Zeszyt: 2015, vol. 12 / I / 1 (Mar 2015)
W artykule przedstawiono ocenę zmienności granulacji rumowiska rzecznego na długości rzeki Przemszy i jej głównych dopływów w powiązaniu z zaobserwowanymi w niej zakłóceniami wywołanymi działalnością hydrotechniczną w korycie cieku. Skład granulometryczny rumowiska rzecznego zależy od stanu równowagi hydrodynamicznej i od wielkości przepływu wody w korycie. W korytach z dnem stabilnym wielkość ziaren rumowiska regularnie maleje z biegiem cieku licząc od źródła do ujścia. W ciekach, na których występują odcinki zmienione antropogenicznie, przebieg zmienności składu uziarnienia rumowiska może być nieregularny na długości. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów i obliczeń jakie wykonano w profilach wodowskazowych: Łysa Góra, Będzin, Sosnowiec, Jęzor, Chełmek na Przemszy, w profilach Golczowice, Okradzionów, Sławków, Maczki, Niwka na Białej Przemszy oraz w profilach Brynica, Kozłowa Góra (w cofce zbiornika Kozłowa Góra i poniżej zapory), Szambelnia na Brynicy. Wyniki badań wykazały, że we wszystkich profilach badawczych Przemszy i jej dopływów zmienność średnic charakterystycznych d10 jest znikoma, natomiast średnice d50 oraz d90 charakteryzuje znaczne zróżnicowanie na długości badanych cieków. Na Brynicy, gdzie zlokalizowany jest zbiornik zaporowy Kozłowa Góra obserwuje się zakłócenie naturalnego procesu stopniowego zmniejszania się ziaren na długości rzeki. Na odcinkach badanych rzek (Przemsza, Biała Przemsza), w których ma miejsce dostawa rumowiska niesionego przez ich dopływy, obserwuje się wzrost ...
Badania przeprowadzono w latach 2007-2009. Doświadczenie założono w czterech powtórzeniach w układzie split-plot. Badano wpływ stosowania czarnych ściółek syntetycznych (folia polietylenowa, włóknina polipropylenowa i tkanina polipropylenowa) na plonowanie, długość owoców, grubość perykarpu oraz zawartość wybranych składników odżywczych w owocach dwóch odmian papryki słodkiej: ‘Denis F1' i ‘King Arthur F1'. Rozsadę papryki na miejsce stałe wysadzano w połowie czerwca, w rozstawie 50 x 50 cm. Stwierdzono, że plonowanie papryki zależało od przebiegu warunków pogodowych i było zróżnicowanie w latach prowadzenia badań. Największe plony owoców zebrano z odmiany ‘Denis F1' uprawianej na glebie ściółkowanej czarną folią polietylenową. Najdłuższe owoce zebrano z roślin ściółkowanych włókniną polipropylenową. Najgrubszy perykarp miały owoce odmiany ‘King Arthur F1', którą uprawiano po zastosowaniu ściółkowana folią polietylenową. Ściółkowanie gleby sprzyjało gromadzeniu w owocach papryki kwasu L-askorbinowego oraz cukrów ogółem i redukujących. Wykazano, że ściółkowanie gleby przyczyniło się do obniżenia zawartości suchej masy w owocach badanych odmian papryki słodkiej ...
W artykule przeprowadzono analizę przebiegu zmian wilgotności gleby wynikających ze zmian intensywności opadów burzowych oraz przebiegu procesu kształtowania się suszy glebowej. Obliczenia przeprowadzono za pomocą uproszczonego modelu infiltracji nieustalonej - tzw. modelu tłokowego. Jest on dogodny szczególnie do symulacji zmian wilgotności gleb i przebiegu infiltracji do płytkich wód gruntowych. Na przykładzie konkretnego gruntu przedstawiono analizę wpływu czasu trwania opadu o zadanej wysokości dobowej na uwilgotnienie gleby, wielkość spływu powierzchniowego i intensywność zasilania wód gruntowych. W oparciu o wyniki tej analizy przedyskutowano oddziaływanie zmian klimatu, przejawiających się wzrostem częstotliwości występowania opadów o zadanych natężeniach. Drugi przykład przedstawia obliczenie przebiegu zmian wilgotności gleby w okresie bezopadowym, uwzględniające zachodzące równocześnie zmiany intensywności transpiracji. Pozwoliło to na ocenę wpływu suszy na stan ekosystemów wilgociolubnych, występujących na glebach bielicowych ...
Bory Tucholskie to przede wszystkim duże połacie zadrzewień. Wokół wsi istnieją tu jednak również fragmenty otwartego krajobrazu. Od dawna obserwuje się w ich obrębie zmiany użytkowania gruntów, polegające głównie na zalesianiu kolejnych powierzchni. W dłuższej perspektywie czasowej może to doprowadzić radykalnych zmian krajobrazu.W pracy prześledzono kierunki i intensywność zmian pokrycia terenu w obrębie polany śliwickiej w Borach Tucholskich w ciągu ostatnich 136 lat (1874, 1985 i 2010 rok). Określono też podatność na zmianę sposobu użytkowania różnych użytków rolnych: pól uprawnych i łąk. Zmiany pokrycia terenu polegają głównie na zwiększaniu się udziału powierzchni zadrzewionych. Procesowi temu podlegały głównie odłogowane pola, podczas gdy zdecydowana większość łąk nadal jest użytkowana. Zmniejszenie powierzchni pól i łąk w stosunku do stanu wyjściowego wyniósł odpowiednio 56% i 17%, przy czym łąki zaczęły „kurczyć się" w ostatnim czasie, a pola zarówno przed jak i po 1985 roku. Przekształcane powierzchnie ulegają fragmentacji, co może doprowadzić do zaniku otwartego krajobrazu.Rozdrobnieniu uległy na analizowanym obszarze głównie pola. Istniejące początkowo duże płaty w liczbie 68, podzieliły się na 185 do roku 1985, a w późniejszym okresie część z nich zanikła. W przypadku łąk w zmiany dotyczyły ostatnich dziesięcioleci, wtedy to wyraźnie ubyło odizolowanych, niewielkich powierzchni. Pofragmentowane pola zalesiano intensywnie zarówno w ...
Dokonano analizy zmienności położenia dna koryt rzecznych w czasie w wybranych trzech profilach wodowskazowych: Rakowie, Staszowie i Połańcu na rzece Czarnej, w długim, ponad 50-letnim okresie czasu, w powiązaniu ze stwierdzoną działalno¬ścią antropogeniczną w korycie cieku. Ponadto przeprowadzono analizę składu granulometrycznego rumowiska kształtującego badane przekroje korytowe w celu rozpoznania struktury koryta cieku, a także określenia intensywności przemieszczania się rumowiska. Czarna jest lewobrzeżnym dopływem Wisły, na znacznej długości jest rzeką przeobrażoną w wyniku regulacji technicznej, a w 36+000 km jej biegu zbudowany został zbiornik zaporowy Chańcza. Ujście Czarnej do Wisły położone jest w okolicy Połańca. Poprzez zmiany koryta rzeki w układzie pionowym i poziomym dążą do wykształcenia nowego profilu równowagi hydrodynamicznej w zaburzonych warunkach systemu fluwialnego. Jak wykazują obserwacje koryt badanego cieku, zwykle tempo tych zmian jest bardzo szybkie tuż po wystąpieniu zaburzenia, po czym w czasie ulega osłabieniu, a koryto osiąga ponownie równowagę hydrodynamiczną (np. w Połańcu). Ważną rolę w procesie kształtowania koryta rzeki odgrywa też proces erozji brzegów, w wyniku którego koryto zasilane jest materiałem o grubszej frakcji w stosunku do frakcji rumowiska, w którym utworzone jest dno rzeki. W korytach, gdzie ten proces ma miejsce obserwuje się agradację dna. Z obserwacji zmienności średnic charakterystycznych na długości Czarnej ...
Przedstawiono wyniki badań dotyczących infrastruktury transportowej (liniowej i punktowej badanych gospodarstw w kontekście wieku rolnika. W miarę wzrostu wieku rolnika maleje powierzchnia gospodarstwa wyrażona ilością ha UR od 35,63 do 20,34 ha UR. Wyposażenie w środki transportowe w sztukach na gospodarstwo , przy średniej 2,23 waha się od 2,23 (najniższy wiek) do 1,95 (wiek najwyższy). Fakt ten w połączeniu z wielkością gospodarstwa może świadczyć o wyższej efektywności pracy - wynikającej z doboru właściwych środków i lepszej organizacji ich pracy, lub o większym korzystaniu z usług transportowych. W transporcie wewnętrznym, przy średniej odległości 2,91 wyraźnie w miarę wzrostu wieku rolnika występuje tendencja korzystna tendencja zniżkowa. Przy znacznej odległości średniej w transporcie zewnętrznym 15,25 km w miarę wzrostu wieku rolnika następuje wyraźne jej zmniejszenie. Znamienny jest fakt zróżnicowania wielkości działek, średnio i we wszystkich wydzielonych grupach (od 0,09 do 14,00 ha). Wymiary podwórka umożliwiające bezkolizyjne manewrowanie danym rodzajem środka wskazują, iż w około 30% gospodarstw można dokonywać bezkolizyjnych manewrów zawracania - najkorzystniejsza sytuacja w tym zakresie występuje w grupie B. Kolejne elementy infrastruktury, jak szerokość wjazdu oraz nośność przepustu nie stanowią ograniczeń w możliwości zastosowania nowoczesnych środków transportowych ...
Celem pracy jest analiza sprawności działania systemu wentylacji grawitacyjnej w stajni użytkowej oraz wskazanie możliwości poprawy jej działania. Badania przeprowadzono w miejscowości Glinik Zaborowski, w okresie zimowym. Zakres badań obejmował pomiary i obserwacje ruchu powietrza przy otwartych i zamkniętych oknach i wrotach.Na podstawie analizy wyników oraz obserwacji stwierdzono, że sprawność działania wentylacji była bardzo niska. Średnie wartości prędkości przepływu powietrza wynosiły od 0,06 m•s-1 do 0,12 m•s-1. Uzyskane wyniki były niższe od minimalnych zalecanych wartości dla stajni. Głównymi powodami zbyt niskich prędkości powietrza w obiekcie była niekorzystna lokalizacja obiektu oraz błędne rozwiązania konstrukcyjne, wśród których najważniejszymi były brak otworów nawiewnych oraz nieprawidłowy kierunek otwierania okien ...
Nawadnianie w produkcji roślin ozdobnych jest jednym z kluczowych czynników gwarantujących prawidłowy wzrost roślin, ich wysoką jakość i zdrowotność. Woda w produkcji roślin dzielona jest na dwa rodzaje: wodę potrzebną do nawadniania, której źródłem są strumienie, studnie, wodociągi. Drugim rodzajem jest woda pochodząca z opadów i nawadniania, której nadmiar trzeba często odprowadzać. Celem przeprowadzonych analiz na przykładzie dwóch modelowych gospodarstw było pokazanie możliwości retencjonowania wody opadowej i wykorzystania jej do nawadniania uprawianych roślin. Do badań wytypowano dwa nowoczesne gospodarstwa z produkcją roślin ozdobnych. Jedno w okolicach Wielunia z przewagą upraw kontenerowych (16ha) drugie w okolicach Bydgoszczy z przewagą upraw pod osłonami (3,9ha). Gospodarstwa przystosowane są do retencjonowania wody opadowej z powierzchni infrastruktury budowlanej i drogowej. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji ustalono, że roczne zapotrzebowanie do nawadniania 1ha upraw kontenerowych przy wydatku jednorazowym od 21 do 22,5 m3 wynosi od 2268 do 2430m3 wody. Upraw pod osłonami przy wydatku jednorazowym od 11,1 do 12,4 wynosi 1451,1 do 1798 m3. W badanych gospodarstwach zgromadzono 23,5 tys. m3 wody - przy rocznych opadach w lokalizacji koło Wielunia 616,8mm i 25,0 tys. m3 wody przy rocznych opadach 547,2mm w lokalizacji koło Bydgoszczy. Ilość zgromadzonej wody pozwoliła na całkowite pokrycie zapotrzebowania na wodę do nawadniania w ...
Jednymi z najczęściej występujących odpadów niebezpiecznych na terenach wiejskich w Polsce są wyroby zawierające azbest. Głównym celem pracy było wykonanie inwentaryzacji azbestowych pokryć dachowych w wybranym sołectwie Polski południowej. Do analiz wybrano sołectwo Skoczyki w gminie Lipnica Wielka. W przeprowadzonej inwentaryzacji (listopad 2014 r.) uwzględniono rodzaj azbestu, stopień pilności jego usunięcia oraz powierzchnię i/lub masę. Ponadto celem pracy było określenie postępu w usuwaniu wyrobów azbestowych w tym sołectwie w relacji do danych z roku 2011. Wyniki badań porównano z tempem usuwania azbestu z sołectwa Gołaczewy w gminie Wolbrom. W pracy obliczono również całkowity koszt demontażu, transportu oraz unieszkodliwienia azbestowych pokryć dachowych z analizowanych wsi na najbliższym składowisku odpadów niebezpiecznych (zgodnie z „zasadą bliskości"). W wyniku inwentaryzacji stwierdzono, że liczba gospodarstw z azbestowymi pokryciami dachowymi zmniejszyła się o 21% w sołectwie Skoczyki oraz o 35% w sołectwie Gołaczewy. Na zinwentaryzowanym obszarze najczęściej spotykanym typem azbestowego pokrycia dachowego była płyta falista. Koszt usunięcia odpadów azbestowych z terenu sołectwa Skoczyki wynosi: 400 tys. zł, zaś z sołectwa Gołaczewy około 150 tys. zł. Na podstawie analiz stwierdzono, że na terenie badanych sołectw wciąż znajdują się wyroby zawierające azbest, sklasyfikowane do I stopnia pilności ich usunięcia, co oznacza, że powinny być one unieszkodliwione bezzwłocznie ...
Przedmiotem artykułu jest analiza oraz porównanie sytuacji osadniczej i infrastrukturalnej gmin miejskich i wiejskich powiatu jeleniogórskiego w latach 2008-2012. W badaniach zastosowano wskaźniki gęstości-dostępności infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, gęstości zaludnienia gminy, gęstości zaludnienia terenów zabudowy mieszkaniowej, udział terenów zabudowy mieszkaniowej w powierzchni gminy ogółem. Analizowane dane dotyczą gmin, bez wyszczególnienia miejscowości. Uzyskane wyniki zostały wykorzystane do wykonania dendrytu podobieństwa gmin w 2012 r., który pokazał podobieństwo gmin miejskich i wiejskich oraz pozwolił na wykrycie gmin odstających.Badanie wykazało podobieństwo trzech spośród czterech gmin miejskich (Karpacz, Kowary, Piechowice) oraz podobieństwo pięciu gmin wiejskich i jednej gminy miejskiej (Janowice Wielkie, Jeżów Sudecki, Mysłakowice, Podgórzyn, Stara Kamienica, Szklarska Poręba). Najbardziej odstające gminy pod względem sytuacji osadniczej i infrastrukturalnej to gmina miejska Kowary oraz gmina wiejska Stara Kamienica ...
Dokonano analizy zmienności położenia dna koryt rzecznych w czasie w wybranych trzech profilach wodowskazowych: w Stróży na Rabie oraz w Żywcu i Oświęcimiu na Sole, w długim, ponad 100-letnim okresie czasu. Skupiono się na analizie utrzymania biegu rzeki w wybranych przekrojach badawczych w czasie. Jak wykazują badania, charakter biegu rzeki może zmieniać się przestrzennie i czasowo z różną intensywnością. W okresie 50-100 letnim zmiany te mogą być nieznaczne, ale może też nastąpić trwała zmiana kierunku rozwoju koryta. W artykule przedstawiono tendencje zmian położenia w czasie koryt wybranych górskich dopływów górnej Wisły na podstawie analizy zmienności stanów niskich rocznych w wieloleciu. Podano przyczyny zaobserwowanych zmian korytowych, które spowodowane były regulacją polegającą na skróceniu biegu rzeki i zawężenia koryta lub nadmierną eksploatacją istniejących aluwiów rzecznych. Przedstawiony w artykule sposób oceny zmienności koryt rzecznych w długim okresie czasu może stanowić wstęp do dalszych badań nad kierunkami rozwoju koryt i dolin rzecznych w aspekcie ich przyszłego zagospodarowania ...
W pracy przedstawiono możliwości uprawy roślin energetycznych oraz przewidywane efekty ekologiczne oraz ekonomiczne. Podkreślono potencjał tkwiący w infrastrukturze wsi polskiej - niewykorzystane budynki gospodarcze, wyłączone z produkcji rolnej tereny, nieza-gospodarowane plony uboczne oraz niewykorzystana siła robocza. Wymieniono rośliny które mogą być przeznaczone na cele energetyczne oraz kierunki ich wykorzystania. Zasygnalizo-wane zostały potencjalne korzyści wynikające z wykorzystania ścieków w nawadnianiu upraw roślin energetycznych oraz istniejące utrudnienia. Opisywane kierunki rozwoju wsi wymagają zaangażowania społeczności lokalnych, organizacji samorządowych oraz środków finansowych ...
Celem pracy było określenie potencjału wytworzonego biogazu podczas fermentacji metanowej z ścieków surowych wybranego browaru. Ilość biogazu wyznaczono na podstawie ładunku chemicznego zapotrzebowania na tlen (ChZT) w ściekach surowych po mechanicz-nym oczyszczeniu. Wyniki badań w pracy zostały opracowana na podstawie danych udostępnionych przez browar. Na podstawie ilości produkowanych ścieków surowych wyznaczono dobową zawartości ChZT, a także dobową produkcji biogazu. Obliczenia pozwoliły uzyskać wynik całkowitej energii zawartej w paliwie oraz moc nominalną generatora prądotwórczego w układzie kogeneracyjnym ...
