Dr hab.inż. Danuta Sochacka

Założenia programowe proekologicznej polityki rozwoju obszarów wiejskich

Obecnie jest realizowany tzw. szósty Program Działania w dziedzinie ochrony środowiska obejmujący lata 2001–2010. Jest kontynuacją wcześniej przyjętego programu, którego zasadą jest zrównoważony rozwój. Zapewnia on …”zaspokojenie wszystkich potrzeb rozwojowych i konsumpcyjnych społeczeństw i może być kontynuowany bez pogorszenia funkcjonowania naturalnego środowiska, w którym owe społeczeństwa żyją” [Nowak-Far 2002, s. 239]. Dotyczy to sektorów gospodarczych szczególnego oddziaływania takich jak przemysł energetyka, transport, rolnictwo i turystyka. ...

Dr hab.inż. Danuta Sochacka

Mgr Monika Kraszewska

Zespoły dworsko-folwarczne w strukturze i krajobrazie wsi

Gospodarstwa dworsko-folwarczne przez okres kilkuset lat stanowiły pod-stawę polskiego rolnictwa. A bogata literatura fachowa, traktująca o budownic-twie, rolnictwie i dziedzinach im pokrewnych, świadczy o tym jak ważną rolę w polskiej historii gospodarczej pełnił dwór szlachecki. Traktaty, podręczniki i poradniki adresowane były do właścicieli ziemskich. Łączyły wiedzę prak-tyczną wynikającą z doświadczenia, z osiągnięciami technicznymi i naukowymi. Odzwierciedlały też stosunki polityczno-społeczno-gospodarcze w poszczegól-nych okresach historycznych. Do kultowych opracowań zalicza się pochodzące z XIII wieku dzieło Pio-tra Crescentyna udostępnione za sprawą Andrzeja Trzycielskiego w 1549 r. pt. „Crescentyna księgi o gospodarstwie y o opatrzeniu rozmnożenia rozlicznych pożytków każdemu stanowi potrzebne”, Anzelma Gostomskiego „Gospodar-stwo” [1588], Łukasza Opalińskiego „Krótka nauka budowania dworów, pała-ców y zamków podług nieba y zwyczaiu polskiego” [1659], Jakuba Kazimierza. Haura „Architektonika albo nauka budownicza gospodarcza [1679], Piotra Świt-kowskiego „Budowanie wiejskie dziedzicom dóbr possessorom… do uwagi i praktyki podane z figurami” wydane w trzech edycjach z 1782, 1793 i 1794 r., Mikołaja Rougeta „Budownictwo wiejskie, czyli doręcznik dla gospodarzy” [1828], Karola Martina „Budownik rolniczy” [1860], kilkutomowa „Encyklope-dya rolnictwa” wydana pod redakcją Jana Tadeusza Lubomirskiego, Edwarda Stawiskiego i Stanisława. Przystańskiego [1873], „Projekty zagród włościań-skich” wydane przez Centralny Komitet Obywatelski [1915], Stanisława Tur-czynowicza trzytomowy podręcznik „Budowle wiejskie” [1927/28], Kazimierza Kalinowskiego „Poradnik ...

Dr hab.inż. Danuta Sochacka

Lipnica Murowana – struktura przestrzenna i krajobraz

Lipnica Murowana prawa miejskie uzyskała w XIV w. Do czasów współczesnych zachowała lokacyjny układ przestrzenny. Korzystne położenie, bogactwa naturalne oraz dobra organizacja i polityka gospodarcza sprzyjały jej rozwojowi i społeczności. Walorami miasteczka są: duży rynek z oryginalną zabudową pierzei XVIII/XIX-wiecznymi kamieniczkami z podcieniami i cały krajobraz osiedleńczy wraz z cennymi obiektami zabytkowymi. Wprawdzie Lipnica utraciła prawa miejskie nadal jest typowym małym polskim miasteczkiem, ale o statusie gminy wiejskiej. Współcześnie, struktura przestrzenna, przesłanki historyczne oraz stopień zainwestowania upoważnia tę miejscowość do wszczęcia starań o przywrócenie jej statusu miasta. ...

Dr hab.inż. Danuta Sochacka

Mgr Monika Kraszewska

Krajobrazy kulturowe kresów wschodnich w fototece Ignacego Rabczuka

Celem publikacji było udostępnienie zbioru zdjęć z Kresów Wschodnich okresu międzywojennego, z prywatnej kolekcji doc. mgr. inż. Ignacego Rabczuka. Autor fonoteki był absolwentem Politechniki Lwowskiej w latach 1927–1934, ukończył Wydział Inżynierii Lądowo-Wodnej, Oddział Miernictwa. Jako dyplomowany geodeta wpierw pracował w Instytucie Geofizyki Stosowanej Firmy „Pionier” we Lwowie a następnie w Izbie Skarbowej w Brześciu n/Bugiem. Był początkowo mierniczym powiatowym, a następnie wojewódzkim, zatrudnionym przy klasyfikacji gruntów na terenie województwa poleskiego. Po wykonaniu przydzielonych mu zadań został przeniesiony służbowo do Nowogródka, na takie samo stanowisko. Nadzorował wykonywanie pomiarów, akcję zbierania i aktualizacji map oraz opracowywanie fotoplanów. Z końcem 1938 r. został kolejny raz przeniesiony w ramach tej samej instytucji do Kielc. Obszar ziem, a zwłaszcza przebieg wschodnich granic Polski, ulegał wielu zmianom w procesie dziejowym. Bardzo burzliwa była historia Polski, a w szczególności obszaru, który nazywany jest polskimi Kresami Wschodnimi. Tę krainę historyczno-geograficzną wielu znawców przedmiotu zaliczało do ziem polskich. Takie jest też przeświadczenie wielu współczesnych Polaków pochodzących z Kresów Wschodnich, skąd wywodzą się ich korzenie, pozostało dziedzictwo przodków i polskie dziedzictwo narodowe. Radykalne zmiany spowodował wybuch II wojny światowej w 1939 r. i okupacja, które niosły z sobą olbrzymie straty w ludziach, zniszczenia substancji zabudowy i dóbr materialnych oraz dewastacji ...

Dr hab.inż. Danuta Sochacka

Mgr Monika Kraszewska

Krakowski Kopiec Józefa Piłsudskiego w strukturze przestrzennej i krajobrazie

Celem opracowania było, na przykładzie jednego z kilku krakowskich kop-ców, przedstawienie takich obiektów terenowych w strukturze przestrzennej i w krajobrazie kulturowym Polski. Te wielkogabarytowe, ziemne budowle inżynierskie są sztucznie usypanymi bryłami geometrycznymi. Duże i wysokie lokowane były na wzniesieniach terenu, stanowią dominanty architektoniczne i są punktami widokowymi, mniejsze zaliczamy do małych form strukturalnych. Jako przykład wybrany został Kopiec Józefa Piłsudskiego znajdujący się na wzgórzu Sowiniec w Lesie Wolskim w Krakowie. O wyborze obiektu opracowania zadecydował fakt niedawno obchodzonej 90-tej rocznicy odzyskania niepodległości i wielkie zasługi Marszałka w walce o wolność, oraz jego silne związki z Krakowem. Kopiec noszący trzy nazwy Kopiec Wolności, Kopiec Piłsudskiego i Mogi-ła Mogił jest jednym z czterech największych krakowskich ziemnych monumen-tów. Jest też najmłodszym, bo wzniesionym w okresie międzywojennym ubiegłego wieku. Kopiec jest obiektem architektonicznym, dlatego przed przystąpieniem do prac budowlanych wykonano szczegółowy projekt. Jednym z założeniem była jego trwałość, dlatego zadbano by podczas jego sypania były zachowane wszelkie wy-mogi i prawidła sztuki inżynierskiej zapewniające budowli solidność i statyczność. Planem objęto formowanie bryły, system odwodnienia wewnętrznego i zewnętrz-nego, przygotowanie podstawy i dostaw budulca w skład, którego wchodził piasek ze żwirem z domieszką gliny pylastej. Zabezpieczono też szeroki front robót i za-plecze dla osób społecznie ...