Zeszyt: 2018, vol. 15 / I / 1
Celem pracy była ocena bakteriobójczych właściwości nanocząstek srebra w stosunku do bakterii Escherichia coli. Ponadto, wykonano analizę wrażliwości bakterii E. coli na powszechnie stosowane antybiotyki. W przeprowadzonych badaniach wykorzystano 51 szczepów izolowanych z odpadów komunalnych. Zastosowano wzrastające stężenia nanosrebra: 5, 10, 15, 30, 60 oraz 125 ppm. Kontrolą pozytywną był antybiotyk - ampicylina, negatywną - woda destylowana. Analizę lekooporności wykonano przy pomocy metody dyfuzyjno-krążkowej. Wraz ze wzrostem stężenia nanocząstek srebra, wzrastały ich właściwości antybakteryjne. Najmniejszym stężeniem hamującym wzrost niektórych izolatów było 5 ppm, natomiast najskuteczniejsze było stężenie 125 ppm. Analiza lekooporności wykazała, że antybiotykiem hamującym wzrost największej liczby szczepów E. coli była amikacyna. Ponadto, wykryto szczepy wielolekooporne stanowiące 22%. Nanosrebro posiada duży potencjał bakteriobójczy i może okazać się pomocne w rozwiązaniu problemu lekooporności. Jednak, zasadne jest prowadzenie dalszych badań oceniających wpływ toksyczności nanocząstek na środowisko i organizmy wyższe. ...
W artykule przedstawiono uwarunkowania prawne skłaniające do ograniczania emisji dwutlenku węgla w warunkach naszego kraju. Wykazano, że mimo niestabilnej i niesprzyjającej polityce finansowej inwestowanie w budowę lokalnych instalacji produkujących biogaz i przetwarzających go na energię elektryczną jest uzasadnione. Przedstawiono schemat technologiczny instalacji przystosowanej do przetwarzania gnojowicy, obornika bydlęcego i kukurydzy na biogaz. Wykazano, że pod względem surowcowym stado liczące ok. 1000 krów pozwala uruchomić i podtrzymać pod względem ilości niezbędnego surowca bioelektrownię o mocy 500 kW. W zestawieniach tabelarycznych przedstawiono dane dla takiej instalacji oraz dla instalacji o mocy dwukrotnie większej. Wskazano podstawowe kryteria doboru liczby zespołów prądotwórczych, typu napędu mechanicznego (silnika) dla zespołu prądotwórczego oraz samego generatora tak, aby źródła energii elektrycznej mogły pracować zarówno na sieć jak też w systemie wyspowym (wydzielonym). Wskazano na możliwość kompleksowego zagospodarowania całej wytworzonej w biogazowni energii cieplnej. ...
W opracowaniu zbadano ofertę turystyczną trzech wybranych, najpopularniejszych w Czechach uzdrowisk tj. Karlowych Warów (czes. Karlovy Vary, niem. Karlsbad), Mariańskich Łaźni (czes. Mariánské Lázně, niem. Marienbad) i Franciszkowych Łaźni (czes. Františkovy Lázně, niem. Franzensbad), określanych także mianem Lazurowego Wybrzeża Europy Środkowej. W kontekście układu komunikacyjnego zlokalizowane są one bardzo blisko siebie, nieopodal granicy z Niemcami. Ich oferta turystyczna jest niezwykle bogata i różnorodna. Każdy znajdzie coś dla siebie, zarówno kuracjusz, jak i szeroko pojmowany turysta, o każdej porze roku, o zróżnicowanej zasobności portfela, zwłaszcza ze względu na rozwiniętą wielofunkcyjność tych kurortów. Przeprowadzone analizy pozwoliły bliżej poznać badane uzdrowiska, porównać je i wyciągnąć stosowne wnioski. Należy dodać, iż te trzy miejscowości zabiegają o miejsce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO (legitymując się najcenniejszymi miejscami i obiektami w skali całego świata). Wartym podkreślenia jest fakt, iż są to najstarsze i prawdopodobnie najczęściej odwiedzane kurorty Europy Środkowej (od czasów rzymskich tj. od ponad 2000 lat wykorzystuje się występujące tu wody lecznicze, czego dowodem są licznie znajdowane w pobliżu źródeł monety rzymskie i celtyckie). Przeprowadzone badania w wymienionych ośrodkach uzdrowiskowych dały także odpowiedź, na pytania zawarte w postawionej tezie badawczej „Co jest przyczynkiem tak wspanialej kondycji tych uzdrowisk? Dzięki czemu mają ...
Duszniki-Zdrój to miasto położone w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej, przy granicy z Czechami. Przebiegająca przez miasto droga krajowa nr 8 zapewnia dogodną komunikację z regionem. Ważnymi są: bliskość większych miejscowości takich jak: Kłodzko, Wałbrzych, Wrocław; innych uzdrowisk jak: Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój, Lądek-Zdrój oraz posiadanie w granicach administracyjnych prężnie rozwijającego się ośrodka sportów zimowych Zieleniec. Wszystkie te czynniki generują dużą ilość turystów. Duszniki-Zdrój to atrakcyjne miasteczko, posiadające status uzdrowiska. Aktualnie pełnią rolę wielofunkcyjnego ośrodka turystycznego, a nie jak to wcześniej bywało jednofunkcyjnego ośrodka uzdrowiskowego. W artykule postawiono tezę badawczą „Czy możliwy i wskazany jest dalszy rozwój przestrzenny tego miasteczka uzdrowiskowego?". Głównym celem niniejszych badań była ocena rozwojowych możliwości przestrzennych tego ośrodka. Opracowano szczegółową inwentaryzację, określającą precyzyjnie sposób użytkowania terenu. W celu lepszego zrozumienia uwarunkowań lokalnych miasto podzielono na jednostki urbanistyczne, wyróżniając m.in. zespół śródmiejski, mieszkaniowy wielorodzinny, rekreacyjny i mieszany oraz zespoły mieszkaniowe jednorodzinne, rolne i leśne. Przeprowadzono analizy obejmujące najistotniejsze elementy, mające wpływające na przestrzenny rozwój ośrodka. Uwzględniono główne obiekty generujące przepływ ruchu turystycznego. Wytypowano obszary problemowe. Prześledzono rozwój zabudowy z podziałem na poszczególne okresy czasowe oraz wskazano obiekty i tereny o najwyższych walorach. Wyznaczono enklawy cenne przyrodniczo z uwagi na istniejące uwarunkowania środowiskowe, a dodatkowo zobrazowano stopień nachylenia stoków oraz ...
W pracy określono wpływ rozłogu - układu pól w stosunku do ośrodka gospodarczego na odległości i ponoszone nakłady w transporcie wewnętrznym. Analiz dokonano dla trzech wariantów W0 - układ aktualny, W1 - zbliżenie pól do ośrodka o 50%, W2 - ułożenie wszystkich pól wokół gospodarstwa. Odległości przejazdu wyniosły W0 - 1,11 km, W1 - 0,51 km (54,05% mniej do W0), W2 - 0,09 km (91,89% mniej do W0 i 82,23% mniej do W1. Analiza wpływu rozłogu pozwala stwierdzić, iż przy średnim czasie przejazdów w wariancie 0 (4,0 h) w wariancie 2 czas przejazdów zmniejszył się średnio do 0,31 h czyli jest 12,9 razy niższy. Z kolei koszty zużycia paliwa średnio dla badanych gospodarstw w zł*ha-1 kształtują się następująco: W0 - 120,27 zł, W1 - 65,25zł (45,74% mniej do W0), W2 -9,31 zł (992,25% mniej do W0 i 85,73% mniej do W1). Jednocześnie znaczny wpływ na ponoszone nakłady ma kierunek produkcji i związana z nim intensywność produkcji. ...
We wrześniu 2015 r. na skutek wejścia w życie tzw. „ustawy krajobrazowej" nastąpiła znacząca zmiana przepisów dotyczących planowania przestrzennego w Polsce. Jest ona związana przede wszystkim z koniecznością opracowania raz na 20 lat audytu krajobrazowego na poziomie regionalnym, który będzie dokumentem wpływającym na kształt m.in. studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz planów ochrony różnych form ochrony przyrody. Ma być odpowiedzią na postępującą degradację polskiego krajobrazu, a także sposobem implementacji zapisów Europejskiej Konwencji Krajobrazowej do polskiego prawa, po niemal 12 latach od momentu jej ratyfikowania. Jednym ze środków realizacji zapisów tego dokumentu, oprócz identyfikacji krajobrazów, jest także odnotowanie ich zmian w czasie wraz z określeniem przekształcających je sił i presji. W niniejszym artykule dokonano oceny realizacji wytycznych Europejskiej Konwencji Krajobrazowej w tym zakresie analizując projektowaną zawartość audytu krajobrazowego. Zaproponowano także metodę oceny wskaźnika zmienności krajobrazu, jako sposobu odnotowania poziomu zmian, jakie zaszły w krajobrazie oraz identyfikacji typów tych przekształceń. Za główny cel badań przyjęto ocenę możliwości wykorzystania przyjętej metodyki w audycie krajobrazowym. Oceny dokonano na przykładzie obszarów położonych w granicach Ślężańskiego Parku Krajobrazowego. Na bazie opracowanych map struktury krajobrazu dla lat 2004-2009-2014 określono poziom zmian, jakie zaszły w krajobrazie oraz wskazano podstawowe typy i podtypy ...
W ostatnich latach w Polsce obserwuje się wyraźny trend przekształcania zabudowy wiejskiej na domy letniskowe, nazywane drugimi domami. Drugie domy to domy lokalizowane na obszarach wiejskich. Są one wykorzystywane przede wszystkim w celach rekreacyjnych, głównie przez właścicieli i ich rodziny (Kowalczyk 1994). Powstawanie tego typu zabudowy jest wynikiem przekształceń funkcji obszarów wiejskich, zwłaszcza tam, gdzie zasoby przyrody nie są już wykorzystywane do celów rolniczych, lecz turystyczno- rekreacyjnych (Halfacree i Boyle 1998). Posiadanie drugiego domu jest wynikiem przemian społecznych związanych ze wzrostem zamożności społeczeństwa, zwiększeniem czasu wolnego i potrzebą wypoczynku na terenach atrakcyjnych przyrodniczo (Liszewski 1987, Liszewski 1991, Krysiak 2009). Rozwój drugich domów podnosi atrakcyjność terenów wiejskich, co przyciąga nowych mieszkańców zapobiegając depopulacji regionu, i podnosząc wpływy do lokalnego budżetu (Hidle i in. 2010, Adamiak 2012).W pracy przedstawiono wstępne wyniki badań wpływu drugich domów na różne aspekty funkcjonowania obszarów wiejskich w trzech wybranych gminach powiatu Hajnowskiego. Szczególną uwagę zwrócono na lokalizację drugich domów i ich powiązań z istniejącą zabudową podlaskiej wsi. Badania wykazały, że lokalizacja drugich domów w dużej mierze jest uzależniona od występowania walorów przyrodniczych. Właścicielami drugich domów są głównie spadkobiercy (60%) poprzednich właścicieli, dla tego większość (89%) drugich domów to stare budynki wiejskie, zlokalizowane w miejscu istniejących wcześniej ...
Rozwój obszarów wiejskich zmierza od lat w kierunku wielofunkcyjności, która traktowana jest jako remedium na niski poziom rozwoju oraz słabość polskiego rolnictwa. Realizacja założeń programowych zależy jednak od wielu czynników, podobnie jak tempo i kierunki zmian, które różnicują poszczególne obszary Polski. Intensyfikacja zmian następuje w strefie oddziaływania dużych miast, gdzie w znacznej mierze, wkraczają pozarolnicze funkcje gospodarcze oraz zabudowa mieszkaniowa o charakterze wybitnie miejskim. Celem pracy jest porównanie i ocena zmian dokonujących się w gminach podmiejskich Wrocławia, pod kątem ich wielofunkcyjności. Zastosowano metodę wskaźnikową, umożliwiającą porównanie wartości wskaźników w czasie i przestrzeni dziewięciu gmin podwrocławskich. Źródło danych stanowią zasoby GUS, analizy obejmują lata 1995 - 2015. Badania podzielono na aspekty: demograficzny, przestrzenny i gospodarczy. Wszystkie analizowane gminy charakteryzują sie znaczną dynamiką przeobrażeń. Zauważono, że występują podobne tendencje zmian, jednak ich zakres i tempo są zróżnicowane. Sektor przemysłowy jest silnie rozwinięty w badanych gminach, a dynamiczny przyrost wszystkich analizowanych wielkości znamionuje zachodzące procesy rozwoju społeczno -gospodarczego. Gminy zlokalizowane wokół Wrocławia posiadają silny potencjał rozwojowy w kierunku wielofunkcyjności. Koncentracją impulsów do rozwoju wielofunkcyjnego wyróżniają się spośród analizowanych zwłaszcza gminy: Kobierzyce, Siechnice, Czernica i Długołęka. ...
Polska jest największym producentem jabłek w Europie. Opady atmosferyczne są podstawowym źródłem wody dla roślin. Klimat Polski charakteryzuje przestrzenna i czasowa zmienność, co utrudnia szacowanie potrzeb nawodnieniowych roślin oraz prognozowanie bilansu wodnego. Celem podjętych badań była ocena potrzeb wodnych jabłoni oraz wysokości opadów efektywnych co pozwoli na określenie potrzeb nawadniania. Dane pomiarowe obejmowały okresy wegetacyjne od V do IX za lata 2011 - 2016. Analizując dane średnie dla lat i lokalizacji badań stwierdzono, że w naszych warunkach klimatyczny bilans wodny (KBW) tylko w czerwcu dokładnie odzwierciedla bilans potrzeb wodnych jabłoni. W maju wartości KBW są wyraźnie zawyżone w odniesieniu do bilansu potrzeb wodnych jabłoni (BPW-jabłoni), a w VII, VIII i IX zaniżone. ...
Na potoku Trzebuńka w miejscowości Stróża podjęto i zrealizowano projekt polegający na obniżeniu o 4.0 m i rewitalizacji istniejącej zapory przeciwrumowiskowej, przebudowując jej konstrukcję poniżej tworząc bystrza z głazów osadzonych w konstrukcji betonowej (tzw. „grouted rock"). Całość konstrukcji tworząca 12 małych zbiorniczków na wodę stanowi obecnie rodzaj przepławki dla ryb. W artykule przedstawiono wstępne wyniki analizy przebiegu procesów korytowych na potoku Trzebuńka powyżej przebudowanej zapory. W literaturze światowej opisane są lokalne przypadki zlikwidowanych lub obniżonych i przebudowanych wielu zapór różnej wielkości. Wciąż brakuje jednak odpowiedzi na wiele pytań dotyczących reakcji koryta na taką interwencję. Dyskutowany jest problem tempa przemieszczenia materiału zdeponowanego w zbiorniku i konsekwencji obniżenia bazy erozyjnej dla odcinka koryta powyżej zapory. Po dwóch latach od przebudowy zapory i uwolnieniu rumowiska z czaszy zbiornika, przeobrażenia nowo ukształtowanego koryta powyżej nowej konstrukcji mają przebieg dynamiczny. Wyniki pomiarów koryta Trzebuńki na odcinku o długości 180.0 m powyżej nowej zapory wskazują na zdecydowane migracje boczne koryta (erozja boczna). Dopiero powyżej 200.0 m od korony nowej konstrukcji koryto wykazuje stabilność. ...
Artykuł stanowi część pierwszą rozważań naukowych, dotyczących zmian zachodzących w zagospodarowaniu terenów zurbanizowanych i niezurbanizowanych w gminach województwa warmińsko-mazurskiego, na terenie których funkcjonowały państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej (ppgr-y). Celem badań było wskazanie wpływu zmian zachodzących w wybranych gminach na jakość życia społeczności lokalnych. Szczególna uwagę poświęcono społeczności popegeerowskiej. W badaniu wykorzystano dane pochodzące z raportów ANR, Urzędów Gmin. Przeprowadzono również wywiady z mieszkańcami i przedstawicielami samorządów wybranych gmin a także badania ankietowe z sołtysami. Dokonana diagnoza i analiza konsekwencji społecznych i gospodarczych przekształceń własnościowych przeprowadzonych w sektorze rolnictwa przez ANR pozwoliła na ocenę i porównanie zmian zachodzących w miejscowościami popegeerowskich i niepopegeerowskich oraz ocenę ich skutków dla mieszkańców badanych gmin. ...
W 2015 r. w kolejnej zmianie Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadzono zapis o konieczności dokonania bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę. Jednym z elementów bilansowania jest oszacowanie chłonności dwóch rodzajów obszarów: pierwsze o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno -przestrzennej, drugie to obszary przeznaczone w planach miejscowych pod zabudowę. Chłonność rozumiana jest, jako możliwość lokalizowania na tych obszarach nowej zabudowy. Podejście takie sprowadza omawiany aspekt do skali lokalnej. W artykule zaproponowano nowatorskie ujęcie problematyki chłonności terenów w skali subregionalnej - obszarów funkcjonalnych miejskich ośrodków wojewódzkich. Przyjęto tezę, że efektywne zarządzanie rozwojem tych obszarów wymusza ujęcie problematyki chłonności w skali ponad lokalnej. Celem pracy jest przedstawienie metody (opartej o zestaw wskaźników) służącej do skonstruowania wstępnych charakterystyk gmin wchodzących w skład obszaru funkcjonalnego, jako podstawa do oszacowania chłonności poszczególnych terenów. Podejście takie pozwala na zbilansowanie zasobów przestrzennych terenów o różnych funkcjach w skali całego obszaru funkcjonalnego, ochronę obszarów cennych pod względem przyrodniczym przed nadmierną antropopresją, ochronę i zachowanie terenów otwartych, ograniczenie kosztów rozbudowy infrastruktury technicznej, intensyfikację zabudowy zamiast jej rozpraszania na dużym obszarze.Oszacowanie potencjalnej chłonności obszaru funkcjonalnego z wykorzystaniem zasobów statystyki publicznej ułatwia zadanie oraz daje możliwość porównania uzyskanych wyników w czasie i przestrzeni. Zaproponowana metoda wskaźnikowania może być przydatna przy ...
Opracowanie stanowi część drugą rozważań naukowych dotyczących zmian zachodzących w obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego, na terenie których funkcjonowały państwowe gospodarstwa rolne. W artykule stanowiącym kontynuację części pierwszej przedstawiono próbę autorskich rozwiązań w zakresie rehabilitacji obszarów zdegradowanych po byłych fermach hodowlanych. W każdym z wybranych obiektów zidentyfikowano inny rodzaj konfliktu wynikający z występowania obszarów zdegradowanych (społeczny, przestrzenny i środowiskowy). W trakcie prowadzonych badań opracowano metodę polegającą na połączeniu zastosowania instrumentów planistycznych, oraz instrumentów finansowych (rekompensaty), które możliwe są do zastosowania w momencie sprzedaży nieruchomości przez Skarb Państwa. Zastosowane w badaniach autorskie podejście dotyczące rehabilitacji obszarów zdegradowanych wynika zarówno z doświadczeń praktycznych związanych z prowadzonymi pracami planistycznymi (urbanistyka), jak również prac teoretycznych z zakresu finansowych skutków przekształceń przestrzennych. ...
Zgodnie z kierunkiem zintegrowanego podejścia terytorialnego (integrated territorial approach) miejskie obszary funkcjonalne ośrodków wojewódzkich wymagają prowadzenia spójniej, całościowej i skoordynowanej polityki rozwoju. Obecnie w Polsce brakuje uregulowań prawno- organizacyjnych rozwiązujących kwestię zarządzania wielopoziomowego. W takiej sytuacji rolę koordynacyjną przypisać można planowaniu przestrzennemu w skali regionalnej i subregionalnej. Jednym z jego elementów jest ocena realnej chłonności terenów przeznaczonych pod zabudowę. W artykule przedstawiono metodę analiz będących podstawą do szacowania chłonności terenów w miejskim obszarze funkcjonalnym Wrocławia. Analizami objęto 25 gmin wiejskich i miejsko - wiejskich oraz jako obszary odniesienia gminy miejskie Oława, Oleśnica i rdzeń obszaru, jakim jest Wrocław. Przyjęto założenie, że w analizach wykorzystane zostaną ogólnodostępne dane statystyczne i na tej podstawie zaproponowano zestaw wskaźników, w podziale na przestrzenne, demograficzne i środowiskowe. Zakres analiz obejmuje lata 1995, 2005 i 2015.Celem pracy jest charakterystyka obszaru funkcjonalnego Wrocławia pod kątem jego potencjalnej chłonności oraz porównanie uzyskanych wyników w czasie i przestrzeni. Zaproponowana metoda bilansowania może być przydatna do wyznaczania racjonalnych kierunków planowania i zagospodarowania przestrzennego na szczeblu lokalnym i subregionalnym. ...
Pole powierzchni użytkowej jest istotnym atrybutem przestrzennym budynków i lokali. Zakres wykorzystania tej informacji jest bardzo szeroki. Powierzchnia użytkowa powinna być zatem wyznaczana w sposób wiarygodny i możliwe jednoznaczny. Ważnym czynnikiem decydującym o poprawnym jej obliczeniu jest przyjęcie odpowiedniej metodologii obmiaru.Niniejszy artykuł stanowi kontynuację podjętych przez autorów rozważań dotyczących problematyki określania pola powierzchni użytkowej. Omówione, a następnie porównane zostają zasady obmiaru wskazane w obowiązujących przepisach prawa oraz stosownych Polskich Normach. Przeprowadzone rozważania poparto przykładami praktycznymi. Odwołano się także do orzecznictwa sądów administracyjnych. Wskazano wątpliwości, które najczęściej pojawiają się podczas wykonywania obmiaru powierzchni użytkowej. Przeanalizowano również problem dobrowolności stosowania Polskich Norm. ...
