Scalenia gruntów są jedynym postępowaniem urządzeniowo - rolnym umożliwiającym dokonanie w krótkim czasie korzystnych zmian struktury przestrzennej gruntów na dużym obszarze. Bardzo duże potrzeby w zakresie realizacji prac tego typu w Polsce, w powiązaniu z ograniczoną pulą środków finansowych dostępnych na ten cel, wskazują na konieczność wypracowania metod w sposób precyzyjny identyfikujących obszary, gdzie realizacja prac scaleniowych jest konieczna i gdzie procedura ta może dać największe efekty. Zadanie koordynowania i programowania prac urządzeniowo - rolnych należy do samorządów województw. W ramach tego zadania, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego zlecił autorom niniejszego artykułu wykonanie ekspertyzy o nazwie: "Analiza struktury przestrzennej obszarów wiejskich województwa małopolskiego w celu identyfikacji obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia prac scaleniowych". Celem tego opracowania było przedstawienie dla poszczególnych obrębów ewidencyjnych Małopolski informacji istotnych w procesie programowania i przygotowania prac urządzeniowo-rolnych. Wyniki analiz wykonanych w ramach ekspertyzy zostały opublikowane na portalu Małopolskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (miip.geomalopolska.pl).Celem niniejszej pracy jest prezentacja wyników ekspertyzy oraz ich wdrożenia jako narzędzia do programowania prac scaleniowych w Małopolsce w ramach Małopolskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej ...
Współczesnym trendem rozwojowym katastru nieruchomości w Polsce jest stworzenie Zintegrowanego Systemu Informacji o Nieruchomościach (ZSIN), systemu umożliwiającego wzajemną komunikację włączonych do niego rejestrów publicznych. Podstawą ZSIN jest ewidencja gruntów i budynków, której warunkiem prawidłowego funkcjonowania jest spełnianie celów określonych w art. 21 Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz dostarczanie danych referencyjnych do innych systemów. Obecnie podstawowymi procedurami geodezyjno - prawnymi mającymi bezpośredni wpływ na poprawę jakości danych katastralnych w sposób kompleksowy są modernizacja ewidencji gruntów i budynków oraz scalenia i wymiany gruntów. Te dwa wymienione powyżej postępowania geodezyjno - prawne, są zdecydowanie różne, łączy ich jedynie wspólny efekt jakim jest zmodernizowana ewidencja gruntów i budynków, a więc warunek działania ZSIN. Celem pracy jest wykazanie przewagi katastralnych efektów scalenia gruntów nad efektami modernizacji oraz udowodnienie, że wprowadzenie nowych administracyjnych postępowań katastralnych pod nazwą katastralnych scaleń gruntów może stanowić alternatywę dla procesu modernizacji EGiB w kierunku utworzenia pełnowartościowego katastru nieruchomości w Polsce, zwłaszcza w odniesieniu do gmin wiejskich. Zakres badań, jako studium przypadku obejmuje wieś Sękową w gminie Sękowa w powiecie gorlickim, którą cechują duże wadliwości w zakresie struktury przestrzennej obszarów wiejskich, a jakość danych katastralnych tego obiektu jako spuścizna byłego katastru austriackiego jest na tyle zła, że poprawienie jej w procesie modernizacji ...
Występowanie obszarów pozbawionych połączenia z siecią drogową stanowi jedną ze znaczących cech wpływających na prowadzenie racjonalnej i dochodowej produkcji rolniczej. Do utrudnień w tym zakresie zaliczyć należy brak bezpośredniego połączenia z siecią dróg publicznych, niską jakość istniejących dróg powodującą trudności transportowe oraz niemożliwość dojazdu do pól uprawnych w przypadku niesprzyjających warunków pogodowych. Identyfikacja obszarów gdzie zjawisko braku połączenia z siecią drogową występuje z dużym natężeniem, stanowi istotny element procesu identyfikacji obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia kompleksowych prac scaleniowych. Wysoki wskaźnik takich obszarów świadczy o konieczności urządzenia nowej sieci drogowej i związanych z tym wysokich nakładów finansowych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie przestrzennego zróżnicowania obrębów powiatu dąbrowskiego za pomocą wskaźnika określającego natężenie obszarów pozbawionych połączenia z siecią drogowa. W prezentowanym artykule zaproponowano metodę wyznaczenia tego wskaźnika oraz dokonano określenia jego wartości dla obszaru jednego z intensywnie użytkowanego rolniczo powiatu województwa małopolskiego. Badania przeprowadzono dla wszystkich 80 obrębów ewidencyjnych wchodzących w skład powiatu dąbrowskiego. ...
Rozwój techniczny, technologiczny i informatyczny w geodezji sprawił, że podejmowane są prace teoretyczne mające znaczenie praktyczne wykorzystania map katastralnych w skali 1:2880 we współczesnych pracach geodezyjno-prawnych. W szczególności dotyczy to informatyzacji mapy ewidencyjnej w procesie modernizacji ewidencji gruntów i budynków. Niniejsza praca jest podsumowaniem dotychczasowych osiągnięć w tej dziedzinie. Ponadto prezentuje nowe podejścia w transformacji i wykorzystaniu map katastralnych w skali 1:2880. ...
Nowym wyzwaniem nauki i praktyki geodezyjnej jest wykorzystanie granic prawnych z mapy byłego katastru austriackiego do modernizacji ewidencji gruntów i budynków, a zwłaszcza informatyzacji mapy ewidencyjnej, oraz przy regulacji stanów prawnych do nieruchomości. Zaprezentowane wyniki badań, stanowią ważną informację o skali wartości położenia granic własności i o możliwościach w zakresie ich wykorzystania. ...
Nowym wyzwaniem nauki i praktyki geodezyjnej jest wykorzystanie granic prawnych z mapy byłego katastru austriackiego do modernizacji ewidencji gruntów i budynków, a zwłaszcza informatyzacji mapy ewidencyjnej, oraz przy regulacji stanów prawnych do nieruchomości. Zaprezentowane wyniki badań, stanowią ważną informację o skali wartości położenia granic własności i o możliwościach w zakresie ich wykorzystania. ...
Nadmierne rozdrobnienie gruntów gospodarstw stanowi jedną z najwięk-szych przeszkód uniemożliwiających prowadzenie racjonalnej i dochodowej pro-dukcji rolniczej. Identyfikacja obszarów, gdzie zjawisko to występuje z dużym natężeniem, stanowi istotny element procesu identyfikacji obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia prac scaleniowych. Prezentowany artykuł przedstawia propozycję nowego podejścia do oceny rozdrobnienia działek na obszarach wiejskich, poprzez odejście od stosowania przeciętnej powierzchni działki na danym obszarze na korzyść wskaźnika ujmują-cego jednocześnie strukturę obszarową gospodarstw oraz przeciętną powierzchnię działki w poszczególnych określonych grupach obszarowych gospodarstw indywi-dualnych. Proponowany wskaźnik precyzyjnie identyfikuje obszary kwalifikujące się do realizacji prac scaleniowych, poprzez możliwość zróżnicowania wpływu parametrów poszczególnych obszarowych gospodarstw na wartość ostatecznego wskaźnika syntetycznego. Obliczenia związane z wyznaczeniem proponowanego wskaźnika przeprowadzono dla 81 obrębów ewidencyjnych wchodzących w skład powiatu dąbrowskiego (województwo małopolskie). ...
Struktura obszarowa gospodarstw indywidualnych stanowi istotny element decydujący zarówno o celowości podejmowania prac scaleniowych, jak i prawdo-podobnych efektów takich działań. Identyfikacja obszarów, gdzie parametry określające strukturę obszarową gospodarstw są korzystne, stanowi istotny element procesu identyfikacji obszarów kwalifikujących się do przeprowadzenia prac scaleniowych.Artykuł przedstawia propozycję wskaźnika, który umożliwia ocenę struktury obszarowej jednostek rejestrowych należących do grupy rejestrowej 7.1 (go-spodarstwa indywidualne) z punktu widzenia identyfikacji obszarów kwalifikują-cych się do przeprowadzenia prac scaleniowych. Wskazano na konieczność wprowadzenia takiego wskaźnika z uwagi na wady oceny struktury obszarowej gospodarstw w oparciu o znajomość jedynie przeciętnego obszaru gospodarstwa rolnego na danym obszarze. Wskaźnik obliczany jest na podstawie znajomości udziału procentowego poszczególnych grup obszarowych gospodarstw i umożliwia w o wiele większym stopniu diagnozę możliwych do uzyskania efektów prac sca-leniowych. Obliczenia związane z wyznaczeniem wartości proponowanego wskaźnika zostały wykonane dla obszaru jednego z intensywnie użytkowanego rolniczo powiatu województwa małopolskiego jakim jest powiat dąbrowski. ...
Identyfikacja obszarów, na których parametry określające strukturę prze-strzenną gruntów są korzystne z punktu widzenia celowości realizacji prac scale-niowych, stanowi istotny element procesu wyznaczania obiektów kwalifikujących się do przeprowadzenia tego typu działań. Wykorzystanie we wspomnianym pro-cesie tylko danych z operatu ewidencji gruntów i budynków może być jednak źró-dłem błędów w identyfikacji obszarów, na których możliwe jest uzyskanie istotnych efektów scalenia gruntów, ponieważ w dużej mierze zależą one od układu przestrzennego wsi oraz występujących utrudnień terenowych. Elementy te nie są najczęściej możliwe do identyfikacji na podstawie analizy wspomnianych zbiorów danych.Prezentowany artykuł przedstawia propozycję nowego podejścia do oceny zapotrzebowania na prace scaleniowe na obszarach wiejskich. Zaproponowano uzupełnienie grupy najczęściej wykorzystywanych do tego celu wskaźników obli-czanych na podstawie danych z operatu ewidencji gruntów, wskaźnikiem niemie-rzalnym, określającym natężenie zjawisk negatywnie wpływających na możliwość swobodnego kształtowania nowego układu działek oraz uzyskania zadawalających efektów w wyniku przeprowadzenia prac scaleniowych. Proponuje się wykonanie takiej analizy na podstawie aktualnych zdjęć lotniczych rozpatrywanego terenu.W prezentowanym artykule dokonano wyznaczenia wartości proponowanego wskaźnika dla obszaru jednego z intensywnie użytkowanego rolniczo powiatu woje-wództwa małopolskiego jakim jest powiat dąbrowski. ...
Kompleksowe prace scaleniowe są jedynym narzędziem umożliwiającym dokonanie w krótkim czasie istotnych zmian struktury przestrzennej gruntów na dużym obszarze. Bardzo duże potrzeby w zakresie realizacji prac tego typu w Polsce, w powiązaniu z ograniczoną pulą środków finansowych dostępnych na ten cel, wskazują na konieczność wypracowania metod w sposób precyzyjny identyfikujących obszary, gdzie realizacja prac scaleniowych jest konieczna i gdzie procedura ta może dać największe efekty. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki badań mających na celu określenie rankingu obrębów powiatu dąbrowskiego (położonego w północno-wschodniej części województwa małopolskiego) określającego pilność prac scaleniowych. Wykorzystano w tym celu, będące przedmiotem wcześniejszych badań, wyniki przestrzennego zróżnicowania takich cech poszczególnych obrębów jak: rozdrobnienie gruntów, struktura obszarowa gospodarstw, występowanie obszarów pozbawionych dojazdu do drogi publicznej, przeciętna bonitacja gruntów czy natężenie występowania przeszkód terenowych utrudniających proces projektowania nowego układu działek. Zaproponowany wskaźnik syntetyczny ujmujący pięć wymienionych wyżej cech może mieć szerokie zastosowanie w procesie programowania prac scaleniowych na poziomie samorządu wojewódzkiego.
...
Jakość gleb należy do najważniejszych czynników wpływających na poziom możliwych do uzyskania plonów w rolnictwie. Przez to jest istotnym elementem kształtującym dochodowość produkcji rolniczej na danym obszarze. Znajomość przestrzennego zróżnicowania bonitacji gleb na obszarach poszczególnych obrębów czy gmin ma wpływ na proces planowania rozwoju obszarów rolniczych. Element ten stanowi również ważną informację w procesie programowania prac scaleniowych, które to działanie odbywa się na poziomie samorządu wojewódzkiego. Dane te charakteryzują się bardzo długim okresem przydatności do wykorzystania, z uwagi na niewielką ilość zmian dotyczących klasyfikacji gruntów wprowadzanych do operatu ewidencyjnego, mających najczęściej charakter jednostkowy.Artykuł prezentuje wyniki analizy mającej na celu przedstawienie zróżnicowania przeciętnej bonitacji gruntów w poszczególnych obrębach powiatu dąbrowskiego, położonego w północno-wschodniej części województwa małopolskiego. Jako źródło danych wykorzystano dane z operatu ewidencji gruntów i budynków pozyskane dla wszystkich obrębów wchodzących w skład powiatu. Wyniki przedstawiono zarówno w formie tabelarycznej, jak i graficznej.
...
Streszczenie: Jednym z największych problemów rolnictwa na obszarze Polski południowej i południowo-wschodniej (chociaż dotyczy on w mniejszej skali również innych rejonów kraju) jest nadmierne rozdrobnienie gruntów gospodarstw, połączone z ich stosunkowo niewielka powierzchnią. Duża liczba uprawianych działek, które charakteryzują się niewielką powierzchnią i często niekorzystnym kształtem, uniemożliwiają w praktyce prowadzenie dochodowej produkcji rolniczej. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki analizy rozdrobnienia działek dla obszaru powiatu myślenickiego, który znajduje się w południowej części województwa małopolskiego. Przetworzone zostały informacje o blisko 246 tysiącach działek ewidencyjnych, co umożliwiło zestawienie rankingu wszystkich obrębów powiatu ze względu na wartość zaproponowanego wskaźnika, ujmującego oprócz samych powierzchni działek również strukturę obszarową gospodarstw oraz przynależność działek do poszczególnych grup rejestrowych. Identyfikacja obszarów o nadmiernie rozdrobnionej strukturze gruntów jest jednym z elementów procesu programowania prac scaleniowych, które to działanie realizowane jest na poziomie samorządu wojewódzkiego. Zaproponowane rozwiązania mogą stanowić zatem istotny element umożliwiający szczegółową diagnozę stanu istniejącego struktury przestrzennej obszarów wiejskich.
...
Jakość gleb jest jednym z czynników w największym stopniu wpływających na możliwości uzyskiwania wysokich dochodów z prowadzonej produkcji rolniczej. Czynnik ten jest niezależny od pozostałych elementów wpływających na dochodowość produkcji rolniczej, takich jak rozdrobnienie działek, struktura obszarowa gospodarstw czy uwarunkowania ekonomiczne. Bonitacja gleb niesie informacje o potencjalnej produktywności gruntów na danym obszarze, znajomość tych danych ma istotne znaczenie między innymi na etapie programowania prac scaleniowych czy też w procesie planowania przestrzennego. Pozyskanie danych o jakości i przydatności gleb na danym obszarze jest możliwe w drodze analizy danych zawartych na mapach glebowo-rolniczych lub też w drodze przetworzenia informacji zawartych w operacie ewidencji gruntów i budynków. Prezentowany artykuł przedstawia wyniki analizy zróżnicowania jakości i przydatności gleb na obszarze powiatu myślenickiego, znajdującego się w południowej części województwa małopolskiego. Wartości wskaźnika określającego przeciętną bonitację gruntów zostały obliczone dla każdego z 71 obrębów wchodzących w skład powiatu. Uzyskane wyniki mogą stanowić cenny materiał źródłowy wykorzystywany w wielu innych opracowaniach, a z uwagi na niewielką zmienność wykazywanych w ewidencji gruntów danych o bonitacji gleb okres przydatności uzyskanego zbioru danych powinien być bardzo długi. ...
Dostępność działek do dróg publicznych stanowi istotny element warunkujący możliwości i wygodę użytkowania danej działki, co ma szczególne znaczenie na terenach zurbanizowanych oraz przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane. Dla dominującej pod względem procentowego udziału i zajmowanej powierzchni grupy działek użytkowanych rolniczo, brak połączenia z siecią dróg publicznych powoduje również szereg problemów. Można do nich zaliczyć wzrost kosztów ponoszonych na uprawę oraz konieczność uzgadniania przejazdów o charakterze sąsiedzkim lub występowania o ustalenie służebności gruntowych. Występowanie dużego udziału gruntów bez połączenia z drogami stanowi istotną przesłankę do wszczynania na danym obszarze postępowania scaleniowego. Prezentowany artykuł przedstawia przestrzenne zróżnicowanie obrębów powiatu nowosądeckiego ze względu na natężenie występowania zjawiska braku dostępu działek do sieci drogowej. Wyniki uzyskano w drodze przetworzenia zbioru danych graficznych i opisowych o wszystkich działkach ewidencyjnych powiatu nowosądeckiego, połączonego z identyfikacją sieci transportowej oraz analizy sąsiedztwa działek tworzących te sieć.
...
Parametry sieci transportu rolniczego stanowią istotny element wpływający na koszty funkcjonowania gospodarstw rolniczych. Odpowiedni kształt sieci drogowej, jej odpowiednia gęstość oraz jakość (w tym szerokość dróg oraz rodzaj ich utwardzenia) powinien zapewniać szybki i sprawny transport pomiędzy siedliskiem gospodarstwa a użytkowanymi przez niego działkami. Analiza parametrów rzeczywistej sieci drogowej na dużych obszarach jest utrudniona ze względu na obszerne zbiory danych konieczne do przetworzenia w trakcie takiej analizy oraz konieczność weryfikacji danych w terenie lub przy użyciu metod wykorzystujących zobrazowania lotnicze lub satelitarne.Artykuł przedstawia propozycję częściowo automatycznej metody identyfikacji kształtu sieci transportowej oraz obliczenia takich wielkości jak jej długość czy gęstość na jednostkę powierzchni, przydatną do wykorzystania na stosunkowo dużych obszarach. Proces obliczeniowy oraz wyniki zaprezentowano na przykładzie powiatu dąbrowskiego, znajdującego się w północno-wschodniej części województwa małopolskiego. ...
Budowa autostrady, drogi ekspresowej czy linii kolejowej z jednej strony podnosi walory dostępności transportowej województwa, z drugiej strony powoduje zaburzenia w przestrzeni, w tym przede wszystkim w przestrzeni rolniczej. Scalenia gruntów (w szczególności te o charakterze infrastrukturalnym) są doskonałym narzędziem do zminimalizowania negatywnego oddziaływania planowanych inwestycji liniowych na strukturę przestrzenną obszarów rolniczych. Ustawodawca przewidział na tę okoliczność zapisy w ustawie o scalaniu i wymianie gruntów, mówiące o tym, że w związku z pogorszeniem rozłogów gruntów spowodowanym przebiegiem istniejących lub budowanych dróg publicznych czy kolei może zostać wszczęte z urzędu postępowanie scaleniowe. Samorząd województwa jest ustawowo zobowiązany do programowania prac geodezyjno-urządzeniowych na potrzeby rolnictwa oraz do koordynowania i wykonywania prac scaleniowych na terenie województwa. Województwo Małopolskie posiada duże doświadczenie w wykonywaniu scaleń infrastrukturalnych, przede wszystkim w oparciu o scalenia wokółautostradowe wykonywane przez KBGiTR na mocy porozumienia z GDDKiA na odcinku ok.80 km wzdłuż autostrady A4: węzeł Wielicka - węzeł Krzyż. Celem niniejszego artykułu jest propozycja rozwiązań w zakresie minimalizacji negatywnego wpływu inwestycji liniowych na rolniczą przestrzeń produkcyjną, w związku z planowanym rozpoczęciem prac związanych z budową odcinka drogi ekspresowej S7 Igołomska - granica województwa o długości około 57 km. Będzie on przebiegał przez powiaty krakowski i miechowski, które to stanowią ...
Celem niniejszej publikacji jest wskazanie konieczności przeprowadzenia kompleksowych prac scalenia i wymiany gruntów województwa Małopolskiego, w celu przyspieszenia lub uzupełnienia modernizacji EGiB. Obszar badań cechuje się dużymi wadliwościami w zakresie struktury przestrzennej obszarów wiejskich. Działania w kierunku modernizacji EGiB mają na celu głównie uzupełnienie bazy danych ewidencyjnych, utworzenie pełnego zakresu zbiorów danych ewidencyjnych oraz modyfikację istniejących danych do wymagań określonych w przepisach prawa. W procesie modernizacji ewidencji gruntów i budynków nie uwzględniono działań w kierunku poprawy struktury przestrzennej gruntów. Procedury modernizacyjne wydają się słuszne jedynie dla obszaru objętego wpływem katastru pruskiego. Na ziemiach objętych oddziaływaniem katastru austro-węgierskiego (w tym województwa małopolskiego) i byłego zaboru rosyjskiego (gdzie praktycznie kataster nie istniał) powinno się rozważyć możliwość zastąpienia modernizacji scaleniami o charakterze katastralnym. Czy proces scalenia we wskazanym obszarze badań może stanowić alternatywę lub wsparcie dla procesu modernizacji EGiB w kierunku utworzenia pełnowartościowego KN w Polsce? ...
