Praca zawiera analizę lokalnego rynku nieruchomości wraz z oceną dynamiki zmian cen nieruchomości rolnych i działek budowlanych w latach 2000-2003 na przykładzie miasta Niepołomice w województwie małopolskim. W pracy przedstawiono także wpływ wybranych czynników fizjograficznych i ekonomicznych na ceny nieruchomości gruntów rolnych i budowlanych na badanym terenie. ...
W pracy przedstawiono zmiany krajobrazu, jakie miały miejsce w czasie budowy zbiornika wodnego Domaniów na rzece Radomce i jakie zachodzą w okresie 4-letniej jego eksploatacji. W czasie budowy zbiornika zmiany krajobrazu były największe. Wynikały one przede wszystkim z kompletnej dezintegracji istniejącej infrastruktury techniczno-społecznej, a następnie zalaniu części doliny po napełnieniu zbiornika. Budowy zapory, częściowych obwałowań czaszy zbiornika i nowych odcinków dróg przyzbiornikowych spowodowały niewątpliwą antropogenizację krajobrazu, chociaż powstanie zbiornika bezsprzecznie podniosło walory krajobrazowe omawianego terenu. Konsekwencją tego jest wzrost frekwencji turystycznej oraz aktywności inwestycyjnej, wyrażającej się w budownictwie mieszkaniowym i gospodarczym, realizacji sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, dróg oraz stacji uzdatniania wody i oczyszczalni ścieków, które też zmieniają krajobraz. Wszystkie tego rodzaju oddziaływania na krajobraz można nazywać pośrednimi, bo wprawdzie wynikają one z obecności zbiornika, ale są przede wszystkim działalnością antropogeniczną, chociaż przez zbiornik spowodowaną. Zbiornik wodny oddziaływuje też na krajobraz w sposób bezpośredni poprzez podniesienie się w otaczających terenach poziomu wody gruntowej, co wpływa na skład florystyczny i stan istniejącej szaty roślinnej. Przy najwyższym spiętrzeniu wody w zbiorniku krajobraz zbiornikowy jest atrakcyjniejszy niż przy minimalnym, kiedy wynurzają się na powierzchnię pewne partie dna. Niekorzystnie na krajobraz oddziaływuje abrazja brzegu, która nastąpiła na odcinku ok. 130 m, a korzystnie biologiczna zabudowa brzegów zbiornika. ...
Potencjał przyrodniczy, ekonomiczny i społeczny powinien determinować rodzaj działalności gospodarczej podejmowanej na danym terenie. Również klasyfikacja funkcjonalna gmin powinna ujmować ten potencjał. Dlatego też rodzaj działalności gospodarczej winien odpowiadać funkcji gospodarczej gminy. Celem artykułu jest weryfikacja rodzaju podejmowanej działalności gospodarczej w gminach według ich typów funkcjonalnych. W opracowaniu przedstawiono charakterystykę działalności gospodarczej podejmowanej na obszarach wiejskich gmin górskich, którą zestawiono z funkcjami gospodarczymi, jakie przypisuje się tym terenom. Rozpatrywano trzy wybrane typy funkcjonalne na podstawie 38 gmin górskich. Stwierdzono, że dominującą działalnością gospodarczą na terenach wiejskich gmin górskich jest handel i budownictwo, bez względu na typ funkcjonalny gminy. Tylko dla gmin z funkcją turystyczną stwierdzono zgodność rodzaju podejmowanej działalności gospodarczej z przypisaną funkcją gospodarczą gminy. ...
Obecny stan i przewidywany rozwój infrastruktury technicznej, a zwłaszcza sieciowej, do jakiej zaliczmy elementy i urządzenia gospodarki wodno-ściekowej, wiąże się z aspektami przestrzennego zagospodarowania. Istnieje ścisła współzależność między wielkością jednostek osadniczych a liczbą obiektów i rządzeń infrastruktury zlokalizowanych na ich terenie. Stopień zwartości zabudowy obszarów wiejskich i stosunki gruntowo-wodne mają istotny wpływ na koszty budowy zbiorczych systemów wodociągowych i kanalizacyjnych. W skrajnych, niekorzystnych warunkach gruntowo-wodnych i terenowych koszty te mogą być dwukrotnie większe niż w warunkach umiarkowanych czy dobrych. Zatem w gminach rolniczych zlokalizowanych na terenach podgórskich o przeważnie niskich dochodach budżetowych, inwestycje związane z budową kanalizacji ustępują w yniku presji społeczności lokalnych raczej inwestycjom z zakresu zaopatrzenia w wodę.Celem niniejszego artykułu jest opisanie stanu nasycenia infrastrukturą wodno-ściekową gmin powiatów nowosądeckiego i limanowskiego w przedziale czasowym lat 1990 do 2003. Stan wyposażenia poszczególnych gmin w badane elementy infrastruktury opisano wskaźnikami nasycenia wyrażającymi stosunek długości sieci na powierzchnię 100 km2. Wskaźniki te obliczono dla przedziału czasowego lat 1990 do 2003, co pozwoliło na oszacowanie zmian nasycenia i średniego tempa zmian dla wszystkich 25 badanych gmin. Dla pełniejszego zobrazowania stanu gospodarki wodno-ściekowej gmin obu powiatów, ocenie poddano również liczbę przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych, liczbę i przepustowość oczyszczalni ścieków oraz liczbę ...
Woda odgrywa szczególną rolę w procesach zachodzących w ekosystemach, stanowiąc niezbędny dla ich funkcjonowania abiotyczny element środowiska. Jest odnawialnym surowcem, o zmiennych w czasie zasobach i spełnia wiele podstawowych funkcji w gospodarce. Te szczególne funkcje sprawiają, że konieczna jest nie tylko ochrona jej przed zanieczyszczeniami, ale również racjonalne, oszczędne gospodarowanie jej zasobami. Ochrona jakościowa i ilościowa zasobów wodnych stanowi integralny element ochrony środowiska.W pracy scharakteryzowano gospodarkę wodną podkrakowskiej gminy Drwinia (powiat bocheński). Szczególnie uwzględniono poprawność gospodarowania dostępnymi zasobami wody, jakość wód powierzchniowych i podziemnych oraz gospodarkę wodno-ściekową. Ocenę gospodarki wodnej poprzedza charakterystyka gminy pod względem jej zagospodarowania, demografii, użytkowania i klimatu. Analiza danych pozwoliła na stwierdzenie, że gmina Drwinia, choć posiada wystarczające zasoby wodne (za wyjątkiem okresów suszy), to jednak stan jakościowy tych zasobów nie pozwala na ich użytkowanie nie tylko w celach pitnych - bez uprzedniego uzdatnienia - ale również i gospodarczych. Dostępne zasoby wodne to przede wszystkim płynące wody powierzchniowe i podziemne wody pokładów czwartorzędowych. Brak jest wystarczająco rozbudowanej sieci wodociągowej i nieprawidłowo prowadzona jest gospodarka ściekowa - co jest przyczyną wysokiego skażenia wód na obszarze gminy. Opracowane dane dotyczą okresu do roku 2004.W obecnej chwili, gospodarka wodna w gminie Drwinia nie jest prowadzona prawidłowo, występuje duże skażenie ...
W artykule przedstawiono, zmiany zawartości metali ciężkich w osadach zbiornika zaporowego (za zaporą przeciwrumowiskową) na przestrzeni kilkudziesięcioletniego okresu eksploatacji obiektu. Prace zrealizowano w zlewni potoku Kasinka w Beskidzie Wyspowym w Polskich Karpatach Zachodnich. Powierzchnia zlewni potoku Kasinka jest równa 49,6 km, a jego długość 16,2 km2. Potok jest prawobrzeżnym dopływem Raby. Zlewnia potoku Kasinka znajduje się na obszarze usytuowanym w pobliżu najbliższych terenów rekreacyjnych Krakowa (dolina rzeki Raby, gmina Mszana Dolna). Jest to obszar gęsto zaludniony, a w samej dolinie Kasinki powstało w ostatnim czasie bardzo wiele budynków - głównie mieszkalnych. Stwierdzono, że w materiale deponowanym w zbiorniku zaporowym na terenie zlewni następuje powolna akumulacja Cr, Ni, Cu, Zn, Mg oraz Fe. Można sądzić, że wpływ na akumulację niektórych związków chemicznych, w tym metali ciężkich w osadach potoku, ma przede wszystkim rozbudowana infrastruktura prywatna i małe firmy przemysłowo-usługowe oraz stosunkowo duże - w ostatnich latach - natężenie ruchu drogowego. Dodatkowo w górnych partiach zlewni oraz wokoło rzeki natknięto się na wiele nielegalnych wysypisk śmieci, w niektórych z nich znaleziono również odpady pochodzenia samochodowego: oleje, akumulatory oraz farby. ...
Powodzie występujące w ostatnich latach, zwłaszcza na terenie dorzecza górnej Wisły, są powodem powstawania ogromnych strat spowodowanych wylewami niewielkich potoków i rzek górskich. W związku z tym coraz częściej za celowe uważa się podejmowanie prób prowadzących do zahamowania znacznego odpływu już na początku jego tworzenia, czyli przez odpowiednie zagospodarowanie całego obszaru zlewni. W ostatnich latach dużą uwagę przywiązuje się do proekologicznej regulacji rzek, między innymi do zachowania ich ciągłości, którą przerywają zapory i zbiorniki. W związku z tym zwraca się uwagę na zwiększenie retencji w zlewniach i w korycie rzeki. W latach 90. rozpoczęto we Francji prace nad tzw. „Opóźnianiem Dynamicznym". W artykule przedstawiono zastosowanie metody OD do wybranej zlewni potoku Isepnica, który jest dopływem rzeki Soły, w dorzeczu górnej Wisły. Zastosowanie metody dotyczy zagospodarowania zlewni potoku poprzez zaprojektowanie jednoczesnego zagospodarowania stoków oraz koryta wielkiej wody w taki sposób, aby spowolnić odpływ wód i okresowo rozprowadzić nadmiar wody do małych zbiorników (zbiorniki suche) oraz na obszary o małym zagrożeniu. Przedstawiono też wyniki symulacji pracy trzech suchych zbiorników, powstałych w wyniku adaptacji istniejących zniszczonych zapór przeciwrumowiskowych do celu spowolnienia odpływu. Obliczenia zostały przeprowadzone jednowymiarowym modelem matematycznym. Wyniki obliczeń wykazaly znaczne spowolnienie odpływu ze zlewni oraz dużą efektywność suchych zbiorników. ...
Leśne Kompleksy Promocyjne są obszarami funkcjonalnymi w szczególności o znaczeniu ekologicznym, edukacyjnym i społecznym. Leśny Kompleks Promocyjny (LKP) Lasy Rychtalskie swoją nazwę przyjął od lasów położonych na terenie obrębu Rychtal Nadleśnictwa Syców. Lasy tego obrębu słyną z ekotypu sosny zwyczajnej, o niepowtarzalnych walorach genetycznych, potwierdzonych w badaniach naukowych. Ogólna powierzchnia LKP Lasy Rychtalskie wynosi 47 904 ha, w tym Nadleśnictwo Antonin 19847 ha, Nadleśnictwo Syców 22 140 ha, a Leśny Zakład Doświadczalny Siemianice 5917. Na terenie LKP Lasy Rychtalskie można generalnie stwierdzić, iż siedliska borowe zajmują 57%, siedliska lasowe 37,5%, natomiast siedliska wyżynne zajmują 5,5% powierzchni. W Nadleśnictwie Antonin największą powierzchnię zajmuje bór świeży. W Nadleśnictwach Syców i Siemianice dominuje siedlisko lasu mieszanego świeżego. Na całym obszarze najmniejszy udział ma las łęgowy. Przyjęto, iż pod pojęciem mokradła określane będą obszary leśne, ekosystemy leśne, nadmiernie uwilgotnione, do których należy wstępnie zaliczyć te tereny, które w opisach taksacyjnych zakwalifikowano jako: Bb, BMb, LMb, Ol, OlJ i Lł. Do badań szczegółowych wybrano 3 powierzchnie doświadczalne, mikrozlewnie oraz 6 transektów poprzecznych do dróg leśnych położonych albo w ramach ww. zlewni, albo w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Wytypowane mikrozlewnie są tak usytuowane, iż leżą w całości na terenach mokradłowych. Na powierzchniach doświadczalnych zainstalowano 51 studzienek do ...
W pracy przedstawiono wyniki badań nad zawartością związków azotu i fosforu w wodach dopływów Zbiornika Dobczyckiego w okresie lipiec-grudzień 2003 roku. Okres ten charakteryzował się niskimi opadami i został zaliczony do tzw. suszy hydrologicznej. Badania wykonano na ujściu w pięciu bezpośrednich dopływach zbiornika: Ratanica, Brzezówka, Dębnik, Wolnica i Trzemeśnianka oraz w rzece Rabie w przekroju Osieczany. Uzyskane wyniki badań z sześciu przekrojów pomiarowych były podstawą do klasyfikacji wód. Badane bezpośrednie dopływy zbiornika Dobczyckiego w zakresie stężenia azotu i fosforu nie stanowiły poważnego zagrożenia dla jakości wód Zbiornika w drugiej połowie 2003 roku. Były one umiarkowanie zasobne w związki azotu, a znacznie bogatsze w związki fosforu. Wody badanych potoków, opierając się na wartościach stężeń azotu w formie azotu amonowego, azotu azotanowego i azotu azotynowego według Rozporządzenia z 1991 można zakwalifikować do pierwszej klasy czystości. Natomiast według opracowanej oceny na podstawie projektu odpowiedniego rozporządzenia również do I klasy z wyjątkiem Ratanicy i Trzemeśnianki, ze względu na zawartość azotynów. W przypadku wód rzeki Raby, ocena jakości jest znacznie gorsza, bowiem w zakresie azotu amonowego i azotanowego mieści się ona w klasie III i I, natomiast zawartość azotu azotynowego kwalifikuje ją jako poza klasową. W świetle projektu rozporządzenia ocena ta jest bardziej zróżnicowana, bowiem ...
Praca ma na celu poznanie zróżnicowania granulometrycznego i warunków hydraulicznych charakteryzowanych przez parametry przepływu w rejonie występowania łachy korytowej o budowie roztokowej. Badania skoncentrowano na poznaniu budowy wierzchniej warstwy łachy roztokowej (jej opancerzenia), wyznaczeniu parametrów sedymentologicznych, przeprowadzeniu pomiarów prędkości wody, a na ich podstawie wyznaczeniu podstawowych parametrów hydraulicznych przepływu w charakterystycznych punktach badanego odcinka. Próbki materiału tworzącego łachy pobrano w dziesięciu przekrojów pomiarowych założonych w obrębie wyznaczonej do badań łachy korytowej. Na podstawie uzyskanych w ten sposób danych granulometrycznych sporządzono histogramy uziarnienia i krzywe przesiewu oraz obliczono następujące parametry granulometryczne: wskaźnik wysortowania według Traska, stopień wysortowania według Hazena, wskaźnik różnoziarnistości według Knoroza, wskaźnik jednostajności (cecha dominacji) według Kollisa, współczynnik skośności według Traska i średnie odchylenie standardowe według Folka. Pomiary prędkości wody umożliwiły wyznaczenie wielkości takich jak: prędkość przepływu, prędkość średnią, parametry hydrauliczne (liczba Freuda, Reynoldsa, prędkość ścinania, naprężenia styczne, współczynnik oporu f) przepływu. W pracy zwrócono szczególną uwagę na sposób przepływu strug wody ponad formą korytową oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie, jak też jego wpływ na ewolucję łachy roztokowej. Badania zrealizowano w zlewni rzeki Skawy, w rejonie przekroju Zembrzyce w Karpatach Polskich. ...
Celem badań było określenie wpływu mikronawodnień (mikrozraszania i nawadniania kroplowego) oraz nawożenia organicznego (kompost wyprodukowany na bazie higienizowanych osadów ściekowych) na cechy siły wzrostu i stopień mikoryzacji sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) produkowanych z udziałem zabiegu zoomelioracji na gruncie porolnym. Ścisłe dwuletnie (2003-2004) badania polowe przeprowadzono na polu doświadczalnym Katedry Melioracji i Agrometeorologii w Kruszynie Krajeńskim pod Bydgoszczą. Badania przeprowadzono na luźnej glebie piaszczystej zaliczanej do VI klasy bonitacyjnej. Była to czarna ziemia zdegradowana, wytworzona z piasku słabogliniastego na płytko zalegającym piasku luźnym. Czynnikiem pierwszego rzędu było nawadnianie zastosowane w trzech wariantach wodnych: bez nawadniania (kontrola), nawadnianie kroplowe, mikrozraszanie. Czynnik drugiego rzędu stanowiło nawożenie, zastosowane w dwóch wariantach: nawożenie mineralne (standard stosowany w szkółkach) oraz nawożenie organiczne. Nawadnianie istotnie zwiększyło wysokość i średnicę siewek sosny. Nie stwierdzono istotnych różnic w rozpatrywanych cechach wzrostu pomiędzy badanymi systemami nawodnieniowymi. Nawożenie siewek sosny kompostem istotnie zwiększyło wysokość siewek. Wystąpiło współdziałanie nawadniania i nawożenia organicznego w kształtowaniu wysokości i średnicy siewek sosny. Uprawiane na kompoście - w warunkach nawodnień - siewki sosny cechowały się bowiem większą wysokością i średnicą. Czynniki doświadczenia różnicowały liczebność mikoryz u siewek sosny. Największą średnią liczebność mikoryz stwierdzono w wariancie z nawożeniem organicznym w warunkach nawadniania kroplowego. Łączne oddziaływanie ...
Wielofunkcyjność jest pojęciem szerokim, obejmuje bowiem między innymi rozwój lokalny, przedsiębiorczość planowanie długoterminowe, zróżnicowanie rolnictwa, poprawę zasobów demograficznych. Problemy wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich muszą być zatem traktowane kompleksowo.W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zróżnicowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego, które obejmowały 97 gmin.Poziom rozwoju wielofunkcyjnego badanych obiektów przedstawiono w postaci syntetycznego wskaźnika rozwoju opracowanego przez Hellwiga, który został obliczony na podstawie 15 zmiennych, charakteryzujących wielofunkcyjność. wartość obliczonego wskaźnika syntetycznego zawierała się w przedziale od 0,3055 (gmina Masłów) do - 0,0155 (gmina Bliżyn). Zaznaczyć należy, iż wskaźnik jest tak skonstruowany, że jego wartość wynosi od 0 do 1. W niektórych przypadkach, np. znacznej różnicy w rozwoju niektórych obiektów, jego wartość może przyjmować wartości mniejsze od 0.Przeprowadzono klasyfikację badanych gmin ze względu na poziom wielofunkcyjności, wykorzystując w tym celu metodę Warda. Utworzony na podstawie tej metody diagram połączeń pozwolił na wydzielenie czterech klas gmin. ...
W artykule przedstawiono próbę zastosowania metody wielokryterialnej AHP - Analytic Hierarchy Process do oceny wielofunkcyjności obszarów wiejskich na przykładzie kilku losowo wybranych gmin wiejskich województwa małopolskiego. Zaproponowano sposób w jaki można zrealizować postawione zadanie w nowym ujęciu, przy uwzględnieniu wielu czynników z możliwością określania wzajemnych powiązań między nimi. Ze względu na złożoność zagadnienia strukturę problemu przedstawiono w postaci hierarchii. Określono priorytety (wagi) poszczególnych elementów struktury przez porównanie ich parami według 9-punktowej skali Saaty`ego. Wyznaczenie priorytetetów elementów pozwoliło na ustalenie rankingu gmin w aspekcie ich wielofunkcyjności. Przeprowadzono również analizę wrażliwości, która pozwoliła na dynamiczną zmianę znaczenia elementów (kryteriów) i obserwację wpływu tej zmiany na końcowe wyniki. Po przeanalizowaniu struktury problemu stwierdzono, że głównymi kryteriami wpływającymi na rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich są kryteria przyrodnicze i społeczne, które są silniejsze od oddziaływania czynników ekonomicznych czy infrastrukturalnych. ...
