W pracy przedstawiono wyniki badań lizymetrycznych, dotyczących odcie-ków wody spod użytków zielonych w warunkach zróżnicowanego ich użytkowania. W rejonie prowadzonych badań (Małe Pieniny) większa część rocznej sumy odcieków ma miejsce w okresie wegetacyjnym, co uwarunkowane jest wielkością i rozkładem opadów atmosferycznym w tym rejonie (około 68% rocznej sumy). Stwierdzono zależność ilości wody odciekającej z profilu glebowego użytków zie-lonych od wysokości plonowania, spowodowanego bądź to sposobem użytkowania (łąka, pastwisko, ruń o wysokości 8-15 cm), bądź wielkością stosowanego nawo-żenia azotowego. Większy plon, powodując wzrost ilości wody zużytej w procesie ewapotranspiracji przez roślinność trawiastą przyczynia się do zmniejszenia ilości wody odciekającej z profilu glebowego.
...
Wyżyna Małopolska, z korzystnymi warunkami geomorfologiczno-glebowymi i klimatycznymi, jest miejscem gdzie zbiorowiska roślinności kserotermicznej występują dość licznie. Naturalne zagrożenia na jakie narażone są te zbiorowiska powodują, że w zdecydowanej większości są one objęte różnymi formami ochrony przyrody. Flora naczyniowa zespołu Inuletum ensifoliae w Specjalnym Obszarze Ochrony Siedlisk Kalina-Lisiniec charakteryzując się dużą bioróżnorodnością, unikatowym charakterem i występowaniem gatunków chronionych i zagrożonych wyginięciem, pełni ważną rolę w środowisku przyrodniczym Wyżyny Miechowskiej. Siedlisko, które porasta zespół Inuletum ensifoliae to głównie gliny piaszczyste i utwory pyłowe. Są to gleby umiarkowanie ubogie (mezotroficzne), w przeważającej większości zasadowe, suche bądź mieszczące się w przedziale między suchymi a świeżymi. Warunki siedliskowe charakteryzują się pełnym bądź umiarkowanym nasłonecznieniem. ...
The work presents the data on the productive efficiency of water used for evapotranspiration by the sward of mountain grasslands. Mean grassland water productive efficiency for the vegetation period in the Małe Pieniny Mts. region fluctuates from 14.1 to 33.4 kg•ha-1•mm-1. The efficiency of water use under the discussed conditions is significantly influenced the amount of produced yield. Water was the least efficiently used by low-yielding sward. Water was the least effectively utilized by the low-yielding sward. Efficiency of water utilization by grasslands is growing with increasing yielding. Maintaining constant ground water level in the meadow habitats at the depth of 0.6m in the Pieniny region leads to a decrease in productive efficiency of water used for real evapotranspiration. ...
Vascular flora of the investigated plant associations is characterized by a considerable biodiversity, unique character and occurrence of protected and threatened species, therefore playing an important role in the natural environment and being an important element of shaping the natural landscape. The assessment of the requirements of edaphic species of the investigated associations allowed for a characterization of the soil habitat as soils with granulometric composition from rubble, scree and gravel to sandy loams and silt deposits. These are mainly moderately poor (mesotrophic) to poor (oligotrophic) soils, prevailingly alkaline (pH>7), dry or to a lesser extend fresh. Climatic conditions in the presented habitat are characterized by full or moderate insolation. They are thermally privileged areas or moderately warm. ...
Występujące w naszym kraju murawy kserotermiczne są zbiorowiskami niezwykle cennymi, gdyż poprzez obecność w nich gatunków roślin pochodzących z cieplejszych stref klimatycznych zwiększają bioróżnorodność krajowych ekosystemów trawiastych. Przyczyniają się również do poprawy walorów krajobrazowych terenów na których występują. Wyżyna Małopolska jest regionem gdzie murawy kserotermiczne występują dosyć licznie. Zajmują one na ogół niewielkie powierzchnie zazwyczaj tam gdzie istnieją ciepłe i suche siedliska występujące głównie na silnie nasłonecznionych stokach i zboczach o południowej ekspozycji. W murawach kserotermicznych na terenie Wyżyny Małopolskiej występują cztery zespoły roślinne. Na skałkach gipsowych pokrytych cienką warstwą gleby lessowej spotyka się zespół stulisza miotłowego z ostnicą włosowatą (Sisymbrio-Stipetum capillatae). Drugim wykształcającym się na podłożu gipsowym pokrytym nieznacznie grubszą warstwą lessu jest zespół rutewki mniejszej i szałwi łąkowej (Thalictro- Salvietum pratensis). Często spotykany na Wyżynie Małopolskiej jest zespół omanu wąskolistnego (Inuletum ensifoliae), występujący na południowych stromych zboczach wyniosłości terenowych utworzonych z margli senońskich. Czwartym zespołem roślinności kserotermicznej, powszechnie występującym na Wyżynie Małopolskiej jest zespół miłka wiosennego z kłosownicą pierzastą (Adonido-Brachypodieto pinnati), spotykany na głębszych glebach gliniasto-ilastych względnie próchnicznych glebach brunatnych podobnych do czarnoziemów. Murawy kserotermiczne nie będąc zespołami klimaksowymi podlegają naturalnej sukcesji roślinnej, przekształcając się w ekosystemy leśne. Dla utrzymania zbiorowisk roślinności kserotermicznej niezbędna jest więc ingerencja człowieka, ...
Wyżyna Małopolska obok Wyżyny Lubelskiej jest obszarem naszego kraju, gdzie występuje najwięcej siedlisk kserotermicznych. W okresie wegetacji 2007 roku na południowym zboczu wzniesienia Lisiniec znajdującego się w okolicach Miechowa przeprowadzono badania fenologiczne dotyczące spektrów występowa-nia faz rozwojowych wybranych roślin kserotermicznych ze szczególnym uwzględnieniem fazy kwitnienia. Obserwacjami objęto następujące gatunki: Ado-nis vernalis, Agrimonia eupatoria, Anemone silvestris, Anthemis tinctoria, Aster amellus, Brachypodium pinnatum, Campanula sibirica, Centaurea scabiosa, Centaurea stoebe, Cirsium pannonicum, Coronilla varia, Cypripedium calceolus, Galium verum, Inula ensifolia, Linum flavum, Linum hirsutum, Medicago falca-ta, Orchis pallens, Peucedanum oeroselinum, Salvia pratensis, Sanguisorba minor, Stachys recta opisując ich stanu faz rozwojowych który porównywano z danymi zamieszczonymi w kluczu „Rośliny Polskie” [Szafer i in. 1967]. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że kwitnienie prawie wszystkich badanych gatunków roślin zaczynało się później oraz wcześniej ulegało zakończeniu niż to podają Szafer i in. [1967]. Opóźnienie kwitnienia oraz przy-spieszenie przekwitania spowodowane zostało zapewne silną suszą wiosenną oraz niezbyt obfitującym w opady atmosferyczne sezonem wegetacyjnym. Dla dokładniejszego poznania fenologicznych faz kwitnienia roślin kserotermicznych i ich uzależnień od zjawisk meteorologicznych, a szczególnie występowania opadów i uwilgotnienia siedlisk, niezbędne są dalsze tego rodzaju badania. ...
Wiesiołek dwuletni Oenothera biennis jest dziko rosnącym gatunkiem szczególnie na lżejszych i jałowych glebach, który od bardzo dawna wzbudzał zainteresowanie swoimi właściwościami użytkowymi. Jego korzeń używany był jako warzywo o dużych właściwościach dietetycznych. Zainteresowanie wiesiołkiem nasiliło się jeszcze bardziej pod koniec XX wieku kiedy odkryto, że zawarty w nasionach wiesiołka olejek jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, a szczególnie linolowy i gamma linolenowy, które oprócz aktywizacji biologicznej organizmu ludzkiego, znajdują też z dobrym rezultatem zastosowanie w leczeniu różnych chorób, a szczególnie: Alzheimera, alergicznych, neuropatii cukrzycowej, demencji, nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej oraz przeróżnych następstw chorób powirusowych. Ponieważ uprawa plantacyjna wiesiołka dwuletniego obniża nieco właściwości terapeutyczne uzyskiwanego z nasion olejku, przeto zdaniem autorów nasiona wiesiołka powinno się też zbierać z roślin dziko rosnących, a szczególnie wtedy, jeżeli jego występowanie jest tak masowe, jak ma to miejsce w Tokarni w województwie świętokrzyskim. Na powierzchni kilkudziesięciu hektarów odłogowanych gruntów ornych, na lekkiej glebie piaszczystej autorzy stwierdzili występowanie bardzo dużych ilości wiesiołka dwuletniego. Spontaniczne opanowanie tak znacznej powierzchni przez ten gatunek uznać można za pewnego rodzaju ewenement przyrodniczy, który skłonił autorów do bliższego zainteresowania się tą rośliną. ...
Na odłogowanych gruntach ornych, w zależności od warunków glebowo-klimatycznych oraz topograficznych, mogą powstawać różne pod względem fitosocjologicznym zbiorowiska roślinne. W niniejszym opracowaniu autorzy przedstawią warunki, w jakich na odłogowane grunty orne wkracza roślinność kserotermiczna. Charakterystykę odłogowanych gruntów ornych, które w procesie zróżnicowanego czasowo samozadarniania gruntów ornych przekształciły się w zbiorowiska roślinności kserotermicznej typu murawowego przedstawiono na podstawie charakterystyki fitosocjologicznej wybranych odłogowanych gruntów ornych z okolic Pińczowa i Staszowa. Stwierdzono, że w zależności od podłoża na odłogowanych gruntach ornych tworzą się zbiorowiska roślinności należące do różnych jednostek fitosocjologicznych. W początkowym okresie odłogowania powstające samoczynnie zbiorowiska cechuje duży stopień przypadkowości. Przebieg sukcesji roślinnej na odłogowanych gruntach ornych leżących w strefach glebowo-klimatycznych sprzyjających występowaniu roślinności kserotermicznej sprzyja tworzeniu się w procesie samozadarniania zbiorowisk roślinnych o charakterze stepowym. W zależności od rodzaju podłoża geologicznego (gipsy, margle, wapienie), a także miąższości nakładu glebowego, którym najczęściej jest less są one pod względem fitosocjologicznym zróżnicowane. ...
