W badaniach nad poziomem wyposażenia w infrastrukturę techniczną, a zwłaszcza w przestrzennych analizach porównawczych pomocne jest stosowanie metod statystyki wielowymiarowej, pozwalające na wyznaczenie miary syntetycznej. Miary zastępują liczny zbiór cech badanego obiektu (zmienne charakteryzujące wyposażenie w poszczególne elementy infrastruktury technicznej) jedną zmienną zagregowaną. Takie podejście umożliwia ocenę obiektu (gminy) za pomocą jednej wielkości oraz pozwala na porządkowanie analizowanych obiektów pod względem rozpatrywanego zjawiska (poziomu zagospodarowania infrastrukturalnego).Celem artykułu jest wyznaczenie miary rozwoju infrastruktury technicznej według różnych proponowanych w literaturze metod konstruowania mierników syntetycznych oraz porównanie otrzymanych rezultatów. Celem jest sprawdzenie, w jaki sposób stosowanie różnych metod agregacji tych samych zmiennych diagnostycznych wpływa na wyniki i które z proponowanych metod wydają się właściwe do badań nad infrastrukturą techniczną.Wybrano 5 różnych metod konstrukcji zmiennej syntetycznej i porównano otrzymane według nich wyniki.Przedmiot badań stanowi 20 gmin górskich woj. podkarpackiego. Do konstrukcji syntetycznej miary infrastruktury przyjęto 8 zmiennych diagnostycznych charakteryzujących elementy infrastruktury technicznej obszarów wiejskich. ...
Potencjał przyrodniczy, ekonomiczny i społeczny powinien determinować rodzaj działalności gospodarczej podejmowanej na danym terenie. Również klasyfikacja funkcjonalna gmin powinna ujmować ten potencjał. Dlatego też rodzaj działalności gospodarczej winien odpowiadać funkcji gospodarczej gminy. Celem artykułu jest weryfikacja rodzaju podejmowanej działalności gospodarczej w gminach według ich typów funkcjonalnych. W opracowaniu przedstawiono charakterystykę działalności gospodarczej podejmowanej na obszarach wiejskich gmin górskich, którą zestawiono z funkcjami gospodarczymi, jakie przypisuje się tym terenom. Rozpatrywano trzy wybrane typy funkcjonalne na podstawie 38 gmin górskich. Stwierdzono, że dominującą działalnością gospodarczą na terenach wiejskich gmin górskich jest handel i budownictwo, bez względu na typ funkcjonalny gminy. Tylko dla gmin z funkcją turystyczną stwierdzono zgodność rodzaju podejmowanej działalności gospodarczej z przypisaną funkcją gospodarczą gminy. ...
Na potencjał gospodarczy gmin składają się przede wszystkim: aktywność zawodowa mieszkańców i poziom ich dochodów, lokalny rynek pracy, poziom i rodzaj przedsiębiorczości, jak również stan środowiska naturalnego. Potencjał gospodarczy decyduje o rozwoju ekonomicznym gminy czy regionu, warunkuje przemiany gospodarcze dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia i in. wielkości ekonomicznych charakteryzujących gospodarkę od strony ilościowej (wzrost gospodarczy), jak również towarzyszące im zmiany o charakterze jakościowym. Odpowiedni potencjał gospodarczy wpływa na podwyższenie standardu życia, zwiększenie produkcji, lepszą sytuację socjalną, większe bezpieczeństwo publiczne. W artykule poddano ocenie potencjał gospodarczy gmin leżących na pograniczu polsko-czeskim i polsko-słowackim. Diagnozie poddano potencjał gospodarczy 70 gmin leżących wzdłuż południowej granicy Polski w województwach: dolnośląskim, opolskim, śląskim, małopolskim, i podkarpackim. Zbiór stanowiły 47 gminy leżące przy granicy z Czechami i 23 gminy na granicy polsko-słowackiej. W przeważającej liczbie są to gminy górskie lub ze specyficznymi utrudnieniami, zaliczone do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania ONW. Jedną z szans rozwoju tych obszarów jest wykorzystanie ich położenia geopolitycznego, nawiązanie współpracy międzyregionalnej z gminami sąsiadujących państw o podobnych walorach dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i potencjale gospodarczym. Granica państwa nie musi oznaczać granicy dobrze rozwijającego się regionu. Ale, by dana gmina była atrakcyjnym partnerem dla pozostałych, musi oferować określony poziom ...
Odpowiedni poziom zagospodarowania infrastrukturalnego określonego obszaru może warunkować jego rozwój, a także stymulować wzrost przedsięwzięć gospodarczych. Korzyści z inwestycji w środki trwałe zazwyczaj przynoszą efekty po jakimś czasie. Przyjęto, że efekty właściwego wyposażenia infrastrukturalnego następują także po pewnym czasie od zakończenia tych inwestycji. Stąd w pracy podjęto wyznaczenie korelacji szeregów przesuniętych względem siebie w czasie. Zweryfikowano czy i po jakim czasie inwestycje infrastruktury technicznej wpływają na poziom przedsiębiorczości. Badaniami objęto wybrane gminy wiejskie województwa małopolskiego. Do analizowanych inwestycji infrastruktury technicznej wybrano: sieć kanalizacyjną, wodociągową, drogową oraz oczyszczalnie ścieków. Zakres badań dotyczył jedenastoletniego okresu 1995–2005. Wyniki badań potwierdziły wysoką zależność pomiędzy wyposażeniem infrastrukturalnym danego terenu i poziomem przedsiębiorczości. Korzystne efekty inwestycji infrastrukturalnych następują zazwyczaj po 2–3 latach od ich realizacji. ...
Inwestycje gminne prowadzone na terenach wiejskich obejmują w głównej mierze modernizację i budowę infrastruktury komunalnej. Stanowią one podstawową determinantę rozwoju gospodarczego gmin. Zazwyczaj rozbudowa i modernizacja tej infrastruktury wiążą się z poniesieniem przez gminę kosztów realizacji inwestycji. Niestety środki budżetowe w wielu przypadkach nie są w stanie pokryć zaplanowanych wydatków inwestycyjnych związanych z rozbudową infrastruktury [Nargiełło 2006]. Dlatego stale rosnące potrzeby inwestycyjne zmuszają władze gmin do sięgania po alternatywne sposoby finansowania tych przedsięwzięć. Celem niniejszej pracy jest analiza źródeł finansowania inwestycji infrastrukturalnych w wybranej gminie wiejskiej. Ocenie poddano udział alternatywnych, pozabudżetowych źródeł finansowania inwestycji infrastrukturalnych. Świadczy on o efektywności i skuteczności gmin realizacji procesu inwestycyjnego, a także o dostępności istniejących środków kierowanych na poprawę infrastruktury komunalnej. ...
W strukturze wydatków inwestycyjnych gmin przeważają wydatki na infrastrukturę związaną z gospodarką wodno-ściekową, drogami i szkolnictwem [Pięcek 2008]. Celem opracowania jest określenie tempa rozwoju infrastruktury wodno- ściekowej oraz towarzyszących mu nakładów na środki trwałe służące ochronie środowiska. Przeprowadzone analizy dotyczą zmian wielkości nakładów inwestycyjnych związanych z gospodarką wodno-kanalizacyjną w okresie przed i po wstąpieniu Polski do UE (w latach 2002–2003 i 2004–2006). Uzyskane wyniki zestawiono z realnymi zmianami infrastruktury wodno-ściekowej. Zweryfikowano czy zmianom wielkości nakładów na inwestycje infrastrukturalne w gminach towarzyszą podobne zmiany w wyposażeniu infrastrukturalnym. Do badań wybrano gminy powiatu nowotarskiego. Jest to powiat, który należy do najlepiej zagospodarowanych pod względem inwestycji z zakresu gospodarki wodno – ściekowej i jednocześnie, w którym dynamika tych inwestycji jest najmniejsza. ...
Rozwój działalności pozarolniczej należy postrzegać jako siłę napędową rozwoju gospodarczego, stwarzającego szansę przechodzenia ludności rolniczej poza rolnictwo, spełnia jedną z podstawowych ról w aktywizacji obszarów wiej-skich. W opracowaniu przedstawiono analizę rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej w gospodarstwach rolnych w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Rozpatrywano aktywność gospodarczą pod względem wielkości i specyfiki gospo-darstw. Przedstawiono przestrzenne zróżnicowanie w zakresie przedsiębiorczości gospodarstw rolnych w krajach UE w latach 2003, 2005 2007. Wskazano dominu-jące formy działalności pozarolniczej. W świetle przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że pozarolnicza działalności gospodarcza stanowi ważny element funkcjonowania małych obsza-rowo (do 5 ha) gospodarstw rolnych zarówno w Polsce jak i całej UE. Dowie-dziono, że rodzaje działalności podejmowanej przez gospodarstwa unijne i polskie znacząco różnią się. Najchętniej podejmowaną działalnością w UE jest przetwórstwo produktów rolnych, podczas gdy w Polsce najwięcej gospodarstw świadczy usługi przy użyciu własnego zaplecza technicznego ...
Over the past few years, diversification and pluriactivity of farmers andfarming households has been increasing in EU-27countries. But the type of diversificationactivity encouraged, as well as their scale, appears to be very differentacross the EU.Therefore the analysis of spatial diversification of other gainful activity offarm households in EU countries is the main purpose of this paper. 27 UE countriesdescribed with 9 variables relating to the non-agricultural activity of farmsare the analysed objects.The carried survey helps to show spatial disparities and to discriminategroups of countries with a similar farmers non-agricultural activity.There were used chosen methods of multidimensional comparative analysiswhich enable clustering the multicriterial objects: Czekanowskis diagram, Wardsmethod, and k-mean algorithm.As a final result there were formed 5 clusters with countries about similarlevel of farm diversification. It may be stated, that a development of diversificationof agricultural holdings is correlated with a spatial arrangement. Neighbouringcountries belong to the same clusters of other gainful activity kinds. ...
Odpowiedni poziom zagospodarowania infrastrukturalnego określonego obszaru może warunkować jego rozwój, a także stymulować wzrost przedsięwzięć gospodarczych. Podstawowym celem opracowania jest ocena struktury wewnętrznej wyposażenia infrastrukturalnego obszarów wiejskich (gmin) województwa ma-łopolskiego oraz analiza jego przestrzennego zróżnicowania. Przyjęta metodyka pozwoliła określić stopień proporcjonalności gmin według wyposażenia infrastruk-turalnego. Dzięki temu wskazano elementy (urządzenia) infrastruktury, których rozwój dominuje nad pozostałymi. W opracowaniu wyszczególniono gminy wiej-skie o najbardziej i najmniej zrównoważonej strukturze wyposażenia infrastruktu-ralnego. Badaniami objęto wybrane gminy wiejskie województwa małopolskiego (125 gmin). Do analizowanych inwestycji infrastruktury technicznej wybrano: sieć kanalizacyjną, wodociągową, oraz gazową.
...
There is a widespread and increasing interest in public-private partnership (PPP) in Poland as a mean of implementing public investment projects, resulting from the fact that the funds that are available to local governments, or EU funding, are not sufficient to meet all the investment needs. In the paper a comparative analysis of the size and structure of the public-private partnerships in the EU countries, with a particular focus on the Polish market is presented. Possibilities of investments based on public-private partnerships on rural areas are specified. The paper examines the recent trends in the PPP's market and describes how these changes and development may affect the infrastructural improvement on rural areas.
...
W opracowaniu określono dynamikę zmian w strukturze użytkowania gruntów w latach 1941 do 2010. Materiał źródłowy stanowią mapy sytuacyjnotopograficzne. Zakresem badań objęto miasto i obszary wiejskie gminy Niepołomice oraz fragment miejscowości Podłęże w którym znajduje się strefa przemysłowa. Analizę czasowo-przestrzenną dynamiki zmian wykonano przy pomocy systemów GIS. Analizie poddano 7 różnych form użytkowania gruntów. Dynamika zmian w strukturze użytkowania gruntów zosta a określona wskaźnikiem dynamiki. Przeprowadzona analiza wskazuje na zmiany w strukturze użytkowania gruntów, określa kierunki tych zmian oraz przedstawia rolę systemów informacji geograficznej w planowaniu i analizach dotyczących gospodarki przestrzennej. Dokonana analiza struktury użytkowania gruntów potwierdziła aktualne trendy polityki przestrzennej, w której zauważalna jest tendencja rozwoju infrastruktury kosztem terenów użytkowanych rolniczo. ...
Racjonalizacja procesów logistycznych może być jednym ze sposobów zwiększenia konkurencyjności i efektywności przedsiębiorstw agrobiznesu. Jej efektem jest odpowiednia organizacja zaopatrzenia i dystrybucji, uwzględniająca zachowanie odpowiedniej jakości produktów świeżych oraz efektywna gospodarki zapasami. Wraz ze wzrostem skali działania przedsiębiorstw agrobiznesu rośnie rola zarządzania logistyką skupu surowców, ich jakością oraz przepływem informacji w łańcuchu dostaw produktów świeżych. W opracowaniu przedstawiono praktyczne zastosowania metody planowania sieciowa MPM-METRA, do usprawnienia procesu logistycznego w przedsiębiorstwie przetwórczym. Wskazano możliwe aspekty zastosowania metody w przedsiębiorstwach oraz wymieniono jej główne zalety i wady. ...
The aim of the paper was an attempt at application of multiple-criteria analysis for planning public transport system. Methodological rules of an assessment of public transport systems were presented, including: defining variants and coherent family of criteria. Modelling decision-maker's preferences and seeking the most desirable solution. The problem of an assessment of public transport systems was formulated as a multiple-criteria problem of variants ranking. Schemes of appropriate communication connections (routes) were developed in the work using GIS technology and subjected to the assessment by means of a coherent family of criteria using the decision maker's preferences. ...
Celem artykułu jest przedstawienie rozmytej jakościowej analizy porównawczej (fuzzy set Qualitative Comparative Analysis - fsQCA) jako koncepcji metodologicznej w ocenie procesów z udziałem wiedzy związanych z rozwojem obszarów wiejskich. Jako studium przypadku wybrano jednostki amorządowe, w których na co dzień realizowane są zadania na rzecz rozwoju lokalnego. W analizie skupiono się na procesie transferu wiedzy. Transfer jest najbardziej złożonym procesem wśród procesów z udziałem wiedzy. Zawiera kilka istotnych elementów, które stanowią mocny fundament efektywności organizacji, a mianowicie: pozyskiwanie wiedzy, udostępnianie wiedzy, rozpowszechnianie wiedzy oraz dzielenie się wiedzą. Od skuteczności tego procesu zależy w dużym stopniu poziom rozwoju danego obszaru m.in.: aktualizacja informacji, szybkość podejmowania decyzji, wykorzystywanie zróżnicowanych źródeł finansowania do realizacji przedsięwzięć czy implementacja innowacyjnych rozwiązań prowadząca do budowania konkurencyjności obszaru. ...
The paper aims to determine the level and diversification of logistic costs in an agribusiness enterprise. Applied were selected indicators of logistic costs assessment on an example of a micro enterprise. The logistic costs breakdown by nature was used for this assessment. Proposed assessment indicators are plain and unambiguous to interpret.There was stated that in the presented agribusiness enterprise the value of logistic costs is affected mainly by: remuneration costs (they cover 45% of total logistic costs), costs of external services and costs of materials and energy consumption, in which fuel makes up the highest percentage. The calculated indicators inform that the amount of logistic costs is on a satisfactory level, comparing with food sector trends. The proposed approach simplifies logistic cost analysis. It does not require additional records or accountancy and is possible to apply in practice. Limitation of this method is associated with proper evidence and distinguishing the logistic cost in the overall company costs. ...
National and regional strategies and policies on innovation have been prioritized and innovation is now core to most EU funds and strategies. However, regions are not (should not be) alike in terms of innovation and innovation policy. The development strategies based on innovativeness ideas must include specific local conditions. Effective actions and efforts, to create good environment for innovativeness must bring tangible results. The aim of the paper is comparison of innovativeness on different regions types according to territorial typology: rural, intermediate and urban. The research questions are: Does innovativeness depends on regional typology: urban-rural? Do remote, less developed rural areas have also low achievements (poor performance) in this regard? Innovation output is measured using its hard result, which is number of patent application per capita. To examine group differences according to the innovativeness, the Kruskal-Wallis test was conducted. The test statistic showed, that there is no statistically significant difference between patent applications on different regions types. It has been found that the highest variable value in the whole sample has been calculated in rural group, for rural regions in Switzerland. ...
The goal of the monograph was to:• show sample spheres of functioning and cooperation of institutions acting for rural development and principles of developing processes and procedures for organizing or modernizing informationand knowledge as well as define adequate inventive methods for generating ideas,• elaborate on principles and rules of the methodology for generating ideas in the construction of options for solving problems, formulating criteria and conducting the evaluation of solution variants, selecting the optimal variant and implementing thechosen variant as the final result of the study,• distinguish the sample thematic areas of knowledge managementin rural areas and define adequate methods of creativity and innovation, with pointing out the stages of appropriate methodologies and methods applied.The presentation of the typology and characteristics of inventive methods for generating solutions and creating knowledge, in the context of methodologies to improve organization of rural areas, which strengthentheir competitiveness and innovation based on the principles of sustainable development, was assumed as the main research problem requiring a solution. Problems and methods for generating solutions were defined in conjunction with the study entitled "Organizational standards and rural development in the context of information and knowledge management"(Krakowiak-Bal, Wdowiak, Ziemiańczyk 2017 - subsection 3.3), and the issue of ...
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych zależna jest od wielu czynników,z których do najważniejszych należą: standard życia i liczba ludności orazwielkość i intensywność konsumpcji wyrobów. Rodzaj wytwarzanych odpadówjest uzależniony od rodzaju obszaru, na którym odpady są wytwarzane, gęstościzaludnienia, rodzaju zabudowy, obecności obiektów użyteczności publicznej,obecności i wielkości placówek handlowych, intensywności rozwoju przemysłu,usług i innych. W niniejszym artykule zbadano zależność wielkości produkcji odpadówkomunalnych od jednego z czynników społeczno-ekonomicznych jakimjest struktura działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności.Badaniami objęto gminy województwa Małopolskiego. W analizie określonośrednie ilości produkowanych odpadów w wyróżnionych typach gospodarczychgmin oraz istotność różnic pomiędzy średnimi. Wykazano, że największąprodukcją odpadów w przeliczeniu na jedną osobę cechują się gminy, w którychjedną z dominujących działalności gospodarczych jest działalność finansowa (lububezpieczeniowa), transportowa lub turystyczna. Najmniej odpadów generujągminy, w których dominują: budownictwo, energetyka i rolnictwo. ...
Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzących od in-nych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są po-dobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Zasady systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Unii Europejskiej zostały określone w dyrektywie ramowej 74/442/EWG. W 2007 roku na terenie UE wy-produkowano 261 mln Mg odpadów komunalnych (522 kg*(os*rok)-1). W Polsce wskaźnik produkcji był niższy i kształtował się na poziomie 322 kg*(os*rok)-1 we-dług danych Eurostat-u. Według danych GUS wskaźnik ten wyniósł w 2007 roku 265 kg*(os*rok)-1.Celem artykułu jest wyróżnienie grup gmin ze względu na ilość produko-wanych odpadów oraz liczbę ludności i gęstość zaludnienia. Wyznaczono zależno-ści pomiędzy grupami wg przyjętych zmiennych. Badaniami objęto 179 gmin wo-jewództwa małopolskiego. W procesie grupowania wykorzystano metodykę Jenksa (metoda naturalne-go podziału) najlepiej opisującą rozkład przestrzenny zgromadzonych informacji. Za pomocą oprogramowania GIS wykonano analizę przestrzenną wielkości pro-dukcji odpadów, liczby mieszkańców i gęstości zaludnienia dla poszczególnych gmin Małopolski. Na podstawie uzyskanych wyników określono średnie ilości ge-nerowanych odpadów w wyróżnionych klasach gmin. Pomimo wysokiego wskaź-nika korelacji pomiędzy przyjętymi zmiennymi (ilość odpadów a liczba ludności oraz ilość odpadów a gęstość zaludnienia), nie uzyskano jednoznacznie silnej za-leżności w grupach obiektów. Na podstawie przyjętej metodyki można stwierdzić, ...
Infrastruktura techniczna pełni istotną rolę w procesach restrukturyzacji obszarów wiejskich. Przebieg procesów produkcyjnych oraz wydajność pracy uzależnione są od rozmieszczenia infrastruktury, jej stanu oraz racjonalnego działania wszystkich jej elementów. Jedną z przyczyn marginalizacji obszarów wiejskich jest niedorozwój infrastruktury technicznej. W pracy wyodrębniono jednolite pod względem jakości infrastruktury grupy obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego oraz dokonano próby waloryzacji tych obszarów ze względu na jakość otoczenia infrastrukturalnego. ...
W XXI wieku rozwój społeczno-gospodarczy nabrał nowego charakteru i tempa, ponieważ nowe właściwości otoczenia zewnętrznego zdeterminowały niespotykany dotąd wzrost wartości wiedzy. Wiedza staje się głównym instrumentem dokonywania zmian. Dlatego też warto zadbać o właściwe nią zarządzanie, nie tylko w warunkach przedsiębiorstwa realizującego swe cele biznesowe, ale również w procesie długotrwałego, żmudnego budowania potencjału danego regionu czy obszaru. Niniejszy artykuł to przedstawienie kluczowych idei towarzyszących budowie projektu pt.: „Zarządzanie wiedzą w procesie budowania konkurencyjności i innowacyjności obszarów wiejskich na zasadach zrównoważonego rozwoju - empiryczna weryfikacja na przykładzie województwa małopolskiego". Podjęty problem badawczy brzmi: Czy wypracowane rozwiązania w koncepcji zarządzania wiedzą mogą być stymulatorem procesu rozwoju zachodzącego na obszarach wiejskich? ...
The aim of the studies was determining the spatial distribution of premises and the technical means of production resources on farms in the years 1996, 2002 and 2010. The database has been developed for 36 counties of the Śląskie voivodship. The spatial database developed for the analysed voivodships assumed a county as the smallest indivisible unit of the geographical space. The data describing the technical means of production on farms were obtained from inquiries conducted by the European Statistical Office. Diagnostic variables describing the technical equipment on farms included: self-propelled machinery, tractors and usable areas. The analysis of spatial distribution was conducted for the assumed period of time and spatial changes were determined. On the basis of the analysed diagnostic variables the synthetic indicator was determined, which described the multivariate phenomenon by means of one variable. The analysis show that in 1996 agricultural farms were better equipped on the level of the measure of development 0.306 than in 2002, when the measure of development was lower by 0.100. ...
The aim of this paper is to present the context of intellectual capital in rural area development using the example of fuzzy qualitative comparative analysis (fsQCA), which is one of the few methodological innovations of recent decades and which bridges the gap between quantitative and qualitative research. Based on surveys and interviews with local organizations, the study examined the relationships between the results of work and the composition of variables that constitute intellectual capital components. The results, related to intellectual capital, were divided into three variables representing human capital (education, experience-years of work, language skills), structural capital (presence of IT system in an organization, the number of procedures and processes) and relational capital (the number of cooperating organizations, the number of NGOs in the community, the level of trust in the manager).The research outcomes showed that different combinations of intellectual capital components led in practice to the same result; nevertheless, human capital was an indispensable element of the combination. ...
An attempt to combine the issue of food supply chains, the market of traditional products and food quality schemes was undertaken. The aim of the article was to indicate and discuss the most important factors influencing functioning of food supply chains in the context of food quality schemes existing in the European Union and on the domestic market. The following factors: food quality systems in force, added value in the entire food supply chains, requirements and nature of demand (consumer choices), challenges of the concept of sustainable development, collaboration and cooperation of the participants in the supply chain were discussed in the article. Attention was also paid to other elements (beyond the scope of this study) that are important in the development of food supply chains and in undertaking further research. ...
