Wielofunkcyjność jest pojęciem szerokim, obejmuje bowiem między innymi rozwój lokalny, przedsiębiorczość planowanie długoterminowe, zróżnicowanie rolnictwa, poprawę zasobów demograficznych. Problemy wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich muszą być zatem traktowane kompleksowo.W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zróżnicowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego, które obejmowały 97 gmin.Poziom rozwoju wielofunkcyjnego badanych obiektów przedstawiono w postaci syntetycznego wskaźnika rozwoju opracowanego przez Hellwiga, który został obliczony na podstawie 15 zmiennych, charakteryzujących wielofunkcyjność. wartość obliczonego wskaźnika syntetycznego zawierała się w przedziale od 0,3055 (gmina Masłów) do - 0,0155 (gmina Bliżyn). Zaznaczyć należy, iż wskaźnik jest tak skonstruowany, że jego wartość wynosi od 0 do 1. W niektórych przypadkach, np. znacznej różnicy w rozwoju niektórych obiektów, jego wartość może przyjmować wartości mniejsze od 0.Przeprowadzono klasyfikację badanych gmin ze względu na poziom wielofunkcyjności, wykorzystując w tym celu metodę Warda. Utworzony na podstawie tej metody diagram połączeń pozwolił na wydzielenie czterech klas gmin. ...
Infrastruktura jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju obszarów wiejskich, a jej niedostatki decydują o niskim standardzie życia, utrudnieniach w gospodarowaniu oraz o niskiej atrakcyjności wsi dla inwestorów. W pracy przeprowadzono badania dotyczące występowania związków pomiędzy poziomem rozwoju infrastruktury obszarów wiejskich a jakością otoczenia społecznego tych obszarów. Badania oparto na materiale statystycznym pochodzącym z 97 jednostek terytorialnych (gmin wiejskich oraz obszarów wiejskich gmin miejsko-wiejskich) województwa świętokrzyskiego. Przyjęto, że siła oddziaływania infrastruktury technicznej na jakość otoczenia społecznego jest zmienna. Dla weryfikacji tego założenia dokonano podziału badanej zbiorowości gmin ze względu na jakość otoczenia społecznego, wyodrębniając trzy skupienia obiektów. W tym celu wykorzystano metodę k-średnich. Przeprowadzona analiza korelacyjna pomiędzy jakością otoczenia społecznego a jakością przestrzeni infrastrukturalnej w wyróżnionych grupach gmin wykazała, że w grupie gmin charakteryzujących się średnią jakością otoczenia społecznego występuje dodatnia zależność korelacyjna (r=0,45). W grupie gmin o niskiej jakości otoczenia społecznego zależność ta jest dużo słabsza (r=0,04). Trzecia grupa gmin, w której stwierdzono najwyższą jakość otoczenia społecznego liczyła jedynie 8 obiektów. Ze względu na małą liczebność tej grupy nie było możliwe przeprowadzenie analizy statystycznej. Rozwój obszarów wiejskich, którego istotnym elementem jest rozwój społeczeństwa, wykazuje związek z rozwojem infrastruktury. Infrastruktura w początkowej fazie rozwoju wsi przyciąga ludność, natomiast w późniejszym etapie ...
Pojęcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich nie może być utożsamiane wyłącznie z procesem tworzenia nowych miejsc pracy. Wielofunkcyjność jest pojęciem szerszym, obejmuje bowiem między innymi rozwój lokalny, przedsiębiorczość planowanie długoterminowe, zróżnicowanie rolnictwa, poprawę zasobów demograficznych. Problemy wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich muszą być zatem traktowane kompleksowo.W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zróżnicowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego, które obejmowały 97 gmin.Poziom rozwoju wielofunkcyjnego badanych obiektów przedstawiono w postaci syntetycznego wskaźnika rozwoju opracowanego przez Hellwiga, który został obliczony na podstawie 15 zmiennych, charakteryzujących wielofunkcyjność. wartość obliczonego wskaźnika syntetycznego zawierała się w przedziale od 0,3055 (gmina Masłów) do 0,0155 (gmina Bliżyn). Zaznaczyć należy, iż wskaźnik jest tak skonstruowany, że jego wartość wynosi od 0 do 1. W niektórych przypadkach, np. znacznej różnicy w rozwoju niektórych obiektów, jego wartość może przyjmować wartości mniejsze od 0.Dokonano również klasyfikacji badanych gmin ze względu na poziom wielofunkcyjności. Do klasy pierwszej gmin o najwyższym poziomie rozwoju wielofunkcyjnego zaliczono 10 obiektów, do klasy drugiej - średni poziom rozwoju - 36 gmin, klasa trzecia - niski poziom wielofunkcyjności - 38 gmin, a klasie czwartej o najniższym poziomie wielofunkcyjności znalazło się 13 obiektów. Przeprowadzono również analizę rozmieszczenia gmin. Stwierdzono, że gminy o najwyższym poziomie rozwoju wielofunkcyjnego położone są wzdłuż głównych ...
Przeprowadzono badania związków występujących pomiędzy poziomem rozwoju wielofunkcyjnego obszarów wiejskich a jakością otoczenia tych obszarów. Badania przeprowadzono na podstawie materiału statystycznego pochodzącego z 97 gmin województwa świętokrzyskiego. Istotą opracowania było zastosowanie analizy kanoniczej, będącej uogólnieniem analizy regresji wielorakiej. Stwierdzono, że pomiędzy poziomem rozwoju wielofunkcyjnego a jakością otoczenia badanych obszarów wiejskich występuje istotna zależność statystyczna, opisana przez trzy zmienne kanonicze. Zmienne te wyjaśniają 38% wariancji zbioru zmiennych rozwoju wielofunkcyjnego przy danych zmiennych jakości otoczenia. Obliczona wartość wariancji nie jest zadowalająca. Istnieje zatem konieczność przeprowadzenia zmian w odniesieniu do rodzaju oraz liczby wskaźników, zarówno rozwoju wielofunkcyjnego, jak i jakości otoczenia. Ze względu na wielowymiarowość badanych zbiorów zmiennych, analiza kanonicza jest metodą właściwą, pozwalającą w sposób obiektywny badać uwarunkowania rozwoju obszarów wiejskich. ...
W opracowaniu przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w roku 2005, które dotyczyły opinii mieszkańców wybranych gmin województwa świętokrzyskiego na temat czynników determinujących rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich. Badaniami w formie wywiadu kierowanego objęto ogółem 493 respondentów, których zaliczono do trzech grup zróżnicowanych ze względu na wiek, poziom wykształcenia oraz status społeczny. Wyniki badań potwierdzają przypuszczenia, iż preferencje poszczególnych grup respondentów w zakresie czynników rozwoju wielokierunkowego wsi są zróżnicowane. ...
Przedstawiono wyniki badań poziomu rozwoju infrastruktury technicznej funkcjonującej na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego. Uwzględniono nasycenie oraz dostępność sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i drogowej. W celu wyodrębnienia jednorodnych grup obiektów (gmin) posłużono się metodą Warda, której wyniki zweryfikowano przy użyciu analizy funkcji dyskryminacyjnej. ...
Określono siłę i charakter autokorelacji przestrzennej wartości wskaźnika syntetycznego poziomu rozwoju wybranych elementów infrastruktury technicznej funkcjonującej na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego. Wartość wskaźnika syntetycznego określono na podstawie syntetycznej miary rozwoju Hellwiga. Przeprowadzone badania nie potwierdziły występowania autokorelacji przestrzennej w zakresie poziomu rozwoju infrastruktury. ...
Przedstawiono wyniki badań dotyczące związku pomiędzy wartością wskaźnika przedsiębiorczości a odległością jednostek przestrzennych od ośrod-ków gospodarczych. Wskaźnik przedsiębiorczości określono przez podanie liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON w przeliczeniu na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym. Odległości jednostek przestrzennych od ośrodków gospodarczych zostały wyrażone jako najkrótsze odległości drogowe. Stwierdzono, że występuje istotna statystycznie zależność pomiędzy wartością wskaźnika przedsiębiorczości a odległością od ośrodka gospodarczego. Wzrost odległości o 1km powoduje zmniejszenie się liczby podmiotów gospodarczych o 47 na 10 tys. ludności. ...
Modernizacja rolnictwa, którego największym problemem jest nadmiar siły roboczej i związana z nim rozdrobniona struktura obszarowa, polega między innymi na zmniejszeniu zatrudnienia. Odchodzenie ludzi z rolnictwa nie może oznaczać ich migracji ze wsi. Należy więc stworzyć szansę zatrudnienia dla tych, którzy zrezygnują z pracy w rolnictwie i pozostaną na wsi. Głównym postulatem w rozważaniach dotyczących przyszłości wsi jest rozwój wielofunkcyjny, którego tempo i kierunki zależą od wielu czynników. Wielofunkcyjność obszarów wiejskich sprowadza się do właściwego, wielokierunkowego wykorzystania potencjału wsi określonego wspomnianymi czynnikami, w celu stworzenia nowych, pozarolniczych miejsc pracy. Podkreślić należy, że w procesie wielokierunkowego rozwoju obszarów wiejskich istotną rolę odgrywa lokalna specyfika, a w szczególności uwarunkowania społeczno-gospodarcze.Główne problemy badawcze poruszane w pracy dotyczyły analiz wpływu otoczenia obszarów wiejskich na wielofunkcyjny rozwój tych obszarów. Weryfika-cja postawionych hipotez badawczych sprowadzała się do odpowiedzi na cztery pytania:1. Czy występują różnice w poziomie rozwoju wielofunkcyjnego gmin i od jakich czynników zależą?2. Czy siła oddziaływania czynników rozwoju wielofunkcyjnego zależy od aktualnego poziomu wielofunkcyjności?3. Czy mieszkańcy obszarów wiejskich mają różne preferencje w zakresie czynników rozwoju wielofunkcyjnego i od czego preferencje te zależą?4. Czy opinie właścicieli gospodarstw rolnych dotyczące przyszłości tych gospodarstw (w konsekwencji możliwości dalszego zatrudnienia w gospodarstwie) są zróżnicowane w zależności od wielkości gospodarstwa i poziomu wykształcenia właściciela?Badaniami ...
Rynek nieruchomości stanowi istotny składnik wzrostu gospodarczego. Ry-nek ten jest jednak niedoskonały, ze względu na brak odpowiednich zasobów da-nych o czynnikach kształtujących ceny nieruchomości, a także czynnikach wpły-wających na atrakcyjność terenów jako podstawy kształtowania się cen rynkowych [Gawroński, Prus 2005]. W pracy podjęto próbę analizy wpływu wybranych czyn-ników na kształtowanie się cen działek budowlanych i rolnych w gminie Bochnia. Wykazano, że ceny działek budowlanych uzależnione są przede wszystkim od kształtu działki oraz odległości od centrum miasta. Badaniami objęto te działki bu-dowlane, które miały możliwość podłączenia do infrastruktury technicznej. W przypadku działek rolnych istotnymi czynnikami wpływającymi na ich ceny są kształt działki i jej nachylenie ...
Gospodarka odpadami stanowi wiele czynności jednostkowych, tworzących spójny system, którego celem jest stworzenie warunków gromadzenia odpadów, ich transportu i unieszkodliwiania. Polska zobowiązała się do wdrażania i realizowania dyrektyw unijnych w zakresie gospodarki odpadami. Jednym z najważniejszych problemów jest zamykanie istniejących składowisk, niespełnia-jących wymagań dyrektyw. Dodatkowo Unia wymaga radykalnego zmniejszenia ilości odpadów komunalnych deponowanych na składowiskach. Osiągnięcie tego efektu jest możliwe przez właściwą edukację w zakresie postępowania z odpadami oraz stworzenie odpowiedniego dla danych warunków lokalnych systemu gospo-darowania odpadami.W pracy przedstawiono istniejący w przeszłości system gospodarki odpa-dami w gminie Bochnia, stan obecny oraz zaproponowano rozwiązania zmierzające do poprawy systemu istniejącego. Przeprowadzone badania w formie wywiadu kierowanego wśród mieszkańców badanej gminy pozwoliły na wskazanie głównych kierunków zmian w systemie gospodarki odpadami, a w szczególności w sposobie zbiórki odpadów.
...
Infrastruktura techniczna pełni istotną rolę w procesach restrukturyzacji obszarów wiejskich. Przebieg procesów produkcyjnych oraz wydajność pracy uzależnione są od rozmieszczenia infrastruktury, jej stanu oraz racjonalnego działania wszystkich jej elementów. Jedną z przyczyn marginalizacji obszarów wiejskich jest niedorozwój infrastruktury technicznej. W pracy wyodrębniono jednolite pod względem jakości infrastruktury grupy obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego oraz dokonano próby waloryzacji tych obszarów ze względu na jakość otoczenia infrastrukturalnego. ...
In this paper was analyzed selected components of technical infrastructure functioning in rural areas of the Malopolska, Świętokrzyskie and Podkarpackie Voivodships. The level of equipping rural areas with specified infrastructure elements was evaluated in the form of density and availability of infrastructure components. The work has been specified the rate of change in the analyzed indicators. In each of the provinces was separated 4, homogeneous groups of municipalities due to the level of infrastructure and standard of living. The lack of consistency in the level of the dynamics of the development of infrastructure with the dynamics of the percentage of residents using the equipment was noted. A positive phenomenon is that the development of the sewage system in all three voivodships has a higher average rate than the average rate of the development of the water supply system. This is particularly important due to the significant underdevelopment of the sewage system in relation to the water supply system. ...
Sustainable development involves integration of political, economic and social activities maintaining natural balance and durability of basic natural processes in order to ensure the possibility to fulfil the essential needs of individual communities or citizens, for both present and future generations. An attempt was made in the paper to evaluate the provinces in view of sustaining their development. A set of 71 indicators was used to describe the individual areas of sustainable development, i.e. economic, environmental and institutional-political order in a synthetic way. Linear ordering of provinces was conducted using their taxonomic distance from the model object. ...
Zrównoważony rozwój polega na integrowaniu działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokoleń. W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem wybranych elementów infrastruktury technicznej na poziom zrównoważenia rozwoju województw. Zarówno poziom rozwoju zrównoważonego, jak i jakość infrastruktury określono w formie wskaźników syntetycznych.Wykazano, że infrastruktura jest czynnikiem wpływającym na zrównoważenie rozwoju, jednakże nie oddziałuje ona jednakowo na wszystkie cztery obszary zrównoważonego rozwoju. Stwierdzono, że infrastruktura może negatywnie oddziaływać na zrównoważenie rozwoju w obszarze przyrodniczym (środowiskowym). ...
There is a widespread and increasing interest in public-private partnership (PPP) in Poland as a mean of implementing public investment projects, resulting from the fact that the funds that are available to local governments, or EU funding, are not sufficient to meet all the investment needs. In the paper a comparative analysis of the size and structure of the public-private partnerships in the EU countries, with a particular focus on the Polish market is presented. Possibilities of investments based on public-private partnerships on rural areas are specified. The paper examines the recent trends in the PPP's market and describes how these changes and development may affect the infrastructural improvement on rural areas.
...
The paper presents an analysis of a chain index of water supply and wastewater infrastructure development dynamics in Poland in the years 2003-2013. The work aimed at determining the development index rate (relative growth) of water supply and sewage systems in Poland divided into 3 basic territorial units (rural, urban-rural and urban districts). Moreover, the paper describes the dynamics of changes concerning water consumption, share of population using water supplied by water supply systems, percentage of households possessing a bathroom and flush toilet and the share of population using sewage system during the analysed period. Conducted analyses used among others the chain index of dynamics to determine the rate of observed changes. The analysis revealed the greatest rate of changes for the indices characterising sewage system and the share of population using the system and wastewater treatment plants. Despite the fact that rural areas were characterized by definitely the highest values of the rate of changes and chain index of changes dynamics, the differences between rural and urban areas concerning water supply and wastewater infrastructure in Poland are still considerable. ...
W opracowaniu określono dynamikę zmian w strukturze użytkowania gruntów w latach 1941 do 2010. Materiał źródłowy stanowią mapy sytuacyjnotopograficzne. Zakresem badań objęto miasto i obszary wiejskie gminy Niepołomice oraz fragment miejscowości Podłęże w którym znajduje się strefa przemysłowa. Analizę czasowo-przestrzenną dynamiki zmian wykonano przy pomocy systemów GIS. Analizie poddano 7 różnych form użytkowania gruntów. Dynamika zmian w strukturze użytkowania gruntów zosta a określona wskaźnikiem dynamiki. Przeprowadzona analiza wskazuje na zmiany w strukturze użytkowania gruntów, określa kierunki tych zmian oraz przedstawia rolę systemów informacji geograficznej w planowaniu i analizach dotyczących gospodarki przestrzennej. Dokonana analiza struktury użytkowania gruntów potwierdziła aktualne trendy polityki przestrzennej, w której zauważalna jest tendencja rozwoju infrastruktury kosztem terenów użytkowanych rolniczo. ...
The aim of the paper was an attempt at application of multiple-criteria analysis for planning public transport system. Methodological rules of an assessment of public transport systems were presented, including: defining variants and coherent family of criteria. Modelling decision-maker's preferences and seeking the most desirable solution. The problem of an assessment of public transport systems was formulated as a multiple-criteria problem of variants ranking. Schemes of appropriate communication connections (routes) were developed in the work using GIS technology and subjected to the assessment by means of a coherent family of criteria using the decision maker's preferences. ...
The article presents common used methods for measuring dissolved oxygen concentration at wastewater facilities. The described methods include Winkler titration and instrumental measurements, such as electrochemical sensors and more recent developed optical ones. The principles, analysis procedures as well as advantages and drawbacks of the methods were discussed. Furthermore, the valid ISO and PN-EN standards for dissolved oxygen measurements were shortly presented with emphasis on the recent changes concerning standards for the optical sensor method. As the results of a survey conducted among wastewater treatment plant operators in southern Poland reveal, optical sensors are being currently preferred in on-line applications due to their enhanced properties in comparison to other measurements methods. ...
The study was conducted to assess the effectiveness of wastewater treatment at the municipal wastewater treatment plant in Wolbrom, to which predominantly domestic wastewater and industrial sewage flow. The assessment was made based on the analysis of the physical and chemical research results of raw and treated wastewater. The research was carried out in the period from January 2014 to December 2014. To perform the analysis of the treatment plant efficiency, four indicators of wastewater pollutants such as BOD5, COD, total nitrogen and total phosphorus were selected for further investigation. For each of the indicators degrees of reduction and coefficients of treatment plant operational reliability were calculated. The calculated degrees of reduction for each of the indicators were high and amounted to 99.0% for BOD5, 95.2% for COD, 91.0% for total nitrogen and 91.6%. for total phosphorus. These results prove the effective reduction in the amount of pollutants. The determined coefficients of treatment plant operational reliability were at a low level: BOD5 - 0.27, COD - 0.44, total nitrogen - 0.33 and total phosphorus - 0.53. The conducted analyses prove the effective operation of the treatment plant, which was confirmed by high efficiency of pollutants removal. ...
