Wpływ wezbrań na intensywność procesów fluwialnych na przykładzie koryta potoku Smolnik

Celem prezentowanych badań jest określenie zmian morfologicznych na zdegradowanych odcinkach potoku Smolnik, wywołanych przez dwie fale wezbraniowe. Oceniono zmiany warunków hydrodynamicznych, które miały decydujący wpływ na intensywność transportu rumowiska i tym samym na geometrię badanych odcinków. Przeprowadzono pomiary geodezyjne profilu podłużnego i przekrojów poprzecznych koryta. Określono również skład granulometryczny materiału dennego i brzegowego. Wyniki tych badań stanowią podstawę do obliczeń i analizy badanych procesów. Oceniono objętości wyerodowanego materiału i objętości jego depozycji na dnie koryta. Intensywność transportu zastała obliczona przy użyciu równania Bagnolda. Zaobserwowane zmiany zilustrowano szkicami sytuacyjnymi, na których pokazane są miejsca depozycji rumowiska, powstałe wyboje po erozji dennej oraz strefy aktywne podcięć brzegów. ...

Kalibracja i weryfikacja modelu obliczeniowego rzeki Wisłok z wykorzystaniem transformacji fali wezbraniowej

W pracy przedstawiono wyniki kalibracji i weryfikacji jednowymiarowego modelu numerycznego rzeki Wisłok na odcinku od zbiornika Besko po ujście do Sanu. Do oceny jakości modelu wykorzystano współczynnik korelacji, specjalny współczynnik korelacji, całkowity błąd kwadratowy oraz błędy odtworzenia stanu kulminacji, przepływu kulminacyjnego, przesunięcia kulminacji i objętości fali wezbraniowej.Obserwacje stanów wody na rzece Wisłok prowadzone są na 5 wodowska-zach. Kolejnych 5 znajduje się na dopływach do tej rzeki. Proces weryfikacji i ka-libracji przeprowadzony na falach z 1987 i 1998 pozwolił na stwierdzenie o po-prawności modelu hydraulicznego na odcinku od wodowskazu Besko do wodowskazu Rzeszów. Na odcinku pomiędzy wodowskazami Rzeszów i Tryńcza objętości fal nie bilansują się, co wymusza w modelu hydrologicznym przyjęcie ujemnych wartości dopływu bocznego. Objętość przepływu fali powodziowej z 1987 w węźle trzech wodowskazów w układzie Wisłok - San wskazuje na bilan-sowanie się z fali na wodowskazie Tryńcza.Wykonane symulacje transformacji fali powodziowej na całym odcinku Wisłoka dla różnych scenariuszy obliczeniowych z wykorzystaniem oprogramo-wania hydroinformatycznego - model 1D MIKE 11 pokazują, że pominięcie w modelu hydrologicznym wpływu wodowskazu Rzeszów na transformację fali powodziowej pozwala uzyskać falę najbardziej zbliżoną do fali historycznej w przekroju wodowskazowym Tryńcza na rzece Wisłok.     ...

Procesy erozji i agradacji na uregulowanym odcinku rzeki Czarna Nida

Głównym celem prezentowanych badań jest określenie zmian morfologicz-nych na „uregulowanym" odcinku rzeki Czarna Nida, spowodowanych czterema wezbraniami. Na odcinku tym wykonano pomiary geometrii dwunastu przekroi poprzecznych po przejściu fal wezbraniowych, składu uziarnienia materiału dennego oraz prędkości przepływu. Oceniono zmiany warunków hydrodynamicznych, mających decydujący wpływ na objętość transportowanego materiału dennego, rozmycie skarp i tym samym na kształt koryta. Oceniono objętość materiału zaku-mulowanego w obrębie koryta i równiny zalewowej oraz pochodzącego z erozji skarp. Objętość transportu rumowiska została obliczona równaniem Ackersa i White'a. Stwierdzono, że procesem mającym największy wpływ na transformacje koryta jest depozycja, a usunięcie wyspy śródkorytowej może wpłynąć na roz-mieszczenie stref erozji i sedymentacji w korycie.     ...

Próba opracowania zależności regionalnych do obliczania parametrów synte-tycznego hydrogramu jednostkowego Snydera

W artykule dokonano próby opracowania zależności regionalnych do okre-ślenia parametrów w modelu Snydera. Model ten należy do grupy syntetycznych hydrogramów jednostkowych, którego parametry są ustalane w oparciu o charakte-rystyki zlewni. To stwarza możliwość jego stosowania w zlewniach niekontrolo-wanych do obliczeń przepływów maksymalnych prawdopodobnych oraz konstru-owania fal hipotetycznych. W praktyce model ten jest stosowany powszechnie na świecie, natomiast w Polsce jest on zalecany do praktycznego wykorzystania, jednak z uwagi na brak ustalonych wartości parametrów modelu właściwych dla naszych warunków jego stosowanie jest mało wiarygodne. Optymalizacja parametrów modelu została przeprowadzona dla wybranych epizodów opad-odpływ w zlewni Rudawy, Kamienicy, Grabinki, Stobnicy, Jasiołki i Wielopolki. Dane hy-drologiczne wykorzystane w obliczeniach zostały udostępnione przez Instytut Me-teorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie oraz pochodziły z Roczników hydrologicznych dla dorzecza Wisły. Analiza wykazała, że model Snydera bardzo dobrze lub dobrze opisuje obserwowane wezbrania (wartości współczynnika efektywności E wahały się od 68 do 93%). Wykorzystując analizę regresji wielokrotnej opisano wartości parametrów modelu Snydera, które są uzależnione od kształtu zlewni, wyrównanego spadku cieku oraz parametru CN charakteryzującego pokrycie zlewni i przepuszczalność podłoża. Mimo, że wartości współczynnika korelacji wielokrotnej R w opracowanych zależnościach nie są istotne statystycznie, co wynika głównie z ograniczonej liczby danych wykorzysta-nych w analizie, ...