Dr hab. inż. Andrzej Wałęga

Mgr inż. Dariusz Młyński

Dr inż. Rafał Kokoszka

Weryfikacja wybranych metod empirycznych do obliczania przepływów minimalnych i średnich w zlewniach dorzecza Dunajca

W pracy dokonano weryfikacji wybranych wzorów empirycznych (Punzeta i Stachỳ) do obliczania przepływów SNQ, SSQ oraz Qminp% w czterech zlewniach rzek: Cicha Woda-Biały Dunajec, Czarny Dunajec, Ochotnica i Wielki Rogoźnik, znajdujących się w dorzeczu Dunajca. Weryfikacja wymienionych wzorów miała na celu ocenę ich przydatności do stosowania w obliczeniach hydrologicznych w odniesieniu do aktualnych danych hydrometrycznych. Dane do obliczeń, pozyskane z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB, stanowią serie obserwacyjne przepływów dobowych z wielolecia 1980 - 2009. Dokonano oceny danych hydrometrycznych w aspekcie jednorodności i niezależności - przy zastosowaniu testu Manna-Kendalla-Sneyersa. Ponadto przeprowadzono analizę trendu przepływów statystyką S Manna-Kendalla. Obliczono także prawdopodobieństwo nieprzekroczenia przepływów minimalnych za pomocą metody Gumbela.Na podstawie uzyskanych wyników dokonano analizy porównawczej między obliczonymi wartościami SNQ i SSQ, a przepływami rzeczywistymi z wielolecia 1980 - 2009. Obliczenia wykazały znaczne różnice pomiędzy wartościami SNQ i SSQ oraz Qminp% obliczonymi wzorami empirycznymi a określonymi na podstawie danych obserwacyjnych. Uzasadnia to potrzebę weryfikacji oraz uaktualnienia dotychczas stosowanych metod empirycznych do obliczania przepływów minimalnych i średnich w zlewniach niekontrolowanych analizowanego dorzecza. Analiza trendu przepływów NQ i SQ wykazała, że nie jest on istotny statystycznie w żadnej z analizowanych zlewni rzek - z wyjątkiem zlewni Cicha Woda-Biały Dunajec, dla ...

Dr hab. inż. Andrzej Wałęga

Mgr inż. Dariusz Młyński

Weryfikacja wzoru Punzeta do wyznaczania przepływów maksymalnych, prawdopodobnych, w rzece górskiej i równinnej w dorzeczu Górnej Wisły

W pracy dokonano weryfikacji wzoru Punzeta do wyznaczania przepływów maksymalnych prawdopodobnych (Qmaxp%) w dwóch rzekach: Lepietnicy w przekroju Ludźmierz oraz Koprzywianki w przekroju Koprzywnica. Celem weryfikacji była ocena możliwości stosowania formuł Punzeta w obliczeniach hydrologicznych, w odniesieniu do aktualnych danych hydrometrycznych. Dane do obliczeń, w postaci serii obserwacyjnej przepływów maksymalnych rocznych (Qmax) z wielolecia 1980-2013, pozyskano z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB w Warszawie. Otrzymane dane zostały poddane analizie jednorodności i niezależności testem Manna-Kendalla-Sneyersa. Obliczono Qmaxp% metodą statystyczną - przy użyciu rozkładu Pearsona typ III z estymacją parametrów rozkładu metodą największej wiarygodności.Obliczenia Qmaxp% przeprowadzone dla rzeki Lepietnica metodą statystyczną oraz wzorem Punzeta, w którym Qmax50% wyznaczono formułą karpacką, wykazały że różnice pomiędzy otrzymanymi wartościami są niewielkie. Natomiast dla rzeki Koprzywianka, gdzie Qmax50% wyznaczono metodą Punzeta przy użyciu wzoru dla pozakarpackich zlewni równinnych, obliczenia wykazały znaczne różnice pomiędzy metodą empiryczną a statystyczną. Uzasadnia to potrzebę weryfikacji oraz uaktualnienia wzoru Punzeta do obliczania Qmaxp% w pozakarpackich zlewniach równinnych dorzecza Górnej Wisły. ...

Dr hab. inż. Andrzej Wałęga

Mgr inż. Dariusz Młyński

Ocena sezonowości występowania przepływów niskich rzeki górskiej za pomocą wskaźników Colwella

W pracy dokonano oceny sezonowości występowania przepływów niskich (NQ) wykorzystując wskaźniki Colwella. Analizę przeprowadzono dla rzeki górskiej Kamienica Nawojowska w profilu Łabowa - prawostronny dopływ Dunajca. Dane do obliczeń, w postaci przepływów dobowych z wielolecia 1983 - 2012, pozyskano z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie. Na podstawie uzyskanych danych wyznaczono podstawowe wskaźniki przepływów niskich oraz wskaźniki Colwella, takie jak przewidywalność (P), stałość (C) oraz niepewność (M). Dodatkowo określono wpływ długości serii obserwacyjnej oraz przyjętej liczebności przedziałów klasowych na kształtowanie się wielkości P.Stwierdzono, że wyznaczony dla przepływów NQ wartość wskaźnika P na poziomie 43% świadczy o przewidywalności tych przepływów na poziomie poniżej przeciętnej. Przypadkowość stanowi tylko 18% wartości P, stąd przepływy te charakteryzują się nieregularną sezonowością. Dodatkowo stwierdzono, że długość serii obserwacyjnej wpływa istotnie na wielkość przewidywalności. Natomiast nie stwierdzono takiej zależności w przypadku zwiększania liczebności przedziałów klasowych stanów analizowanych zjawisk. ...

Mgr inż. Marek Sygut

Dr hab. inż. Andrzej Wałęga

Dr inż. Agnieszka Cupak

Dr hab. inż. , prof. UR Bogusław Michalec

Weryfikacja współczynników redukcji przepływów maksymalnych rocznych o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia w wybranych rzekach karpackiego dorzecza Górnej Wisły

W artykule dokonano analizy wartości współczynników redukcji przepływów maksymalnych rocznych o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia dla zlewni Sanu, Wisłoki i Wisłoka. Podstawą przeprowadzonej analizy były dane o przepływach maksymalnych rocznych z wielolecia 1984-2009 pozyskane z IMGW PIB w Warszawie. Dane pomiarowe zostały zweryfikowane pod kątem niejednorodności, a następnie obliczono wartości przepływów maksymalnych prawdopodobnych w oparciu o rozkład Pearsona III typu z szacowaniem parametrów metodą największej wiarygodności. Wartości współczynników redukcji przepływów maksymalnych obliczoną metodami: wartości odcinkowych, korelacyjną i wykresów bezwymiarowych. Analiza wykazała, że wartości współczynników redukcji przepływów maksymalnych istotnie różnią się w zależności od zastosowanej metody obliczeń (najwyższe wartości uzyskano z metody wartości odstających). Wartości współczynników redukcji są uzależnione od prawdopodobieństwa przepływów (rosną wraz ze wzrostem prawdopodobieństwa). W praktycznych obliczeniach hydrologicznych w badanym regionie powinno się stosować współczynniki redukcji przepływów maksymalnych obliczone metodą wartości odcinkowych, a także powinno się zaniechać przyjmowania wartości współczynnika n = 2/3 podawanego przez Dębskiego. ...

Dr hab. inż. , prof. UR Bogusław Michalec

Dr hab. inż. Andrzej Wałęga

Dr inż. Agnieszka Cupak

Mgr inż. Andrzej Michalec

Mgr inż. Anna Połoska-Wróbel

Wstępna ocena zagrożenia powodziowego w zlewni rzeki Dłubni

Celem pracy było opracowanie wstępnej oceny zagrożenia powodziowego zlewni rzeki Dłubni na odcinku od jej źródeł do zbiorników w Zesławicach. Założony cel zrealizowano w oparciu o obliczenia przepływów o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia w ośmiu przekrojach poprzecznych rzeki Dłubni i jej dopływów. W przekrojach tych zespół autorów planuje instalację automatycznych stacji wodowskazowych. W dwóch z nich jesienią 2014 roku już zainstalowano urządzenia do automatycznego pomiaru stanu wód. We wszystkich przekrojach, na podstawie wykonanych pomiarów geodezyjnych, określono maksymalną przepustowość, którą porównano z wartościami przepływów o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia. Uzyskane wyniki stanowiły podstawę do opracowania wstępnej oceny zagrożenia powodziowego w zlewni rzeki Dłubni. Wykazano, że przepływy o prawdopodobieństwie przewyższenia wynoszącym 20% nie mieszczą się w korycie rzeki i jej dopływów, wskazując na zagrożenie powodziowe. ...

Dr inż. Włodzimierz Miernik

Mgr inż. Dariusz Młyński

Dr hab. inż. Andrzej Wałęga

Dr hab. inż. Krzysztof Chmielowski

Wpływ ścieków oczyszczonych na oczyszczalni w Myślenicach na jakość wód ich odbiornika

Artykuł zawiera analizę i ocenę wpływu ścieków oczyszczonych w oczyszczalni w Myślenicach w latach 2008 - 2011, na skład fizyczno-chemiczny oraz jakość wód ich odbiornika - rzeki Raby. Pracę wykonano na podstawie zebranych oraz statystycznie opracowanych wyników badań, obejmujących ilość i skład ścieków oczyszczonych, odprowadzanych do Raby, a także skład wód odbiornika w przekrojach Stróże i Osieczany, znajdujących się odpowiednio powyżej i poniżej punktu zrzutu ścieków oczyszczonych. Zakres wskaźników zanieczyszczeń oznaczanych w ściekach i wodzie obejmował: zawiesinę ogólną, BZT5, ChZTCr, fosfor ogólny oraz azot ogólny. Na podstawie wykonanych badań stwierdzono, że oczyszczalnia ścieków w Myślenicach, w latach 2008 - 2011, funkcjonowała prawidłowo, ponieważ oczyszczone na niej ścieki, spełniały wymogi pozwolenia wodno-prawnego, co przekładało się bezpośrednio na skuteczną ochronę przed zanieczyszczeniem wód ich odbiornika. Ponadto stwierdzono, że w obu badanych przekrojach skład fizyczno-chemiczny wód Raby był do siebie zbliżony. Potwierdziły to wyniki zastosowanego testu U Mann Whitney'a, które nie wykazały statystycznie istotnych różnic pomiędzy średnimi wartościami stężeń analizowanych wskaźników zanieczyszczeń. Ścieki oczyszczone, odprowadzane z oczyszczalni w Myślenicach do rzeki Raby nie przyczyniają się do pogorszenia jakości jej wód. ...