Obecny stan i przewidywany rozwój infrastruktury technicznej, a zwłaszcza sieciowej, do jakiej zaliczmy elementy i urządzenia gospodarki wodno-ściekowej, wiąże się z aspektami przestrzennego zagospodarowania. Istnieje ścisła współzależność między wielkością jednostek osadniczych a liczbą obiektów i rządzeń infrastruktury zlokalizowanych na ich terenie. Stopień zwartości zabudowy obszarów wiejskich i stosunki gruntowo-wodne mają istotny wpływ na koszty budowy zbiorczych systemów wodociągowych i kanalizacyjnych. W skrajnych, niekorzystnych warunkach gruntowo-wodnych i terenowych koszty te mogą być dwukrotnie większe niż w warunkach umiarkowanych czy dobrych. Zatem w gminach rolniczych zlokalizowanych na terenach podgórskich o przeważnie niskich dochodach budżetowych, inwestycje związane z budową kanalizacji ustępują w yniku presji społeczności lokalnych raczej inwestycjom z zakresu zaopatrzenia w wodę.Celem niniejszego artykułu jest opisanie stanu nasycenia infrastrukturą wodno-ściekową gmin powiatów nowosądeckiego i limanowskiego w przedziale czasowym lat 1990 do 2003. Stan wyposażenia poszczególnych gmin w badane elementy infrastruktury opisano wskaźnikami nasycenia wyrażającymi stosunek długości sieci na powierzchnię 100 km2. Wskaźniki te obliczono dla przedziału czasowego lat 1990 do 2003, co pozwoliło na oszacowanie zmian nasycenia i średniego tempa zmian dla wszystkich 25 badanych gmin. Dla pełniejszego zobrazowania stanu gospodarki wodno-ściekowej gmin obu powiatów, ocenie poddano również liczbę przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych, liczbę i przepustowość oczyszczalni ścieków oraz liczbę ...
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących oddziaływania na krajobraz obiektów i urządzeń infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej. Podstawą do przeprowadzonej analizy były z jednej strony uwarunkowania formalnoprawne i techniczne dotyczące lokalizacji obiektów infrastruktury wodociągowo kanalizacyjnej, a z drugiej ocena ich wpływu na krajobraz. W celu udowodnienia tezy, iż taki wpływ istnieje dokonano przeglądu systemów wiejskiej infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej, głównie na terenie Polski południowej, wykorzystując zgromadzoną w Katedrze dokumentację fotograficzną, a także dokonując dodatkowych wizji terenowych dla jej uzupełnienia. W pracy przedstawiono przykłady lokalizacji obiektów z pozytywnym lub negatywnym wpływem na krajobraz. Korzystne oddziaływanie na krajobraz stwierdzono w przypadku ujęć wód powierzchniowych i zlokalizowanych w ich sąsiedztwie otwartych zbiorników wody surowej. W przypadku zbiorników zapasowo-wyrównawczych presja na krajobraz uzależniona jest od ich rozmiarów i przyjętego rozwiązania (zbiorniki wieżowe czy terenowe). Najbardziej niekorzystny wpływ na krajobraz wywierają oczyszczalnie ścieków usytuowane w miejscach eksponowanych. Przeprowadzone badania wykazały, że przy wyborze lokalizacji obiektów infrastruktury wodociągowo- kanalizacyjnej na terenach o wysokich walorach turystycznych i krajobrazowych, a także w sąsiedztwie istniejących zabudowań o charakterze historycznym wskazana jest konsultacja z architektami krajobrazu. W sytuacji obiektów już istniejących w terenie, w znacznym stopniu można poprawić ich estetykę poprzez nasadzenie odpowiednio dobranej roślinności nisko lub wysokopiennej pełniącej funkcję zarówno ozdobną, jak i maskującą. ...
Celem badań było określenie zmian temperatury ścieków w kanalizacji oraz otwartym reaktorze biologicznym pod wpływem temperatury powietrza atmosferycznego. W literaturze związanej z oczyszczaniem ścieków nie ma jednoznacznych informacji na temat wpływu temperatury powietrza na temperaturę ścieków w kanalizacji. Niektórzy autorzy uważają, że taki związek nie występuje. Badania przeprowadzone na terenie oczyszczalni ścieków w gminie Koszyce wykazały, że istnieje istotny związek pomiędzy średnią dobową temperaturą powietrza atmosferycznego (tpow) a średnią dobową temperaturą ścieków w kanalizacji (tść). Związek ten można z dużą dokładnością (R2=0,78, p<0,001) opisać za pomocą równania wielomianu 3 stopnia: tść = -0,0011·(tpow)3 + 0,0232·(tpow)2 + 0,3704·tpow + 9,0554. W okresie badań średnia dobowa temperatura ścieków w kanalizacji ulegała dużym wahaniom od 6,35 do 17,56°C. Zmiany temperatury ścieków w kolektorze w ciągu doby zawierały się w przedziale od 0,35°C do 4,60°C. W okresie zimowym, przy średniej dobowej temperaturze powietrza poniżej 5°C, temperatura ścieków w kanalizacji obniżała się poniżej 10°C, osiągając wartość minimalną 5,37°C. W reaktorze biologicznym zbudowanym jako żelbetowy zbiornik otwarty, średnia dobowa temperatura ścieków zmieniała się w przedziale od 5,68 do 21,04°C. Przy czym w okresie zimowym (grudzień, styczeń, luty) temperatura ścieków w reaktorze obniżała się poniżej 10°C, osiągając wartość minimalną 5,32°C. Jest to temperatura stanowczo za niska dla ...
Charakter zabudowy wiejskich jednostek osadniczych zmusza za każdym razem do poszukiwania najwłaściwszych rozwiązań systemów kanalizacyjnych, a w tym i oczyszczalni ścieków. Pod uwagę mogą być brane zarówno przydomowe (lokalne) oczyszczalnie ścieków, jak też oczyszczalnie ścieków obsługujące kilka gospodarstw położonych blisko siebie w zabudowie zwartej, bliźniaczej lub wolno stojącej. Nie można przy tym pominąć budowy zbiorczych oczyszczalni ścieków, które stanową jeden z elementów zbiorczego systemu kanalizacyjnego. W artykule przedstawiono aspekty technologiczne, techniczne i ekonomiczne oczyszczania ścieków, które pozwolą na wybór optymalnych rozwiązań systemu kanalizacji do określonej wielkości i zagospodarowania wiejskich jednostek osadniczych. Treść artykułu oprócz charakteru naukowego ma również charakter utylitarny, pozwalający na podejmowanie decyzji co do wyboru najwłaściwszych rozwiązań systemów kanalizacyjnych na wsi. ...
Celem badań było określenie stężenia zanieczyszczeń w ściekach bytowych odprowadzanych z osiedli wiejskich lub miejsko-wiejskich zlokalizowanych na te-renie województwa małopolskiego. Badania oparto na analizie 140 próbek ścieków surowych pobranych z 34 systemów kanalizacyjnych w latach 2000-2009. Anali-zie poddano wartości pięciu wybranych wskaźników zanieczyszczeń, tj. BZT5, ChZT, zawiesiny ogólnej, azotu ogólnego oraz fosforu ogólnego. Uzyskane wyniki porównano z wartościami zestawionymi w ogólnodostępnej literaturze związanej z tematyką unieszkodliwiania ściekówPrzeprowadzone badania wykazały, że średnie wartości wskaźników zanie-czyszczeń w ściekach bytowych, odprowadzanych z osiedli wiejskich i miejsko-wiejskich województwa małopolskiego, różnią się od wartości tych wskaźników przedstawianych w literaturze. Największą różnicę stwierdzono w przypadku azotu ogólnego (wartość wyższa o 48%) i ChZT (wartość wyższa o 4,4%). Natomiast uzyskane w badaniach średnie stężenie fosforu ogólnego, wynoszące 11 mgP•dm-3, okazało się być o 45,8% niższe od wartości średniej przedstawionej w literaturze. Maksymalne wartości BZT5, ChZT, zawiesiny ogólnej i azotu ogól-nego w badanych ściekach były znacznie wyższe od wartości maksymalnych przedstawianych w analizowanej literaturze.Na podstawie zależności pomiędzy wartościami średnimi wskaźników za-nieczyszczeń ChZT:BZT5, BZT5:Nog, BZT5:Pog stwierdzono, że ścieki odprowa-dzane z osiedli wiejskich i miejsko-wiejskich województwa małopolskiego można skutecznie poddawać zaawansowanym metodom oczyszczania biologicznego z usuwaniem związków biogennych.Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że przy projektowaniu oczysz-czalni ścieków należy zachować pewną ostrożność ...
Celem badań było określenie, jaka objętość wód deszczowych może przedostawaćsię przez otwory techniczne we włazach studzienek do wnętrza przewodówkanalizacji rozdzielczej. Niewłaściwe wykonawstwo nawierzchni ulic lubnieodpowiednio wykonane zwieńczenia studzienek kanalizacyjnych prowadzą dosytuacji, gdy powierzchnia włazu ulega obniżeniu w stosunku do powierzchniterenu. Spływająca podczas opadu deszczu lub roztopów po powierzchni terenuwoda wypełnia powstałe obniżenie i przelewa się do wnętrza studzienki przezszczeliny, a głównie przez otwory techniczne we włazie. Otwory te służą dowprowadzania klucza lub dźwigni do podnoszenia lub otwierania pokrywy włazu.Badania terenowe wykazały, że wiele studzienek kanalizacyjnych wykonanychjest niewłaściwie. W wielu przypadkach pokrywa włazu usytuowana jest od10,6 do 38,3 mm poniżej poziomu terenu. Sprzyja to przelewaniu się wód deszczowychlub roztopowych przez szczeliny lub otwory we włazie do wnętrza studzienki.Na podstawie badań laboratoryjnych wykazano, że dopływ wód deszczowychdo studzienki, przez otwór służący do podnoszenia pokrywy włazu, możnaopisać za pomocą równania Q = 25 · h2 + 7,7679 · h, w którym h stanowi zagłębieniewłazu poniżej poziomu terenu.Przeprowadzone badania wykazały, że przy długotrwałych opadach deszczulub intensywnych spływach powierzchniowych, związanych z roztopami śniegu,otwory techniczne we włazach studzienek kanalizacyjnych, usytuowanych niewłaściwie poniżej poziomu terenu, mogą być istotną przyczyną dopływu wódprzypadkowych do kanalizacji ścieków bytowych. Wskazuje to na potrzebę większejstaranności w wykonywaniu zwieńczeń studzienek kanalizacyjnych oraz praczwiązanych ...
W pracy wykonano analizę stanu gospodarki ściekowej w gminie Baranów Sandomierski, położonej w północnej części województwa podkarpackiego. Na podstawie uzyskanych materiałów określono średnią efektywność pracy dwóch ist-niejących oczyszczalni w Baranowie Sandomierskim i Dąbrowicy. Stwierdzono, że obie oczyszczalnie usuwają zanieczyszczenia w stopniu zadowalającym biorąc pod uwagę aktualne przepisy prawne. Scharakteryzowano także jakość wody rzeki Ba-bulówki powyżej i poniżej miejsca zrzutu ścieków. Wykazano, iż w przypadku BZT5, fosforu ogólnego i azotu amonowego jakość wody ulega znacznej poprawie w przekroju poniżej zrzutu ścieków. Na podstawie przeprowadzonej charaktery-styki gospodarki ściekowej gminy zaproponowano wariantowe rozwiązania w za-kresie poprawy stanu skanalizowania badanego obszaru. W rozwiązaniach tych uwzględniono budowę dwóch zbiorczych roślinno-stawowych oczyszczalni ście-ków (sołectwo Ślęzaki i Skopanie Wieś) i jednej mechaniczno-biologicznej w so-łectwie Wola Baranowska, budowę kanalizacji zbiorczej o długości 15km. W przypadku terenów o rozproszonej zabudowie proponuje się wyposażyć budyn-ki w przydomowe oczyszczalnie ścieków. ...
Proces inwestycyjny w budownictwie zaczyna się od sformułowania idei przedsięwzięcia a kończy w momencie przekazania budowli do użytkowania. Składa się on z wielu etapów, z których na szczególną uwagę zasługuje etap realizacji obiektu. Wynika to ze specyfiki robót budowlanych, do których należy m.in. długoterminowość, niepowtarzalność i sezonowość większości prac, znaczne uza-leżnienie prowadzonych robót od warunków atmosferycznych oraz konieczność ingerencji w środowisko przyrodnicze. Czynników tych jest znacznie więcej, a w przypadku realizacji oczyszczalni ścieków i kanalizacji dochodzą jeszcze do-datkowe wymagania związane z funkcją tych obiektów w gospodarce wodno--ściekowej. Wszystkie te czynniki powodują zagrożenia, które generują różnego rodzaju ryzyko. Powinno być ono uwzględniane już na etapie szacowania kosztów inwestycji budowlanej oraz opracowywania harmonogramów szczegółowych i ustalania czasu trwania robót. W pracy określono zdarzenia, które mogą wystąpić w trakcie wykonywania oczyszczalni ścieków oraz kanalizacji, których następstwem jest wzrost kosztów inwestycji oraz wydłużenie czasu jej trwania. Do oceny, czy opracowana lista zawiera najważniejsze źródła ryzyka wykorzystano metodę ankiet eksperckich. O opinię poproszono wybranych specjalistów mających długoletnią praktykę w wykonawstwie oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnych. Przeprowadzone badania pozwoliły na opracowanie listy zawierającej 24 zdarzenia, które mogą generować ryzyko kosztowe i harmonogramowe na etapie wykonywania oczyszczalni ścieków i kanalizacji. Na 8 zdarzeń z tej ...
Badania miały na celu określenie wpływu temperatury ścieków dopływają-cych z kanalizacji oraz wpływu temperatury powietrza atmosferycznego na tempe-raturę ścieków w otwartym - przepływowym reaktorze biologicznym. Do badań wytypowano mały system kanalizacyjny, wraz z oczyszczalnią ścieków, zakwalifi-kowany do grupy systemów do 2000 RLM, zlokalizowany na terenie gminy wiej-skiej w województwie małopolskim. W okresie badań do analizowanego systemu kanalizacyjnego odprowadzano ścieki z 250 budynków. Średni dobowy przepływ ścieków w badanym roku wynosił 115 m3•d-1. Badania objęły okres 12 miesięcy od 1 stycznia do 31 grudnia 2010 roku. Aby wykazać wpływ omawia-nych czynników na temperaturę ścieków w bioreaktorze posłużono się analizą re-gresji wielokrotnej, która pozwala liczbowo określić wpływ poszczególnych zmiennych niezależnych, którymi są temperatura ścieków w kanalizacji oraz tem-peratura powietrza atmosferycznego na zmienną zależną, którą jest temperatura ścieków w bioreaktorze. W rocznym okresie badań stwierdzono dużą zmienność średniej dobowej temperatury ścieków odpływających z kanalizacji oraz średniej dobowej temperatury powietrza atmosferycznego. Średnia dobowa temperatura ścieków dopływających do reaktora wyniosła 11,0oC. Najniższa odnotowana tem-peratura ścieków dopływających wynosiła 4,9 oC, natomiast najwyższa 20,5oC. W badanym roku średnia dobowa temperatura powietrza atmosferycznego wyniosła 8,3oC. Na podstawie wyników korelacji cząstkowej stwierdzono, iż większy wpływ na temperaturę ścieków w bioreaktorze miała temperatura ścieków dopływających z kanalizacji niż temperatura powietrza. ...
Celem badań było ustalenie wielkości dopływu wód infiltracyjnych oraz przypadkowych do wybranej kanalizacji sanitarnej przy wykorzystaniu metody ru-chomego minimum. Poddany badaniom system kanalizacyjny zlokalizowany jest w powiecie krakowskim w województwie małopolskim. Dopływ wód obcych do ka-nalizacji badano w wieloleciu 2008-2011. Na podstawie analizy wyników badań, uzyskanych metodą ruchomego minimum ustalono, że udział wód infiltracyjnych w rocznych dopływach wód zanieczyszczonych do kanalizacji wynosił od 19,0 do 20,7%, natomiast udział wód przypadkowych od 19,5 do 31,4%. Największe do-pływy wód przypadkowych w analizowanym wieloleciu wystąpiły w roku 2010 (30 210 m3). Był to rok, który ze względu na roczną sumę opadów oceniany był jako bardzo wilgotny. Najniższe dopływy do kanalizacji wód przypadkowych (15 053 m3) wystąpiły w roku 2011 (rok bardzo suchy). Najwyższe dopływy wód infiltracyjnych (20 675 m3) wystąpiły natomiast w roku 2009 (rok suchy), a najniż-sze (14 805 m3) w roku 2011. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że w przypadku analizowanego systemu kanalizacyjnego występuje silna zależność pomiędzy roczną sumą opadów atmosferycznych i roczną objętością wód obcych dopływających do kolektorów ściekowych. Przeprowadzone badania wykazały, że metoda ruchomego minimum może być z powodzeniem stosowana do ustalania objętości wód infiltracyjnych i przypadkowych dopływających do kanalizacji sani-tarnej. ...
Celem badań było określenie w jakim zakresie wody przypadkowe dopły-wające go kanalizacji sanitarnej podczas pogody mokrej wpływają na stężenie związków azotu i fosforu w ściekach surowych dopływających do oczyszczalni i oczyszczonych odprowadzanych do odbiornika. Badania przeprowadzono w czterech wybranych systemach kanalizacyjnych zlokalizowanych w wojewódz-twie małopolskim. Na podstawie uzyskanych wyników wykazano, że wody przypadkowe do-pływające do kanalizacji sanitarnej, podczas pogody mokrej w każdym analizowa-nym przypadku wpływały na obniżenie stężenia azotu ogólnego i fosforu ogólnego w ściekach surowych. Nie stwierdzono negatywnego wpływu wód przypadkowych na wzrost stę-żenia azotu ogólnego w ściekach oczyszczonych odprowadzanych do odbiornika podczas pogody mokrej. Badania wykazały natomiast, że stężenie tego wskaźnika ulegało obniżeniu od 2,7 do 4,8% przy wzroście udziału wód przypadkowych o 10% w przepływie dobowym. Badania wykazały negatywny wpływ wód przypadkowych na stężenie fos-foru ogólnego w ściekach oczyszczonych w przypadku obiektów o małej przepu-stowości hydraulicznej. Podwyższone wodami przypadkowymi przepływy ścieków powodowały wynoszenie osadu czynnego, zawierającego związki fosforu, z komór bioreaktora oraz lejów osadników wtórnych. W obiektach charakteryzują-cych się dużą rezerwą przepustowości hydraulicznej dopływy do kanalizacji wód przypadkowych powodowały natomiast obniżenie stężenia fosforu ogólnego w ściekach oczyszczonych od 0,9 do 3,9% na każdy 10% wzrost udziału tych wód w przepływie dobowym. ...
Celem badań było wykorzystanie metody trójkąta do obliczenia objętości wód infiltracyjnych i przypadkowych dopływających do kanalizacji sanitarnej, funkcjonującej w powiecie krakowskim (województwo małopolskie). Analizowana kanalizacja, o długości 10 km, wykonana jest z rur kamionkowych o średnicach 200, 250 i 300 mm. Wody infiltracyjne i przypadkowe, nazywane także wodami obcymi wpływają niekorzystnie na funkcjonowanie kanalizacji oraz oczyszczalni ścieków, co w konsekwencji może przekładać się na zanieczyszczenie wód odbiornika. Ich ilość w dopływach do kanalizacji powinna być szacowana za pomocą dostępnych metod obliczeniowych, a przyczyny występowania na bieżąco eliminowane. Przeprowadzone badania wykazały alarmujące objętości wód obcych dopływających do analizowanej kanalizacji, w roku 2010 stanowiły one 41,1%, w roku 2011 - 28,7%, a w roku 2012 - 23,4% łącznej rocznej objętości wód zanieczyszczonych. Objętość wód infiltracyjnych i przypadkowych dopływająca do badanej kanalizacji uzależniona była przede wszystkim od częstości występowania opadów, natomiast w mniejszym stopniu od ich sumy rocznej. Główną przyczyną dopływu wód przypadkowych do analizowanego systemu kanalizacyjnego, ustaloną na podstawie wizji terenowych oraz przeprowadzonych przez przedsiębiorstwo wodociągowe testów dymnych, są nielegalne podłączenia do przykanalików ściekowych wylotów rynien dachowych lub wpustów podwórzowych. ...
Artykuł przedstawia rozwój oraz stan sieci kanalizacyjnej na terenie pięciu gmin wiejskich w powiecie jeleniogórskim w latach 2002-2012. Zbadano gęstość sieci oraz udział ludności korzystającej z sieci w ogólnej liczbie ludności, wyniki zaprezentowano w tabelach oraz na kartogramach. Artykuł przedstawia sytuację prawną badanych gmin dotyczącą przynależności do aglomeracji, a także udział gmin w projektach związanych z budową sieci kanalizacyjnej. Zakres przestrzenny obejmuje gminy wiejskie powiatu jeleniogórskiego: Janowice Wielkie, Jeżów Sudecki, Mysłakowice, Podgórzyn i Stara Kamienica. Analizowane dane dotyczą gmin, bez wyszczególnienia miejscowości.Badanie pokazało niejednorodny stopień uzbrojenia gmin w sieć kanalizacyjną, różny przyrost sieci kanalizacyjnej w czasie, a także różnice w udziale ludności korzystającej z sieci. W badanym okresie sieć najintensywniej rozwijała się w latach 2008-2012, ze względu na udział niektórych gmin w projektach dotyczących rozwoju i budowy sieci kanalizacyjnej.
...
Celem przeprowadzonych badań było uzyskanie wiedzy, jak umiejscowienie oczyszczalni względem zlewni kanalizacyjnej wpływa na temperaturę dopływających do niej ścieków. Analizą objęto cztery systemy kanalizacyjne, różniące się długością kolektora tranzytowego pomiędzy oczyszczalnią a zabudowaniami mieszkalnymi, w których wytwarzane były ścieki bytowe. W badanych systemach kanalizacyjnych ścieki odprowadzane były do oczyszczalni o przepustowości hydraulicznej od 100 do 300 m3•d-1, charakteryzujących się liczbą RLM nie większą niż 2000. Pomiary temperatury ścieków odpływających z kanalizacji oraz powietrza atmosferycznego, w analizowanym roku 2012, prowadzono w sposób ciągły, z interwałem 1 godzinnym, za pomocą czujników rezystancyjnych połączonych z rejestratorami danych. Przeprowadzone badania wykazały, że odległość oczyszczalni od zlewni kanalizacyjnej wywiera istotny wpływ na temperaturę ścieków odpływających z sieci kanalizacyjnej. W okresie zimowym średnia dobowa temperatura ścieków odpływających z kolektorów tranzytowych o długości od 300 do 600 m była niższa nawet o blisko 3oC, natomiast w okresie letnim aż o 8oC, w porównaniu do kolektorów tranzytowych o długości nieprzekraczającej 10 m. Wykazano ponadto, że na temperaturę ścieków dopływających do oczyszczalni, oprócz długości kolektora tranzytowego, istotnie wpływa także natężenie przepływu ścieków. Przy wzroście natężenia odpływu ścieków z kanalizacji o 100%, ich temperatura może wzrosnąć w okresie zimowym o 1oC, natomiast w letnim o 3oC. W przypadku sieci kanalizacyjnych ...
