Zeszyt: 2013, vol. 10 / 02 / 3 (Jun 2013)
Rozwój infrastruktury drogowej, przecinanie się szlaków migracyjnych zwierząt i dróg zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia zdarzenia drogowego z udziałem zwierzyny. Zdarzenia drogowe z udziałem zwierzyny są źródłem wielo-milionowych strat materialnych, mogą być powodem utraty zdrowia, a nawet życia uczestników ruchu. W celu zwiększenia bezpieczeństwa, zmniejszenia negatywnego wpływu drogi na środowisko przyrodnicze, należy prowadzić badania i stosować odpowiednie zabezpieczenia zmniejszające prawdopodobieństwo pojawienia się zwierząt na drodze.Celem badań było przeprowadzenie analiz zdarzeń drogowych z udziałem zwierzyny na polskich drogach odnotowanych w latach 2001 - 2011. W badaniach analizowano zdarzenia drogowe z udziałem dużych zwierząt, tzn. z jeleniowatymi (jeleń, daniel, łoś, sarna) i z dzikami. W badanym okresie analizowano tendencję zmian liczby zdarzeń drogowych z udziałem zwierzyny przy uwzględnieniu li-czebności zwierzyny oraz liczby zarejestrowanych pojazdów w poszczególnych la-tach. Obliczono wskaźnik określający liczbę pojazdów przypadających na jedno zdarzenie drogowe z udziałem zwierzyny w analizowanych latach oraz łącznie w całym badanym okresie.W badanym okresie 2001 - 2011 doszło do 153 269 zdarzeń drogowych z udziałem zwierzyny, w tym do 151 882 kolizji, 1 387 wypadków, w których zginęło 61 osób a 1 804 zostało rannych. Wzrost liczby zdarzeń drogowych z udziałem zwierzyny pomiędzy początkowym a końcowym okresem badań był dwukrotny (o 109,34%). Wzrost liczby pojazdów zarejestrowanych ...
W pracy przedstawiono ocenę jakości wód rzeki Bochotniczanki przepły-wającej przez teren gminy Nałęczów i Park Zdrojowy uzdrowiska w Nałęczowie. Określono również podstawowe przyczyny zanieczyszczenia rzeki oraz wskazano działania zmierzające do poprawy istniejącego stanu. Stwierdzono, że bezpośredni wpływ na jakość wód badanej rzeki mają zanieczyszczenia obszarowe, a szczególnie spływy powierzchniowe z erodowanych pól, jak również zanieczyszczenia punktowe związane z nieuporządkowaną gospodarką ściekową w zlewni, do któ-rych zaliczono m.in.: fermę krów, bazę wozów asenizacyjnych i stadninę koni. Wskaźnikami fizyczno-chemicznymi świadczącymi o złej jakości wody w badanej rzece były: BZT5, ChZTCr, zawiesiny ogólne i fosforany. Średnie wartości tych wskaźników zazwyczaj znajdowały się poza zakresem klas jakości wyznaczonych w Rozporządzeniu MŚ [2011]. Wskazano, że liczebności bakterii z grupy coli i z grupy coli typu kałowego, odnotowane w wodach z rzeki Bochotniczanki, zgodnie z Rozporządzeniem MŚ [2004], degradują je do V - najgorszej klasy jakości i wskazują na bezpośrednie ich zanieczyszczenie ściekami bytowymi. Zauważono, że obecność zbiornika zaporowego w postaci stawu w Parku Zdrojowym w Nałę-czowie znacząco wpływała na zatrzymywanie zanieczyszczeń transportowanych przez rzekę Bochotniczankę i na poprawę jakości wody w jej dolnym biegu. Ku-mulacja zanieczyszczeń przyczyniła się do zachwiania równowagi ekologicznej w stawie i nasilenia zjawisk charakterystycznych dla zbiorników eutroficznych. Efektem tego był deficyt ...
W badaniach przedstawiono nietypowe połączenie funkcji uzdrowiskowej z funkcją przemysłową na przykładzie uzdrowiska Ustroń. To niewielkie miasto liczące 15 588 stałych mieszkańców. Położone jest w południowej części woje-wództwa śląskiego, w powiecie cieszyńskim, w Beskidzie Śląskim, w dolinie rzeki Wisły i jej dopływu Jaszowca, u podnóża Równicy. Ustroń w przedziale czasowym kilkusetletnim, poddany został istotnym przemianom przestrzennym i gospodarczym. Obserwujemy etapową sukcesję funkcji, poczynając od rolnictwa, pasterstwa, furmaństwa, przez górnictwo rud żelaza i hutnictwo oraz przemysł metalowy i maszynowy, po funkcję turystyczną, zwłaszcza uzdrowiskową i wypo-czynkową. To współwystępowanie obu tych funkcji, określić można mianem nie-typowych, bowiem najczęściej funkcje te wykluczają się, a nie współegzystują. Przeprowadzone badania pozwoliły stwierdzić, iż Ustroń jest przykładem miej-scowości w której te jakże odmienne funkcje mogą jednak wzajemnie się uzupełniać. Współistnienie funkcji przemysłowej z funkcją uzdrowiskowo-wypoczynkową przez wiele lat możliwe było dzięki licznym walorom turystycznym, zwłaszcza przyrodniczym tego obszaru. W rozwoju Ustronia jako ośrodka przemysłowo-uzdrowiskowego wielką rolę odegrały również uwarunkowania społeczno-polityczne. ...
W pracy przeprowadzono analizę zgrupowań roztoczy (Acari) glebowych - ze szczególnym uwzględnieniem mechowców (Oribatida) - na gruntach porolnych i leśnych w 5-letnich uprawach i 8-letnich młodnikach sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i brzozy brodawkowatej (Betula pendula Roth) w Borach Tucholskich. Próbki do badań akarologicznych pobierano w latach 2006 i 2009 - w każdym roku w 3 sezonach: wiosną (w połowie maja), latem (na początku sierpnia) i jesienią (w połowie października). W uprawach na zalesionym terenie porolnym stwierdzono niższe zagęsz-czenie roztoczy niż na odnowionym gruncie leśnym. W fazie młodnika na wszyst-kich stanowiskach liczebność omawianych stawonogów w porównaniu z uprawą wzrosła. Najliczniejszymi roztoczami były mechowce: na gruncie porolnym ich udział w zgrupowaniach wynosił od 63 do 81%, a na gruncie leśnym był nieco wyższy - 79-87%. Ogółem na badanym terenie stwierdzono występowanie 39 ga-tunków mechowców - 25 występowało na gruncie porolnym i 29 na leśnym. Róż-norodność gatunkowa tych roztoczy w uprawie i młodniku w glebie leśnej była wyraźnie wyższa niż porolnej. Zalesienie terenu porolnego gatunkiem bioceno-tycznym, jakim jest brzoza, nie dało - w początkowym etapie sukcesji - spodzie-wanego efektu wzrostu różnorodności biologicznej. Najliczniejszymi mechowcami na badanym terenie, w zależności od wariantu doświadczenia, były: Tectocepheus velatus, Oppiella nova i Pergalumna nervosa. ...
Powierzchnia poddana analizom położona jest w północno-zachodniej części Polski na terenie województwa zachodniopomorskiego. Badania zlokalizowano w bliskim sąsiedztwie meteorologicznej stacji badawczej zarządzanej przez Katedrę Meteorologii UP w Poznaniu. Obszar znajduje się na terenie otuliny Drawieńskiego Parku Narodowego. Standardowe badania stosunków wodnych w lasach bazują na schemacie zlewniowym, który w zasadzie uniemożliwia oceny quasi-punktowe (w oddziałach, czy pododdziałach leśnych). Dlatego do obliczania profilowego odpływu i zmian retencji zaproponowano pomiary stanów wód gruntowych w transektach spływowych oraz oznaczanie uwilgotnienia w strefie aeracji metodą TDR. Reflektometria Czasowo-Domenowa (TDR) stała się znaną i użyteczną metodą dla pomiarów zawartości wody w glebie i wielkości przewodności elektrycznej w latach 80-tych ubiegłego wieku poprzez opublikowanie serii artykułów Toppy, Daltona i innych. Reflektometria Czasowo-Domenowa (TDR) jest wysoce dokładną i dostosowaną do pomiarów automatycznnych metodą dla określania zawartości wody i przewodności elektrycznej. Zawartość wody jest wnioskowana na podstawie przenikalności dielektrycznej ośrodka, podczas gdy przewodność elektryczna jest wnioskowana na podstawie tłumienia sygnału TDR. Mieszane modele empiryczne i dielektryczne są używane dla ustalania relacji zawartość wody a przenikalność dielektryczna. Glina i materia organiczna wiążą znaczne ilości wody, tak że mierzona wielkość stałej dielektrycznej jest zmniejszana i zależności z całkowitą zawartością wody wymagają odrębnych kalibracji. W metodzie TDR przenikalność dielektryczna ośrodka (np. ...
Projekty małej retencji w polskich lasach realizowane były od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Od 2007 r. skoncentrowano działania w ramach dofinansowanego z Funduszu Spójności programu „Zwiększanie możli-wości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych", który ma szansę stać się pierwszym w Europie re-alizowanym na tak wielką skalę przedsięwzięciem związanym z małą retencją w lasach. W pracy analizowano dane dotyczące dotychczas wykonanych inwestycji małej retencji na terenie Nadleśnictwa Tuczno. Szacowano również objętość oraz stopień zamulenia zbiornika małej retencji w oddziale 100 Leśnictwa Miłogoszcz. Analiza zebranej dokumentacji wykazała, że nadleśnictwo inwestuje głównie w niskobudżetowe obiekty małej retencji wodnej, przyjazne środowisku, wykonywane z materiałów ekologicznych. Często budowle te łączą w sobie cechy drogowych obiektów inżynierskich z urządzeniami piętrzącymi (przepusto-zastawki, groble). W toku badań ustalono, że głębokość i objętość zbiornika w oddziale 100 Leśnictwa Miłogoszcz jest mniejsza od założeń projektowych odpowiednio o 4% i 10%. Przyczyną rozbieżności nie było jego zamulenie, gdyż takowego nie stwierdzono w czwartym roku eksploatacji, a błędne założenia do obliczeń projektowych oraz wykonanie nieco płytszego wykopu pod ten zbiornik. ...
Wartości odstające są częstym problemem występującym w zbiorze obser-wacji zmiennych ekologicznych i wielokrotnie przyczyniają się do istotnych zmian w końcowej klasyfikacji jakości ekosystemów wodnych. Identyfikacja wartości odstających pozwala ograniczyć różne źródła błędów w monitoringu środowiska, którymi to mogą być człowiek, urządzenia wykorzystywane w badaniach, metoda lub inny czynnik losowy. Niniejsza praca analizuje sposoby weryfikacji wyników w przypadku występowania w nich wartości odstających. W odniesieniu do tego problemu zastosowano wybrane testy statystycznye. Do analiz użyto testów: Q- Dixona, Grubbsa, Hampela, kwartylowy. Testy te były oceniane pod względem czułości detekcji wartości nietypowych. Zbiór danych na którym prowadzone były analizy składał się z comiesięcznych analiz zawartości różnych form azotu oraz fosforu w wodzie. Badania przeprowadzono w 2010 roku na dwóch wielkopolskich rzekach (Głomia i Mogielnica) reprezentujących różny stopień degradacji. ...
Struktura obszarowa gospodarstw indywidualnych stanowi istotny element decydujący zarówno o celowości podejmowania prac scaleniowych, jak i prawdo-podobnych efektów takich działań. Identyfikacja obszarów, gdzie parametry określające strukturę obszarową gospodarstw są korzystne, stanowi istotny element procesu identyfikacji obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia prac scaleniowych.Artykuł przedstawia propozycję wskaźnika, który umożliwia ocenę struktury obszarowej jednostek rejestrowych należących do grupy rejestrowej 7.1 (go-spodarstwa indywidualne) z punktu widzenia identyfikacji obszarów kwalifikują-cych się do przeprowadzenia prac scaleniowych. Wskazano na konieczność wprowadzenia takiego wskaźnika z uwagi na wady oceny struktury obszarowej gospodarstw w oparciu o znajomość jedynie przeciętnego obszaru gospodarstwa rolnego na danym obszarze. Wskaźnik obliczany jest na podstawie znajomości udziału procentowego poszczególnych grup obszarowych gospodarstw i umożliwia w o wiele większym stopniu diagnozę możliwych do uzyskania efektów prac sca-leniowych. Obliczenia związane z wyznaczeniem wartości proponowanego wskaźnika zostały wykonane dla obszaru jednego z intensywnie użytkowanego rolniczo powiatu województwa małopolskiego jakim jest powiat dąbrowski. ...
Identyfikacja obszarów, na których parametry określające strukturę prze-strzenną gruntów są korzystne z punktu widzenia celowości realizacji prac scale-niowych, stanowi istotny element procesu wyznaczania obiektów kwalifikujących się do przeprowadzenia tego typu działań. Wykorzystanie we wspomnianym pro-cesie tylko danych z operatu ewidencji gruntów i budynków może być jednak źró-dłem błędów w identyfikacji obszarów, na których możliwe jest uzyskanie istotnych efektów scalenia gruntów, ponieważ w dużej mierze zależą one od układu przestrzennego wsi oraz występujących utrudnień terenowych. Elementy te nie są najczęściej możliwe do identyfikacji na podstawie analizy wspomnianych zbiorów danych.Prezentowany artykuł przedstawia propozycję nowego podejścia do oceny zapotrzebowania na prace scaleniowe na obszarach wiejskich. Zaproponowano uzupełnienie grupy najczęściej wykorzystywanych do tego celu wskaźników obli-czanych na podstawie danych z operatu ewidencji gruntów, wskaźnikiem niemie-rzalnym, określającym natężenie zjawisk negatywnie wpływających na możliwość swobodnego kształtowania nowego układu działek oraz uzyskania zadawalających efektów w wyniku przeprowadzenia prac scaleniowych. Proponuje się wykonanie takiej analizy na podstawie aktualnych zdjęć lotniczych rozpatrywanego terenu.W prezentowanym artykule dokonano wyznaczenia wartości proponowanego wskaźnika dla obszaru jednego z intensywnie użytkowanego rolniczo powiatu woje-wództwa małopolskiego jakim jest powiat dąbrowski. ...
Miasto Oświęcim jest przede wszystkim rozpoznawalne na całym świecie ze względu na istnienie na jego obszarze i pobliskich miejscowościach podczas drugiej wojny światowej obozu masowej zagłady KL Auschwitz-Birkenau. Dziś znajduje się tam Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka, które jest głównym powodem przyjazdu turystów. Na skutek tego miejska przestrzeń Oświęcimia i pobliskiej wsi Brzezinki przekształca się w specyficzną przestrzeń turystyki martyrologicznej, którą można zaklasyfikować do formy turystyki kulturowo-poznawczej o funkcji wychowawczo-edukacyjnej. Stopień zagospodarowania turystycznego oraz analiza ruchu turystycznego pozwalają na delimitację stref aktywności turystycznej. Wzorując się na badaniach Liszewskiego, wydzielono cztery typy i strefy przestrzeni turystycznej a mianowicie: penetracji, eksploracji, asymilacji i kolonizacji turystycznej w granicach administracyjnych miasta Oświęcimia i pobliskiej Brzezinki. Analiza wykazała, że dominującą przestrzenią penetracji turystycznej jest obszar Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Decyduje on o niepowtarzalnej pozycji Oświęcimia wśród innych miast Polski na mapie atrakcyjności turystycznej oraz przyciąga do miasta ponad milion turystów rocznie. Jednocześnie inne walory antropogeniczne miasta o 800-letniej historii pozostają w cieniu byłego obozu koncentracyjnego. ...
Artykuł zawiera wyniki badań rozłogu działek w miejscowości Mciwojów, których właściciele zamieszkują poza jej obszarem. Podstawowym elementem powierzchniowym, przyjętym do badań, były ciągłe części działek ewidencyjnych objęte jedną formą użytkowania. Do wykonania badań zastosowano specjalistyczne programy komputerowe: MKTopoGUTR, Plikpol i Pole, które wykorzystują dane z numerycznej mapy ewidencyjnej i części opisowej operatu ewidencji gruntów i budynków prowadzonej w systemie cyfrowym. Szczegółowymi badaniami objętych zostało 20 podstawowych cech rozłogu działek. Badanie ukształtowania rozłogu działek ornych polegało na wykonaniu oceny ich rozłogu, poprzez porównanie poszczególnych cech rozłogu działek z wielkościami uznawanymi za poprawne bądź optymalne. Uzyskane parametry poddano ocenie w zakresie ich poprawności, co pozwoliło na wskazanie wad w istniejącym układzie gruntowym i określenie kierunków jego poprawy. ...
Artykuł opiera się na analizie wybranych elementów rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy Tomice położonej w woj. małopolskim. Celem opracowania jest łączna ocena mierzalnych, środowiskowych zasobów rolniczej przestrzeni produkcyjnej (wyznaczonej miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego strefy RP). Elementarne analizy dotyczyły jakości i przydatności rolniczej gleb, kategorii ochrony gleb o najwyższych klasach bonitacyjnych oraz stopni uwilgot-nienia gleb. Łączna ocena bonitowanych elementów pozwoliła na wyznaczenie te-renów rolniczej przestrzeni produkcyjnej najbardziej cennych pod kątem rolniczo-przyrodniczym. Kolejny aspekt dotyczył wyznaczenia terenów, które ze względu na swoje wadliwości, mogą stanowić rezerwę terenów przeznaczanych na cele nierolnicze. Do badania wybranych elementów środowiskowych rolniczej prze-strzeni produkcyjnej zastosowano podstawowe techniki geoprocessingu. Analizy opracowano w programie Quantum GIS. ...
Artykuł przedstawia metodę analizy infrastruktury krytycznej bazującą na detekcji i identyfikacji rozpoznawanych obiektów, w oparciu o wysokorozdzielcze dane obrazowe. Autorzy scharakteryzowali zasób informacyjny zobrazowań lotni-czych i satelitarnych. Wskazali również, że czynnikiem limitującym przydatność obrazów satelitarnych do analiz nie są ich wysokie możliwości pomiarowe, ale ograniczone możliwości interpretacyjne. Zwrócili również szczególną uwagę na rozdzielczość radiometryczną i spektralną pozyskiwanych obrazów wskazując, że są to krytyczne czynniki w interpretacji zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych. W artykule przedstawiono procedury analityczne obrazów oraz zastosowanie au-torskich narzędzi do ich półautomatycznej interpretacji. Przedstawiona metoda obejmuje: analizę problemu i określenie celu interpretacyjnego analizy, dobór ma-teriałów źródłowych, półautomatyczną oraz manualną interpretację, przetwarzanie wyników interpretacji w środowisku GIS i ich udostępnianie. Zgodnie z zaprojektowaną metodą wyniki analiz przestrzennych publikowane są za pomocą serwerów WWW oraz w formie mapy obrazowej. Mapa ta powstaje poprzez kartograficzne opracowanie ortofotomapy oraz jej wzbogacenie o informacje po-chodzące z pozostałych źródeł danych przestrzennych. ...
