Artykuł przedstawia ważny, zarówno w zakresie badań podstawowych, jak i w aspekcie praktycznym, problem wpływu utworów żwirowo-piaszczystych w rzece o charakterze podgórskim na wielkość przepływu obliczeniowego. W ciekach naturalnych, z powodu przestrzennego charakteru ruchu i wahań przepływu w czasie, układ form dennych jest złożony. Formy te zmieniają się nie tylko w czasie i na długości koryta, ale także na jego szerokości i odgrywają znaczną rolę w tworzeniu warunków hydraulicznych w korycie. Ponadto, w zależności od generującego je przepływu występują one jako formy dwu- lub trójwymiarowe. Doniesień na temat pomiarów terenowych utworów rzecznych w postaci wydm i zmarszczek, zbudowanych z materiału o średnicach większych niż piaskowe, jest zaledwie kilka. Większość prac ujmujących problematykę powstawania, migracji i dyssypacji form dennych dotyczy utworów formujących dno rzeki nizinnej. W pracy przedstawione zostały wstępne wyniki badań terenowych form piaszczystych oraz żwirowo-piaszczystych, znalezionych na ujściowym odcinku rzeki o charakterze podgórskim. Badania te obejmują pomiary parametrów geometrycznych form, tj. wysokość, długość oraz kąt nachylenia strony doprądowej i zaprądowej, pomiary prędkości chwilowych nad charakterystycznymi punktami form, a także pobór prób rumowiska do analizy składu granulometrycznego. Na podstawie danych zebranych bezpośrednio w terenie opracowano wiele zależności empirycznych oraz graficznych, a także wyznaczono całą gamę parametrów hydraulicznych, m.in. naprężenia styczne ...
Wobec wzrastającego zainteresowania turystów aktywnościami sportowymi zauważalny jest wzrost znaczenia sportów zimowych. Narciarstwo i snowboarding są coraz bardziej popularnymi formami spędzania czasu wolnego różnych grup wiekowych społeczeństwa. Wobec takiej sytuacji podmioty rynku turystycznego prowadzące działalność w zakresie omawianych dyscyplin powinny realizować taką politykę inwestycyjną, która będzie zmierzała do wykorzystania popytu na usługi związane z uprawianiem tego rodzaju aktywności sportowo-rekreacyjnych.Również władze samorządu terytorialnego powinny realizować politykę turystyczną na obszarach górskich w celu zwiększenia ich atrakcyjności turystycznej, m.in. poprzez przedsięwzięcia inwestycyjne z zakresu infrastruktury narciarskiej oraz infrastruktury paraturystycznej.Przedmiotem rozważań jest analiza stanu wybranych elementów infrastruktury obszarów recepcji narciarstwa w Polsce. Badania rynku turystycznego prowadzono w trzech aspektach. Badaniami objęto wybrane gminy górskie stanowiące obszary recepcji narciarstwa oraz ośrodki i stacje narciarskie w Polsce usytuowane w granicach gmin uczestniczących w badaniach. W zakres badań włączono również analizę potencjalnego popytu turystycznego reprezentowanego przez narciarzy i snowboardzistów. Artykuł zawiera wyłącznie analizę jednego fragmentu badań dotyczącego 64. gmin górskich w Polsce. W badaniach wybranych elementów infrastruktury gmin górskich uwzględniono m.in. analizę ich dostępności komunikacyjnej, zagospodarowania turystycznego o charakterze ogólnego przeznaczenia oraz wybrane walory turystyczne środowiska przyrodniczego i kulturowego. Na podstawie analizy uzyskanych wyników badań stwierdzono, iż elementy infrastruktury gmin umożliwiają i wspomagają realizację ich funkcji turystycznej ...
Cementy zawierają obok klinkieru portlandzkiego inne, nieklinkierowe składniki mineralne, głównie odpady przemysłowe. Źródłem zanieczyszczeń chemicznych spoiw cementowych mogą być surowce oraz paliwo zastępcze (np. odpady przemysłowe i komunalne) stosowane w piecach do wypału klinkieru. Ogólnym celem projektu badawczego było określenie wpływu cementowo-gruntowych podbudów drogowych na przydrożną strefę ekotonową w lesie mieszanym świeżym (LMśw). Do badań wytypowano pięć rodzajów cementu o różnym udziale popiołów lotnych i żużla wielkopiecowego. Proces wymywania z cementogruntów związków chemicznych określony został dwukierunkowo, tzn. na podstawie badań laboratoryjnych oraz badań terenowych. W celu określenia wpływu cementogruntów na kształtowanie się odczynu gleb stref ekotonowych analizowano odczyn eluatów z piasku i cementów oraz stwardniałych cementogruntów. Określano również odczyn ściółki i próbek glebowych pobranych z trzech głębokości. Monitoringiem objęto także aparat asymilacyjny drzew i runo leśne. Próby gleb do badań chemicznych i bioindykacyjnych pobierano z dwóch transektów wyznaczonych równolegle do osi każdego z pięciu odcinków doświadczalnych i odcinka kontrolnego.W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że odczyn eluatów z wszystkich analizowanych cementów był silnie alkaliczny. Eluaty z cementogruntów zawierających cementy portlandzkie bez dodatków miały pH powyżej 10,0; odczyn kompozytów z cementami wieloskładnikowymi, zawierającymi odpady przemysłowe był nieco mniej alkaliczny. Nie stwierdzono natomiast alkalizującego oddziaływania podbudów cementowo-gruntowych na kształtowanie się odczynu gleb stref ...
Składowiska odpadów paleniskowych w początkowym okresie eksploatacji gromadziły duże ilości popiołów i żużli transportowanych rurociągami metodą hydrauliczną. Skutkiem takiego sposobu pracy było powstanie przy elektrowniach cieplnych dużych składowisk odpadów zajmujących tereny rolnicze z obwałowaniami przekraczającymi nawet 20 m wysokości. Przestrzeń do gromadzenia nowych odpadów uzyskiwano przez zajmowanie obszaru pod nowe kwatery składowiska i nadbudowę obwałowań na odłożonych osadach w kolejnych etapach rozbudowy. Rozmiary osadników zbudowanych przy elektrowniach sytuują je pośród najpoważniejszych budowli inżynierskich. Ponieważ obwałowania osadników piętrzą wodę lub substancje płynne traktuje się je, niezależnie od konstrukcji i stosowanych materiałów, jak zapory. W miarę rozwoju technologii utylizacji produktów spalania węgla, znacznie zmalała ilość gromadzonych w osadnikach odpadów paleniskowych. Obecnie część popiołów i żużli jest wywożona bezpośrednio z elektrowni samochodami i tylko częściowo są one składowane w osadnikach. Na niektórych istniejących składowiskach stosuje się system eksploatacji ograniczonej do niewielkiej powierzchni. Polega on na odkładaniu żużli w dwóch lub częściej trzech poletkach wydzielonych na powierzchni składowiska. Eksploatacja jest prowadzona przemiennie w ten sposób, że na jednym poletku odbywa się składowanie, drugie pozostaje wypełnione odpadami do osuszenia, a z trzeciego materiał jest wywożony do dalszego wykorzystania. Ponieważ taka eksploatacja odbywa się na części powierzchni istniejącego składowiska, pozostała jego część jest ...
Prace scaleniowe i wymienne są jednym ze sposobów doskonalenia przestrzennych i gospodarczych warunków produkcji rolniczej. Możliwość pozyskiwania środków finansowych z Unii Europejskiej na prace scaleniowe i wymienne spowoduje wzrost ilości tego typu prac urządzenioworolnych w Polsce. Celem niniejszej pracy jest wstępna klasyfikacja gmin województwa małopolskiego z punktu widzenia potrzeby wykonywania prac scaleniowych i wymiennych. W pracy przedstawiono przestrzenne zróżnicowanie gmin z punktu widzenia potrzeby wykonywania prac scaleniowych i wymiennych.Przeprowadzone badania pozwoliły stwierdzić, że gminy województwa małopolskiego charakteryzują się dużym zróżnicowaniem w zakresie potrzeby wykonywania prac scaleniowych i wymiennych. Największe potrzeby wykonywania powyższych zabiegów urządzenioworolnych występują w pasie gmin przebiegających równoleżnikowo (na wysokości miasta Krakowa) z zachodu na wschód badanego regionu. Szczególnie duże potrzeby w tym zakresie występują w gminach położonych w zasadzie w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Krakowa. Z kolei środkowa część województwa małopolskiego to obszary, gdzie potrzeby powyższych zabiegów są bardzo małe. W konkluzji można stwierdzić, ze wykonane badania umożliwiają organom samorządowym podjęcie wstępnej decyzji o przeprowadzeniu scalenia lub wymiany gruntów, a tym samym podjęcie działań prowadzących do uzyskania środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej. ...
Omówiono wyniki badań doświadczalnych pracy w zakresie sprężysto-plastycznym modelu kosza siatkowego kamiennego (gabionu) stanowiącego element ściany oporowej nasypu dróg wiejskich. Model gabionu wykonano w kształcie prostopadłościanu o wymiarach w planie 0,52 x 0,52 i wysokości 0,42 m. Model składa się z obudowy wykonanej z siatki stalowej sześciokątnej. Wnętrze obudowy jest wypełnione materiałem kamiennym. Obiekt umieszczono w pojemniku o specjalnej konstrukcji - ściany i dno złożone są z elementów o niezależnej od siebie, kontrolowanej odkształcalności. Model był obciążany pionowo, naciskiem statycznym w sposób centryczny. Wykonano pomiary odkształceń pionowych, poziomych i pionowych nacisków przekazywanych przez gabion na jednoparametrowe podłoże typu Winklera. Przyjęto parametry zmienne: sztywność powłoki siatkowej rodzaj wypełniającego materiału kamiennego. Stwierdzono redukcję nacisków na podłoże w zakresie od 15 do ponad 30% w odniesieniu do modelu bez powłoki, stanowiącego wzorzec. Ponadto pionowe naciski gabionu na podłoże ulegają zmniejszeniu w miarę zwiększenia sztywności powłoki. Przypuszcza się, ze praca obciążonego gabionu jest zdeterminowana jakością współdziałania między ziarnami kruszywa stanowiącego zasypkę i prętami siatki będącej obudową. Natomiast zjawisko współdziałania i jego nasilenie jest związane: z tarciem i poślizgiem na kontakcie ziaren kruszywa z prętami siatki oraz klinowaniem się ziaren w oczkach siatki. ...
W badaniach nad poziomem wyposażenia w infrastrukturę techniczną, a zwłaszcza w przestrzennych analizach porównawczych pomocne jest stosowanie metod statystyki wielowymiarowej, pozwalające na wyznaczenie miary syntetycznej. Miary zastępują liczny zbiór cech badanego obiektu (zmienne charakteryzujące wyposażenie w poszczególne elementy infrastruktury technicznej) jedną zmienną zagregowaną. Takie podejście umożliwia ocenę obiektu (gminy) za pomocą jednej wielkości oraz pozwala na porządkowanie analizowanych obiektów pod względem rozpatrywanego zjawiska (poziomu zagospodarowania infrastrukturalnego).Celem artykułu jest wyznaczenie miary rozwoju infrastruktury technicznej według różnych proponowanych w literaturze metod konstruowania mierników syntetycznych oraz porównanie otrzymanych rezultatów. Celem jest sprawdzenie, w jaki sposób stosowanie różnych metod agregacji tych samych zmiennych diagnostycznych wpływa na wyniki i które z proponowanych metod wydają się właściwe do badań nad infrastrukturą techniczną.Wybrano 5 różnych metod konstrukcji zmiennej syntetycznej i porównano otrzymane według nich wyniki.Przedmiot badań stanowi 20 gmin górskich woj. podkarpackiego. Do konstrukcji syntetycznej miary infrastruktury przyjęto 8 zmiennych diagnostycznych charakteryzujących elementy infrastruktury technicznej obszarów wiejskich. ...
Gospodarka odpadami to jeden z działów infrastruktury technicznej, często określanej mianem gospodarki komunalnej, decydującej o poziomie sanitarnym i ekologicznym obszarów wiejskich. Odpady pojawiają się wszędzie - na terenach nieużytków, przy drogach polnych, w rowach przydrożnych i melioracyjnych, w parkach i okolicznych lasach, a często również w zagrodach wiejskich. Narastające tempo powstawania odpadów, szczególnie tych nierozkładalnych, stawia przed władzami samorządowymi w gminie dwa podstawowe problemy do rozwiązania: opracowanie systemu zbierania odpadów i sposobów ich unieszkodliwienia. Pierwszy z nich jest powiązany z problemami natury edukacyjnej i organizacyjnej. Rozwiązanie drugiego problemu jest o wiele trudniejsze, gdyż należy wybrać metodę lub metody unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Najbardziej powszechną metodą, której stosowanie jest konieczne w każdych warunkach, to składowanie na zorganizowanym wysypisku odpadów. W artykule przedstawiono stan gospodarki odpadami na terenie gminy Gródek nad Dunajcem oraz podjęto próbę jego udoskonalenia. Przedstawiając rozwiązania, które zastosowała gmina, zwrócono uwagę na korzyści ekologiczne i ekonomiczne związane z doskonaleniem istniejącego programu gospodarowania odpadami. Na podstawie obowiązujących aktów normatywnych, dotyczących opracowywania programów gospodarowania odpadami stałymi, dokonano oceny stanu systemu istniejącego, sporządzono bilans ilości i składu grupowego odpadów komunalnych obecnie i w perspektywie dziesięcioletniej. Obliczenia te posłużyły do zaprojektowania zmian w istniejącym systemie: gromadzenia, transportu i unieszkodliwiania odpadów.Gospodarka odpadami komunalnymi została przedstawiona ...
Autorzy opisują jakie procesy erozyjne gleb występują w górskich terenach Karpat i czym są powodowane. Głównymi przyczynami występowania intensywniejszych procesów erozji na omawianym obszarze są przede wszystkim większe, częstsze i bardziej intensywne opady atmosferyczne oraz większe pochylenia powierzchni terenu.Najsilniej erodowane sa przede wszystkim gleby orne, ponieważ w pewnych okresach nie są pokryte roślinnością. Oprócz erozji wodnej występuje tu również erozja wietrzna. Wody opadowe powodują zarówno erozję powierzchniową, liniową, jak też osuwiskową. Każda z wymienionych form erozji została przez autorów omówiona w artykule. ...
Treści niniejszego artykułu są kontynuacją opracowania przedstawionego w poprzednim tomie wydawnictwa. Wykazano w nim konieczność ochrony przeciwpowodziowej terenów zurbanizowanych i zwrócono uwagę na aspekty małej architektury i ekologii.Przykładowe rozwiązanie dotyczy przebudowy i renowacji koryta potoku Wątok przepływającego przez staromiejską dzielnicę miasta Tarnowa z zabytkowymi obiektami sakralnymi. Pierwsze prace regulacyjne zostały podjęte w okresie międzywojennym. Upływ czasu, agresywność wody zintensyfikowana ściekami komunalnymi i przemysłowymi oraz brak należytej konserwacji spowodowały poważne zniszczenia istniejącej konstrukcji. Stopień tych zniszczeń groził katastrofą budowlaną, ze wszystkimi wynikającymi stąd konsekwencjami.Władze miasta Tarnowa postanowiły, wykorzystując środki własne i pozyskane fundusze Phare, podjąć pełny zakres prac na przedmiotowym odcinku potoku. Postawiono przy tym wysokie wymagania dotyczące wymogów ekologii i estetyki, przy równoczesnym zapewnieniu warunków bezpieczeństwa przyległych terenów, jak i samej konstrukcji. Z uwagi na różny charakter i stan techniczny istniejącej zabudowy, różne uwarunkowania terenowe i charakter zabudowy cały odcinek podzielono na IV sekcje.W części poprzedzającej tę publikację, do której odsyłam zainteresowanych Czytelników, przedstawiono udokumentowane szkice i fotografie stanu istniejącego poszczególnych sekcji. W prezentowanej części pracy opisano przyjęte rozwiązania projektowe, częściowo już zrealizowane w pozostałym zakresie wykonywane w roku 2005. ...
Nierównomierność w nasyceniu i przestrzennym zróżnicowaniu obszarów wiejskich pod względem rozwoju infrastruktury technicznej gospodarstw powoduje określone trudności w planowaniu rozwoju danego regionu w skali całego kraju czy też w skali jednego województwa. Zróżnicowanie to, przy jednakowych strategiach rozwojowych całych regionów, jak i makroregionów może powodować jeszcze większe różnice w rozwoju regionalnym. Przedstawienie oceny wyposażenia w infrastrukturę techniczną gospodarstw wiejskich przybliży podjęcie odpowiedniej strategii rozwojowej danego regionu w celu wyrównania szans. Problem klasyfikacji gmin z uwagi na wiele cech i wskaźników, jakimi można opisywać poziom nasycenia infrastrukturalnego, jest typowym problemem wielowymiarowej analizy porównawczej. Przytoczyć tu na¬leży pojęcie struktury taksonomicznej jako konfiguracji punktów przestrzeni wielo¬wymiarowej, która jest zbiorem obiektów scharakteryzowanych za pomocą róż¬nych cech. Ostatecznie, po wstępnej weryfikacji wartości informacyjnej cech, z dostępnego zestawu cech diagnostycznych przyjęto do analizy 13 wskaźników opisujących wyposażenie gospodarstw w infrastrukturę techniczną.Oceny dokonano, opierając się na syntetycznej mierze rozwoju będącej agregatem cech diagnostycznych. Przyjmując w przeprowadzonych badaniach, że αj = 1, tzn., nadając każdej zmiennej diagnostycznej jednakową wagę.Przyjęty model syntetyzacji cech spełnia postulaty miary unormowanej na <0,1> i porządkuje liniowo obiekty od najgorszej do najlepszej pod względem przyjętych kryteriów.Wykazano duże zróżnicowanie przestrzenne w nasyceniu obszarów poszczególnymi elementami infrastruktury technicznej jako pewną funkcję położenia gminy w regionie i ...
W artykule przedstawiono propozycję konstrukcji naczynia do ogrzewania wody do celów socjalnych. Jako czynnik grzewczy w zaprojektowanym systemie wykorzystano ciepło z obiegu wtórnego urządzeń chłodniczych. Uzyskane wyniki na urządzeniu prototypowym (rys. 4) pozwalają stwierdzić, że istnieje możliwość warstwowego ogrzewania cieczy wewnątrz naczynia. Dzieje się to wówczas, jeśli do miejsca wymiany ciepła dostarczana jest stale chłodna woda. Zaprojektowana konstrukcja umożliwia wykorzystanie niskotemperaturowych źródeł ciepła z obiegów chłodzących do ogrzewania wody, eliminując niebezpieczeństwo przeniknięcia mediów. ...
Dla efektywnej realizacji Narodowego Planu Rozwoju (NPR) i realizacji strategii równoważenia regionalnych potrzeb wsi i rolnictwa, niezbędny jest rozwój badań i wdrożeń dotyczących przemian w infrastrukturze i wielofunkcyjności obszarów wiejskich. Trzeba aktualizować i opracowywać nowe, możliwie proste, metodyki i metody porównań poziomych i pionowych pomiędzy badanymi obiektami przestrzennymi, tj. sołectwami, gminami czy rejonami (powiatami) w wybranym regionie (województwie) czy makroregionie kraju. Zaproponowano przeprowadzać oceny porównawcze z podziałem na:─ charakterystyki badanych obiektów (np. gmin),─ ich rozwoju infrastrukturalnego,─ wielofunkcyjność badanego obszaru wiejskiego.Charakteryzowanie badanych obiektów (gmin) proponuje się poprzez oszacowanie przynajmniej 10 czynników dotyczących powierzchni (ogólna, leśna, UR, TUZ i jakości gleb) oraz mieszkańców i ich gospodarstw domowych związanych i niezwiązanych z gospodarstwami rolniczymi. Dotychczasowy rozwój poziomu infrastrukturalnego technicznej gminy da się określić 10 czynnikami, których parametry można oszacować liczbami procentowymi (%) w stosunku do liczby gospodarstw domowych w gminie. Charakteryzowanie wielofunkcyjności gminy można by ustalać wg miejsc i struktury zatrudnienia czy źródeł utrzymania mieszkańców. Zaproponowano uwzględnianie 15 źródeł utrzymania „etatów" pracowniczych i 20 czynników oceny stopnia wielofunkcyjności gminy. Niezbędne dane wejściowe do ocen poziomu infrastruktury technicznej i wielofunkcyjności gmina można uzyskać z materiałów Narodowych Spisów Powszechnych (NBP) i Powszechnych Spisów Rolnych (PSR) z 1996 i 2002 r. oraz z aktualnych danych statystycznych gromadzonych w samorządach ...
