Niezwykle różnorodna mozaika siedlisk w dolinach rzecznych stanowi miejsce występowania cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków o znaczeniu europejskim. Ich występowanie w określonej ilości i jakości stanowi podstawę włączenia terenu, na którym występują, do sieci Natura 2000, która ma zapewnić ich ochronę w Unii Europejskiej. Ok. 40% obszarów wytypowanych do Natura 2000 w Polsce obejmuje fragmenty dolin rzecznych. Są wśród nich proponowane Specjalne Obszary Ochrony, ważne dla zachowania rodzajów siedlisk przyrodniczych z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej i siedlisk gatunków z załącznika II tej dyrektywy oraz Obszary Specjalnej Ochrony wskazane dla ochrony siedlisk ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Dyrektywy nie narzucają sposobów ochrony poszczególnych rodzajów siedlisk i gatunków. Jedynym kryterium wypełnienia założeń Dyrektyw jest utrzymanie określonych typów siedlisk przyrodniczych i populacji gatunków we właściwym stanie ochrony. Podejmowane działania ochronne powinny przede wszystkim zapobiegać przekształceniom siedlisk i niekorzystnym zmianom w obrębie populacji roślin i zwierząt, a także przyczyniać się do renaturyzacji biotopów i wspierać restytucję gatunków. Plany wszelkich inwestycji, prac hydrotechnicznych, czy zmian w użytkowaniu w dolinach rzecznych, wyznaczonych jako obszary Natura 2000 podlegają tzw. Ocenom Oddziaływania na Środowisko, które określają ewentualny wpływ projektowanych działań na stan ochrony określonych rodzajów siedlisk i populacji gatunków. Zgodnie z postanowieniami Dyrektywy Siedliskowej ewentualna utrata ...
Nadrzeczne siedliska leśne są terenami niezwykle cennymi ekologicznie, wiele z nich należy do sieci NATURA 2000. Niestety, warunki wodne na tych obszarach w ostatnich dziesięcioleciach uległy bardzo dużym zmianom, a zmiany te mają wpływ na ich degradację. Z tego względu podjęto badania nad różnicowaniem się siedlisk pod wpływem zmiennych warunków wodnych na terenach zalewowych, biorąc pod uwagę odrzański polder zalewowy Lipki-Oława, porośnięty lasem. W artykule przedstawiona została analiza warunków wodnych i siedliskowych wykonana w latach 1997–2000. ...
Przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej, w ramach Porozumienia Bliźniaczego PHARE PL/IB/2001/EN/02 „Wdrażanie Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 na terenie Polski", wykonane zostały opracowania planów ochrony dla wybranych obszarów zgłoszonych do sieci NATURA 2000. Program realizowany był przez IUCN przy wsparciu Ministerstwa Ekologii i Zrównoważonego Rozwoju Republiki Francuskiej i Ministerstwa Środowiska Rzeczpospolitej Polskiej. Przygotowanie planów zarządzania wybranych pilotażowych obszarów zgłoszonych do sieci NATURA 2000 miało na celu także opracowanie metodologicznych narzędzi zarządzania obszarami. W ramach projektu opracowane zostały m.in. programy zarządzania dla dwóch zatwierdzonych obszarów: ptasiego „Małopolski Przełom Wisły” (PLB140006) i siedliskowego (habitat) „Dolina Zwolenki” (PLH140008) oraz projektowanego obszaru siedliskowego „Przełom Wisły w Małopolsce”. Sformułowano następujące cele strategiczne dla ochrony siedlisk i gatunków ww. obszarach:
I. Podtrzymanie naturalnych procesów kształtujących dolinę Wisły, zachowanie warunków siedliskowych do funkcjonowania ekosystemów, w szczególności zachowanie, a w razie potrzeby przywrócenie właściwych stosunków wodnych oraz utrzymanie wysokiej jakości i właściwego składu fizykochemicznego wód.
II. W ekosystemach leśnych i zadrzewieniach doliny Wisły strategicznym celem jest zachowanie bądź renaturyzacja powierzchni zajętych przez siedliska łęgowe i grądowe oraz utrzymanie bądź poprawa warunków funkcjonowania związanych z nimi gatunków, przede wszystkim ptaków. Następnym strategicznym celem dla ochrony obszaru Przełomu Wisły w Małopolsce jest zabezpieczenie siedlisk związanych z użytkowaniem rolniczym: (a) siedlisk łąkowych poprzez ...
Suche zbiorniki przeciwpowodziowe projektowane są dla przechwycenia wezbrania o natężeniu przepływu przekraczającym zdolność przepustową urządzeń zrzutowych. W ten sposób następuje stopniowe napełnianie czaszy zbiornika, a co za tym idzie zmniejszenie wielkości odpływu i obniżenie kulminacji. Planowany suchy zbiornik w Raciborzu zostanie zlokalizowany na cennym przyrodniczo obszarze obejmującym tereny zakwalifikowane do sieci Natura 2000, a wpływ jego działalności będzie zaznaczał się na ponad 230 km biegu rzeki Odry. W pracy przeanalizowano potencjalne oddziaływanie, jakie na środowisko przyrodnicze doliny rzecznej będzie wywierać planowana gospodarka wodna. Zestawiono wysokości zalewu w czaszy zbiornika dla wybranych wezbrań z lat 1960–1997. ...
Inwestycje hydrotechniczne realizowane na obszarach ostoi Natura 2000 mogą charakteryzować się potencjalnie znaczną konfliktowością w stosunku do walorów przyrodniczych. Dla ograniczenia negatywnych skutków ich realizacji na-leży przeprowadzać ocenę wpływu na środowisko przyrodnicze poprzedzoną in-wentaryzacją i waloryzacją przyrodniczą. Podstawową zasadą jest zapobieganie i ograniczenie strat przyrodniczych. Na obszarach, gdzie są one nieuniknione wska-zuje się na metody kompensacji. Ocena stanu walorów przyrodniczych terenu stopnia wodnego w Chróścicach nie wskazuje na występowanie znacznych ograni-czeń dla projektowanej przebudowy. Najbardziej konfliktowe są prace prowadzone w międzywalu rzeki. Dla przywrócenia siedlisk gatunków chronionych w ostoi Natura 2000 zaproponowano koncepcję kompensacji przyrodniczej, którą uzgodniono z projektantami inwestycji. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że można pogodzić ochronę walorów przyrodniczych chronionych w ostoi z realizacją przedsięwzięcia.
...
Odwiedzając polskie lasy bez trudu można zauważyć między drzewami większe lub mniejsze stosy śmieci. Nie są od nich wolne również tereny Natura 2000. Istotnym jest określenie ile tych odpadów znajduje się w lasach i jakiego są rodzaju. W roku 2010 przeprowadzono na terenie lasów gminy Ostrów Mazowiecka badania, które miały na celu między innymi określenie położenia śmietnisk i ich wielkości. Dane zebrane przy użyciu techniki GPS zostały wprowadzone do sys-temu GIS (Geographical Information System). Dzięki temu możliwe było prze-prowadzenie analiz przestrzennych badanego zjawiska. ...
Wyżyna Małopolska, z korzystnymi warunkami geomorfologiczno-glebowymi i klimatycznymi, jest miejscem gdzie zbiorowiska roślinności kserotermicznej występują dość licznie. Naturalne zagrożenia na jakie narażone są te zbiorowiska powodują, że w zdecydowanej większości są one objęte różnymi formami ochrony przyrody. Flora naczyniowa zespołu Inuletum ensifoliae w Specjalnym Obszarze Ochrony Siedlisk Kalina-Lisiniec charakteryzując się dużą bioróżnorodnością, unikatowym charakterem i występowaniem gatunków chronionych i zagrożonych wyginięciem, pełni ważną rolę w środowisku przyrodniczym Wyżyny Miechowskiej. Siedlisko, które porasta zespół Inuletum ensifoliae to głównie gliny piaszczyste i utwory pyłowe. Są to gleby umiarkowanie ubogie (mezotroficzne), w przeważającej większości zasadowe, suche bądź mieszczące się w przedziale między suchymi a świeżymi. Warunki siedliskowe charakteryzują się pełnym bądź umiarkowanym nasłonecznieniem. ...
Stanowisko Primula farinosa jest jedynym w Polsce obszarem, na którym ta roślina występuje. Położone jest w południowej części Beskidu Sądeckiego. Teren ten posiada status obszaru Natura 2000. W pracy badano wybrane właściwości fizyczne gruntów w obszarze występowania Primuli, oraz w terenie przyległym. Określano na tej podstawie możliwości, warunki i zakres wykonywania prac inżynierskich oraz prac związanych z pozyskaniem drewna w terenie przyległym do stanowiska. Stwierdzono obecność gruntów ilastych, o słabej zdolności filtracji (od 2,95÷5,60 m•doba-1). Grunty wewnątrz stanowiska cechują się dość dużą zawartością części organicznych (do ok. 30%). Poza stanowiskiem zawartość części organicznych jest niewielka (do ok. 10%). Dla utrzymania stabilności warunków hydrologicznych stanowiska bardzo ważne jest zachowanie ciągłości pokrywy glebowej na jego obszarze, oraz na obszarze leżącym powyżej. Dlatego w tym terenie proponuje się rozważną gospodarkę leśną, zrywkę drewna z użyciem dodatkowych środków minimalizujących uszkodzenia wierzchniej warstwy gleby, rekultywację śladów po zrywce drewna, zaniechanie robót inżynierskich związanych z wykopami, oraz odpowiednie odwodnienie powierzchniowe dróg już istniejących. ...
