Zeszyt: 2014, vol. 11 / IV / 2 (Dec 2014)
Przedmiotem pracy jest problematyka wpływu procesu scalenia gruntów na optymalizację gospodarki leśnej. Analizie poddano scalenie nieruchomości przeprowadzone na obszarze o przewadze gruntów leśnych. Przedmiotem badań był obiekt ,,Wólka Nurzecka", w którego skład wchodzą grunty czterech sąsiadujących ze sobą gmin: Nurzec Stacja, Milejczyce, Czeremcha i Mielnik, położonych w województwie podlaskim, w powiatach siemiatyckim i hajnowskim. Tereny te charakteryzują się średnią lesistością powyżej 50%. W artykule ukazano strukturę przestrzenną gruntów przed i po przeprowadzeniu procesu scalenia i wymiany gruntów. Szczególną uwagę zwrócono na tereny, będące w posiadaniu gospodarstw indywidualnych. Uzyskane wyniki wykazują znaczną poprawę szachownicy gruntów na badanym obszarze. Proces scaleniowy pozwolił na utworzenie korzystnych warunków umożliwiających prowadzenie optymalnej gospodarki leśnej. Uporządkowane zostało rozmieszczenie działek o różnych prawach własności, zmniejszono stopień rozdrobnienia działek, przybliżono położenie działek do aktualnych miejsc zamieszkania uczestników scalenia oraz poprawie uległa infrastruktura drogowa. ...
Dla przyjętych 12 definicji niżówki znaleziono na podstawie 49-letnich szeregów czasowych dobowych przepływów w czterech wodowskazach w zlewni Małej Wisły, że rozkłady prawdopodobieństwa czasu T trwania niżówki oraz deficytu V niżówki mogą być opisane rozkładem logarytmiczno-normalnym z parametrami estymowanymi metodą największej wiarygodności. Jakość dopasowania badana była dwoma testami zgodności: testem Andersona-Darlinga i testem Craméra-von Misesa. Oba testy pozwalały na przyjęcie badanego rozkładu niezależnie od przyjętej definicji i wodowskazu, gdyż wartości p (p-values) pierwszego testu były wyższe od 15%, drugiego większe od 20%. ...
W artykule przedstawione zostały wybrane przypadki konfliktów przestrzennych występujących na terenach wiejskich. Analizie poddano zarówno obszary znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie dużych aglomeracji miejskich jak i wewnątrz gmin typowo rolniczych. Napotkane problemy podzielić można na te, wynikające z istniejących uwarunkowań przyrodniczych oraz będące efektem błędu bądź niedopatrzenia przy planowaniu nowych funkcji. Następstwem wymienionych w artykule sytuacji są konflikty przestrzenne występujące na styku terenów o różnym przeznaczeniu. Konflikty te w znaczny sposób utrudniają lub uniemożliwiają komfortowe korzystanie z infrastruktury, prawidłowe funkcjonowanie gospodarstw rolniczych, bezpieczne zamieszkanie na danym terenie. Efektem błędów popełnionych w procesie planowania przestrzennego oraz niedostateczne uwzględnianie naturalnych uwarunkowań występujących na danym terenie jest także zniszczenie mienia, narażenie gmin na znaczne koszty usuwania skutków klęsk żywiołowych oraz wypłacania odszkodowań. ...
Największy udział w strukturze kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi, obok ich zagospodarowania, mają gromadzenie i transport odpadów. W artykule przedstawiono wielkość i strukturę kosztów transportu zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych z terenu miasta Krakowa oraz 20 gmin sąsiadujących z głównym miastem Małopolski. Do analiz wybrano 6 pojazdów bezpylnych (tzw. śmieciarek) o zbliżonej charakterystyce pracy, należących do prywatnego przedsiębiorstwa zajmującego się zbieraniem i transportem odpadów. Dane pozyskane do analiz dotyczyły okresu od czerwca 2010 do czerwca 2013.W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, iż w strukturze kosztów zbierania i transportu odpadów dla wszystkich analizowanych pojazdów, dominują koszty zużycia paliwa oraz koszty wynagrodzenia, stanowiące odpowiednio 37 % i 40 %. Pozostałe koszty oraz zysk przedsiębiorstwa stanowią 23 % całkowitych kosztów zbierania i transportu odpadów. Na terenach wiejskich największy udział w strukturze kosztów mają koszty wynagrodzenia (44%), zaś na terenach miejskich koszty zużycia paliwa (47 %). Jednostkowe koszty transportu odpadów z terenów wiejskich wynoszą średnio 187 zł.Mg-1 (44 €.Mg-1) i są wyższe o około 50 zł.Mg-1 (12 €.Mg-1) w stosunku do kosztów transportu odpadów z terenów miejskich. Wpływ na wyższe jednostkowe koszty transportu odpadów na terenach wiejskich ma przede wszystkim specyfika tych obszarów tj. urozmaicona rzeźba terenu, rozproszenie zabudowy i związana z tym konieczność dojeżdżania do posesji ...
Dla założonych 12 definicji niżówki znaleziono na podstawie 49-letnich szeregów czasowych dobowych przepływów w czterech wodowskazach w zlewni Małej Wisły, że łączny rozkład prawdopodobieństwa czasu T trwania niżówki oraz deficytu V niżówki może być opisany dwuwymiarowym rozkładem lognormalnym z pięcioma parametrami estymowanymi metodą największej wiarygodności. Jakość dopasowania badana była dwoma testami zgodności: testem Andersona-Darlinga i testem Craméra-von Misesa. Oba testy pozwalały na przyjęcie badanego rozkładu niezależnie od przyjętej definicji i wodowskazu, gdyż wartości p (p-values) obu testów były wyższe od 20%. ...
Proces kolektywizacji rolnictwa został narzucony przez władze PRL-owskie po zakończeniu drugiej wojny światowej. Ówczesne władze podjęły próbę przymusowej zmiany struktury agrarnej obszarów rolniczych, poprzez łączenie gruntów rolnych w formy zbiorowe. Formy te powstały w oparciu o archaiczne już przepisy prawne, jednak pod zmienioną postacią funkcjonują po dzień dzisiejszy w gospodarce wolnorynkowej. W artykule poruszone zostały kwestie związane z powstaniem oraz funkcjonowaniem w okresie Polski Ludowej gospodarstw rolnych. Przede wszystkim przeanalizowano polskie kołchozy - rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz polskie sowchozy - państwowe gospodarstwo rolne, zwracając szczególną uwagę na związane z nimi regulacje geodezyjno-prawne. Przejście z komunistycznego systemu społeczno-ekonomicznego na ustrój demokratyczny spowodowało potrzebę wprowadzenia nowych instytucji, zwrócenia bezprawnie przejętych gruntów, czy też utworzenia odpowiednich pojęć prawnych dostosowanych do wprowadzonych zmian ustrojowych. W związku z powyższym zaistniała potrzeba dostosowania, bądź utworzenia aktów prawnych, które uregulowałyby ten problem. Autorzy niniejszej pracy podjęli próbę analizy i oceny przedmiotowej problematyki.. ...
W artykule opisano wyniki eksperymentu opartego na analizie zmian masy odpadów pochodzących z cmentarzy w zależności od sposobu ich gromadzenia (magazynowania). Odpady poddane analizie pochodziły z Cmentarza Centralnego w Brnie oraz z cmentarza w dzielnicy Brno-Líšeň. Pobrane próbki (o średniej masie ± 9.66 kg) zostały umieszczone na otwartej powierzchni oraz w zamkniętych kontenerach (komposterach). W ramach 7-miesiecznego eksperymentu mierzono w tygodniowych odstępach czasu, masę badanych odpadów. Jednocześnie obserwowano poziom opadów atmosferycznych.W czasie trwania eksperymentu zaobserwowano spadek masy odpadów o około 71% masy wejściowej. W czasie pomiarów zaobserwowano ustabilizowanie się masy odpadów już po trzech miesiącach badań. Późniejsze zmiany w masie próbek były niewielkie. Wpływ opadów atmosferycznych na masę próbek był krótkotrwały. ...
Przejście do intensywnego gospodarowania na łąkach pociągnęło za sobą znaczące przemiany ich roślinności i zniszczenie wielu ekosystemów torfowiskowych i bagiennych. Częste niegdyś zbiorowiska zmniejszyły swój areał, zanikły lub przekształciły się w inne. W strukturze fitocenoz łąkowych w Borach Tucholskich jeszcze około połowy XX w. często notowano m. in. dobrze zachowane zbiorowisko Angelico-Cirsietum oleracei, podczas gdy obecnie w regionie obserwuje się głównie jego różne zdegenerowane formy, a bogate florystycznie płaty zajmują niewielkie powierzchnie. W oparciu o współczesne zdjęcia fitosocjologiczne oraz spisy flory z lat 70-tych ubiegłego stulecia wykonane w dolinie rzeki Golionki w Borach Tucholskich zestawiono wykaz stwierdzonych w tych dwóch okresach fitocenoz. Obecnie w strukturze fitocenotycznej dominują fitocenozy z klasy Molinio-Arrhenatheretea w postaci 8 zespołów lub zbiorowisk, występujących łącznie na prawie 60% analizowanych powierzchni. Około 20% to szuwary turzycowe (Magnocaricion). Pozostałą część stanowią fitocenozy z klas Atremisietea vulgaris, Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis i Trifolio-Geranietea. Jest to typowa struktura fitocenotyczna ekstensywnie użytkowanych łąk na odwodnionych torfach. Duża grupa zbiorowisk roślinnych charakteryzuje się wyraźną dominacją jednego lub kilku gatunków, jak: Holcus lanatus, Anthoxanthum odoratum lub Urtica dioica. Struktura fitocenotyczna obszaru określona dla wcześniejszego okresu zawiera zaledwie 5 typów fitocenoz - 80% materiału kwalifikuje się do dwóch zbiorowisk reprezentujących klasę Molinio-Arrhenatheretea: ...
Zagadnienie rozwoju społeczno-gospodarczego to zjawisko o charakterze złożonym, wielokryteriowym. Związane jest zarówno z aspektem ekonomicznym, demograficznym jak i przyrodniczym. Rozwój wiąże się bezpośrednio ze wzrostem liczby inwestycji, z zainteresowaniem turystycznym, z rozbudową infrastruktury technicznej oraz społecznej. Nie można także zapomnieć o kapitale ludzkim. Dodatkowy odpływ ludności z terenów słabo zaludnionych powoduje bowiem regres w rozwoju społeczno-gospodarczym. Przemiany społeczno-gospodarcze po 1990 roku były bezpośrednią przyczyną reorganizacji struktury przestrzennej kraju oraz powiązań regionalnych. Województwa tzw. „ściany wschodniej" są postrzegane jako obszary rolnicze, słabiej rozwinięte. Wciąż aktualne pozostaje pytanie czy należy podejmować próby hamowania niekorzystnych procesów na obszarach słabiej rozwiniętych (rolniczych), wspierać je i dążyć do ich rozwoju, czy może wspierać te obszary, które same posiadają już zdolności rozwojowe. Artykuł przedstawia analizę i próbę oceny warunków rozwoju społeczno-gospodarczego województwa podkarpackiego, przyjmując jako pole podstawowej oceny powiat. Na potrzeby oceny zróżnicowania przestrzennego badanego województwa zastosowano metodę taksonomii wrocławskiej. Materiały źródłowe stanowiące podstawę badań dotyczyły stanu na 2011 r. Dane pochodzą ze źródeł statystyki publicznej Głównego Urzędu Statystycznego. W wyniku przeprowadzonych analiz wydzielono typy przestrzenne warunków rozwoju społeczno-gospodarczego w województwie podkarpackim oraz dokonano ich charakterystyki. ...
Analizie poddano 10 miejsc ważnych dla turystów z punktu widzenia jakości wypoczynku (las, jezioro, rzekę, komunikację autobusową i kolejową, sklep spożywczy, restaurację, aptekę, punkt medyczny, pocztę, bankomat). Badanie wykazało, że ich odległości od gospodarstw agroturystycznych przedstawiają się zadawalająco. W 346 przypadkach udzielono odpowiedzi na temat lokalizacji wybranych elementów infrastruktury społecznej, zaś w 195 dostarczono wiadomości o walorach przyrodniczych najbliższej okolicy (lasu, jeziora bądź rzeki). Zauważono, że z punktu widzenia organizacji różnych aktywności rekreacyjnych korzystnym aspektem było położenie kwater w niedalekiej odległości od zbiorników wodnych i obszarów leśnych. Odnotowano 50 zagród umiejscowionych koło samego lasu i 30 w bezpośrednim sąsiedztwie jeziora. Liczba gospodarstw, od których te dwa walory znajdowały się w odległości zaledwie do 100 m zamykała się odpowiednio liczbą 68 (las) i 53 (jeziora). Pełniejszych informacji badani dostarczyli odnośnie miejsc, które mogą uzupełniać podstawowe potrzeby turysty z zakresu skorzystania z komunikacji autobusowej i kolejowej, sklepu spożywczego, restauracji, punktu medycznego, apteki czy bankomatu. W większości były on rozlokowane w przestrzeni do 4 km od miejsca zamieszkania kwaterodawców. Nie poinformowanie potencjalnego klienta o tym czy będzie mógł odpocząć w otoczeniu tak ważnych dla zdrowia psychicznego i fizycznego walorów, jakimi są las, jezioro czy rzeka w zdecydowany sposób obniża jakość promowanej usługi. ...
Wskaźnik sedymentacji został wprowadzony i zdefiniowany przez Churchilla. Wskaźnik ten jest ilorazem czasu zatrzymania wody w zbiorniku i średniej prędkości przepływu wody przez zbiornik. Churchill opracował zależność zdolności zbiornika do zatrzymania rumowiska w funkcji wskaźnika sedymentacji. Możliwość zastosowania wskaźnika sedymentacji do scharakteryzowania procesu zamulania małych zbiorników wodnych, a także ocena możliwości zastosowania metody Churchilla została wykonana na podstawie wyników badań czterech małych zbiorników wodnych. Do badań wytypowano dwa zbiorniki wodne w układzie kaskadowym i dwa zbiorniki wodne w układzie równoległym. Stwierdzono, że istnieje możliwość zastosowania wskaźnika sedymentacji do wyznaczenia początkowej zdolności małych zbiorników wodnych do zatrzymywania rumowiska niezależnie od ich wzajemnego usytuowania na danym cieku wodnym. Nie jest natomiast możliwe określenie za pomocą formuły Churchilla redukcji tej zdolności w poszczególnych latach eksploatacji zbiorników. Wykazano, że w zbiornikach w układzie równoległym zdolność do zatrzymania rumowiska redukowana jest z jednakową intensywnością, natomiast w zbiornikach w układzie kaskadowym w zbiorniku górnym zdolność do zatrzymania rumowiska ulega szybszej redukcji niż w zbiorniku dolnym kaskady. Opracowano również zależność intensywności zamulania od wskaźnika sedymentacji stwierdzając, że w przypadku zbiorników charakteryzujących się niższymi wartościami wskaźnika sedymentacji intensywność zamulania jest większa, jak również większy jest stopień zamulenia. ...
Wiosenne wypalanie roślinności łąk i nieużytków co roku stanowi duży problem związany z zagrożeniem pożarowym. Podkreśla się także niekorzystne oddziaływanie tego zjawiska na ekosystem. W doświadczeniu polowym zlokalizowanym w miejscowości Prandocin badano wpływ kontrolowanego wypalenia runi powstałej z wysianej mieszanki łąkowej na wybrane elementy siedliskowe i skład gatunkowy roślinności. Porównano także oddziaływanie ognia z wpływem koszenia, koszenia i usuwania biomasy oraz brakiem koszenia. Podczas wypalania najwyższe maksymalne temperatury (600 C°) odnotowano na wysokości 15 cm, to jest w niewielkiej wysokości ponad biomasą. Temperatura na powierzchni gleby nie przekroczyła 400 C°, a na głębokości 5 cm nagrzewanie się gleby było niewielkie (do 35 C°). Nie stwierdzono statystycznie istotnego zróżnicowania obiektów pod względem plonowania i wilgotności gleby po wypaleniu. Istotnie szybsze było nagrzewanie się gleby na poletkach wypalonych i koszonych z usuwaniem biomasy. Skład gatunkowy pomiędzy poszczególnymi obiektami doświadczenia nie różnił się istotnie. Główną przyczyną niewielkiego wpływu wypalania była prawdopodobnie mała ilość biomasy, a więc krótki czas i niskie temperatury oraz niewielki negatywny wpływ nieusunietejj biomasy na wzrost roślin. Wydaje się, że w przypadku zbiorowisk roślinnych o niewielkiej biomasie oddziaływanie ognia na rośliny jest stosunkowo niewielkie. ...
Przeprowadzone badania ujawniły, że średnia cena za pobyt dobowy w gospodarstwie agroturystycznym na kujawsko-pomorskiej wsi nie jest wygórowana i wynosi 46,84 zł. Najwyższe koszty za pobyt turyści poniosą w powiecie sępoleńskim (75,35 zł), a najniższe w grudziądzkim. Z uwagi na to, że gospodarze podawali duże rozpiętości przedziałów cenowych (od kilkunastu złotych do nawet kilkuset) obliczono, że średnia cena maksymalna kształtuje się w województwie na poziomie 60,81 zł, a średnia minimalna 31,45 zł. Zaledwie 25,4% ogółu gospodarstw zakomunikowało, jakie elementy produktu agroturystycznego (poza noclegiem) mieszczą się w cenie maksymalnej, a mianowicie całodzienne wyżywienie z atrakcjami, same atrakcje, czy tylko spożywanie posiłków. Na tle przeprowadzonych rozważań dało się zauważyć, że większość usługodawców nie wykazuje się kreatywnością i inicjatywnością, by lepiej zaprezentować swój produkt agroturystyczny na portalu internetowym. Ograniczali się oni zazwyczaj do umieszczania podstawowych informacji na temat usługi, nie przybliżając turyście szczegółowego cennika za korzystanie z różnych dodatkowych płatnych możliwości wypoczynku. ...
W pracy przedstawiono wyniki obliczeń zdolności małych zbiorników wodnych do zatrzymania rumowiska (). Do analiz wytypowano dziewięć małych zbiorników wodnych znajdujących się w dorzeczu górnej Wisły. Zdolność ta została określona na podstawie bilansu rumowiska i porównana z wynikami obliczeń metodą Brune'a i jej modyfikacjami, opracowanymi przez Gilla, Heinemanna oraz Jothiprakasha i Garga. Stwierdzono, że istnieje możliwość zastosowania tych metod do wyznaczenia początkowej zdolności małych zbiorników do zatrzymywania rumowiska. Metody te mogą mieć zastosowanie w przypadku małych zbiorników, których współczynnik pojemności jest większy od 1%. Stwierdzono również, że wyniki obliczeń zdolności do zatrzymywania rumowiska w kolejnych latach eksploatacji małych zbiorników wodnych wykonane za pomocą metody Brune'a i wzorów Gilla, Heinemanna oraz Jothiprakasha i Garga nie odpowiadają rzeczywistej zdolności, oznaczonej symbolem rz i określonej na podstawie bilansu rumowiska. Poddane ocenie metody nie mogą być wykorzystane do określenia zdolności małych zbiorników wodnych do zatrzymania rumowiska w kolejnych latach eksploatacji. ...
W pracy przedstawiono zastosowanie statystyki I Morana do wyznaczenia stopnia zależności przestrzennej. Dodatkowo pokazano możliwość zobrazowania rozkładu przestrzennego zainwestowanych środków finansowych w obiektach przestrzennych. Celem pracy było wyznaczenie zależności przestrzennych zmiennych diagnostycznych opisujących pozabudżetowe środki przeznaczone na inwestycje w województwie małopolskim na poziomie gmin. W tym celu wykorzystano dane z kwerend Urzędu Statystycznego. Rozkłady przestrzenne zmiennych zobrazowano w programie ArcView, a analizę przestrzenno-statystyczną wykonano w programie R-CRAN. Analizę przeprowadzono na 182 gminach województwa małopolskiego. Na podstawie analizy wybranych zmiennych diagnostycznych można stwierdzić, że mogą one być bardzo przydatne w geografii ekonomicznej. ...
