniu współczesnych problemów ziem górskich. Partycypacja społeczna to ważny proces demokratyczny. Odgrywa ona istotną rolę w rozwiązywaniu współczesnych problemów rozwoju nie tylko ziem górskich, ale i podgórskich, nizinnych, nadmorskich. Problematyka ta została przedstawiona na podstawie przykładu Ziemi Lądeckiej, a zwłaszcza małego miasta Lądek Zdrój, siedziby gminy (6140 stałych mieszkańców). Miejscowość położona jest na Ziemi Kłodzkiej, na wysokości 440–480 m n.p.m., pomiędzy Górami Złotymi a Krowiarkami, w dolinie rzeki Białej Lądeckiej. Teren przynależy geograficznie do Sudetów Południowo- Wschodnich. W demokratycznym kraju, jakim jest Polska w szczególny sposób winno zwracać się uwagę na udział społeczeństwa w kształtowaniu i pielęgnowaniu przestrzeni, dbałość o ład przestrzenny. Tylko przy aktywnym udziale społeczności lokalnych właściwie mogą być rozwiązywane określone problemy przestrzenne związane z rozwojem miast i wsi, ich odnową, rewaloryzacją i rewitalizacją. Wdrażając zrównoważony rozwój do planowania i gospodarowania przestrzenią jakże istotne są formy aktywności społecznej. Przedmiotem analizy były również mechanizmy partycypacji społecznej jako narzędzia zarządzania, czynnik pewności tak ważny przy podejmowaniu każdego nowego przedsięwzięcia. Wskazano trzy pola tworzenia możliwości i rozwijania partycypacji społecznej (dostęp do informacji; udział w procesie podejmowania decyzji; dostęp do środków prawnych i administracyjnych). Przedstawiono aktywny udział społeczności lokalnych w konsultacjach społecznych stanowiących klucz pozytywnych ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Przemiany strefy podmiejskiej Wrocławia w ostatnim dziesiesięcioleciu

W opracowaniu przedstawiono współczesne procesy, w tym funkcjonalno-przestrzenne i zjawiska społeczno-ekonomiczne występujące w strefie podmiej-skiej Wrocławia w ostatnich dziesięciu latach. Wskazano te obszary, jako nie zde-finiowane na tle miast i wsi. W miarę oddalania się od miasta, w kierunku peryfe-rii, strefy podmiejskiej intensywność i różnorodność zjawisk funkcjonalnych, przestrzennych, społeczno-gospodarczych zdecydowanie maleje. Tereny te, zwłaszcza w ostatnich latach (w okresie tzw. boomu budowlanego) wyróżniają się na tle najbliższego i dalszego otoczenia. Pojawia się na nich bardzo rozwinięte, nowoczesne budownictwo mieszkaniowe (przede wszystkim indywidualne) lub usługowe i produkcyjne (zwłaszcza wielkopowierzchniowe). Obserwuje się na-pływ ludności z miast (zwłaszcza młodego pokolenia). Szybko zmienia się struktu-ra użytkowania ziemi, a także pełnione funkcje społeczno-gospodarcze. W nie-zwykle szybkim tempie wzrasta natężenie ruchu na wszystkich wlotach do Wrocławia z poszczególnych stref podmiejskich (ze szczególnym nasileniem od południa, wschodu i północy) powodowane przez ich mieszkańców dojeżdżają-cych do pracy i szkół w mieście. Koncepcja kontinuum miejsko-wiejskiego wyka-zuje na tych obszarach szczególną zmienność. Granice strefy podmiejskiej są trud-no wyznaczalne. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Azbest w podwrocławskiej wsi a regulacje prawne

W Polsce od 1997 r. obowiązuje zakaz produkcji, sprzedaży i stosowaniawyrobów azbestowych. Wyroby azbestowe stosowane były jako dobry materiałizolacyjny, ze względu na złe przewodnictwo ciepła i prądu. Dzięki ogniotrwałościi izolacyjności termicznej stosowane były również do wyrobu i farb ogniotrwałych.Azbest używano w produkcji azbestocementu (sprasowany cementz azbestem). Stanowił on wzmocnienie w niepalnych materiałach budowlanych,jak np. pokryciach dachowych (płytach eternitowych płaskich i falistych), rurachitp. Najbardziej szkodliwy, rakotwórczy jest pył azbestowy, będący przyczynąpylicy azbestowej i międzybłoniaka opłucnej. Pierwsze wzmianki na temat szkodliwościazbestu pochodzą z lat 1900-1910. W roku 1910 francuskie badania potwierdziłyszkodliwy wpływ azbestu na organizm człowieka. Usuwanie wyrobówazbestowych z budynków wymaga stosownych zabezpieczeń pracowników, a odpadyutylizacji. Jednym ze sposobów utylizacji azbestu jest jego składowanie naskładowiskach odpadów niebezpiecznych. Ostatnio coraz częściej korzysta sięz nowoczesnej, bezodpadowej technologii unieszkodliwiania azbestu - MTT(Microwave Thermal Treatment). Omówiona w pracy problematyka dotyczyochrony i poprawy stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa poprzez usuwaniewyrobów azbestowych, na przykładzie wybranych czterech podwrocławskichgmin: Miękinia, Kobierzyce, Żórawina, Kąty Wrocławskie. Azbest jest szkodliwydla zdrowia i ze względu na zagrożenie, jakie stwarza musi być usunięty zewszystkich obiektów w kraju do końca 2032 roku. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Przestrzeń uzdrowiskowa w krajobrazie kulturowym wsi – Na przykładzie uzdrowiska Solec-Zdrój

Celem artykułu było zbadanie relacji pomiędzy krajobrazem kulturowym wsi, a występującą w jego obrębie przestrzenią uzdrowiskową na przykładzie wsi Solec-Zdrój. Na niektóre obszary wiejskie w Polsce już od wielu lat wkroczył ruch turystyczny, w tym uzdrowiskowy (np. Solec-Zdrój, Przerzeczyn-Zdrój, Długopo-le-Zdrój i inne). Wykorzystywał i wykorzystuje on między innymi zasoby krajo-brazu, uznawane za łatwo dostępne „surowce" do produkcji turystycznych atrakcji. Ścisłe są powiązania kultury i turystyki. Turystyka wzbogaca, chroni i popularyzuje dobra kulturalne. Kultura, szeroko rozumiana coraz częściej stano-wi ważny element programów turystycznych, wpływa na rozwój turystyki, na po-dejmowanie podróży turystycznych. Występuje ona trwale, zwłaszcza w turystyce krajoznawczej, uzdrowiskowej, dydaktycznej, studyjnej, językowej, alternatywnej, pielgrzymkowej. Turystyka kulturalna stanowi jeden z najszybciej rozwijających się segmentów globalnego rynku turystycznego. W problematyce tej istotna jest również postawa samorządowców i mieszkańców, którzy w rozwoju turystyki sze-roko pojmowanej dostrzegają źródła dochodów. Wyjątkowo korzystną sytuację posiadają miejscowości uzdrowiskowe dysponujące dodatkowymi walorami jakimi są: lecznicze wody mineralne, mikroklimat, dziedzictwo kulturowe, zwłaszcza obejmujące obiekty infrastruktury uzdrowiskowej.     ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Inż. Anna Malwina Soroczyńska

Zachowanie wartości środowiskowych, krajobrazowych i kulturowych na przy-kładzie wsi Sokołowsko

W opracowaniu zwrócono uwagę na zachowane wartości środowiskowe, krajobrazowe, kulturowe w byłej, niewielkiej dolnośląskiej wsi Sokołowsko, miej-scowości położonej nieopodal Wałbrzycha, w Górach Suchych. To wieś typowo turystyczna. Sokołowsko dysponuje specyficznym klimatem, dzięki któremu przed II wojną światową było znanym kurortem, prężnie działającym uzdrowiskiem (niemiecka nazwa Görbersdorf). Mówiąc o tej miejscowości, nie sposób nie zwrócić uwagi na walory przyrodnicze, topograficzne, krajobrazowe, klimatyczne. Wprawdzie, zwłaszcza ostatnio nie w wystarczającym stopniu są one wykorzystane, to jednak podkreślenia wymaga fakt rozwijania świadomości, iż winny być zachowane, marketingowo mocno eksponowane w kontekście rozwoju wsi. Sta-nowią one fundament współczesnej egzystencji miejscowości, poprawy jej wize-runku, popularności.     ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Inż. Anna Malwina Soroczyńska

Funkcja uzdrowiskowa kształtująca środowisko wiejskie

W opracowaniu zwrócono uwagę na funkcję uzdrowiskową nieco odmiennie kształtującą środowisko wiejskie. Problematykę powyższą omówiono na przykładzie wsi opolskiej Kamień Śląski. Oprócz funkcji typowo rolniczej znacząco pełni ona funkcję turystyczną. Na szczególną uwagę zasługuje funkcja uzdrowiskowa, będąca składową turystyki ogólnie pojmowanej. Wprawdzie miejscowość nie ma statusu uzdrowiska, to zapewne docelowo o taki zabiegać będzie. Rzetelnie przeprowadzona „odnowa wsi", dziedzictwo kulturowe zachowane na jej obszarze dodatkowo sprzyja rozwojowi sektora turystycznego.     ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Niewykorzystany potencjał turystyczny Srebrnej Góry

W opracowaniu zwrócono uwagę na Srebrną Górę, dolnośląską wieś poło-żoną w powiecie ząbkowickim, liczącą około 1500 mieszkańców. Od 1536 roku była miastem, z prawami miejskimi. W powojennej Polsce miejscowość nie została zakwalifikowana do rzędu miast. Nadal jest wsią, jednak swym układem urbani-stycznym przypomina małe miasto. Przeprowadzone analizy, wizje lokalne, inwen-taryzacje, wywiady środowiskowe pozwoliły lepiej poznać tę miejscowość, przy-bliżyć jej ogólny potencjał, pozwoliły na wyciągnięcie stosownych wniosków, zwłaszcza w kontekście niewykorzystanych możliwości turystycznych tego szcze-gólnego miejsca. Do największych atrakcji turystycznych Srebrnej Góry należą: Twierdza Srebrnogórska, Stare Miasto, Sowiogórska kolej zębata, średniowieczne sztolnie kopalń srebra. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Dr Katarzyna Przybyła

Uzdrowisko a środowisko przyrodnicze na przykładzie Szczawnicy

W opracowaniu zwrócono uwagę na Szczawnicę, miasto województwa ma-łopolskiego, powiatu nowotarskiego, położone w jednym z najpiękniejszych za-kątków południowej Polski, na styku Pienin i Beskidu Sądeckiego, w dolinie potoku Grajcarka, dopływu Dunajca. Od połowy XIX wieku jest ono znanym uzdrowiskiem, funkcjonującym już prawie dwieście lat. W 2005 roku postano-wieniem sądu uzdrowisko powróciło do przedwojennych właścicieli rodziny hr. Stadnickich. Przeprowadzone analizy, wizje lokalne, inwentaryzacje, wywiady środowiskowe pozwoliły lepiej poznać tę miejscowość, przybliżyć jej ogólny potencjał, pozwoliły na wyciągnięcie stosownych wniosków, zwłaszcza w kontek-ście możliwości turystycznych, w tym uzdrowiskowych tego szczególnego miejsca, uwzględniając przede wszystkim niepowtarzalne środowisko przyrodnicze. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Dr Katarzyna Przybyła

Poziom rozwoju infrastruktury technicznej w gminach wiej-skich powiatu jeleniogórskiego

W artykule określono i porównano poziom rozwoju infrastruktury tech-nicznej w gminach wiejskich powiatu jeleniogórskiego: Janowicach Wielkich, Je-żowie Sudeckim, Mysłakowicach, Podgórzynie oraz Starej Kamienicy. Powiat znajduje się w południowo - zachodniej części województwa dolnośląskiego, w Sudetach Zachodnich. W pierwszej części pracy scharakteryzowano wybrane aspekty kategorii „infrastruktura". Przedstawiono również procedurę badania tak-sonomicznego jak i konstrukcję zastosowanej syntetycznej miary rozwoju. Badanie przeprowadzono w oparciu o zgromadzone szeregi danych statystycznych, opisujące stan gmin wiejskich w 2009 roku. W oparciu o zestaw tych cech, charakteryzujących gminy w zakresie trzech kategorii: kanalizacji i wodociągów, gazownictwa i ciepłownictwa oraz komunikacji, gospodarki odpadami i ochrony środowiska (m.in.: wodociągowa, gazownicza sieć rozdzielcza) skonstruowano taksonomiczne mierniki rozwoju. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Walory środowiskowe uzdrowiska przedmiotem zapotrzebowania na rynku turystycznym

Tereny miejscowości uzdrowiskowych są zazwyczaj obszarami o wysokiej atrakcyjności krajoznawczo-przyrodniczej. Walory środowiskowe występujące w poszczególnych uzdrowiskach mają wpływ na jakość ich funkcjonowania. Do walorów środowiskowych należą między innymi: elementy infrastruktury tury-stycznej, atrakcje turystyczne, usługi turystyczne stanowiące przedmiot zapotrze-bowania na rynku turystycznym. W przeprowadzonych badaniach zwrócono uwagę na dwa uzdrowiska Kotliny Jeleniogórskiej tj. Świeradów-Zdrój i Cieplice Śląskie-Zdrój. Zaliczyć je można do prężniej funkcjonujących na Dolnym Śląsku. Miejscowości te poziom pełnionych funkcji uzdrowiskowych, standard infrastruktury uzdrowiskowej w pewnym stopniu zawdzięczają podstawowym czynnikom występującym na ich terenie, a mającym wpływ na kształtowanie przestrzeni uzdrowisk. Wśród nich wymienić należy: zasoby leczniczych surowców naturalnych (klimat, wody mine-ralne, torfy, borowiny); niepowtarzalne układy zieleni w kontekście walorów kom-pozycyjnych, estetycznych i historycznych; obecność w sąsiedztwie uzdrowisk du-żych kompleksów leśnych, mających wpływ na warunki klimatyczne i lecznicze oraz stanowiących tło estetyczne założenia uzdrowiskowego; usytuow-anie uzdrowiska wewnątrz lub w pobliżu obszarów prawnie chronionych; lokaliza-cję na terenach tradycyjnie wypoczynkowych; usytuowanie na terenach dostępnych publicznymi środkami transportu (korzystne połączenia komunikacyjne).     ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Directions for the development of the tourist product of the Goczałkowice-Zdrój village

The research described in this paper is centred around the small spa village of Goczałkowice-Zdrój (German: Bad Gottschalkowitz), located in the south of Poland, in the Silesian Voivodeship, the Pszczyński poviat, and the Goczałkowice-Zdrój commune. Along with the rise in the importance of the tourist services sector - including spa services - the tourist product of this tourist town has become the subject of a complex analysis and evaluation in the context of adapting it to the requirements of the market and the needs of consumers, as well as indicating directions for its development. In order to be successful on the national and international tourist market, as well as stay ahead of their competitors, Polish spas should adjust their policies to the needs and determinants of the contemporary market, providing a proper product - preferably an individualised and integrated one, sufficient for the challenging triple-segmented (patient, patient-tourist, tourist) market. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Funkcja uzdrowiskowa małego miasta na przykładzie Buska-Zdroju

W opracowaniu zwrócono szczególną uwagę na dominującą funkcję uzdrowiskową małego miasta. Badania oparto o przykład Buska Zdroju, liczącego 17 035 mieszkańców stałych. Busko Zdrój to miejsce wyjątkowe, położone w południowej części województwa świętokrzyskiego, na Garbie Wójczańsko-Pińczowskim, 50 km od Kielc, 80 km od Krakowa. Już w 1252 roku zapoczątko-wano tu eksploatację solanki. W trakcie poszukiwań soli kamiennej odkryto wody mineralne, związane z rozkładem gipsów mioceńskich, a posiadające właściwości lecznicze. Nastąpił intensywny rozwój uzdrowiska od 1866 r. - budowa m.in. łazienek, parku zdrojo-wego, szpitala, pensjonatów wokół parku zdrojowego. Obok wód siarczkowych do celów leczniczych wykorzystywano również muły mineralne z okolicznych stawów. Okres międzywojenny i powojenny należał do czasów świetności Buska Zdroju. Aktualnie dla celów leczniczych stosuje się wody siarczkowe, jodkowo-bromkowe oraz borowiny. Obecnie bazę sanatoryjną stanowi trzynaście obiektów, dysponujących 2066 miejscami dla kuracjuszy. Rocznie wykonywanych jest tu ok. półtora miliona zabiegów, z czego 800 tysięcy to kąpiele siarczkowe. Leczy się tu choroby układu krążenia, narządów ruchu, reumatyczne, ortopedyczne, neurolo-giczne, dermatologiczne oraz choroby dziecięce (np. porażenie mózgowe). Funkcja uzdrowiskowa tego małego miasta przyczyniła się znacząco do jego rozwoju i popularności. Tworzy w przeważającym stopniu miejsca pracy dla mieszkańców miasta i pobliskich miejscowości. W obrębie granic administracyjnych miasta wyodrębniono strefę ochrony uzdrowiskowej, ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Model uzdrowiska a działalność turystyczno-rekreacyjna na przykładzie Baden bei Wien

W opracowaniu zwrócono uwagę na mocno ugruntowaną funkcję uzdrowi-skowo-wczasową w niewielkim austriackim mieście Baden bei Wien (Baden pod Wiedniem), należącym do aglomeracji wiedeńskiej. Jego usytuowanie w Lesie Wiedeńskim sprzyja zwłaszcza wiedeńczykom, którzy traktują tę miejscowość uzdrowiskową, jako główne miejsce odpoczynku, zwłaszcza sobotnio-niedzielnego. Połączenie funkcji leczniczych z innymi funkcjami turystycznymi, realizowane w Baden bei Wien jest zjawiskiem prawid¬łowym, bowiem uzdrowiska oparte tylko na modelu medyczno-terapeutycznym, nie zawsze są w stanie poradzić sobie w gospodarce rynkowej. Model uzdrowisk, oparty wyłącznie na leczeniu uzdrowiskowym, bez prowadzenia działalności wypoczynkowo-turystycznej nie odpowia¬da wymogom unijnym i współczesnym oczekiwaniom gospodarki rynko-wej. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Nietypowe połączenie funkcji uzdrowiskowej z funkcją przemysłową na przykładzie uzdrowiska Ustroń

W badaniach przedstawiono nietypowe połączenie funkcji uzdrowiskowej z funkcją przemysłową na przykładzie uzdrowiska Ustroń. To niewielkie miasto liczące 15 588 stałych mieszkańców. Położone jest w południowej części woje-wództwa śląskiego, w powiecie cieszyńskim, w Beskidzie Śląskim, w dolinie rzeki Wisły i jej dopływu Jaszowca, u podnóża Równicy. Ustroń w przedziale czasowym kilkusetletnim, poddany został istotnym przemianom przestrzennym i gospodarczym. Obserwujemy etapową sukcesję funkcji, poczynając od rolnictwa, pasterstwa, furmaństwa, przez górnictwo rud żelaza i hutnictwo oraz przemysł metalowy i maszynowy, po funkcję turystyczną, zwłaszcza uzdrowiskową i wypo-czynkową. To współwystępowanie obu tych funkcji, określić można mianem nie-typowych, bowiem najczęściej funkcje te wykluczają się, a nie współegzystują. Przeprowadzone badania pozwoliły stwierdzić, iż Ustroń jest przykładem miej-scowości w której te jakże odmienne funkcje mogą jednak wzajemnie się uzupełniać. Współistnienie funkcji przemysłowej z funkcją uzdrowiskowo-wypoczynkową przez wiele lat możliwe było dzięki licznym walorom turystycznym, zwłaszcza przyrodniczym tego obszaru. W rozwoju Ustronia jako ośrodka przemysłowo-uzdrowiskowego wielką rolę odegrały również uwarunkowania społeczno-polityczne. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Infrastruktura, układ urbanistyczny Osiedla Nikiszowiec, cudem architektury i pomnikiem historii

W opracowaniu zwrócono uwagę na unikatową architekturę, układ urbanistyczny, infrastrukturę, ład przestrzenny osiedla Nikiszowiec w Katowicach. To robotnicze osiedle wybudowano dla górników kopalni „Giesche" w latach 1908-1918. Na szczególną uwagę zasługuje logiczna i czytelna kompozycja urbanistyczna tego zespołu. Składa się ono z 9 zamkniętych, różnej wielkości bloków, w których oprócz mieszkań w parterach mieszczą się m.in. sklepy, inne lokale usługowe. Dzięki licznie stosowanym, prawidłowo i ciekawie zaprojektowanym detalom architektonicznym, brak jest w osiedlu monotonii, mimo iż całość wybudowano z czerwonej, surowej cegły, dzięki której zachowano ujednolicony charakter, styl, formę i kolorystykę. Współcześnie, osiedle określane jest mianem „cud architektury" i uznano je za pomnik historii. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Dr Jerzy Oleszek

Kubaturowa infrastruktura uzdrowiskowa potencjałem turystycznym Świeradowa-Zdroju

W badaniach przedstawiono jedno z wielu dolnośląskich uzdrowisk Świeradów-Zdrój. To małe miasto liczące 4498 stałych mieszkańców (dane z 31.03.2011 r.), zajmujące powierzchnię 20,72 km², położone jest w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, w południowej części powiatu lubańskiego, w Sudetach, na wysokości 450-710 m n.p.m. w Górach Izerskich, w dolinie rzeki Kwisy, w tzw. Obniżeniu Świeradowskim), nieopodal Jeleniej Góry. Zwrócono przede wszystkim uwagę na uzdrowiskowe kubaturowe obiekty, ich formy, budulec, kolorystykę, wiek. Stanowią one niezaprzeczalny potencjał uzdrowiskowy, będąc jednocześnie elementem potencjału turystycznego tej miejscowości, rozwijającej zwłaszcza sporty narciarskie. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Mgr Marta Szkaradkiewicz

Przekształcenie uzdrowiska w ośrodek przemysłowy na przykładzie Jastrzębia-Zdroju

Przeprowadzone badania miały udzielić odpowiedzi na pytanie „Czy funkcja przemysłowa może współegzystować z funkcją uzdrowiskową? Czy słusznie przekształcono uzdrowisko w ośrodek przemysłowy?". Zwrócono uwagę na występujący nadal potencjał uzdrowiskowy w byłym uzdrowisku Jastrzębie-Zdrój. Druga połowa lat 40. i początek lat 50. XX wieku, to okres niezwykłego jego rozkwitu jako ośrodka uzdrowiskowego. Odbudowywano, zmodernizowano wybudowane wcześniej tj. przed II wojną światową zakłady lecznicze. Zadanie to w tamtym okresie stanowiło priorytet dla władz lokalnych, bowiem zakład uzdrowiskowy był jedynym dużym pracodawcą w tym niewielkim mieście. Pomimo swojej kurortowej świetności w powojennych latach, w wyniku decyzji polityczno-społeczno-gospodarczych oraz ze względu na rozpoczętą w latach 60. XX wieku eksploatację złóż węgla kamiennego, z małego miasteczka, liczącego ponad 8 tysięcy mieszkańców, powstało duże ponad 100 tysięczne miasto przemysłowe. Pierwotnie funkcja uzdrowiskowa istniała przy niezwykle prężnie rozwijającej się funkcji przemysłowej. Okazało się, że mogły one współegzystować, a mogłoby się wydawać, że wykluczać. Ostatecznie uzdrowisko zaprzestało swoją działalność w 1994 roku z powodu zaniku wód leczniczych. Pozostały po nim liczne obiekty infrastruktury uzdrowiskowej, z przepięknym ponad 18 hektarowym Parkiem Zdrojowym. Można zadać pytanie, czy słusznie zlikwidowano uzdrowisko, dysponujące tak ogromnym potencjałem uzdrowiskowym?. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Mgr inż. Hanna Kubicka

Znaczenie rekultywacji i zagospodarowania gruntów w Polsce w kontekście ochrony środowiska

Artykuł porusza problematykę rekultywacji i ponownego zagospodarowania zdegradowanych gruntów w Polsce. Prowadzenie działań naprawczych związanych z rekultywacją jest wyrazem dbałości o środowisko i ma wpływ na ograniczenie negatywnego wpływu człowieka na otoczenie. Stosowane w tym celu środki powinny rekompensować utracone wartości. W celu prawidłowego funkcjonowania procesów rekultywacyjnych, planowanie wszelkich działań naprawczych na terenach zdegradowanych powinno odbywać się na jak najwcześniejszym etapie. Na podstawie dostępnych danych o wielkościach powierzchni zdegradowanych szczegółowo przeanalizowano zagadnienia związane z terenami zdegradowanymi i zdewastowanymi, wymagającymi rekultywacji oraz zrekultywowanymi i w dalszej kolejności zagospodarowanymi. Zwrócono uwagę na wielkość występowania omawianego zjawiska w celu określenia skali problemu z uwzględnieniem aspektu przestrzennego. Prowadzona analiza polegała również na określeniu działalności, w wyniku której powstaje największa ilość terenów zdegradowanych, jak również na wyznaczeniu dominujących kierunków prowadzenia rekultywacji. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie jak kształtuje się podejście do prowadzenia działań rekultywacyjnych w ostatnich latach w Polsce. ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Dr inż. Anna Malwina Soroczyńska

OFERTA TURYSTYCZNA MIEJSCOWOŚCI UZDROWISKOWYCH W CZECHACH NA PRZYKŁADZIE KARLOWYCH WARÓW, MARIAŃSKICH ŁAŹNI, FRANCISZKOWYCH ŁAŹNI

W opracowaniu zbadano ofertę turystyczną trzech wybranych, najpopularniejszych w Czechach uzdrowisk tj. Karlowych Warów (czes. Karlovy Vary, niem. Karlsbad), Mariańskich Łaźni (czes. Mariánské Lázně, niem. Marienbad) i Franciszkowych Łaźni (czes. Františkovy Lázně, niem. Franzensbad), określanych także mianem Lazurowego Wybrzeża Europy Środkowej. W kontekście układu komunikacyjnego zlokalizowane są one bardzo blisko siebie, nieopodal granicy z Niemcami. Ich oferta turystyczna jest niezwykle bogata i różnorodna. Każdy znajdzie coś dla siebie, zarówno kuracjusz, jak i szeroko pojmowany turysta, o każdej porze roku, o zróżnicowanej zasobności portfela, zwłaszcza ze względu na rozwiniętą wielofunkcyjność tych kurortów. Przeprowadzone analizy pozwoliły bliżej poznać badane uzdrowiska, porównać je i wyciągnąć stosowne wnioski. Należy dodać, iż te trzy miejscowości zabiegają o miejsce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO (legitymując się najcenniejszymi miejscami i obiektami w skali całego świata). Wartym podkreślenia jest fakt, iż są to najstarsze i prawdopodobnie najczęściej odwiedzane kurorty Europy Środkowej (od czasów rzymskich tj. od ponad 2000 lat wykorzystuje się występujące tu wody lecznicze, czego dowodem są licznie znajdowane w pobliżu źródeł monety rzymskie i celtyckie). Przeprowadzone badania w wymienionych ośrodkach uzdrowiskowych dały także odpowiedź, na pytania zawarte w postawionej tezie badawczej „Co jest przyczynkiem tak wspanialej kondycji tych uzdrowisk? Dzięki czemu mają ...

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Mgr inż. arch. kraj. Hanna Olczyk

PRZESTRZENNY POTENCJAŁ ROZWOJU MIASTA UZDROWISKOWEGO DUSZNIKI-ZDRÓJ

Duszniki-Zdrój to miasto położone w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej, przy granicy z Czechami. Przebiegająca przez miasto droga krajowa nr 8 zapewnia dogodną komunikację z regionem. Ważnymi są: bliskość większych miejscowości takich jak: Kłodzko, Wałbrzych, Wrocław; innych uzdrowisk jak: Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój, Lądek-Zdrój oraz posiadanie w granicach administracyjnych prężnie rozwijającego się ośrodka sportów zimowych Zieleniec. Wszystkie te czynniki generują dużą ilość turystów. Duszniki-Zdrój to atrakcyjne miasteczko, posiadające status uzdrowiska. Aktualnie pełnią rolę wielofunkcyjnego ośrodka turystycznego, a nie jak to wcześniej bywało jednofunkcyjnego ośrodka uzdrowiskowego. W artykule postawiono tezę badawczą „Czy możliwy i wskazany jest dalszy rozwój przestrzenny tego miasteczka uzdrowiskowego?". Głównym celem niniejszych badań była ocena rozwojowych możliwości przestrzennych tego ośrodka. Opracowano szczegółową inwentaryzację, określającą precyzyjnie sposób użytkowania terenu. W celu lepszego zrozumienia uwarunkowań lokalnych miasto podzielono na jednostki urbanistyczne, wyróżniając m.in. zespół śródmiejski, mieszkaniowy wielorodzinny, rekreacyjny i mieszany oraz zespoły mieszkaniowe jednorodzinne, rolne i leśne. Przeprowadzono analizy obejmujące najistotniejsze elementy, mające wpływające na przestrzenny rozwój ośrodka. Uwzględniono główne obiekty generujące przepływ ruchu turystycznego. Wytypowano obszary problemowe. Prześledzono rozwój zabudowy z podziałem na poszczególne okresy czasowe oraz wskazano obiekty i tereny o najwyższych walorach. Wyznaczono enklawy cenne przyrodniczo z uwagi na istniejące uwarunkowania środowiskowe, a dodatkowo zobrazowano stopień nachylenia stoków oraz ...

Dr Jerzy Oleszek

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

Współczesna architektura budynku w kontekście stylu rodzimego w uzdrowisku Lądek Zdrój

Lądek Zdrój, to jedno z najstarszych uzdrowisk dolnośląskich. Uwarunkowania historyczne, gospodarcze oraz ograniczenia i walory przyrodnicze, to zasadnicze czynniki kształtujące specyficzną formułę uzdrowiska. W roku 1945 została przerwana, dotychczas sukcesywnie kształtowana, tożsamość jednostki. Problemem jest pytanie: na ile wprowadzone nowe pojedyncze elementy zabudowy zmieniają dotychczas wykształcone formy architektoniczne i układy funkcjonalne. W okresie powojennym, głównie w latach 70-tych XX wieku, wzniesiono budynki mieszkalne oraz obiekty pełniące funkcję leczniczą. Analiza szczegółowa wskazuje, że bryła, forma, układ nowo-wzniesionych obiektów mieszkalnych nie jest skorelowana z historycznie wykształconą charakterystyką. Udowadnia się, że zakres niezgodności to postać albo tylko sprzeczności, albo już konfliktu i deformacji wnętrza krajobrazowego. Obiekty lecznicze są realizacją i to bez żadnych istotnych skojarzeń z stylem lokalnym, zunifikowanych rozwiązań typowych. Stwierdza się, że już z założenia zdecydowano, aby w tutejszy charakterystyczny krajobraz wprowadzić formy obce, reprezentujące przesadny monumentalizm. ...

Mgr inż. Anna Lipowczyk-Łodyga

Mgr inż. Joanna Wysmułek

Dr hab. inż. arch. Eleonora Gonda-Soroczyńska

ZAGOSPODAROWANIE TERENÓW POPEGEEROWSKICH W WIELKOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE STADNINY KONI „ŻOŁĘDNICA” I KOMBINATU PGR „PUDLISZKI”

Celem przedstawionej pracy było zbadanie aktualnego stanu zagospodarowania i struktury funkcjonalnej wybranych obszarów, przynależnych wcześniej do Państwowych Gospodarstw Rolnych. Nadto wskazano niewykorzystany potencjał analizowanych terenów oraz określono ich przydatność pod nowe funkcje. Opracowana charakterystyka pozwoliła na określenie stanu pierwotnego i aktualnego wybranych kompleksów popegeerowskich. Przeprowadzono analizę porównawczą badanych terenów od początku ich istnienia, po stan obecny, w kontekście ich zagospodarowania. Przedstawiono sposób nowego zagospodarowania przestrzennego badanych obszarów i jego zgodność z dokumentami planistycznymi. Przeanalizowano: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzje o warunkach zabudowy oraz decyzje o inwestycji celu publicznego. W badaniach uwzględniono istotne elementy z zakresu: ochrony konserwatorskiej, uwarunkowań ochrony środowiska oraz własności gruntów i budynków. Zwrócono również uwagę na planowanie strategiczne dla analizowanych obszarów. Posłużono się także analizą SWOT/TOWS, aby określić aktualny stan badanego terenu. Pozwoliła ona wybrać właściwą strategię dla konkretnego kompleksu. Posługując się modelem biznesowym Canvas, określono drogę, którą powinien wybrać dany teren, aby osiągnąć określony cel, jakim jest rozwój. Efektem końcowym badań było stworzenie biznesplanu, ze wskazanym celem głównym. Jest nim rekomendacja do zmian w zakresie funkcji użytkowej niezagospodarowanych obiektów budowlanych oraz terenów im towarzyszących. ...