Zeszyt: 2014, vol. 11 / II / 1 (Jun 2014)
Na podstawie 4 serii czasowych przepływów dobowych z okresu 49 lat w zlewni Małej Wisły przeanalizowano dwie metody tworzenia krzywych czasu przekroczenia przepływu (KCPP): metodę tradycyjną, za pomocą której tworzona jest jedna krzywa na podstawie danych przepływów z całego N-letniego okresu czasu oraz drugą metodę, polegającą na tworzeniu N rocznych KCPP, uśrednianych następnie do krzywej średniej. Krzywa ta różni się od krzywej N-letniej szczególnie w obszarze przepływów minimalnych. W obszarze tym (dla założonych procentowych czasów przekroczenia p = 60, 70, 80 i 90%) przepływ o gwarancji przewyższenia p obliczony na podstawie średniej KCPP jest wyższy od przepływu o gwarancji przewyższenia p obliczonego na podstawie N-letniej KCPP od około 10% dla p = 60% do nawet ponad 20% dla p = 90%. Fakt wzrostu i jego wielkość mają znaczenie dla wyboru przepływu granicznego definiującego niżówkę oraz dla planowania poboru wody.Zastosowanie drugiego podejścia oznacza, że zamiast jednej wartości czasu przewyższenia przepływu, p% lub 365p dni, i jednej wartości Xp przepływu, powstaje N-elementowy zbiór wartości czasu przewyższenia zadanej wartości przepływu oraz N-elementowy zbiór wartości przepływu Xp o zadanym czasie przewyższenia. Zbiory te wskazują na zmienność zarówno gwarancji przepływu jak i przepływu gwarantowanego. Zmienności te zostały zbadane dla 4 badanych stacji i okazały się ...
Artykuł porusza problem ewentualnych zanieczyszczeń, jakie mogą zagrażać wodom gruntowym i powierzchniowym przez niewłaściwe ulokowanie i zabezpieczenie składowiska przed wymywaniem z niego substancji szkodliwych. Badania zostały przeprowadzone dla zamkniętego składowiska odpadów komunalnych w Chełmku, położonego w zachodniej części województwa małopolskiego. W pracy przeanalizowano kwestie związane z obiegiem wody w kwaterze i podłożu składowiska. Wykorzystując metodę polową Giryńskiego, określono współczynnik filtracji dla odpadów i gruntu znajdującego się w podłożu. Wykonano również badanie składu granulometrycznego, stopnia zagęszczenia, gęstości objętościowej oraz wilgotności naturalnej. Dzięki uzyskanym wartościom możliwe było obliczenie maksymalnej odległości rozprzestrzeniania się substancji szkodliwych o szerokim przedziale lepkości.Analizując wyniki można stwierdzić, że składowisko zlokalizowane jest zbyt blisko rzeki Przemszy. W przypadku niedostatecznej szczelności podłoża istnieje ryzyko wymycia szkodliwych substancji ze składowiska, a znajdujące się w podłożu piaski drobne nie stanowią wystarczającej bariery przed migracją zanieczyszczeń wraz z wodami gruntowymi. ...
Polska jest krajem o małych zasobach wodnych i jeden z niewielu krajów europejskich, który zagrożony jest deficytem wody. Zasoby wodne wód powierzchniowych w woj. lubelskim są znacznie niższe niż średnie w kraju i należą do najmniejszych w Polsce. Zobowiązuje to do racjonalnego i oszczędnego gospodarowania zasobami wodnymi, ze szczególną ich ochroną pod względem jakościowym i ilościowym. Najbardziej skutecznym i efektywnym sposobem kształtowania zasobów wodnych jest retencjonowanie wód powierzchniowych dla łagodzenia deficytu wody, w szczególności w okresach suszy. Podstawowym zadaniem rolnictwa w kraju i w woj. lubelskim (dobre gleby) jest zaspokojenie ludności na stale wzrastające zapotrzebowanie na żywność. Głównym czynnikiem służącym do osiągnięcia coraz to wyższych efektów produkcyjnych są melioracje wraz z budowlami wodno - melioracyjnymi. Pozwalają one na racjonalne wykorzystanie obiegu wody w środowisku kształtowanym przez człowieka dla potrzeb rolnictwa. Podano stan, wybrane przykłady i potrzeby stosowania budowli wodno - melioracyjnych w systemach melioracyjnych dla racjonalnej gospodarki wodnej w rolnictwie.
...
W pracy analizowana jest aktualność metodyki projektowania sieci dróg leśnych w terenach górskich. Omawiane jest dostosowanie poszczególnych etapów projektowania i szczegółowych procedur do aktualnego systemu funkcjonowania nadleśnictw w Polsce, potrzeb nowoczesnego leśnictwa oraz współczesnych możliwości projektowych i postaci materiałów wyjściowych. Podkreśla się wykorzystywanie w bieżących opracowaniach analiz i obróbki GIS danych zawartych w standardzie LMN. Etap inwentaryzacji i lokalizacji nowych dróg w sieci dobrze wykorzystuje nowe możliwości tych analiz. Wskazuje się na niespójność procedur w etapie określania optymalnej gęstości sieci drogowej z powodu rodzaju i treści niektórych, aktualnie dostępnych, danych wyjściowych. Etap oceny ekonomicznej projektowanego rozwiązania również wymaga aktualizacji z racji zmienionych realiów gospodarczych, przyjmowanych w analizie szacunkowych ustaleń, a także korzystania z nieadekwatnych wielkości ponoszonych kosztów. Metoda w obecnym kształcie nie jest stosowana jako całość, a tylko niektóre procedury włączane są do opracowań tematycznych. Potrzebne są nowe ustalenia kryteriów udostępniania drzewostanów i waloryzacja przynajmniej niektórych funkcji lasu. ...
Przedstawiono wyniki badań dotyczących infrastruktury transportowej (liniowej i punktowej badanych gospodarstw. Wyposażenie w środki transportowe przeliczeniu na 100 ha UR poza grupą o wykształceniu zawodowym w wyższych grupach wykształcenia wyraźnie maleje w miarę wzrostu poziomu wykształcenia. Odległości w transporcie zewnętrznym są znaczne, przy średniej 15,25 km i zróżnicowaniu pomiędzy wydzielonymi grupami 8,03 do 18,82 km nie wykazują związku z wykształceniem właściciela. Średnio 47,42% nawierzchni po których odbywa się transport wewnętrzny to nawierzchnie asfaltowe w średnim stanie, ich udział pomiędzy wydzielonymi grupami waha się od 43,30 do 51,92%. W 63,86% przypadkach dojazd do pola - końcowy odcinek nawierzchni to droga polna, a tylko 7,23% asfaltowa. W tym zakresie najkorzystniejsza sytuacja występuje w grupie rolników z wykształceniem wyższym. Średnio w badanych gospodarstwach jest 20,19 działek (od 15,31 do 26,46 sztuk), jedna działka to przeciętnie1,30 ha. Tylko w 31,33% gospodarstw, na podwórku bezkolizyjnie manewrów zawracania może dokonywać ciągnik z przyczepą. W przypadku samochodów ciężarowych i dostawczych sytuacja jest podobna.
...
Badaniami objęto obiekty przechowalnicze zlokalizowane na trenie gminy Skalbmierz w miejscowościach: Sielec Kolonia, Szarbia Zwierzyniecka i Baranów. Badania szczegółowe polegały na wykonaniu inwentaryzacji architektoniczno-konstrukcyjnej oraz ankietyzacji wybranych obiektów przechowalniczych. Na terenie gminy Skalbmierz dominują chłodnie zwykłe, stanowią one 77% obiektów przechowalniczych wykorzystywanych do przechowywania warzyw i 64% obiektów przeznaczonych do przechowywania owoców. W pracy scharakteryzowano i oceniono rozwiązania architektoniczno-budowlane i materiałowo-konstrukcyjne badanych obiektów. Przeważają tam obiekty naziemne (77% przechowalni warzyw i 72% przechowalni owoców). Ze względu na formę zabudowy najczęściej występującymi obiektami były chłodnie wolnostojące. Przeprowadzona w pracy analiza rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych przegród wykazała, że najwięcej przechowalni miało ściany zewnętrzne 2-warstwowe wykonana z pustaków żużlobetonowych ocieplone styropianem, natomiast stropy o lekkiej konstrukcji z płyt chłodniczych. Ponadto obliczono charakterystyczne dla tego typy obiektów wskaźniki techniczno-użytkowe. Przeprowadzone badania wykazały duże zróżnicowanie wielkości komór przechowalniczych. Wpłynęła na to przede wszystkim adaptacja istniejących budynków inwentarskich i gospodarskich na przechowalnie. Doskonalenie bazy przechowalniczej polegało głównie na powiększeniu potencjału przechowalniczego poprzez oddanie do użytku nowych obiektów i modernizację istniejących. Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że około 55% obiektów przechowalniczych wymaga dalszej modernizacji.
...
Celem pracy jest ocena przydatności opoki i produktów z niej wytworzonych jako materiałów reaktywnych do usuwania fosforu z wód i ścieków. Przedstawione wyniki badań dotyczą wpływu zawartości wapnia (Ca) w materiale reaktywnym, jakim jest wyprażona opoka, na wartość maksymalnej pojemności sorpcyjnej Smax. Sześć partii materiału (O1-O6) pochodzącego z pokładów zlokalizowanych w miejscowości Bełżec charakteryzuje się zmienną zawartością Ca, która wynosi 238,6-520,1 g∙kg-1. Na podstawie izotermy Langmuira oszacowano wartość maksymalnej pojemności sorpcyjnej Smax, która wynosi 12,3-25,5 mgP-PO4∙g-1. Do oceny związku pomiędzy zawartością Ca, Fe, Al i Mg w składzie materiału reaktywnego i jego zdolnością do zatrzymywania fosforu wykorzystano współczynnik korelacji. Wykazała ona, że zawartość wapnia (Ca) jest związana ze zdolnością sorpcyjną fosforu (r=0,99126). Także zawartość tlenków żelaza i glinu ma wpływ na zdolności opoki do wiązania fosforu. Z kolei, zawartość tlenku magnezu nie ma istotnego wpływu na wartość Smax.
...
Zatwierdzony i wdrożony do praktycznej realizacji System Zarządzania Środowiskiem (SZŚ) jest wizytówką oraz podnosi prestiż i atrakcyjność danego podmiotu. Jednym z elementów SZŚ jest sporządzenie i opublikowanie Raportu Środowiskowego, który jest kompetentnym i wiarygodnym źródłem informacji dostarczonych opinii publicznej i innym zainteresowanym stronom o stanie środowiska, a w szczególności o wpływie na środowisko i poziomie jego ochrony oraz ciągłej poprawie tego poziomu w ramach działalności danego podmiotu. Zarządzanie środowiskowe oznacza te aspekty ogólnej funkcji zarządzania organizacją, które dotyczą kontrolowania i sterowania wpływem, jaki wywiera ona na środowisko. Pojęcie to obejmuje całość problemów dotyczących wpływu wywieranego na środowisko, a mających znaczenie dla strategii firmy i jej konkurencyjności na rynku. Warunkiem koniecznym funkcjonowania systemu zarządzania środowiskowego jest jego integracja z ogólnym systemem zarządzania organizacją danego podmiotu. Nie może dobrze funkcjonować system zarządzania środowiskowego opracowany i wprowadzony niezależnie od ogólnych celów, priorytetów i procedur obowiązujących w danej organizacji. Dotyczy to zarówno polityki ekologicznej, która powinna stanowić integralną część ogólnej polityki firmy, jak i wszelkich praktyk, procedur, procesów i środków. W artykule przedstawiono istotę Systemu Zarządzania Środowiskiem, elementy, sposób i kolejne etapy opracowywania oraz zagadnienia związane z jego audytem. Omówiono również aspekty przeglądu i audytu ekologicznego, weryfikacji i oceny systemu EMAS oraz ...
Na podstawie 4 serii czasowych przepływów dobowych z okresu 49 lat w zlewni Małej Wisły zbadano wpływ przyjętej definicji niżówki typu POT na stacjonarność szeregów czasowych 4 charakterystyk niżówki: czasu początku niżówki, czasu pomiędzy kolejnymi niżówkami, czasu T trwania niżówki i deficytu V niżówki oraz na średnie wartości tych charakterystyk. Definicja niżówki obejmowała 3 parametry: p, Tmin i min, tj. gwarancję (procentowy czas przewyższenia) p przepływu granicznego Qp (p = 60, 70, 80 i 90%), minimalny czas Tmin trwania niżówki oraz minimalny czas min pomiędzy kolejnymi niżówkami; (Tmin, min) = (7;7), (14;7) oraz (14;14) dni. Średnie charakterystyki wykazywały na ogół regularną (niekiedy bardzo regularną) zależność od gwarancji p przepływu granicznego. Wykazano, że średnia miesięczna liczba początków niżówki ma wyraźne minimum w marcu oraz, że dla szeregów czasowych pozostałych charakterystyk, tj. , T i V hipoteza o stacjonarności może zostać przyjęta w większości badanych przypadków.
...
Głównym celem pracy była ocena stanu nowych zadrzewień wykonanych przy drodze ekspresowej S7 miedzy Jedlińskiem a Grójcem. Istnieje wiele przykładów na to, że nasadzenia nowych drzew przy drogach nie spełniają współczesnych wymagań i wyglądają źle lub przepadają w krótkim czasie od posadzenia. Jest to przyczyną dużych strat publicznych środków oraz ogromnych, niewycenionych strat dla środowiska i krajobrazu. Wyniki przeprowadzonych obserwacji dotyczącej oceny stanu drzew posadzonych wzdłuż drogi S7 pomiędzy Jedlińskiem a Grójcem pokazały, że prawie 50% drzew przepadło w ciągu 2-3 lat od posadzenia. Całkowita liczba posadzonych drzew należących do 8 gatunków wyniosła 1775 szt. z tego 887 roślin wypadło z różnych przyczyn. To spowodowało straty na poziomie 134 tys. zł dla tego odcinka drogi. Całkowita wartość nasadzeń drzew przy S7 oszacowana była na 287 tys. zł, w tym wartość zakupu samych drzew wyniosła 169 tys. zł. ...
Tereny wiejskie stanowią atrakcyjną alternatywę dla wypoczynku ludności z miast i miasteczek. Kontakt z przyrodą, czyste środowisko oraz fakt bliskości tych obszarów eliminujący długie i często uciążliwe podróże stanowią o ich atrakcyjności. Ocena przydatności terenów do wykorzystania zgodnie z określoną funkcją wymaga analizy szeregu kryteriów. Ukształtowanie terenów, gatunki roślin, obecność akwenów wodnych i innych ciekawych obiektów może zadecydować o atrakcyjności obszarów i przypisaniu im określonych funkcji. W procesie decyzyjnym dotyczącym wyboru terenu pod daną funkcję wybierany wariant optymalny spełniający w najwyższym stopniu określone oczekiwania. Podmiot analizy definiuje zestaw kryteriów lub częściej różne warianty zestawu kryteriów, które są analizowane poprzez matematyczne wspomaganie procesu podejmowania decyzji. Pod pojęciem kryterium oceny rozumie się cechę przestrzeni, za pomocą, której dokonuje się klasyfikacji i oceny zjawisk fizyczno-geograficznych na danym obszarze.W artykule przedstawiono fragment zaproponowanej metodyki i procedurę postępowania prowadzącego do określenia przydatności terenów leśnych do pełnienia określonych funkcji społecznych i rekreacyjnych.
...
Ewidencja gruntów i budynków, jako podstawowy system informacji o terenie wykorzystywany w wielu dziedzinach, wspomagający podejmowanie decyzji na wszystkich poziomach zarządzania terenami, nieustannie poddawany jest korektom i zmianom. Kierunki tych zmian wynikają z wielu czynników: politycznych, prawnych, organizacyjnych, ekonomicznych, społecznych czy technologicznych. Obecnie w dużej mierze wpływ na modernizacje tego systemu mają zmiany związane z realizacją w Polsce dyrektywy INSPIRE. Celem publikacji jest analiza czynników mających wpływ na zmiany w funkcjonowaniu systemu katastralnego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów prawnych wydanych w latach 2012-2013 i ich wpływu na funkcjonowanie ewidencji gruntów i budynków i kierunków jej modernizacji. ...
Artykuł przedstawia rozwój oraz stan sieci kanalizacyjnej na terenie pięciu gmin wiejskich w powiecie jeleniogórskim w latach 2002-2012. Zbadano gęstość sieci oraz udział ludności korzystającej z sieci w ogólnej liczbie ludności, wyniki zaprezentowano w tabelach oraz na kartogramach. Artykuł przedstawia sytuację prawną badanych gmin dotyczącą przynależności do aglomeracji, a także udział gmin w projektach związanych z budową sieci kanalizacyjnej. Zakres przestrzenny obejmuje gminy wiejskie powiatu jeleniogórskiego: Janowice Wielkie, Jeżów Sudecki, Mysłakowice, Podgórzyn i Stara Kamienica. Analizowane dane dotyczą gmin, bez wyszczególnienia miejscowości.Badanie pokazało niejednorodny stopień uzbrojenia gmin w sieć kanalizacyjną, różny przyrost sieci kanalizacyjnej w czasie, a także różnice w udziale ludności korzystającej z sieci. W badanym okresie sieć najintensywniej rozwijała się w latach 2008-2012, ze względu na udział niektórych gmin w projektach dotyczących rozwoju i budowy sieci kanalizacyjnej.
...
Wejście w życie ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej w 2010 r. spowodowało dynamiczny rozwój usług przestrzennych. Organy administracji publicznej zobowiązane są do udostępniania danych, które włączono do ewidencji zbiorów i usług przestrzennych, przy wykorzystaniu platform technologicznych umożliwiających m.in. ich wyszukiwanie, pobieranie oraz przeglądanie (usługi Web Map Services - WMS). Celem polityki rozwoju obszarów wiejskich jest dążenie m.in. do poprawy warunków życia i aktywności społeczno - gospodarczej ludności czy wsparcie zarządzania ziemią przy jednoczesnym uwzględnieniu aspektów środowiskowych. Realizacja tych zamierzeń nie będzie możliwa bez dostępu do wiarygodnych i aktualnych danych o przestrzeni, których źródłem mogą być m.in. serwisy WMS o zasięgu krajowym, wojewódzkim oraz regionalnym. W publikacji przedstawiono możliwość wykorzystania usług sieciowych WMS w opracowaniu polityki rozwoju obszarów wiejskich ze szczególnym wskazaniem serwisów, które bazują na danych katastralnych. ...
Przeprowadzone badania miały udzielić odpowiedzi na pytanie „Czy funkcja przemysłowa może współegzystować z funkcją uzdrowiskową? Czy słusznie przekształcono uzdrowisko w ośrodek przemysłowy?". Zwrócono uwagę na występujący nadal potencjał uzdrowiskowy w byłym uzdrowisku Jastrzębie-Zdrój. Druga połowa lat 40. i początek lat 50. XX wieku, to okres niezwykłego jego rozkwitu jako ośrodka uzdrowiskowego. Odbudowywano, zmodernizowano wybudowane wcześniej tj. przed II wojną światową zakłady lecznicze. Zadanie to w tamtym okresie stanowiło priorytet dla władz lokalnych, bowiem zakład uzdrowiskowy był jedynym dużym pracodawcą w tym niewielkim mieście. Pomimo swojej kurortowej świetności w powojennych latach, w wyniku decyzji polityczno-społeczno-gospodarczych oraz ze względu na rozpoczętą w latach 60. XX wieku eksploatację złóż węgla kamiennego, z małego miasteczka, liczącego ponad 8 tysięcy mieszkańców, powstało duże ponad 100 tysięczne miasto przemysłowe. Pierwotnie funkcja uzdrowiskowa istniała przy niezwykle prężnie rozwijającej się funkcji przemysłowej. Okazało się, że mogły one współegzystować, a mogłoby się wydawać, że wykluczać. Ostatecznie uzdrowisko zaprzestało swoją działalność w 1994 roku z powodu zaniku wód leczniczych. Pozostały po nim liczne obiekty infrastruktury uzdrowiskowej, z przepięknym ponad 18 hektarowym Parkiem Zdrojowym. Można zadać pytanie, czy słusznie zlikwidowano uzdrowisko, dysponujące tak ogromnym potencjałem uzdrowiskowym?. ...
Głównym celem pracy było przedstawienie wpływu środków Unii Europejskiej na pobudzenie inicjatyw społeczności wiejskiej wojewódz¬twa świętokrzyskiego. Badany region zaliczany jest do obszarów opóź¬nionych w rozwoju. Lokalne Grupy Działania (LGD) przez aktywizację mieszkańców wsi przyczyniają się do kreowania rozwoju regionalnego. W opracowaniu zaprezentowano idee funkcjonowania lokalnych grup działania, które realizują inicjatywę LEADER. Ponadto w pracy ukazano ich znaczącą rolę we wdrażaniu procesów innowacyjnych na wsi. Roz¬wój zrównoważony, a szczególnie na obszarach opóźnionych w rozwoju, nie jest współcześnie możliwy bez bezpośredniego i znaczącego udziału mieszkańców wsi. Artykuł przedstawia wyniki badań terenowych prowa¬dzonych w wybranych gminach województwa świętokrzyskiego. W opra¬cowaniu ukazano również przykładowe działania integrujące i aktywizu¬jące badane społeczności wiejskie. Za przykład wybrano świętokrzyskie wsie tematyczne. Całość kończy podsumowanie i wnioski aplikacyjne.
...
