Bilans wodny małej zlewni leśnej o potencjalnie niskich zdolnościach retencyjnych

Obszar Wielkopolski jest częścią Niżu Środkowoeuropejskiego o szczególnie niekorzystnych warunkach ze względu na kształtowanie się zasobów wodnych. Stan ten determinowany jest głównie przez cechy klimatu regionu tj. relatywnie niską sumę opadów rocznych i nieodpowiedni ich rozkład w ciągu roku, a także wysokie wartości parowania. Istotne znaczenie modulujące mają tu także niektóre nieklimatyczne cechy fizjograficzne, występujące w przeważającej części regionu, głównie rodzaj zalegających gruntów. Ponadto, ewapotranspiracja stymulowana jest miejscowo przez pokrycie roślinne. W artykule przedstawiono wstępne wyniki bilansowania hydrologicznego dla typowej dla regionu Wielkopolski nizinnej zlewni o potencjalnie niekorzystnych warunkach retencji tj. wysokim stopniu lesistości, pokryciu miąższą warstwą gruntów piaszczystych, w warunkach relatywnie wysokiej ewapotranspiracji. Bilansowano zlewnię Trojanki położoną w Puszczy Zielonka w centralnej Wielkopolsce. Bilansowania dokonano w przeciętnym roku opadowym (2001/2001), następującym po okresie długim o przeciętnych warunkach opadowych. Okres ujemnych zmian retencji przebiegał od końca kwietnia do połowy września, przy czym maksymalna wartość obniżenia retencji wystąpiła w czerwcu (-27,7 mm), zaś maksymalna wartość przyrostu zmian retencji wystąpiła w lutym (50,2 mm). Przeciętny odpływ jednostkowy ze zlewni wynosił 2,5 dm3∙s-1∙km-2. Miesiące o maksymalnej i minimalnej wartości warstwy odpływu to odpowiednio styczeń (8,8 mm) i wrzesień (3,6 mm). Wartości ekstremalne ewapotranspiracji wystąpiły w grudniu (6,7 mm) i maju (90,1 mm). Bilans ...

Zmienność wybranych elementów klimatycznych i hydrologicznych w kontekście dostępności wody dla potrzeb roślin uprawnych

Susze atmosferyczne i hydrologiczne są cechą charakterystyczną środowiska naturalnego Polski. Obserwowane w ciągu ostatnich 20-30 lat zmiany warunków meteorologicznych i hydrologicznych mogą wpływać na wzrost częstości i natężenia tego zjawiska. Wszystkie te czynniki oddziałują z kolei negatywnie na ilość wody dostępnej dla roślin. To może być przyczyną bardzo poważnych pro-blemów dla rolnictwa, w szczególności w tych regionach Polski, w których pro-dukcja roślinna odgrywa istotną rolę. Jednym z takich regionów jest Wielkopolska.W artykule przedstawiono zmiany w czasie wartości wskaźników hydrolo-giczno-meteorologicznych, które mogą mieć wpływ na produkcję roślinną w wo-jewództwie Wielkopolskim. Podstawą analizy były dane ze stacji meteorologicznych i hydrologicznych dla okresu wegetacyjnego (kwiecień-wrzesień) dla lat 1966-2005. Wyniki analiz wskazują, że zmiany opadów i w konsekwencji odpływu, były małe i statystycznie nie istotne. Trendy temperatury powietrza, usłonecznienia rzeczywistego oraz ewapotranspiracji były dodatnie i statystycznie istotne. W wyniku tych zmian, obniżyły się wartości klimatycznego bilansu wodnego. Kierunek zmian analizowanych wskaźników na obszarze Wielkopolski wskazuje, że deficyt wody dostępnej dla roślin w okresie wegetacyjnym pogłębia się.     ...

Some comments on Szczepkowski’s sprinkler irrigation machine and the early days of sprinkler irrigation of plants in the Wielkopolska and Kujawy region

The paper describes the first attempts at the sprinkler irrigation of plants in Poland which took place in the Kujawy and Wielkopolska Region more than a hundred years ago - at the early 20th century. The first original sprinkler irrigation machine was designed and the used by Mr Władysław Szczepkowski. The sprinkler irrigation machine he constructed in 1911, after earlier a few year trials (at Łęg, the Śrem county, the Poznań Province) was the first sprinkler irrigation machine built at such a large scale in Europe. The system developed by Szczepkowski found many followers in Germany, France, England and the USA. Szczepkowski's sprinkler irrigation machine became a prototype for many later designs, e.g. the irrigation machines applied today rolled sprinkling pipelines. ...