W pracy omówiono cele i zasady wdrażania programów rolno- -środowiskowych w naszym kraju wraz z ich opcjami, stawkami płatności, zasięgiem działania oraz uzyskanymi efektami w tym zakresie w woj. małopolskim na tle Polski. Szczegółową analizą objęto następujące pakiety i ich opcje: rolnictwo zrównoważone, rolnictwo ekologiczne, utrzymanie łąk ekstensywnych, utrzymanie pastwisk ekstensywnych, ochrona wód i gleb, tworzenie stref buforowych oraz ochrona lokalnych ras zwierząt gospodarskich. Wdrażanie poszczególnych pakietów, bądź ich opcji przez rolników wymusza na nich stosowanie metod, które wykraczają poza zwykłą dobrą praktykę rolniczą, i które z jednej strony warunkują otrzymanie określonych dopłat, a z drugiej – zmniejszają ryzyko zanieczyszczenia wody – głównego zasobu ochrony środowiska, jak również jego elementów, tj. gleby, powietrza i krajobrazu. Stąd w pracy omówiono również zasady „Kodeksu dobrej praktyki rolniczej”, wymogi Dyrektywy Azotanowej i zasady dobrej praktyki rolniczej dla potrzeb jej wdrażania oraz zasady tzw. zwykłej dobrej praktyki rolniczej, których przestrzeganie dotyczy wszystkich gospodarstw rolnych w UE. ...
W pracy scharakteryzowano najcenniejsze biocenozy w krajobrazie rolniczym powiatu koszalińskiego. Na szczególną uwagę zasługują mokre łąki i torfowiska. Są one siedliskiem dla cennych gatunków i rzadkich fitocenoz. Ich przetrwanie często uzależnione jest od zachowania bądź przywrócenia tradycyjnych sposobów gospodarowania – koszenia i wypasu. Szansą w tym zakresie są programy rolno-środowiskowe. Wśród rolników powiatu koszalińskiego dużym zainteresowaniem cieszyły się pakiety związane z ekologiczną uprawą na trwałych użytkach zielonych (pakiet S02b1 i S02b2) oraz utrzymaniem łąk ekstensywnych (P01), małe zainteresowanie dotyczyło pakietu ochrony pastwisk (P02). Znacznie większe możliwości ochrony szaty roślinnej daje projekt nowego programu rolno-środowiskowego na lata 2007–2013, zwłaszcza dodatkowe pakiety mające na celu ochronę siedlisk przyrodniczych i stanowisk lęgowych ptaków. ...
Ochrona jakości zasobów wodnych przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego wymaga podejmowania wielokierunkowych działań. Jednym z nich jest ograniczanie zanieczyszczeń u źródeł ich powstawania poprzez prowadzenie m.in. odpowiedniej gospodarki rolnej, zarówno w strefie zabudowań gospodarczych, jak i na użytkach rolnych. Możliwość realizacji takich działań na terenach rolniczych dają odpowiednie pakiety programów rolno-środowiskowych. Przyczyniają się one do tworzenia trwałego i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, poprzez ochronę środowiska naturalnego, walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego. Są również instrumentem finansowym, jako wynagrodzenie za podejmowane działania na rzecz ochrony środowiska. W pracy omówiono istotę programów rolno-środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem pakietów sprzyjających ochronie wód. Dla województwa opolskiego i na przykładzie zlewni zbiornika wodnego Brzózki, położonego w zlewni rzeki Pratwy w województwie opolskim, dokonano ilościowej i powierzchniowej analizy stanu realizacji pakietów na rzecz ochrony wód. Wykazano, że na terenie zlewni zbiornika największy udział powierzchniowy w realizacji pakietu „ochrona gleb i wód” mają duże przedsiębiorstwa rolne (o powierzchni powyżej 50 ha). Żaden z analizowanych wniosków rolno-środowiskowych nie zawierał pakietu „strefy buforowe”. Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji w zlewni zbiornika stwierdzono, że potrzeba realizacji tego pakietu, zwłaszcza wokół zbiornika, jest duża. ...
