W dolinie Kamiennej już od wieków eksploatowano złoża rud żelaza. Nasilenie wydobycia, będące następstwem rozwoju techniki wielkopiecowej, nastąpiło na przełomie XVIII i XIX wieku. Ważną rolę dla rozwoju tego regionu odegrał Stanisław Staszic. Kamienna miała pełnić rolę źródła energii i środka transportu. W tym celu przeprowadzono regulację, która całkowicie zmieniła rzekę. Wyprostowanie, a więc i radykalne skrócenie przebiegu koryta doprowadziło do istotnych zmian w dynamice cieku. Zlikwidowanie meandrów oraz ujednolicenia przekroju poprzecznego wpłynęło również na obniżenie jakości życia biologicznego. Obecnie Kamienna płynie głęboko wciętym korytem. Na dużym obszarze woda stuletnia mieści się w korycie głównym, co powoduje silne drenowanie okolicznych terenów. Analizując aktualne mapy i dostępne przekroje poprzeczne rzeki, stwierdzono, że powrót do starego koryta nie jest możliwy ze względu na znaczne obniżenie się poziomu koryta i ograniczenie dopływu rumowiska przez zbiorniki na Kamiennej i Świślinie. Poza tym trzeba było zachować zabytki budownictwa i związany z nimi kanał. W tym momencie jedyne zmiany, które można byłoby wprowadzić to urozmaicenie samego koryta i brzegów rzeki. Efekt taki można osiągnąć poprzez wprowadzenie małych budowli regulujących i kierujących strumień wody. ...
Tematem artykułu jest podzielenie się doświadczeniami dotyczącymi pracy i konstrukcji suchych zbiorników. Suche zbiorniki skutecznie zmniejszają falę po-wodziową, a jednocześnie zachowują naturalny przepływ w korycie w okresach pozapowodziowych. W artykule zaprezentowano wybrane suche zbiorniki przed-stawiające różne typy konstrukcji i działania. Na początku omówiono najstarsze zapory zbudowane na początku XX w. w Polsce i w Stanach Zjednoczonych, które działają do dnia dzisiejszego. Następnie opisano najnowsze konstrukcje zrealizo-wane we Francji w Departamencie Gard i mieście Nimes wraz z analizą ich działa-nia w czasie dużych powodzi. Na końcu przedstawiono małe zbiorniki w departa-mencie Seine-Maritime, których ocena skuteczności w skali zlewni jest utrudniona z powodu na ich rozproszenia w terenie. ...
Występowanie gwałtownych opadów atmosferycznych jest obecnie coraz częściej powodem powstawania wielu poważnych zniszczeń. Konieczne jest więc podejmowanie działań związanych z ochroną przeciwpowodziową, przy jednocze-snym staraniu o utrzymanie naturalnej dynamiki przepływu wód, z zachowaniem habitatu korytarza cieku. Efekt zmniejszenia kulminacji fali powodziowej, przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości przepływu wody i rumowiska w cieku, można uzyskać przez zastosowanie suchego zbiornika przeciwpowodziowego. W pracy przeanalizowano skuteczności działania wybranych, zlokalizowanych na południu Francji, suchych zbiorników podczas powodzi. Z analiz wynika, że w niektórych przypadkach zbiorniki nie spełniły swojej funkcji, z powodu ich niepoprawnego zwymiarowania. ...
W celu zapobiegania skutkom powodzi oraz suszy konieczne jest podjęcie skutecznych działań na obszarze zlewni oraz w cieku, mających na celu spowol-nienie odpływu wody opadowej w niżej położone tereny. Jednym z wielu narzędzi służących osiągnięciu tego celu jest regulacja rzek i potoków. Prace regulacyjne w ciekach były i są nadal prowadzone. Jednak nie zawsze sposób podejścia do regu-lacji był zgodny z zachowaniem podstawowych zasad dotyczących utrzymania równowagi ekologicznej koryta. W pracy autorzy prezentują możliwości wprowa-dzenia pewnych działań w korytach cieków uregulowanych, mających na celu po-prawienie warunków do funkcjonowania fauny i flory. ...
W zależności od stopnia zagospodarowania doliny cieku stosuje się różne metody regulacji, których nadrzędnym celem jest ochrona przeciwpowodziowa te-renów przyległych. Dotychczas często przy tych zabiegach pomijane były wszelkie aspekty związane z troską o utrzymanie dobrych warunków bytowania dla fauny i flory cieków. Działania te wywołały wiele negatywnych skutków w korytarzach rzek i potoków. W artykule przedstawiono podział koryt regulacyjnych w zależności od stopnia uszczelnienia koryta i brzegów cieku oraz istniejących wa-runków bytowania organizmów. Na cieku wydzielono także odcinki w zależności od zagospodarowania terenu wraz z najważniejszymi działaniami związanymi z osiągnięciem celów regulacji lub utrzymania. Na wybranych, uregulowanych i silnie zmienionych odcinkach cieków w dorzeczu górnej Wisły przeanalizowano możliwość odwracalności, bądź nieodwracalności zmian wprowadzonych w tych ciekach.
...
Potok Krzczonówka jest lewobrzeżnym dopływem Raby. W roku 2014, w okresie od kwietnia do września, na potoku tym prowadzone były prace związane z obniżeniem istniejącej zapory przeciwrumowiskowej. Po rozpoczęciu robót, w efekcie gwałtownych opadów, na potoku pojawiły się wysokie przepływy. Spowodowało to gwałtowne przemieszczenie się rumowiska z czaszy zapory na odcinek poniżej remontowanego obiektu. Prezentowana praca ma na celu przedstawienie wpływu powodzi na morfologię koryta potoku, w przypadku uruchomienia transportu dużej ilości rumowiska. Zaprezentowane zostaną obserwacje dotyczące zmian warunków przepływu wody i transportu rumowiska oparte o prowadzony monitoring. ...
Knowledge of properties of materials deposited in beds of small reservoirs is important, as it can be used for a range of analytic works, concerning river rehabilitation and river management and other similar undertakings. Usually the one property - the d50 value can be obtained using in-situ measurements using sieves but in most cases of preliminary, large scale research may not be feasible. In this paper the Osuch empirical formula for determination of standard sediment grain sizes of d50 is presented. Besides the original formula an improved method of assessing of the slope value for that formula is proposed, which may greatly improve the usefulness of the original, unmodified method. The calculation results are then compared with the in-situ measurements done on many samples taken from the Trzebuńka dam reservoir. The dam was recently partially removed and partially rebuilt, so there was an unique and easy access to wide strata of different layers of sediments, accumulated across many years of dam operation in the exposed bed of partially emptied reservoir. Additionally, the Ratomski formula for riverbed slope determination near dams was used as a reference. The mentioned methods taken together can be used for preliminary analysis before significant ...
W artykule przedstawiono ocenę zmienności granulacji rumowiska rzecznego na długości rzeki Przemszy i jej głównych dopływów w powiązaniu z zaobserwowanymi w niej zakłóceniami wywołanymi działalnością hydrotechniczną w korycie cieku. Skład granulometryczny rumowiska rzecznego zależy od stanu równowagi hydrodynamicznej i od wielkości przepływu wody w korycie. W korytach z dnem stabilnym wielkość ziaren rumowiska regularnie maleje z biegiem cieku licząc od źródła do ujścia. W ciekach, na których występują odcinki zmienione antropogenicznie, przebieg zmienności składu uziarnienia rumowiska może być nieregularny na długości. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów i obliczeń jakie wykonano w profilach wodowskazowych: Łysa Góra, Będzin, Sosnowiec, Jęzor, Chełmek na Przemszy, w profilach Golczowice, Okradzionów, Sławków, Maczki, Niwka na Białej Przemszy oraz w profilach Brynica, Kozłowa Góra (w cofce zbiornika Kozłowa Góra i poniżej zapory), Szambelnia na Brynicy. Wyniki badań wykazały, że we wszystkich profilach badawczych Przemszy i jej dopływów zmienność średnic charakterystycznych d10 jest znikoma, natomiast średnice d50 oraz d90 charakteryzuje znaczne zróżnicowanie na długości badanych cieków. Na Brynicy, gdzie zlokalizowany jest zbiornik zaporowy Kozłowa Góra obserwuje się zakłócenie naturalnego procesu stopniowego zmniejszania się ziaren na długości rzeki. Na odcinkach badanych rzek (Przemsza, Biała Przemsza), w których ma miejsce dostawa rumowiska niesionego przez ich dopływy, obserwuje się wzrost ...
The analysis of variability of riverbed elevation recorded at five selected gauging cross-sections of Nida River, and at three gauging stations of Czarna Nida is presented in the paper. The studies concern the period of 60 - 80 years of observation. The trends of riverbed changes during the study period at the selected gauging stations were calculated based on the variability of observed minimal annual water stages. The reasons for the observed changes in the river course and channel geometry are given. These changes were caused by river regulation consisted of the shortening and narrowing of the river channel. Moreover, grain size distribution analysis in the selected gauging stations of Nida River and characteristic diameter variability of sediments along the river course examination are presented. These analyses were to evaluate the variability of characteristic diameters along the river course in connection with observed changes in cross-sections' geometry. Additionally, to confirm the process of erosion or deposition recognized in the examined river channels, hydrodynamic equilibrium was determined. Three methods were proposed and used: the mean velocity and critical velocity in the main river channel comparison, the stream power value calculation which defines the character of the river channel, and the WWK ...
