Materiał do badań pochodził z doświadczenia przeprowadzonego na polu doświadczalnym IHAR Jadwisin w 2008 roku. Wczesna odmiana ziemniaka (Owacja) uprawiana była na piasku gliniastym lekkim. Obejmowało ono dwie kombinacje: T0 – kontrolną oraz T1 – z nawadnianiem kroplowym i nawożeniem azotem mineralnym (fertygacja). Dawki wody i azotu oraz terminy ich aplikacji ustalane były przy wykorzystaniu komputerowego programu wspomagania decyzji (DSS). Sucha masa liści, łodyg i bulw oznaczana była trzykrotnie w czasie wege-tacji: po 17, 28 i 42 dniach od wschodów (DAE). Pomiar powierzchni listowia wykonywano przy użyciu aparatu LICOR 3100. W bulwach ziemniaka, terminy: 28, 42 i 75 DAE – zaschnięcie listowia, oznaczano zawartość azotu ogółem; me-toda Kjeldahla–Kjeltec 2200 f-my Foss Tecator. Dla powyższych terminów obliczono również plon białka i suchej masy oraz wartości współczynnika plonowania (HI). Prawidłowo prowadzone nawadnianie kroplowe i fertygacja azotem zapewniło uzyskiwanie przez odmianę wczesną ziemniaka plonu zbliżonego do 30 t•ha-1 w 70 dniu od posadzenia (DAP) oraz około 50 t•ha-1 po zakończeniu we-getacji, 103 DAP. Zastosowane czynniki plonotwórcze (woda, azot) zwiększyły końcowy plon suchej masy o ponad 4 t•ha-1, a plon białka – o 230 kg•ha-1 w po-równaniu do kontroli. Wartości indeksu liściowego dla 70 DAP (42DAE) były istotnie skorelowane ...
Wielkość redukcji ewapotranspiracji, spowodowaną niedoborem wody w glebie, opisano wskaźnikiem CDI (Crop Drought Index). Jest on również wskaźnikiem suszy rolniczej. Zbadano relacje pomiędzy opadami P i wskaźni-kiem CDI na uprawie buraka cukrowego na Kujawach, na różnych glebach. Ba-dania modelowe redukcji ewapotranspiracji przeprowadzono w okresie wegetacji buraka cukrowego (21.04–30.09) dla lat 1954–2003. Badania przeprowadzono dla 4 gleb, o zróżnicowanych zapasach wody użytecznej ZWU w 1-m profilu, wy-noszących: 103, 137, 165, 203 mm. Relacje pomiędzy P i CDI badano w 5 okre-sach, powstałych przez dodanie kolejnych faz fenologicznych buraka cukrowego. Siłę i istotność związków oceniono za pomocą analizy statystycznej. Wartości współczynników korelacji pokazywały udział opadów w wielkości redukcji ewa-potranspiracji w stosunku do ewapotranspiracji potencjalnej buraka cukrowego w warunkach niedostatecznego uwilgotnienia gleby. Wyznaczono nomogramy, które mogą być pomocnym narzędziem określenia wartości wskaźnika CDI na podsta-wie bieżących pomiarów opadów. ...
W pracy przedstawiono charakterystykę warunków glebowo-klimatycznych Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach, należącej do Uniwersytetu Przyrod-niczo-Humanistycznego w Siedlcach, podano powierzchnię zasiewów, plony ziarna i zbiory czterech roślin zbożowych (żyta ozimego, pszenżyta ozimego, pszenżyta jarego i pszenicy jarej). W warunkach glebowo-klimatycznych RSD na największej powierzchni uprawiane było pszenżyto ozime, które plonowało na najwyższym poziomie, co pozwoliło uzyskać największe zbiory. Natomiast najmniejszy plon ziarna uzyskano z żyta ozimego i pszenicy jarej. Plon ziarna zbóż w latach badań był różnicowany przez warunki opadowo-termiczne. Różnica plonu ziarna w odniesieniu do średniej z dziesięciolecia wahała się od -36,5% do +58,3%, w zależności od lat i gatunku.
...
W warunkach klimatycznych Polski opady atmosferyczne są podstawowym źródłem wody dla roślin. Od ich ilości, intensywności i rozkładu zależy wilgotność gleby, która ma wpływ na prawidłowy wzrost i rozwój roślin. Charakterystyczna dla naszego klimatu jest duża zmienność i kontrastowość występowania opadów. Celem podjętych badań była szczegółowa analiza przestrzennej zmienności opadów atmosferycznych w Centralnej Polsce. Podstawę opracowania stanowiły pomiary opadów prowadzone w okresie wegetacji IV - X 2010 roku w 34 automatycznych stacjach meteorologicznych rozmieszczonych w gospodarstwach sadowniczych na obszarze Polski Centralnej pomiędzy Skierniewicami a Górą Kalwarią. Analiza wyników potwierdza opinię o bardzo dużej przestrzennej zmienności sum opadów, ich maksymalnych wysokości i intensywności oraz długości ciągów dni z opadami i bez opadów. Wysokie różnice wykazano nawet dla stacji położonych bardzo blisko siebie - kilka do kilkunastu kilometrów. Aby wiarygodnie wyznaczyć np. klimatyczny bilans wodny opady powinny być mierzone bezpośrednio na obiekcie dla którego szacowany jest bilans.
...
W pracy przedstawiono wyniki trzyletniego doświadczenia polowego zało-żonego w latach 2005-2007 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach k. Siedlec na glebie kompleksu żytniego dobrego. Oceniono przebieg faz rozwo-jowych owsa w zależności od warunków pogodowych w okresie wegetacji. Wa-runki pogodowe w latach prowadzenia badań były zróżnicowane. Wyjątkowo nie-korzystne warunki panowały w sezonie 2006 roku - w tym czasie zanotowano duży niedobór opadów. W kolejnych latach badano wpływ trzech ilości wysiewu (300, 500, 700 ziaren kiełkujących na 1 m2) na plon trzech odmian owsa (Polar - odmiana nieoplewiona, Bachmat i Rajtar - odmiany oplewione). Wykazano, że na wzrost i rozwój oraz plon owsa decydujący wpływ miały warunki pogodowe w latach prowadzenia badań, a także czynniki doświadczenia, tj. gęstość siewu oraz testowane odmiany. Najwyższy plon ziarna zanotowano w korzystnym 2007 roku. Zwiększenie ilości wysiewu spowodowało istotny wzrost plonu ziarna. Z badanych odmian najwyższy plon dała odmiana Bachmat. ...
W pracy przedstawiono symulacje i ocenę zmian opadów atmosferycznych dla potrzeb nawadniania roślin w kontekście oczekiwanych zmian klimatu. Do badań wybrano stację meteorologiczną w centralnej Polsce i symulowano opady dla warunków aktualnych i warunków przewidywanych zgodnie z trzema typowymi scenariuszami zmian klimatu GISS Model E, HadCM3 i GFDL R15, które zakładały podwojenie koncentracji CO2 do roku 2050-2060.Wygenerowane cztery 500-letnie serie opadowe (symulujące aktualne wa-runki klimatyczne oraz zgodne z trzema rozważanymi scenariuszami) porównywano między sobą analizując kluczowe dla nawodnień okresy czasu wybrane na przestrzeni miesięcy od maja do sierpnia. Dla symulowanych danych i rozważanych okresów przedstawiono rozkłady prawdopodobieństwa sum opadów, charak-terystyki liczbowe zmiennych losowych oraz kwantyle rozkładów prawdopodo-bieństwa. Wykazano zróżnicowane zmiany średnich sum opadów od niewielkich do 30 procentowych spadków w rozważanych okresach i wzrost wariancji (do 20 procent) w zależności od scenariusza. W kontekście nawodnień przedstawione rozkłady prawdopodobieństw oznaczają większe ryzyko susz i potrzebę zapewnienia wymagań wodnych roślin w okresie maj - sierpień. Wyniki wskazują także na konieczność zastosowania modelu kompleksowego uwzględniającego również inne zmienne meteorologiczne i zjawiska wpływające na możliwość wykorzystania wód opadowych. ...
Codzienne notowania poziomu spiętrzenia wody w zbiorniku, pozwoliły, po ich przeanalizowaniu, ustalić zależności występujące pomiędzy opadami atmosferycznymi, a ich wielkością w danym okresie. Stwierdzono również, ze wysokości spiętrzeń mają charakter sezonowy, niezależnie od występujących opadów. Najwyższe spiętrzenia wody w zbiorniku utrzymują się w sezonie wiosennym, a najniższe w sezonie jesiennym. Wynika to głównie stąd, że na wiosenne spiętrzenia duży wpływ wywierają też opady zimowe retencjonujące wodę w śniegu, a w okresie przedwiośnia oraz roztopów oddające ją glebie. Niskie spiętrzenia wody w okresie jesiennym są wynikiem silnej ewapotranspiracji okresu późnoletniego (wrzesień), przy stosunkowo niewielkich opadach. Celem opracowania jest zbadanie dynamiki stanów spiętrzenia wód w zbiorniku. ...
W pracy przedstawiono symulacje i ocenę zmian wskaźnika hydrotermicznego (HTC) Sieljaninowa w kontekście oczekiwanych zmian klimatu i potrzeb nawadniania roślin. Dla wybranej stacji meteorologicznej w centralnej Polsce wygenerowano dobowe wartości temperatur powietrza i opadów dla warunków aktualnych i oczekiwanych zgodnie z trzema typowymi dla Polski scenariuszami GISS Model E, HadCM3 i GFDL-R15, zakładającymi podwojenie koncentracji CO2 - co jest spodziewane w latach 2050-2060.Dla czterech 500-letnich serii temperatur powietrza i opadów obliczono w okresach kroczących 30-dniowych wskaźnik hydrotermiczny HTC dla istotnych z punktu nawodnień okresów od kwietnia do września. Łącznie w każdym roku wyznaczono 154 wartości wskaźnika HTC. Przebieg wartości wskaźnika hydrotermicznego przedstawiono na wykresach dla wartości średnich, odchyleń standardowych, 99% obszarów krytycznych oraz empirycznych prawdopodobieństw wystąpienia okresów skrajnie suchych, bardzo suchych, suchych i dość suchych.W badaniach wykazano zróżnicowane zmiany wskaźnika HTC a nawet jego pomniejszenie o 30% zależnie od rozpatrywanego scenariusza i okresu roku, przy jednoczesnym wzroście wariancji (z wyjątkiem scenariusza GISS) do 15%. Wyznaczone prawdopodobieństwa wystąpienia okresów skrajnie suchych (HTC<0.4) wskazują na wzrost średnio dwukrotnie, trzykrotnie i czterokrotnie odpowiednio dla scenariuszy GISS Model E, HadCM3 i GFDL-R15 w okresie czterech miesięcy od 120 do 240 dnia roku. ...
Istotnym skutkiem wzrostu temperatury w procesie globalnego ocieplenia jest możliwość zmniejszania się rolniczej efektywności opadów atmosferycznych, jak również zmiana podstawowych składników bilansu wodnego na skutek wzrostu parowania przy braku wyraźnych tendencji opadów atmosferycznych w umiarkowanych szerokościach Europy. Przedmiotem opracowania jest określenie wartości opadów atmosferycznych, które w okresie suszy przy zakładanym scenariuszu wzrostu temperatury powietrza o 1,0, 1,5 i 2,0°C należy uzupełnić w procesie nawadniania aby nie obniżyło się uwilgotnienie wierzchniej warstwy gleby w stosunku do otychczasowego przeciętnego poziomu. Skonstruowany model regresji krokowej wielokrotnej dla zależności stopnia uwilgotnienia gleby od temperatury powietrza i opadów atmosferycznych dla okolic Poznania i okresu 1981-2000 wykazał, że dla przeciętnej dekady okresu wegetacyjnego (IV-X) są to wartości 2,2, 3,6 i 5,2 mm, natomiast dla całego okresu wegetacyjnego odpowiednio 46, 76 i 109 mm. ...
Celem pracy była charakterystyka warunków termiczno-opadowych w województwie opolskim na podstawie wartości średnich miesięcznych temperatur powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych (1981-2010) ze stacji: Łosiów, Stare Olesno, Opole i Głubczyce. Obliczono podstawowe charakterystyki statystyczne warunków termiczno-opadowych, którymi były średnie 30-letnie wartości miesięcznych i rocznych temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych, odchylenia standardowe temperatury, współczynniki zmienności opadów atmosferycznych. Badano również czy występują tendencje zmian temperatury i opadów. Ponadto, wyznaczono daty początku i końca okresów termicznych oraz ich długości. Wyznaczone okresy to termiczna zima, okres gospodarczy, wegetacyjny, intensywnej wegetacji oraz dojrzewania odpowiadający okresowi termicznego lata. W ostatnim etapie prac obliczono wskaźnik suchości A. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że na obszarze województwa opolskiego średnia roczna temperatura powietrza wahała się od 8,0°C do 9,1°C i w przypadku dwóch miejscowości wystąpił istotny jej wzrost. Zaobserwowano również istotny wzrost temperatury miesięcznej w kwietniu i miesiącach letnich. Wzrost temperatury przełożył się na zmiany czasu trwania okresów termicznych, które na badanym obszarze były zróżnicowane co do długości. Zima trwała od 54 do 76 dni, okres gospodarczy od 246 do 260 dni, okres wegetacji od 221 do 235 dni, okres intensywnej wegetacji od 161 do 176 dni, a okres termicznego lata od 90 do 111 dni.Średnie roczne sumy opadów ...
W pracy przedstawiono symulacje i ocenę wskaźnika hydrotermicznego (HTC) Sieljaninowa w 2015 roku w kontekście warunków aktualnych i oczekiwanych zmian klimatu dla potrzeb rolnictwa. Dla wybranej stacji meteorologicznej w centralnej Polsce wygenerowano dobowe wartości temperatur powietrza i opadów dla warunków aktualnych i oczekiwanych zgodnie z trzema typowymi dla Polski scenariuszami GISS Model E, zakładającymi podwojenie koncentracji CO2 - co jest spodziewane w latach 2050-2060.Dla roku 2015 oraz dwóch 500-letnich serii temperatur powietrza i opadów obliczono w okresach kroczących 30-dniowych wskaźnik hydrotermiczny HTC w istotnych z punktu widzenie nawodnień okresach od kwietnia do września. Łącznie w każdym roku wyznaczono 154 wartości wskaźnika HTC. Przebieg średnich wartości wskaźnika hydrotermicznego przedstawiono na wykresach wraz z odchyleniami standardowymi, 90% i 50% obszarami ufności.W badaniach wykazano, że rok 2015 należał do lat suchych bądź bardzo suchych w większości całego okresu wegetacji. Podobnie oceniony byłby w latach 2050-60 przy założeniu scenariusza zmian klimatu GISS. W pracy wykazano również, że wskaźnik HTC w sytuacjach nagłych dużych opadów przeszacowuje ocenę suszy meteorologicznej (zawyża wartości wskaźnika HTC). ...
