Zeszyt: 2007, vol. 4 / 2

Prof. dr hab. inż. Antoni T. Miler

Dr hab. inż. prof. nadzw. Andrzej Czerniak

Dr inż. Sylwester Grajewski

Dr hab. inż. Bogusław Kamiński

Dr inż. Bernard Okoński

Mokradła Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Rychtalskie – stan obecny i perspektywy zmian

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wyników kilkuletnich kompleksowych badań terenowych (hydrologicznych, chemicznych i geotechnicznych) na obszarach mokradłowych Leśnego Kompleksu Promocyjnego (LKP) Lasy Rychtalskie w celu charakterystyki stanu obecnego, prognozy zmian oraz wskazania zagrożeń stabilności tych obszarów. Leśne Kompleksy Promocyjne są obszarami funkcjonalnymi w szczególności o znaczeniu ekologicznym, edukacyjnym i społecznym. LKP „Lasy Rychtalskie” swoją nazwę przyjął od lasów położonych na terenie obrębu Rychtal Nadleśnictwa Syców. Lasy tego obrębu słyną z ekotypu sosny zwyczajnej, o niepowtarzalnych walorach genetycznych, potwierdzonych w badaniach naukowych. Badania terenowe prowadzono na terenach mokradłowych LKP Lasy Rychtalskie. Do badań szczegółowych wybrano 3 powierzchnie doświadczalne, mikrozlewnie oraz 6 transektów poprzecznych do dróg leśnych położonych albo w ramach ww. zlewni, albo w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Wytypowane mikrozlewnie są tak usytuowane, iż leża w całości na terenach mokradłowych. Na powierzchniach doświadczalnych zainstalowano 51 studzienek do pomiarów wód gruntowych oraz 3 przelewy Thomsona na ciekach. Ze wszystkich odwiertów pobrano próbki gleb do standardowych badan laboratoryjnych własności mechanicznych, fizycznych i chemicznych oraz fizyko-wodnych. Obszary mokradłowe w tym kompleksie charakteryzują się bardzo dużymi zdolnościami retencyjnymi. Odpływ roczny jest stosunkowo niewielki, ok. 4% sumy opadów rocznych i występuje tylko w półroczu zimowym i w maju. Na podstawie uzyskanych wyników można wnioskować, że model Nasha ...

Dr inż. Bogusław Michalec

Wpływ zbiornika bocznego na redukcję intensywności zamulania zbiornika głównego

Małe zbiorniki wodne ulegają szybkiemu zamuleniu, a określenie czasu ich zamulania jest zadaniem trudnym. W pracy przedstawiono możliwość wykonania prognozy zamulania małego zbiornika wodnego na podstawie danych z pomiarów wielkości zamulania z okresu 1969–1983 i 1999–2006. Badaniami objęto dwa zbiorniki w Zesławicach, tj. zbiornik główny przed i po odmuleniu oraz zbiornik boczny, który oddano do eksploatacji po odmuleniu zbiornika głównego. Celem pracy jest określenie wpływu zbiornika bocznego na zmniejszenie intensywności zamulania zbiornika głównego. Obliczono czas, po upływie którego zbiorniki zostaną zamulone w 80%. Prognozę zamulania zbiornika wodnego wykonano według formuły Gončarova. Na podstawie wykonanych pomiarów wielkości zamulania w kolejnych latach określono wielkość odkładów rumowiska po pierwszym roku eksploatacji. Wykazano, że zbiornik boczny, przechwytując część dopływającego rumowiska, przyczynia się do zmniejszenia zamulania zbiornika głównego. W wyniku wybudowania zbiornika bocznego, zatrzymującego część rumowiska dopływającego do zbiorników, zamulenie zbiornika głównego, wynoszące 80%, zostanie osiągnięte po 66 latach, a zbiornika bocznego – po 138 latach. Uzyskanie wydłużonego czasu eksploatacji, w wyniku współpracy dwóch zbiorników zasilanych wodami ze wspólnego węzła wodnego, powoduje w konsekwencji zatrzymywanie większej ilości rumowiska w dwóch zbiornikach niż w głównym przed odmuleniem, w porównywalnie w takim samym okresie eksploatacji. ...

Dr inż. Barbara Lech-Turaj

Mgr inż. Andrzej Szłapa

Kierunki przemian w rolnictwie na obszarach wiejskich województwa Małopolskiego

Województwo małopolskie jest regionem pod wieloma względami wyjątkowym, posiadającym ogromne znaczenie dla właściwego funkcjonowania zarówno życia gospodarczego i społecznego jak i środowiska przyrodniczego Polski. Integracja Polski z Unia Europejska stworzyła ogromną, niepowtarzalną szansę na stosunkowo szybką poprawę sytuacji ekonomicznej ludności obszarów wiejskich, a przede wszystkim na uregulowanie procesów związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzebą ochrony zasobów wodnych i biocenoz naturalnych, zakłóconych lub zdegradowanych w wyniku zbyt intensywnego rozwoju rolnictwa na tych obszarach w przeszłości. Polityka rolna Unii pozwala obecnie pozyskać na te cele wystarczająco duże środki z funduszy unijnych. Warunkiem jest zastosowanie wielu kompleksowych zabiegów urządzeniowo-rolnych i działań rolnośrodowiskowych realizowanych na duża skalę przez rolników regionu. Na wielu jego obszarach działalność produkcyjna gospodarstw rolnych powinna być połączona z działalnością ochronną i konserwatorską. Rolnictwo czysto produkcyjne województwa powinno w najbliższych latach przekształcić się w rolnictwo wielofunkcyjne. Autorzy uważają, że ze względu na szczególne walory przyrodnicze, lecznicze, wypoczynkowe i kulturowe terenów górskich i wyżynnych Małopolski i ich znaczenie dla gospodarki i bezpieczeństwa przeciwpowodziowego kraju, trzy województwa (małopolskie, podkarpackie i śląskie) powinny zostać objęte specjalnym, odrębnym programem operacyjnym zabezpieczającym środki finansowe na racjonalną, kompleksową przebudowę struktur użytkowych terenów wiejskich. ...

Dr Ewa Pałka

Główne kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów chronionych na przykładzie miasta i gminy Chęciny

Podstawowym celem opracowania jest próba oceny wybranych elementów środowiska przyrodniczego i społeczno-gospodarczego gminy Chęciny oraz wskazanie głównych kierunków rozwoju społeczno-gospodarczego badanego obszaru. Gmina zaliczana jest w województwie świętokrzyskim do obszarów o najsłabszych warunkach przyrodniczych rozwoju rolnictwa, a jednocześnie charakteryzuje się wysokim stopniem urbanizacji i uprzemysłowienia. Gminę Chęciny można traktować jako obszar modelowy, ponieważ jej powierzchnia w 85% należy do Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego oraz jego otuliny. Zatem jej rozwój gospodarczy winien być podporządkowany wymogom środowiskowym. ...

Dr hab. inż. Prof UR Stefan Satora

Studnie wiercone i wody artezyjskie północnej części województwa małopolskiego

W opracowaniu przedstawiono charakterystykę studni wierconych oraz ujętych nimi wód artezyjskich występujących w utworach czwartorzędowych, mioceńskich, kredowych, jurajskich, triasowych oraz karbońskich na terenie pozakarpackiej części województwa małopolskiego. Teren badań obejmuje środkową i północną część województwa małopolskiego na której zlokalizowane są takie jednostki morfologiczne i tektoniczne jak kotlina oświęcimska i sandomierska (zapadlisko przedkarpackie), niecka miechowska (nidziańska), wyżyna (monoklina) śląsko-krakowska i wyżyna (zapadlisko) górnośląska. Wody artezyjskie ujęte na omawianym terenie 116 studniami wierconymi o głębokości od 14,5 (czwartorzęd) do 1923,5 m (miocen) i wydajności jednostkowej od 0,001 (jura) do 375,0 (trias) m3·h-1·m-1 charakteryzują się ciśnieniami artezyjskimi od 2,0 do 702,1 m H2O oraz użytecznymi od 0,1 do 18,5 m H2O. Wydajność jednostkowa studni czwartorzędowych waha się w zakresie od 0,54 do 7,06 m3·h-1·m-1, mioceńskich 0,01–10,38 m3·h-1·m-1, kredowych 0,03-52,94 m3·h-1·m-1, jurajskich 0,001–14,8 m3·h-1·m-1, triasowych 9,35–375,0 m3·h-1·m-1, a karbońskich 2,99 m3·h-1·m-1. Najwyższe wydajności jednostkowe związane są z utworami triasowymi, a najniższe z czwartorzędowymi. Na omawianym obszarze największa liczba studni wynosząca 43 (36,8% ogółu) charakteryzuje się ciśnieniem artezyjskim w przedziale 10,0–50,0 m H2O, natomiast ciśnieniem użytecznym (47 studni – 40,2%) 1,0–5,0 m H2O. W dalszej kolejności 40 studni (34,2% ogółu) ujmuje wody z ciśnieniem artezyjskim 50,0–100,0 m H2O, a 34 studnie (29,1%) wody z ciśnieniem ...

Dr inż. Włodzimierz Miernik

Skuteczność oczyszczania ścieków wiejskich w oczyszczalni z reaktorem o działaniu sekwencyjnym

Praca zawiera ocenę funkcjonowania małej, wiejskiej oczyszczalni ścieków obsługującej mieszkańców wsi Michniów (gm. Suchedniów, woj. świętokrzyskie). Podstawowym elementem ciągu technologicznego tej oczyszczalni jest reaktor osadu czynnego o działaniu sekwencyjnym, tzw. SBR (ang. Sequencing Batch Reactor). Podstawę do opracowania oceny stanowiły materiały udostępnione przez użytkownika obiektu. Były to: wyniki pomiarów objętości ścieków oczyszczonych oraz wyniki oznaczeń BZT5, ChZTCr i zawiesiny ogólnej w ściekach surowych i oczyszczonych, pochodzące z lat 2004–2005. W rozpatrywanym dwuleciu jej obciążenie hydrauliczne wynosiło przeciętnie: w pierwszym roku około 75%, a w roku następnym około 89% projektowanej przepustowości, równej 35 m3·d-1. W tym samym okresie w ściekach surowych przeciętne zwartości związków organicznych (BZT5, ChZTCr) i zawiesiny ogólnej były zdecydowanie wyższe (od 1,5 do 2 razy) niż przyjęte na etapie projektowania obiektu. W takich warunkach eksploatacyjnych efekty oczyszczania ścieków w oczyszczalni w Michniowie należy ocenić bardzo wysoko. Wszystkie badane próby ścieków oczyszczonych odpowiadały swym składem aktualnym rygorom pozwolenia wodno-prawnego. Także obliczone wartości wskaźników niezawodności wskazują na jej skuteczne i niezawodne funkcjonowanie. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dr inż. Grzegorz Kaczor

Struktura zużycia wody przez użytkowników wodociągu w gminie Drwinia

W artykule przedstawiono analizę struktury zużycia wody przez mieszkańców w gminie wiejskiej Drwinia, położonej w powiecie bocheńskim w województwie małopolskim. Gmina Drwinia, składająca się z 13 sołectw, zamieszkałych przez 6300 osób, zajmuje powierzchnię 108,8 km2. Gminna sieć wodociągowa obsługiwana jest przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Bochni. Po wybudowaniu i oddaniu do użytku wodociągu część mieszkańców nadal korzysta z indywidualnych źródeł zaopatrzenia w wodę i nie wyraża zgody na przyłączenie ich gospodarstw do sieci. Ogólnie z wodociągu grupowego korzysta blisko 77% gospodarstw domowych gminy. W poszczególnych sołectwach liczba gospodarstw korzystających z wodociągu waha się od 53% do 93%. Mała liczba mieszkańców korzystających z wody wodociągowej oraz przyzwyczajenia ludności do oszczędzania wody spowodowały dużą rozbieżność pomiędzy zużyciem zakładanym w projekcie a rzeczywistym. W fazie projektowej zakładano zużycie wody na poziomie 140 dm3·M-1·d-1, natomiast w okresie badań (lata 2003–2006) rzeczywiste zużycie wody wyniosło średnio na terenie gminy niecałe 33 dm3·M-1·d-1. Jest to wielkość niższa od zakładanej o blisko 77%. Sieć wodociągowa (średnice przewodów oraz prędkości przepływu wody) została zaprojektowana i wykonana na znacznie większe rozbiory wody niż występujące obecnie. W sytuacji, gdy woda przebywa w sieci znacznie dłużej od czasu zakładanego, można się spodziewać jej wtórnego zanieczyszczenia. Taka sytuacja występuje najczęściej ...

Dr hab. inż. prof. UTP Stanisław Rolbiecki

Prof. dr hab. inż. Jacek Długosz

Dr inż. Mirosław Orzechowski

Dr inż. Sławomir Smólczyński

Uwarunkowania glebowo-klimatyczne nawodnień w Kruszynie Krajńskim koło Bydgoszczy

W opracowaniu zbadano dwa profile glebowe w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy, określając charakterystykę tych gleb oraz ich właściwości wodne. Podano temperatury powietrza oraz sumy opadów atmosferycznych w poszczególnych miesiącach okresu wegetacyjnego (IV–IX) w latach 1997–2006 dla omawianego terenu. Obliczono również wielkości ewapotranspiracji potencjalnej wzorem Grabarczyka. Określono potrzeby wprowadzenia nawodnień w rozpatrywanych warunkach glebowo-klimatycznych, biorąc pod uwagę następujące kryteria klimatyczne zaproponowane przez Drupkę: sumę opadów okresu wegetacyjnego, ewapotranspirację potencjalną dla tego okresu oraz różnicę pomiędzy nimi. Określono na przykładzie buraka cukrowego opady optymalne według Klatta oraz według Pressa. Korzystając ze wzoru zaproponowanego przez Grabarczyka, w modyfikacji Rzekanowskiego i wsp., obliczono spodziewane, możliwe do uzyskania w latach 1997–2006 zwyżki plonu buraka cukrowego pod wpływem deszczowania. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Dynamika dopływu ścieków do oczyszczalni w Głogowie Małopolskim

W artykule przedstawiono ilość dopływających ścieków oraz częstość występowania charakterystycznych dopływów ścieków do oczyszczalni w Głogowie Małopolskim. Okres badań objął trzy lata 2003–2005. W okresie tym pomiarem objęto dzienne dopływy ścieków. Na podstawie zarejestrowanych dopływów określono ilość dopływających ścieków w poszczególnych dniach tygodnia. W roku 2003 dopływ ścieków w kolejnych dniach tygodnia był równomierny, to znaczy w żadnym z dni tygodnia dopływ ścieków był na wyraźnie wyższym lub niższym poziomie. W analizowanym roku dopływy wahały się od 626,9 m3⋅d-1 do 703,1 m3⋅d-1. Dopływ średni wyniósł 657,3 m3⋅d-1. W kolejnym roku 2004 odnotowano znaczy wzrost dopływających ścieków o ponad 100% w stosunku do roku 2003. Wzrost ten spowodowany był rozbudową sieci kanalizacyjnej oraz podłączeniem kolejnych gospodarstw do kolektorów kanalizacyjnych. W roku 2004 również nie odnotowano dużych wahań dopływu ścieków w poszczególnych dniach tygodnia. Średni dopływ wyniósł w tym okresie 1317,2 m3⋅d-1. Większą nierównomierność dopływu ścieków odnotowano w roku 2005. Najmniej ścieków dopływało w środy – 1348,3 m3⋅d-1, natomiast największy w niedziele – 1548,6 m3⋅d-1. Średni dopływ był wyższy w roku 2005 w porównaniu z rokiem poprzednim o blisko 13% i wyniósł 1485,4 m3⋅d-1. Kolejnym etapem analizy wyników było określenie częstości występowania określonych dopływów ścieków i prawdopodobieństwa ich pojawiania się. Z przedstawionej ...

Mgr Wojciech Chudy

Analiza wyposażenia obszarów wiejskich w Polsce w urządzenia infrastruktury komunalnej

W artykule przedstawiono stan wyposażenia w wybrane elementy infrastruktury komunalnej na obszarach wiejskich według województw w Polsce. Poziom wyposażenia infrastrukturalnego w poszczególnych województwach określono pięcioma elementami: wodociągowe przyłącza do budynków mieszkalnych, przykanaliki kanalizacji zbiorczej, indywidualne wiejskie oczyszczalnie ścieków, wysypiska odpadów, stacje uzdatniania wody. Poniższa analiza oparta jest na porównywalnych parametrach, tzn. sprowadzonych do „wspólnego mianownika", a mianowicie: liczba wodociągowych przyłączy, przykanalików kanalizacji zbiorczej i indywidualnych wiejskich oczyszczalni ścieków w sztukach została przeliczona na 1000 budynków mieszkalnych danego obszaru, natomiast wysypiska odpadów i stacje uzdatniania wody zostały przeliczone na 100 tys. mieszkańców województwa. Do oceny poziomu infrastruktury komunalnej na obszarach wiejskich w poszczególnych województwach wykorzystano dane Głównego Urzędu Statystycznego obejmujące dane według stanu na koniec 2005 roku. W artykule podjęto próbę porównania poszczególnych województw pod względem wyposażenia w infrastrukturę komunalną. Jeśli chodzi o wyposażenie w wodociągowe przyłącza do budynków, to najlepiej wypadło województwo opolskie i dolnośląskie, a najgorzej małopolskie i podkarpackie. Biorąc pod uwagę zbiorcze skanalizowanie całego obszaru, najwięcej przyłączy odnotowano w województwie pomorskim oraz zachodniopomorskim, a najmniej w województwie lubelskim i łódzkim. Rozpatrywano również wyposażenie terenu w indywidualne oczyszczalnie ścieków. W tym zakresie najlepiej wypadło województwo kujawsko- pomorskie i dolnośląskie, a najgorzej województwo świętokrzyskie. Rozważono też problem wysypisk odpadów. Największą ...

Prof. dr hab. inż. Stanisław Harasimowicz

Dr hab. inż. Jarosław Janus

Ocena efektów scalenia gruntów dla wybranej grupy gospodarstw rolnych we wsi Wojków

W pracy przedstawiono próbę oceny efektów scalenia gruntów przeprowadzonego na obszarze wsi Wojków w powiecie mieleckim, w której największe znaczenie przypisano porównaniu sieci transportowych wybranej grupy gospodarstw rolnych przed i po przeprowadzeniu zabiegów urządzeniowo-rolnych. Zaprezentowane zostały metody pozyskania oraz przygotowania danych wejściowych do zaprojektowanych procedur obliczeniowych. Opisana została również zasada działania procedur oceniających oraz zastosowanych algorytmów określających najkrótszą drogę pomiędzy siedliskiem gospodarstwa a działkami wchodzącymi w jego skład. Następnie zaprezentowane i omówione zostały otrzymane wyniki obliczeń, które dla grupy wybranych do analizy gospodarstw rolnych wskazały na korzystne skutki przeprowadzonego scalenia gruntów. W podsumowaniu przedstawione zostały najważniejsze zalety oraz wady proponowanego sposobu oceny scalenia gruntów oraz wskazania dotyczące możliwości jego poprawy. ...

Dr hab inż. Piotr Bugajski

Mgr inż. Ewelina Milijanović

Ilość ścieków oraz wielkość zanieczyszczeń odprowadzanych z wybranych podmiotów gospodarczych z terenu gminy Mielec

W artykule przedstawiono analizę ilości ścieków odpływających z wybranych podmiotów gospodarczych oraz ilość zanieczyszczeń w nich zawartych w okresie trzech lat 2003–2006. Do analizy wybrano 20 podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy Mielec dostarczających ścieki do oczyszczalni, tj. Rolmlecz, Szpital Powiatowy, Matbud, Hotel Jubilat, MKS, Pasaż, PKS, Reg-Benz, MPB, Piekarnia Konieczny, Bibmot, Techmix, R&G, Piekarnia Taran, Metalpol, Piekarnia Weryński, Wabex, Kar-Lux, PKN Orlen, Serwis Center. Ładunek zanieczyszczeń określono na podstawie następujących wskaźników zanieczyszczeń: BZT5, ChZT, zawiesina ogólna, azot amonowy oraz ekstrakt eterowy. Ilość ścieków ze wszystkich podmiotów gospodarczych w okresie trzech lat wyniosła średnio 22,7 m3·d-1. Przy czym odpływ ścieków z poszczególnych zakładów był na bardzo zróżnicowanym poziomie i wyniósł od 2,8 m3·d-1 do 160,0 m3·d-1. Największy udział w ogólnej ilości ścieków miał zakład mleczarski „Rolmlecz” natomiast najmniejszą ilość odprowadzanych ścieków odnotowano w zakładzie usługowym „Serwis Center”. Po określeniu ilości odpływających ścieków określono ilość zanieczyszczeń odprowadzanych ze wszystkich podmiotów gospodarczych. Aby określić średnią wartość analizowanych wskaźników zanieczyszczeń w ściekach posłużono się średnią ważoną, gdzie wagą była ilość ścieków. Średnia wartość BZT5 w ściekach wyniosła 157,28 mgO2·dm-3. Natomiast porównując wielkość tego parametru w poszczególnych zakładach stwierdzono bardzo duże jego zróżnicowanie, które wahało się od 12,5 mgO2·dm-3 do 530,0 mgO2·dm-3. W przypadku ...

Dr hab. inż. prof. nadzw. Andrzej Czerniak

Dr inż. Agata Poszyler-Adamska

Monitoring dioksynowy środowiska leśnego

Warunkiem trwałego istnienia ekosystemu leśnego jest równowaga głównych procesów przemian materii. Każda istotna zmiana chemicznej równowagi w środowisku powoduje zakłócenie homeostazy, sukcesję ilościową i jakościową poszczególnych komponentów świata roślinnego i zwierzęcego, a w konsekwencji degradację środowiska leśnego. Aby kontrolować kierunki zmian zachodzące w środowisku niezbędne jest monitorowanie jego stanu chemicznego. Monitoring lasu prowadzony jest na stałych powierzchniach obserwacyjnych (SPO) I i II rzędu i polega na ciągłych obserwacjach i pomiarach wybranych indykatorów, rejestrujących zmiany w najważniejszych komponentach ekosystemu leśnego. W przypadku, gdy punktowe źródło zanieczyszczeń stanowi duże obciążenie dla środowiska, badania monitoringowe mogą zostać rozszerzone o pomiary innych substancji. Dotyczy to zwłaszcza obszarów w sąsiedztwie obiektów mogących w znacznym stopniu pogorszyć stan środowiska (elektrociepłowni, spalarni, hut, zakładów chemicznych, celulozowni, odlewni, składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych). Intensywny rozwój analityki i aparatury chemicznej pozwala obecnie na wykrywanie i oznaczanie substancji toksycznych występujących w środowisku na poziomie bardzo małych stężeń. W pracy zidentyfikowano główne zagrożenia dla środowiska leśnego wynikające z emisji i migracji polichlorowanych dibenzodioksyn (PCDD), polichlorowanych dibenzofuranów (PCDF) i polichlorowanych bifenyli (PCB) – związków zwanych potocznie dioksynami. Przeprowadzone badania wykazują, iż dioksyny mogą kumulować się w glebie i roślinach oraz włączają się w układy troficzne. W celu zachowania równowagi chemicznej na terenach ...

Dr Dorota Chudy-Hyski

Wybrane aspekty turystycznego kierunku rozwoju górskich obszarów wiejskich

Przedmiotem badań jest analiza wybranych uwarunkowań rozwoju turystyki na górskich obszarach wiejskich. Obszarem badań objęto w opracowaniu górskie gminy wiejskie województwa śląskiego. Ogółem pod kątem ruchu turystycznego przeanalizowano osiem gmin (Istebna, Jeleśnia, Koszarawa, Milówka, Rajcza, Ślemień, Ujsoły oraz Węgierska Górka), z czego do dalszej analizy wyznaczono jedynie sześć, z uwagi na fakt, iż w przypadku dwóch z nich (Koszarawa i Ślemień) statystyki nie wykazały osób korzystających z noclegów. Celem przeprowadzonej analizy jest wyznaczenie priorytetów rozbudowy elementów infrastruktury techniczno-ekonomicznej specjalnego przeznaczenia z zakresu turystyki. Analiza kierunków zmian dotyczy infrastruktury technicznoekonomicznej specjalnego przeznaczenia z zakresu turystyki, a w tym: bazy noclegowej, bazy gastronomicznej, bazy uzdrowiskowej oraz infrastruktury turystycznej. Na podstawie przeprowadzonej analizy można wskazać, że czynnikiem utrudniającym przyjęcie turystycznego kierunku rozwoju we wszystkich gminach, z wyjątkiem gminy Rajcza, jest stan bazy uzdrowiskowej. Gminą najbardziej zapóźnioną w omawianym zakresie jest gmina Milówka. W niej, w celu pobudzenia ruchu turystycznego, wskazane są w pierwszej kolejności działania zmierzające do rozbudowy bazy noclegowej oraz urządzeń infrastruktury turystycznej. W gminie Ujsoły wyraźnie na tle pozostałych gmin jest rozwinięta baza noclegowa. Gmina powinna więc w pierwszej kolejności podjąć działania zmierzające do budowy infrastruktury turystycznej oraz bazy gastronomicznej. W gminie Węgierska Górka (podobnie w Jeleśni) są w pewnym stopniu ...

Dr hab. inż. Jacek Salamon

Możliwości i ograniczenia wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego

W opracowaniu przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w roku 2005, które dotyczyły opinii mieszkańców wybranych gmin województwa świętokrzyskiego na temat czynników determinujących rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich. Badaniami w formie wywiadu kierowanego objęto ogółem 493 respondentów, których zaliczono do trzech grup zróżnicowanych ze względu na wiek, poziom wykształcenia oraz status społeczny. Wyniki badań potwierdzają przypuszczenia, iż preferencje poszczególnych grup respondentów w zakresie czynników rozwoju wielokierunkowego wsi są zróżnicowane. ...

Dr inż. Anna Krakowiak-Bal

Czasowo opóźnione korelacje między poziomem przedsiębiorczości i zagospodarowaniem infrastrukturalnym terenów wieskich

Odpowiedni poziom zagospodarowania infrastrukturalnego określonego obszaru może warunkować jego rozwój, a także stymulować wzrost przedsięwzięć gospodarczych. Korzyści z inwestycji w środki trwałe zazwyczaj przynoszą efekty po jakimś czasie. Przyjęto, że efekty właściwego wyposażenia infrastrukturalnego następują także po pewnym czasie od zakończenia tych inwestycji. Stąd w pracy podjęto wyznaczenie korelacji szeregów przesuniętych względem siebie w czasie. Zweryfikowano czy i po jakim czasie inwestycje infrastruktury technicznej wpływają na poziom przedsiębiorczości. Badaniami objęto wybrane gminy wiejskie województwa małopolskiego. Do analizowanych inwestycji infrastruktury technicznej wybrano: sieć kanalizacyjną, wodociągową, drogową oraz oczyszczalnie ścieków. Zakres badań dotyczył jedenastoletniego okresu 1995–2005. Wyniki badań potwierdziły wysoką zależność pomiędzy wyposażeniem infrastrukturalnym danego terenu i poziomem przedsiębiorczości. Korzystne efekty inwestycji infrastrukturalnych następują zazwyczaj po 2–3 latach od ich realizacji. ...