Streszczenie:

Celem opracowania było, na przykładzie jednego z kilku krakowskich kop-ców, przedstawienie takich obiektów terenowych w strukturze przestrzennej i w krajobrazie kulturowym Polski. Te wielkogabarytowe, ziemne budowle inżynierskie są sztucznie usypanymi bryłami geometrycznymi. Duże i wysokie lokowane były na wzniesieniach terenu, stanowią dominanty architektoniczne i są punktami widokowymi, mniejsze zaliczamy do małych form strukturalnych. Jako przykład wybrany został Kopiec Józefa Piłsudskiego znajdujący się na wzgórzu Sowiniec w Lesie Wolskim w Krakowie. O wyborze obiektu opracowania zadecydował fakt niedawno obchodzonej 90-tej rocznicy odzyskania niepodległości i wielkie zasługi Marszałka w walce o wolność, oraz jego silne związki z Krakowem. Kopiec noszący trzy nazwy Kopiec Wolności, Kopiec Piłsudskiego i Mogi-ła Mogił jest jednym z czterech największych krakowskich ziemnych monumen-tów. Jest też najmłodszym, bo wzniesionym w okresie międzywojennym ubiegłego wieku. Kopiec jest obiektem architektonicznym, dlatego przed przystąpieniem do prac budowlanych wykonano szczegółowy projekt. Jednym z założeniem była jego trwałość, dlatego zadbano by podczas jego sypania były zachowane wszelkie wy-mogi i prawidła sztuki inżynierskiej zapewniające budowli solidność i statyczność. Planem objęto formowanie bryły, system odwodnienia wewnętrznego i zewnętrz-nego, przygotowanie podstawy i dostaw budulca w skład, którego wchodził piasek ze żwirem z domieszką gliny pylastej. Zabezpieczono też szeroki front robót i za-plecze dla osób społecznie pracujących przy jego sypaniu (liczba pracowników dochodziła do 10 tysięcy osób dziennie). [Kopce krakowskie 2005]. Z czasu budowy zachowała się bogata dokumentacja w zbiorach archiwal-nych i prywatnych. Zdjęcia i kartki pocztowe z tego okresu pozwalają prześledzić proces wielkich przemian przestrzenno- krajobrazowych na Sowińcu. Budowa tego obiektu na niewielkiej obszarowo powierzchni trwała trzy lata. Po jej ukoń-czeniu w otwartym krajobrazie polany ze ścianą lasu w tle, powstała wyekspono-wana sytuacja krajobrazowa. Zestawiając chronologicznie zachowaną dokumentację fotograficzną mo-żemy porównać współczesny wizerunek obiektu wraz z otoczeniem z wizerunkiem z przed 70 lat. Prześledzić i wizualnie ocenić skutki niszczącej działalności czło-wieka i sił przyrody, którym Kopiec ulegał w swojej historii. Ocenić przeobrażenia przestrzenne i krajobrazowe zachodzące na poszczególnych etapach prac renowa-cyjnych. Kopiec Józefa Piłsudskiego znajduje się na jednej z polan w Lesie Wolskim. Las, mający powierzchnię liczącą 442 ha, jest częścią Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. Stanowi większą pozostałość naturalnej roślinności leśnej. Jest miejscem wypoczynku chyba najczęściej odwiedzanym przez Krakowian i przyjezdnych. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się kopiec – pomnik Mar-szałka, znajdujący się na obszarze o wybitnych walorach przyrodniczych i krajo-brazowych ma wielkie znaczenie edukacyjne, ponieważ jest najcenniejszym sym-bolem niepodległości Polski. Prowadzą do niego liczne leśne ścieżki. Silne wrażenia estetyczne przeżywa każdy wychodzący na polanę wprost na potężną bryłę monumentu, która w zależności od pór roku, pory dnia i aury prezentuje się inaczej. Celem zaprezen-towania Kopca Józefa Piłsudskiego w krajobrazie został wykonany serwis fotogra-ficzny, który posłużył przedstawieniu efektów wizualnych wynikających ze zmien-ności, czyli pojawów krajobrazu.