Charakterystyczne parametry do opisu gęstości roślin w korytach rzecznych

W pracy zamieszczono przegląd wybranych, najczęściej spotykanych w literaturze, parametrów do opisu gęstości roślin w korytach rzecznych Gęstość roślin jest jednym z parametrów, które mają istotny wpływ na oddziaływanie zbiorowisk roślinnych na warunki przepływu w korytach rzecznych. W obliczeniach hydraulicznych zachodzi konieczność matematycznego opisu geometrycznych cech przeszkód roślinnych. Publikowane w literaturze formuły obliczeniowe do wyznaczania oporów przepływu, spiętrzenia wegetacyjnego zwierciadła wody, bądź przepustowości koryt naturalnych zawierają wiele, różnego rodzaju parametrów charakteryzujących strukturę geometryczną roślin. Artykuł zawiera zestawienie najważniejszych parametrów do opisu gęstości roślin. ...

Ocena degradacji koryta właściwego Odry środkowej i program działań napraw-czych

Degradacja koryta Odry jest obserwowana głównie poniżej ostatniego stop-nia na skanalizowanym odcinku tej rzeki. Średni poziom dna obniża się o około 4-8 cm rocznie, powodując odpowiednie obniżenie tak zwierciadła wody w rzece, jak i poziomu wody gruntowej w przyległej dolinie. Ta degradacja powoduje poważne problemy tak dla żeglugi, jak i dla rolnictwa i środowiska przyrodniczego. Budowa kolejnego ostatniego stopnia we Wrocławiu (1897), Rędzina (1922) i Brzeg Dolny (1958) miała tylko okresowy pozytywny skutek. Poniżej każdego z tych stopni zasięg erozji dna wyniósł 50-60 km. W 1994 r. Parzonka zaproponował koncepcję „karmienia" Odry tuż poniżej nowego stopnia Malczyce (km 300,0), który będzie działał prawdopodobnie od 2012 r. Władze administracyjne zdecydowały w 2008 r., że stopień może wejść do eksploatacji pod warunkiem wykonania ważnych działań naprawczych, uwzględniających potrzeby środowiska przyrodniczego, żeglugi, rolnictwa i mieszkańców doliny Odry. Program tych działań naprawczych przewiduje dwa etapy: - odbudowę (podniesienie) poziomu dna Odry w poszczególnych prze-krojach na odcinku objętym erozją liniową wywołaną oddziaływaniem stopnia Brzeg Dolny, do wysokości odpowiadającej co najmniej połowie różnicy między rzędną dna Odry z początku okresu eksploatacji stopnia Brzeg Dolny i rzędną aktualną, będącą skutkiem 50-letniego okresu erozji dna rzeki (Etap I),- trwałe utrzymanie tak uzyskanej rzędnej dna Odry w poszczególnych przekrojach poniżej stopnia ...

Analiza siły oporu przepływu w strefie roślinności elastycznej

Roślinność o cechach sprężystych w odmienny sposób kształtuje warunki przepływu niż roślinność sztywna. Rozpoznanie charakterystyk hydraulicznych ro-ślinności elastycznej stanowi istotny element oceny przepustowości terenów zale-wowych. W pracy przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w laboratorium wodnym Katedry Inżynierii Wodnej i Sanitarnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Instytutu Inżynierii Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Przedmiotem badań wykonanych w korycie hydraulicznym była ocena oporów naturalnej roślinności odkształcającej się sprężyście pod wpływem prze-pływu wody. Do analizy tego zjawiska adaptowano model oporu przepływu dla ro-ślinności wodnej, pozwalający wyznaczyć wypadkową sił oporu roślinności, z uwzględnieniem przepływu przez strukturę roślinną i ponad nią. Odpowiadało to warunkom przepływu przez zarośla wierzbowe z udziałem liści.     ...

Woda jako źródło przeżywania i rozprzestrzeniania gatunków Phytophthora

Celem podjętych badań było zaprezentowanie danych związanych z wystę-powaniem Phytophthora spp. w polskich rzekach, określenie najczęściej izolowa-nych gatunków tego rodzaju oraz ich szkodliwości dla roślin. Obiekt badań stano-wiły rzeki Jasień, Pisia i Rawka usytuowane w województwach mazowieckim i łódzkim. Pierwsze dwie rzeki przepływają przez tereny ogrodnicze, trzecia Rawka przez pola uprawne i lasy. Do detekcji Phytophthora z rzek użyto liście pu-łapkowe różanecznika, które umieszczano w wodzie przez cały rok w odstępach miesięcznych. Miarą liczebności Phytophthora spp. w wodzie była liczba nekro-tycznych plam na liściach pułapkowych. Zidentyfikowano również do gatunki izo-latów uzyskanych z 3 rzek. Występowanie Phytophthora spp. w rzekach stwier-dzano przez cały rok, przy czym najmniej plam na liściach pułapkowych odnotowano w III kwartale. Stwierdzono niewielkie różnice w liczbie plam na liściach pułapkowych w zależności od rzeki. W trzech badanych rzekach wykryto 5 gatunków Phytophthora oraz taxon Salixsoil. Przez cały rok z rzek (poza I kwartałem w Pisi) izolowano P. citricola, który występował najczęściej. Ponadto wykryto P. cactorum, P. cambivora, P. cinnamomi i P. megasperma. Izolaty P. cactorum i P. citricola z wody kolonizowały korzenie, części łodyg i liście brzozy, przy czym nekroza rozwijała się istotnie szybciej na tkankach zainokulo-wanych P. citricola. W doświadczeniu szklarniowym oba gatunki powodowały zgniliznę korzeni ...

Wpływ źródła wody na częstotliwość występowania Phytophthora

Badano obecność gatunków rodzaju Phytophthora w rzekach Jasieniec, Pisia i Wisła, 2 kanałach oraz 2 stawach. Jasieniec i Pisia przepływają przez tereny ogrodnicze w województwie łódzkim i mazowieckim, natomiast Wisłę badano na odcinku Puław. Kanały oraz stawy znajdują się w pobliżu, bądź na terenie gospo-darstw szkółkarskich i są źródłem wody do podlewania upraw. Do wykrywania Phytophthora w wodzie zastosowano pułapki z liści różanecznika odmiany ‘Nova Zembla', bardzo wrażliwej na Phytophthora spp. Pułapki zastawiano w każdym miesiącu od marca do listopada. Miarą liczebności Phytophthora spp. w wodzie była liczba nekrotycznych plam na liściach pułapkowych. Występowanie Phytophthora stwierdzono we wszystkich źródłach wody, niezależnie od okresu detekcji. W kanałach najwięcej plam na liściach odnotowano w maju i czerwcu, a w rzekach Jasieniec i Pisia oraz w stawach w marcu, kwietniu, maju oraz we wrześniu, październiku i listopadzie, natomiast w Wiśle w maju. Najczęściej izolowanym gatunkiem był P. citricola. Stosunkowo często izolowano P. cryptogea, P. cinnamomi, P. citrophthora oraz P. taxon Salixsoil, a najrzadziej P. cactorum, P. cambivora oraz P megasperma.     ...

Zmiany konfiguracji użytków gruntowych w działkach pod rzekami

Duże rzeki nieustannie przeistaczają swoje otoczenie, powodując konieczność aktualizacji całej dokumentacji geodezyjnej z nimi związanej. Wywoływane przez nie zmiany w pierwszej kolejności dotyczą użytków gruntowych. Wiąże się to w sposób bezpośredni z definicją gruntów pod wodami powierzchniowymi płynącymi oraz z koniecznością aktualizacji operatu ewidencji gruntów i budynków.Praca zwiera opis analiz przeprowadzonych dla sprawdzenia zachodzących w tej materii zmian na przestrzeni ponad trzech dekad. Przedmiot badań stanowił fragment koryta Wisły o długości ponad 13-stu kilometrów. Odcinek ten usytu-owany jest przed Krakowem i posiada wyraźne oznaki silnego meandrowania.Omawiane zagadnienie zostało zrealizowane poprzez porównanie doku-mentacji powstałej podczas założenia ewidencji gruntów i budynków pod koniec lat 70-tych XX wieku oraz zdjęć lotniczych wykonanych w celu aktualizacji i mo-dernizacji bazy danych LPIS w 2009 roku. ...