Dr inż. Beata Malczewska

Zmienność zasobów energetycznych wód na przykładzie rzeki Bóbr

Obecnie coraz więcej uwagi poświęca się konieczności wykorzystania od-nawialnych źródeł energii (OZE). Wzrost zainteresowania OZE, wiąże się z większą świadomością społeczeństwa o kurczących się zasobach konwencjonalnych źródeł energii oraz z sukcesywnym wzrostem cen za energię. Pojawia się, również coraz więcej inwestorów, którzy planują inwestycje związane z wykorzystaniem OZE. Mogą oni liczyć na przychody związane ze sprzedażą energii (obowiązek zakupu). Dodatkowo producent energii z OZE uzyskuje świadectwa pochodzenia, tzw. zielone certyfikaty, których obrót jest przeprowadzany na towarowej giełdzie energii.Wzrost zainteresowanie OZE skłania do analizy efektywności pozyskiwania energii z tych źródeł. W pracy przedstawiono zagadnienia związane z wykorzysty-waniem energii pozyskiwanej z naturalnych przepływów w rzekach. Scharaktery-zowano potencjał energetyczny rzeki Bóbr, bazując na krzywych sumowych czasów trwania przepływów ustalonych dla wielolecia. Przedstawiono analizę warunków mających wpływ na rozwój energetyki wodnej. Podsumowano podstawowe uwarunkowania środowiskowe istotne przy projektowaniu, budowie i eksploatacji elektrowni wodnych.     ...

Dr inż. Beata Malczewska

Dr inż. Ozana Gromada

Dr inż. Bartosz Jawecki

Gospodarka zasobami wodnymi na przykładzie gminy i powiatu Strzelin

Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi jest, zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.), jednym z podstawowych elementów zrównoważonego rozwoju. Celem nad-rzędnym powstających obecnie programów gospodarowania wodą, poza zapew-nieniem odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności, jest ochrona przed po-wodzią i suszą oraz utrzymanie lub poprawienie stanu ekosystemów wodnych lub od wód zależnych. Elementami składowymi takich programów jest aktualizacja programu retencjonowania wód powierzchniowych, następnie opracowanie pro-gramów ochrony przeciwpowodziowej, oraz oszacowanie potrzeb inwestycyjnych w zakresie melioracji. Stan zagrożenia powodziowego wynikający z możliwości powodzi zarówno opadowych jak i roztopowych, występuje praktycznie dla całości województwa dolnośląskiego. Z drugiej jednak strony malejące zasoby wodne po-wodują skupienie uwagi na oszczędnym gospodarowaniu zasobami wodnymi i zwrócenie uwagi na potencjał leżący w małej retencji.W niniejszej pracy opisano wybrane elementy planu zarządzania gospodarką wodną w dorzeczu rzeki Oławy. Wybór obiektów proponowanych do realizacji przeprowadzono w oparciu o opracowany program małej retencji dla województwa dolnośląskiego. W pracy skupiono się na aktualnym stanie gospodarki wodnej oraz prognozie na rok 2015.         ...

Dr inż. Beata Malczewska

Preliminary research on the effect of lime addition on the rheology of sludge

Samples of excess sludge from wastewater treatment plants were investiga-ted in order to determine the dependence of rheological parameters of sewage sludge on lime addition. Hydration of the sludge is one of its main features which determine sludge management and waste disposal cost. The rheological behavior of sludge is a key characteristic, since it determines the treatment processes. This research has evaluated the use of rheological properties for characterization and control of sludge and lime mixture flow behaviour. A laboratory investigation was conducted using rotating coaxial cylinder and several different gravimetric on-centrations of the investigated sludge. In order to describe the rheological charac-teristics, the 3-parameter Herschel-Bulkley model was applied. Rheological cha-racterization is of great importance in sludge management, both in terms of biomass dewatering and stabilizing properties, and in terms of design parameters for sludge handling operations.     ...

Dr hab. inż. Marian Mokwa

Dr inż. Beata Malczewska

Wyniki badań modelowych urządzeń zrzutowych zbiornika Chwalimierz

Przeprowadzone badania modelowe miały na celu ocenę prawidłowości przyjętych rozwiązań projektowych urządzeń zrzutowych zbiornika retencyjnego„ Chwalimierz” na Średzkiej Wodzie, opracowanych przez Pracownię Projektową „Water Service” Sp. z o.o. we Wrocławiu. Do podstawowych zadań projektowanego zbiornika należy ochrona od powodzi doliny rzeki i zagwarantowanie wody do nawodnień upraw rolnych. Uzyskana dzięki budowie zbiornika retencja powodziowa umożliwi wydatne zmniejszenie fal powodziowych poniżej zbiornika, a tym samym zostanie zwiększona ochrona przeciwpowodziowa miejscowości Środa Śląska i terenów przyległych. Badania obejmowały ocenę hydrauliczną działania urządzeń zrzutowych, a w szczególności weryfikację krzywych natężenia przepływu urządzeń przelewowych i upustowych oraz wydatku sztolni. Budowla zrzutowa składa się z komory wlotowej z zabudowanymi dwoma rurociągami o średnicy 1000 mm wyposażonymi w zasuwy oraz części przelewowej o świetle 3x1,70 m umieszczonej na koronie pionowego szybu. Woda z urządzeń zrzutowych odprowadzana jest do dolnego stanowiska kanałem zrzutowym (sztolnią) o długości 30 m, zakończonym niecką wypadową. Badania przeprowadzono na modelu w skali 1:10, wykonanym w laboratorium wodnym Instytutu Inżynierii Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. W artykule przedstawiona jest metodyka przeprowadzonych badań oraz analiza porównawcza wyników pomiarów i obliczeń wzorami empirycznymi. Badania modelowe potwierdziły poprawność przyjętych rozwiązań projektowych. Różnice pomiędzy wynikami obliczeń i wynikami uzyskanymi z pomiarów pozwolą na skorygowanie wielkości przepływu przez ...

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr inż. Beata Malczewska

Zawartość fosforanów w wodach studziennych na przykładzie wsi Przeździedza

W Polsce na terenach wiejskich dość ważnym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę na cele spożywcze są indywidualne ujęcia wody. Ujęcia takie często nie są objęte badaniami z zakresu przydatności wody do spożycia, dlatego też znaczna liczba mieszkańców wsi korzysta z wody o nieznanych parametrach fizyczno-chemicznych i biologicznych mogącej zawierać szkodliwe dla człowieka zanieczyszczenia. Celem pracy jest określenie dynamiki zmian stężeń fosforanów w wodach ujmowanych ze studni zlokalizowanych we wsi Przeździedza. Okres badawczy obejmował okres od marca 2009 roku do lutego 2010 roku. Badaniami objęto 6 studni kopanych zbudowanych z kręgów betonowych lub z kamienia. Wyniki badań potwierdzają fakt iż, słabo zabezpieczone studnie cechują się gorszą jakością wody. Jednakże w analizowanym przypadku, średnie stężenie fosforanów we wszystkich studniach było bardzo niskie, a wody z nich ujmowane zaliczono do II i III klasy według Rozporządzenia MŚ (2008).     ...

Mgr inż. Łukasz Nowak

Dr inż. Beata Malczewska

Dr inż. Bartosz Jawecki

Oddziaływanie stopnia wodnego brzeg dolny na populację i kondycję zdrowotną ryb, na przykładzie zachorwalności na czerniaczkę pasożytniczą

Celem niniejszej pracy jest opis zmian wywołanych w ekosystemie wodnym na skutek ingerencji człowieka poprzez wybudowanie stopnia wodnego piętrzącego wodę. Elementem badawczym pracy było określenie różnic w ilości ryb na sta-nowisku górnym i dolnym zbiornika Brzeg Dolny zaatakowanych przez czerniaczkę pasożytniczą. Ogólna ocena składu gatunkowego ryb w zbiorniku wodnym i poniżej stopnia w Brzegu Dolnym pozwoliła na przeprowadzenie analizy ilościowej ryb występujących w Odrze. Na rozpatrywanym odcinku cieku, najwięcej ryb zaliczono do rodziny karpiowatych tj. 89% w stosunku do całej populacji. W trakcie prowadzonych badań określono ogólną kondycję zdrowotną ryb na stanowisku dolnym i górnym. Szczególną uwagę poświęcono zmianom parazytologicznym tj. zmianom powłokowym ryb wywołanych przez przywrę (Posthodiplostomum cuticola). Wstępna analiza badań i oraz przegląd danych lite-raturowych wykazują na zróżnicowany charakter ekosystemu rzecznego powyżej i poniżej stopnia w Brzegu Dolnym. Stopień ten stanowi przeszkodę w rzece, która tworzy dwa oddzielne środowiska dla bytowania ryb. Stopień wodny w Brzegu Dolnym wpływa na liczebność populacji ryb poniżej i powyżej stopnia wodnego oraz wystepowanie osobników porażonych czerniaczką pasożytniczą. Przejście fali wezbraniowej przyczyniło się do migracji osobników (w tym zatakowanych czer-niaczką) w dół rzeki. ...

Dr inż. Bartosz Jawecki

Mgr inż. Malgorzata Mazik

Dr inż. Beata Malczewska

Ocena naturalności rzeki Oława na wybranym odcinku

W pracy dokonano waloryzacji naturalności rzeki Oława w obrębie miasta Strzelin, ze szczególnym uwzględnieniem zagospodarowania terenu bezpośrednio przylegającego do rzeki. Analizy dokonano na podstawie badań terenowych prze-prowadzonych metodą Ilnickiego i Lewandowskiego. Badania obejmujące około 3,5 kilometrowy fragment rzeki podzielony na 15 homogenicznych odcinków, przeprowadzono w VII i IX 2010 i V 2011 roku. W poszczególnych odcinakach przeprowadzono inwentaryzację, na podstawie, której dokonano oceny różnorod-ności gatunkowej danego obszaru, ocenę stopnia naturalności i wartości systemu rzecznego. Wyniki badań wskazują na niską wartość ekomorfologiczną rzeki Oławy w obrębie miasta Strzelin. Rzece przyznano IV kategorię naturalności, co oznacza, że na badanym odcinku jest ona w pełni uregulowana, ekosystem jest wyraźnie zmieniony, a jego atrakcyjność krajobrazowa jest bardzo mała. Stwierdzono również obecność licznych gatunków azotolubnych na terenach przyległych do cieku, co może mieć związek z rolniczym charakterem terenów przyległych do rzeki w gminie Strzelin ...

Dr inż. Bartosz Jawecki

Dr inż. Tomasz Kowalczyk

Dr inż. Beata Malczewska

Wpływ temperatury powietrza na natlenienie strefy eufotycznej stawu karpiowego

W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu temperatury powietrza na warunki tlenowe w stawie karpiowym, położonym w rezerwacie przyrody „Stawy Milickie”. Średnie stężenie tlenu rozpuszczonego w wodzie o godzinie 8 wynosiło 7,18 mg O2·dm-3,o 14 12,76 mg O2·dm-3, a o 20 13,32 mg O2·dm-3. W strefie eufotycznej żyznego stawu rybnego obserwowano duże wahanie zawartości tlenu w wodzie. Stężenia poniżej granicy optimum tlenowego dla karpi (5 mg O2·dm-3) obserwowane były najczęściej w trakcie pomiarów o godzinie 800 (minimum = 2,34 mg O2·dm-3). Przesycenie wody tlenem odnotowywano po południu (godzina 1400) i wieczorem (godzina 2000). Najwyższe stężenie wynosiło 25,8 mg O2·dm-3. Analiza zależności między zawartością tlenu wodzie a temperaturą powietrza wykazała istotny statystycznie, ale bardzo słaby związek dla pomiarów o 1400 i 2000, gdzie przy wzroście temperatury powietrza obserwowano wzrost natlenienia wody. ...

Dr inż. Bartosz Jawecki

Mgr inż. Joanna Marszałek

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr Marcin Sobota

Dr inż. Beata Malczewska

Budowa i funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków w świetle obowiązujących przepisów - część 2

Przedmiotem publikacji są wymagania prawne stawiane budowie i eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Publikacja składa się z dwóch części. W drugiej części artykułu wskazano ograniczenia wynikające m.in. z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, odnośnie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Zaprezentowano wymagania techniczne jakie należy spełnić przy lokalizowaniu indywidualnej oczyszczalni w obrębie działki budowlanej. Przedstawiono standardy jakości ścieków oczyszczonych wprowadzanych z przydomowych oczyszczalni do wód lub do ziemi z uwzględnieniem wymagań jakie należy spełnić w zależności od ich położenia (w obrębie lub poza aglomeracją). Podano przypadki, w których wymagane jest zgłoszenie eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Stwierdzono, że część przydomowych oczyszczalni ścieków, szczególnie tych położonych na terenie aglomeracji, może nie spełniać współczesnych wymogów skuteczności oczyszczania ścieków odprowadzanych do wód, urządzeń wodnych lub ziemi. W pierwszej część (Jawecki i in. 2016) przedstawiono definicję oraz główne rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków, wymagane pozwolenia, a także przypadki, w których możliwa jest budowa przydomowej oczyszczalni ścieków. ...

Dr inż. Bartosz Jawecki

Mgr inż. Joanna Marszałek

Dr inż. Katarzyna Pawęska

Dr Marcin Sobota

Dr inż. Beata Malczewska

Budowa i funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków w świetle obowiązujących przepisów - część 1

Przedmiotem artykułu są wymagania prawne stawiane budowie i eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Publikacja składa się z dwóch części. W prezentowanej pierwszej części przedstawiono definicję i podstawowe rodzaje przydomowych oczyszczalni oraz ich skuteczność. Zaprezentowano w jakich przypadkach można wyposażyć nieruchomość w taką oczyszczalnię, m.in. brak kanalizacji oraz ograniczeń wynikających z ustaleń aktów prawa miejscowego. Wyszczególniono przypadki, w których budowa przydomowej oczyszczalni wymaga uzyskania pozwolenia na budowę i/lub pozwolenia wodnoprawnego (w tym wymagania stawiane projektom) oraz innych zezwoleń wynikających z przepisów szczególnych. W drugiej części artykułu (Jawecki i in. 2016) wskazano ograniczenia lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków wynikające z aktów prawa miejscowego. Zaprezentowano wymagania techniczne jakie należy spełnić przy lokalizowaniu indywidualnej oczyszczalni w obrębie działki budowlanej. Przedstawiono także standardy jakości ścieków oczyszczonych wprowadzanych z przydomowych oczyszczalni do wód lub do ziemi. Wskazano na obowiązek zgłoszenia eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków. ...